Στην τελική ευθεία μπαίνουν σήμερα οι συνομιλίες για το μέλλον του κλίματος στη διάσκεψη COP28 του ΟΗΕ και ο χρόνος πιέζει τρομερά για τη λήψη εκείνων των αποφάσεων που θα καθορίσουν τη μάχη της ανθρωπότητας ενάντια στην κλιματική κρίση, αν δηλαδή θα γίνουν τα απαραίτητα για να χαραχθεί διαφορετική πορεία με γνώμονα την προστασία της ζωής και του περιβάλλοντος ή αν θα παραδοθούμε στην κλιματική κρίση προκειμένου να διαφυλαχθούν τα συμφέροντα των πετρελαιοπαραγωγών και των πολυεθνικών.

Η εικόνα που υπάρχει αυτή τη στιγμή πάντως κάθε άλλο παρά θετική είναι, αφού συγκεκριμένες χώρες και λόμπι θέτουν τρομερά εμπόδια σε μια συμφωνία για την κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και τη στροφή στην πράσινη ενέργεια. Οι αρμόδιοι αξιωματούχοι τoy OHE επέστρεψαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ώστε να πιέσουν περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση. Ο χρόνος φαίνεται να εξαντλείται τόσο για τις συνομιλίες στο Ντουμπάι όσο και για την ανάληψη δράσης που θα μπορούσε να διατηρήσει την αύξηση της θερμοκρασίας στο όριο του 1,5 C που έχει συμφωνηθεί διεθνώς ή κάτω από αυτό.

AP Photo/Peter Dejong

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες επέστρεψε επίσης στη σύνοδο κορυφής σήμερα και δήλωσε ότι είναι «καιρός να κάνουμε υπερπροσπάθεια, να διαπραγματευτούμε με καλή πίστη και να ανταποκριθούμε στην πρόκληση». Είπε ότι οι διαπραγματευτές στη σύνοδο κορυφής COP28 πρέπει ειδικότερα να επικεντρωθούν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην κλιματική δικαιοσύνη.

Είπε ότι ο παγκόσμιος απολογισμός -το μέρος των συνομιλιών που αξιολογεί πού βρίσκεται ο κόσμος με τους κλιματικούς στόχους του και πώς μπορεί να τους επιτύχει- θα πρέπει να «καταργήσει σταδιακά όλα τα ορυκτά καύσιμα» προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του περιορισμού της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου (2,7 βαθμούς Φαρενάιτ) σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή. Αυτή η σταδιακή κατάργηση ήταν, όπως είπε, «μια κεντρική πτυχή» για να θεωρηθεί επιτυχής η σύνοδος κορυφής.

«Έχουμε ξεμείνει από δρόμο και χρόνο»

«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να κλωτσάμε το πετραδάκι στο δρόμο», δήλωσε ο Γκουτέρες σε σύντομες παρατηρήσεις. «Έχουμε ξεμείνει από δρόμο και σχεδόν από χρόνο».

«Αυτό που είναι πολύ σαφές είναι ότι ο πήχης της επιτυχίας είναι υψηλός», δήλωσε ο Επίτροπος της ΕΕ Wopke Hoekstra. «Και αυτό δεν συμβαίνει επειδή το λένε αυτοί οι Ευρωπαίοι, ή επειδή το λένε τα μικρά νησιά, ή η Αφρική ή η Λατινική Αμερική. Αλλά επειδή οι επιστήμονες μας λένε ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή, αν θέλουμε να κρατήσουμε τις μελλοντικές γενιές ασφαλείς».

AP Photo/Kamran Jebreili)

Καθώς ο Γενικός Γραμματέας μιλούσε, περίπου δώδεκα σιωπηλοί διαδηλωτές κρατούσαν κάρτες που έγραφαν "κρατήστε τη γραμμή".

Ο Γκουτέρες επανέφερε την ιδέα της σταδιακής μείωσης των ορυκτών καυσίμων σε δύο κατευθύνσεις, μεταξύ των πλούσιων χωρών που ενεργούν ταχύτερα και σκληρότερα και δίνουν περισσότερο χρόνο και χρήματα στις φτωχότερες χώρες. Άλλοι διαπραγματευτές, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών της Νορβηγίας Έσπεν Μπαρθ Άιντε, έχουν επίσης διατυπώσει την ιδέα αυτή, αλλά δεν ήταν εμφανής στα κείμενα των διαπραγματεύσεων.

Οι ακτιβιστές απάντησαν με σκεπτικισμό για το σχέδιο.

Ο Nnimmo Bassey, μακροχρόνιος περιβαλλοντικός ακτιβιστής από τη Νιγηρία, δήλωσε ότι ο απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι «τα ορυκτά καύσιμα να παραμείνουν στο έδαφος», καθώς οι κοινότητες των ιθαγενών σε όλο τον κόσμο έχουν συχνά επωμιστεί το κόστος της εξερεύνησης πετρελαίου.

«Δεν μπορούμε να κρατάμε ανοιχτή τη βρύση ενώ προσποιούμαστε ότι σφουγγαρίζουμε το πάτωμα», δήλωσε ο Bassey. «Πρέπει να κλείσουμε τις βρύσες».

Η προεδρία της διάσκεψης -την οποία διευθύνει ο διευθύνων σύμβουλος της εθνικής πετρελαϊκής εταιρείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων- "αναγνωρίζει ότι για να θεωρηθεί αυτό ως επιτυχία, πρέπει να βρούμε κάποια συμφωνία για τα ορυκτά καύσιμα", δήλωσε ο Steven Guilbeault, υπουργός Περιβάλλοντος του Καναδά και ένας από τους οκτώ υπερ-διαπραγματευτές που έχουν αναλάβει να βοηθήσουν στην εξεύρεση κοινού εδάφους. "Νομίζω ότι αν δεν μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό, ο κόσμος θα το δει ως αποτυχία, παρόλο που έχουμε συμφωνήσει σε πολλά άλλα καλά πράγματα".

Αλλά ο Guilbeault δήλωσε: «Είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να τελειώσουμε αύριο».

Ο Simon Stiell, εκτελεστικός γραμματέας της Σύμβασης-Πλαισίου του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, δήλωσε στους δημοσιογράφους το πρωί της Δευτέρας ότι οι "λύκοι του κλίματος" παραμένουν στις πόρτες του κόσμου, καθώς οι διαπραγματεύσεις φτάνουν στην κορύφωσή τους στη σύνοδο κορυφής.

«Δεν έχουμε ούτε ένα λεπτό να χάσουμε σε αυτή την κρίσιμη τελική ευθεία και κανείς μας δεν έχει κοιμηθεί πολύ», δήλωσε ο Στίελ. «Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Εγώ κερδίζω, εσύ χάνεις είναι μια συνταγή για συλλογική αποτυχία», είπε.

Οι διαπραγματευτές των ισχυρών δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας εργάζονταν μαζί το πρωί της Δευτέρας.

Καθώς περνούσε η Δευτέρα, οι αξιωματούχοι των Εμιράτων ακύρωσαν μια εσπευσμένα συγκληθείσα συνέντευξη Τύπου με τον πρόεδρο της COP28 Σουλτάν αλ Τζαμπέρ, και στη συνέχεια ακύρωσαν μια άλλη με έναν άλλο αξιωματούχο νωρίς το απόγευμα. Δεν έδωσαν καμία εξήγηση για τις ακυρώσεις, οι οποίες έθεσαν υπό αμφισβήτηση μια προηγούμενη υπόσχεση του αλ Τζαμπέρ να τερματίσει απότομα την COP στις 11 π.μ. της Τρίτης. Ήταν μέρος μιας σειράς ακυρώσεων από εξέχοντες διαπραγματευτές.

AP Photo/Peter Dejong

Τα επίμαχα σημεία για τον παγκόσμιο απολογισμό κινούνται στις γνωστές γραμμές. Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των μικρών νησιωτικών κρατών, των ευρωπαϊκών χωρών και των χωρών της Λατινικής Αμερικής, ζητούν τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, που ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης της θερμοκρασίας στη Γη.Αλλά άλλα έθνη θέλουν μια πιο αδύναμη διατύπωση που θα επιτρέπει στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα να συνεχίσουν να καίγονται με κάποιο τρόπο.

Ένας από τους βασικούς «παίκτες» είναι η Ινδία, η οποία το 2021 τορπίλισε την ιδέα της «σταδιακής κατάργησης» του άνθρακα, αλλά στη συνέχεια το 2022 πρότεινε την ιδέα της σταδιακής κατάργησης όλων των ορυκτών καυσίμων, όχι μόνο του άνθρακα, η οποία δεν μπήκε ποτέ στην ημερήσια διάταξη των περσινών συνομιλιών για το κλίμα. Τώρα είναι το κεντρικό σημείο της συζήτησης. Το πολυπληθέστερο έθνος του κόσμου, και o τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός διοξειδίου του άνθρακα, προσπαθεί να είναι και φιλόδοξο αλλά και να διατηρήσει τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας του, τον άνθρακα, δήλωσε ο Vaibhav Chaturvedi του Συμβουλίου για την Ενέργεια, το Περιβάλλον και το Νερό με έδρα το Νέο Δελχί.

Ο Alden Meyer, αναλυτής του κλιματικού think tank E3G, δήλωσε ότι η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να κινητοποιήσει τα άλλα μέλη του πετρελαϊκού καρτέλ του ΟΠΕΚ να αντιταχθούν σε οποιαδήποτε συμπερίληψη ορυκτών καυσίμων στο κείμενο - κάτι που, όπως είπε, θα παραβίαζε τους όρους της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα.

«Είναι πολύ πιθανό θα διανύσουμε μια πολύ μεγάλη εβδομάδα», δήλωσε.

Ο Καναδάς Guilbeault δήλωσε ότι οι χώρες του ΟΠΕΚ «είναι πολύ απρόθυμες να σκεφτούν ακόμη και μια συζήτηση, και νομίζω ότι αυτό δεν βοηθάει».

Ο Joseph Sikulu, ένας πολεμιστής του κλίματος του Ειρηνικού που διαμαρτυρόταν έξω από την ενημέρωση του Γκουτέρες, δήλωσε ότι «γνωρίζουμε ότι στο εσωτερικό των διαπραγματεύσεων οι χώρες με υψηλή εκμετάλλευση, όπως οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία, η Αυστραλία, είναι αυτές που μπλοκάρουν τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων».

«Πρέπει να υποχωρήσουν ώστε να μπορέσουμε να έχουμε τα αποτελέσματα που απαιτούνται από αυτές τις διαπραγματεύσεις», δήλωσε ο Sikulu.

Ο Νορβηγός Barth Eide δήλωσε ότι «όλες οι χώρες θέλουν φιλοδοξία, αλλά ορισμένες χώρες έχουν διαφορετικές προτεραιότητες από άλλες. Έτσι, αυτή μπορεί να καταλήξει τόσο σε μια πολύ επιτυχημένη COP, όσο και σε μια πολύ λιγότερο επιτυχημένη, ανάλογα με το πού θα βρούμε την τελική γλώσσα».

www.efsyn.gr