Κάθε καλοκαίρι στο μικρό λιμάνι της Πούντας όπου δένουν τα φέριμποτ για Ελαφόνησο σχηματίζονται ουρές από δεκάδες αυτοκίνητα που περιμένουν να περάσουν απέναντι. Ελάχιστοι από τους επισκέπτες αυτούς θα αφιερώσουν λίγο από τον χρόνο τους για να γνωρίσουν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της Πελοποννήσου και όχι μόνο...
Αμμόλοφοι, αλμυρές ρηχές λίμνες, θαλασσινά κέδρα και δεκάδες ακόμη χλωριδικά είδη που απλώνονται κατά μήκος της ακτογραμμής, ακουμπούν σχεδόν επάνω στη θάλασσα του Λακωνικού Κόλπου. Ελάχιστα μακριά από την ακτή μια μυστηριώδης αρχαία βυθισμένη πολιτεία, ορατή ακόμη και με απλή μάσκα, έρχεται να συμπληρώσει το μαγευτικό παζλ!
Μα, ας βάλουμε τα πράγματα σε μια γεωγραφική σειρά. Βρισκόμαστε στο νοτιοανατολικό άκρο της Πελοποννήσου, στον νομό Λακωνίας, λίγο βορειότερα από τα Βάτικα, τη ναυτική πόλη που στους χάρτες αναφέρεται ως Νεάπολη. Εδώ, κοντά στο χωριό Βιγκλάφια είναι χτισμένη η τσιμεντένια προβλήτα όπου πιάνουν τα φέριμποτ τα οποία εκτελούν το ολιγόλεπτο ταξίδι προς την Ελαφόνησο. Νότια από το μικρό λιμάνι της Πούντας και για αρκετά χιλιόμετρα απλώνεται η θαυμάσια αυτή ακτή με τις αλυκές και τις ρηχές αλμυρές λιμνούλες, γνωστή ως υγρότοπος της Στρογγύλης.
Ερχόμενοι από Σπάρτη, λίγο πριν φτάσετε στη Νεάπολη θα δείτε στα δεξιά σας τον επαρχιακό δρόμο που οδηγεί στο χωριό Βιγκλάφια (υπάρχουν ταμπέλες που αναγράφουν προς Ελαφόνησο). Δεν θα διανύσετε πάνω από 10 χιλιόμετρα μέχρι να βγείτε στην Πούντα. Συνολικά από τη Σπάρτη θα χρειαστεί να καλύψετε μια απόσταση 109 χιλιομέτρων σε δρόμο που παρουσιάζει κίνηση αγροτικών οχημάτων και κρύβει πολλές μικρές οδικές παγίδες, γι’ αυτό χρειάζεται προσοχή.
Θαυμαστό αλλά εύθραυστο οικοσύστημα
Ολόγυρα από αυτήν τη γωνιά της Λακωνίας ευδοκιμεί ένα μοναδικό παραθαλάσσιο οικοσύστημα με θαλασσόκεδρα (τα συναντάμε και στην αντικρινή Ελαφόνησο) και άλλα σπάνια είδη της παράκτιας χλωρίδας όπως η Αμμόφιλα, ο Κρίνος της Θάλασσας, αλλά και το ενδημικό Σαπονάρια των Γιάγκελ (Saponaria jagelii) που κινδυνεύει με εξαφάνιση. Η περιοχή είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα Natura 2000.
Η μικρή λίμνη Στρογγύλη ξεκινά μόλις λίγα μέτρα νότια από το λιμανάκι της Πούντας και την άνοιξη, που αποκτά τη μεγαλύτερή της διάσταση, εκτείνεται αρκετές εκατοντάδες μέτρα νοτιότερα, ενώ η επιφάνειά της κυμαίνεται από 300 έως 600 στρέμματα. Παρά το μικρό της μέγεθος η υγρή αυτή λεκάνη αποτελεί σημαντικό υγροβιότοπο καθώς βρίσκεται πάνω στον μεταναστευτικό αεροδιάδρομο των πουλιών που φεύγουν από τη Βόρεια Ευρώπη και μέσω Λακωνίας, Κυθήρων, Αντικυθήρων καταλήγουν στην Αφρική.
Παυλοπέτρι, η βυθισμένη πολιτεία
Στη θέση Παυλοπέτρι, πεντακόσια μέτρα νότια του τσιμεντένιου μόλου όπου πιάνουν τα φέριμποτ της Ελαφονήσου, έχουν εντοπιστεί ερείπια υποθαλάσσιας αρχαίας πολιτείας, πιθανόν μυκηναϊκής προέλευσης (χρονολογείται το 1680-1180 π.Χ.), η οποία χτίστηκε πάνω σε θεμέλια πρωτοελλαδικού οικισμού.
Οταν ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας (110 μ.Χ.-180 μ.Χ.) επισκέφθηκε την περιοχή αυτή της Λακωνίας, αναφέρθηκε σε μια χερσόνησο που λόγω του σχήματός της ονομαζόταν «Ονου Γνάθος».
Σήμερα η χερσόνησος αυτή ταυτίζεται με τη διάσημη πια για τις τροπικές, αμμουδερές παραλίες της Ελαφόνησο που με τον σεισμό του 375 μ.Χ. μετατράπηκε σε νησί όταν δημιουργήθηκε θαλάσσιος δίαυλος, πλάτους 330 μέτρων, ο οποίος την απέκοψε από τη χερσαία γη. Σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες, τότε ήταν που βυθίστηκε και η αρχαία πόλη, ενώ κάποιοι άλλοι πιστεύουν ότι αυτό έγινε αρκετά παλαιότερα.
Τη θέση του αρχαίου οικισμού αποκάλυψε ο γεωλόγος και πολιτικός Φωκίων Νέγρης το 1904. Από τότε πέρασαν αρκετά χρόνια ώστε το Ελληνικό Δημόσιο να αποκτήσει τους οικονομικούς πόρους αλλά και την τεχνογνωσία να ασχοληθεί περισσότερο με αυτήν τη μυστηριώδη, βυθισμένη πολιτεία.
Ετσι, το 1967 ο Νικόλαος Φλέμινγκ, δόκτωρ Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον, αξιοποιώντας τις πληροφορίες του Νέγρη και σε συνεργασία με εξειδικευμένη ομάδα αρχαιολόγων από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, με τη συνδρομή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σπάρτης, χαρτογραφεί τη βυθισμένη πολιτεία και ξεκινά τη συστηματική ανασκαφή της. Τον Απρίλιο του 2016 στα γραφεία του Διεθνούς Οργανισμού Μνημείων στη Νέα Υόρκη συζητήθηκαν οι ενέργειες για την προστασία και ανάδειξη του Παυλοπετρίου ως τμήματος της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομίας, αφού θεωρείται η αρχαιότερη γνωστή βυθισμένη πολιτεία παγκοσμίως!
Η συστηματική καταγραφή της συνεχίζεται ακόμα και σήμερα, ενώ το 2018 συμπεριελήφθη από τον Διεθνή Οργανισμό Μνημείων στον κατάλογο με τους 50 περισσότερο απειλούμενους χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς του πλανήτη.
Ο υποβρύχιος αρχαιολογικός χώρος έχει έκταση λίγα στρέμματα και βάθος μόλις 4 μέτρα και είναι ευδιάκριτος με απλή μάσκα. Ο κολυμβητής θα διακρίνει τα θεμέλια των σπιτιών και των ναών (έως τώρα έχουν εντοπιστεί τουλάχιστον 15 κτίρια), το σύστημα αποχέτευσης, θραύσματα κιόνων και αγαλμάτων. Ωστόσο απαιτείται μεγάλη προσοχή από τον δύτη-επισκέπτη, καθώς στη θαλάσσια αυτή περιοχή υπάρχουν ισχυρά ρεύματα.
Για οργανωμένες και ασφαλείς καταδυτικές εμπειρίες στην ευρύτερη περιοχή της Νεάπολης - Ελαφονήσου - Κυθήρων - Κάβο Μαλιά θα απευθυνθείτε στο πιστοποιημένο από τον οργανισμό PADI καταδυτικό κέντρο «Akra Malea» (τηλ. 6982077826 κος Γιώργος).
Ανθρωπογενείς πιέσεις στο οικοσύστημα και στον αρχαιολογικό χώρο
Μονοπάτια και στενοί, δύσβατοι χωματόδρομοι ελίσσονται ανάμεσα στην ακτή, τις λιμνούλες και τους αμμόλοφους επιτρέποντας την περιορισμένη πρόσβαση στον επισκέπτη για παρατήρηση της άγριας φύσης. Το καλοκαίρι εδώ έρχονται δεκάδες αυτοκινούμενα τροχόσπιτα από κάθε άκρη της Ευρώπης, αλλά και οι κάτοικοι των γύρω χωριών για να κάνουν τις βουτιές τους στις πανέμορφες αμμουδερές παραλίες.
Η ευρύτερη περιοχή δέχεται έντονες πιέσεις από την ανεξέλεγκτη προσέλευση επισκεπτών, ενώ δεν λείπουν και τα σχέδια για την ευρύτερη αξιοποίησή της. Δεν είναι καθόλου αμελητέα η ρύπανση που προκαλείται από τα δεκάδες εμπορικά σκάφη που αράζουν αρόδο στον Λακωνικό Κόλπο ανάμεσα στην Ελαφόνησο και τη Νεάπολη, καθώς έχει παρατηρηθεί απόρριψη των αποβλήτων έρματος, αλλά και χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για τον καθαρισμό του κύτους των πλοίων.
Για την ορθολογική διαχείριση του οικότοπου Πούντα - Λίμνη Στρογγύλη, αλλά και του υποθαλάσσιου αρχαιολογικού χώρου στο Παυλοπέτρι έχει εκπονηθεί από την Εφορεία Ενάλιων Αρχαιοτήτων σχέδιο ολοκληρωμένης διαχείρισης του ενάλιου αρχαιολογικού χώρου και του παρακείμενου περιβάλλοντός του.
Η μελέτη της εφαρμογής του σχεδίου προβλέπει:
● τη χάραξη διαδρομών επισκεπτών από την Πούντα και τα Βιγκλάφια έως τον αρχαιολογικό χώρο του Παυλοπετρίου, τη λίμνη Στρογγύλη και το Μάγγανο και την οριοθέτηση του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου και της προστατευόμενης περιοχής Στρογγύλης - Μάγγανου
● τη χάραξη κολυμβητικών διαδρομών και
● την τοποθέτηση χερσαίας και ενάλιας σήμανσης με στόχο την ανάδειξη του ενάλιου αρχαιολογικού χώρου και του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής.
Διαμονή
Θα μείνετε στο εξαιρετικό «Limira Mare» που βρίσκεται πάνω στην αμμουδερή και οργανωμένη παραλία της Νεάπολης. Για την καλοκαιρινή σεζόν το ξενοδοχείο ξεκινά να λειτουργεί από τα μέσα Απριλίου (τηλέφωνο 27340-22957)
📍 viewsofgreece.com
πηγη: https://www.efsyn.gr