Ημέρα τιμής και μνήμης η 9η Μαΐου για την Ρωσία, καθώς γιόρτασε την 76η επέτειο της νίκης επί της ναζιστικής Γερμανίας, με την καθιερωμένη επιβλητική στρατιωτική παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας. Σύμφωνα με το ρωσικό ΥΠΑΜ στη συγκεκριμένη παρέλαση συμμετέχουν περισσότεροι από 12.000 στρατιώτες και 191 συστήματα μάχης κάθε τύπου. Επιπλέον συμμετέχουν συνολικά 76 αεροσκάφη και ελικόπτερα, που εντυπωσιάζουν κάθε χρόνο σχηματίζοντας τη ρωσική σημαία στον ουρανό.
Νωρίτερα, ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, κατέθεσε στέφανο στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη της Μόσχας, στην μνήμη των πεσόντων.
Η νίκη στον Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο διαδραμάτισε «κολοσσιαίο ιστορικό ρόλο για την τύχη ολόκληρου του κόσμου», δήλωσε ο Ρώσος πρόεδρος κατά την ομιλία του. «Θα θυμόμαστε πάντα ότι ήταν ο σοβιετικός λαός που έκανε αυτή τη μεγάλη πράξη γενναιότητας» είπε και συμπλήρωσε ότι η ενότητα και το θάρρος των πολιτών τους οδήγησαν τελικά να «επιτύχουν αυτό που θεωρούταν αδύνατο – να νικήσει έναν ανελέητο εχθρό… και να νικήσει κατηγορηματικά τον ναζισμό».
Αυστηρό ήταν το μήνυμα που έστειλε στη συνέχεια, επισημαίνοντας πως η χώρα «θα υπερασπιστεί σταθερά» τα εθνικά της συμφέροντα. «Η Ρωσία υπερασπίζεται με συνέπεια το διεθνές δίκαιο. Ταυτόχρονα, θα υπερασπιστούμε σταθερά τα εθνικά μας συμφέροντα για να διασφαλίσουμε την ασφάλεια του λαού μας», δήλωσε στην ομιλία του κατά την έναρξη της παρέλασης. Κατήγγειλε επίσης την «ανατριχιαστική επιστροφή ιδεολογιών της εποχής εκείνης», καθώς «τα συνθήματα περί φυλετικής και εθνικής ανωτερότητας, αντισημιτισμού και Ρωσοφοβίας, γίνονταν όλο και πιο κυνικά».
Σημειώνεται ότι ο Ρώσος Πρόεδρος είχε εκφράσει παρόμοια θέση πριν περίπου τρεις εβδομάδες, όταν κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση, είχε υπογραμμίσει πως «η Ρωσία θα βρει ασύμμετρους, γρήγορους και σκληρούς τρόπους να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της, αν οι άλλες χώρες αρνηθούν το διάλογο μαζί της».
Με αφορμή την συμπλήρωση των 76 χρόνων από την νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας, το Κοσμοδρόμιο αναδημοσιεύει παρακάτω ορισμένα εμβληματικά κείμενα και πολυμέσα από την περσινή ζωντανή κάλυψη της επετείου των 75 ετών.
Για “την αιματηρή και την αδικαίωτη εμπλοκή της Ελλάδας στον αντιφασιστικό αγώνα”: Φωτογραφικά τεκμήρια
Του Νίκου Σκοπλάκη (αρχική δημοσίευση 09.5.2020)
Ο κρίσιμος Νοέμβριος του 1944 στην Αθήνα αποτυπωμένος σε μια σειρά φωτογραφιών του Ντμίτρι Κέσελ.
Διαβάστε περισσότερα εδώ:
Ο θρίαμβος της προπαγάνδας
Η χολιγουντιανή και η μιντιακή προπαγάνδα όλων αυτών των δεκαετιών έκανε τον κόσμο να ξεχάσει ποιοι είχαν την μεγαλύτερη συμβολή σε αριθμό θυμάτων εναντίον του φασισμού.
Ιστορικός αναθεωρητισμός στη γερμανική Δεξιά
Του Νίκου Αλεξάτου (αρχική δημοσίευση 9.05.2020)
Ποιος φταίει για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο; Ο διεθνής μπολσεβικισμός, οι Εβραίοι, οι Πολωνοί, οι πλουτοκράτες της Αγγλίας και της Αμερικής. Αυτήν την απάντηση θα πάρει κάποιος αν συνομιλήσει με έναν Γερμανό ακροδεξιό. Αυτή είναι η θέση της ακροδεξιάς όπου γης σχετικά με την ευθύνη για τη μεγαλύτερη σφαγή που γνώρισε ποτέ ο κόσμος και εκφράζεται στην επιχειρηματολογία των ίδιων των ηγετών του Άξονα σε εκείνο το μακρινό πρώτο μισό της δεκαετίας του ’40. “Μας αναγκάζουν να κάνουμε τον πόλεμο, γιατί δε μας αφήνουν να αναπνεύσουμε, να ζήσουμε, να επεκταθούμε”. Με αυτά τα λόγια θα συνόψιζε κανείς την αιτιολόγηση του πολέμου από τους ναζί της Γερμανίας, τους Ιταλούς φασίστες και την κυρίαρχη τάξη στην αυτοκρατορική Ιαπωνία.
Διαβάστε περισσότερα:
Τα θύματα του ΒΠΠ, σε χώρες της Ευρώπης και των ΗΠΑ
Η τιμωρία των εγκληματιών πολέμου και οι δίκες στο Κρασνοντάρ και το Χάρκοβο
Του Δημήτρη Κουσουρή (αρχική δημοσίευση 09.05.2020)
Για το ρεύμα του “νέου αντικομμουνισμού” που ανδρώθηκε στα χρόνια του θριάμβου του νεοφιλελευθερισμού, ο πρώτος εχθρός που όφειλε να εξουδετερωθεί ήταν η “αντιφασιστική γραφή της Ιστορίας”. Για τους λογής εκπροσώπους του ρεύματος, η πλαστικότητα της έννοιας του “αντιφασισμού” στις διαφορετικές στροφές και συγκυρίες της “εποχής των άκρων” συγκάλυπτε την πραγματικότητα του “κατεξοχήν σταλινικού μύθου”, που δημιουργήθηκε και αξιοποιήθηκε για να δικαιολογήσει την βία του σοβιετικού κράτους αλλά και πολλών κομμουνιστικών κομμάτων και έτσι απονομιμοποιούσε εκ των προτέρων κάθε απόπειρα σύγκρισης κομμουνισμού και φασισμού. Με αυτήν την έννοια, η γραμμή της επιχειρηματολογίας, στις διάφορες παραλλαγές της, ήταν η σχετικοποίηση της θυσίας των κομμουνιστών στη μάχη ενάντια στο φασισμό και το ναζισμό, μέσα από την αποκάλυψη της πολιτικής βίας των κομμουνισμών (κρατικής ή κομματικής, ταξικής, εθνοτικής, εθνικιστικής) που εκφράστηκε τόσο στα μπεστ-σέλλερ της περιόδου, τη “Μαύρη Βίβλο του Κομμουνισμού” ή το “Παρελθόν μιας Ψευδαίσθησης” του Φυρέ, όσο και σε μια σειρά επιμέρους μελετών και πονημάτων μελέτης και αποκάλυψης του “βάρβαρου και ολοκληρωτικού” χαρακτήρα της κομμουνιστικής ιδεολογίας.
Διαβάστε περισσότερα:
Η υποδοχή των ναζιστικών στρατευμάτων στο Λβώφ
Οι Ναζί εισέβαλαν στην Σοβιετική Ένωση στις 22 Ιουνίου 1941 και προωθήθηκαν γρηγορότερα ενδεχομένως κι από όσο περίμεναν κι οι ίδιοι. Στις περισσότερες σοβιετικές επαρχίες στη Λευκορωσία, την Ουκρανία, την Κριμαία, το Σμολένσκ άρχισαν να σχηματίζονται αντάρτικα τμήματα, που συνέβαλαν αποφασιστικά στην εξάντληση του εισβολέα. Οι εθνικιστές, ειδικά στην Δυτική Ουκρανία, που συνεργάζονταν στενά με τους Ναζί, τους αντιμετώπισαν ως ελευθερωτές, έστω κι αν οι Γερμανοί δεν έκρυβαν ότι θεωρούν υπανθρώπους τους Ουκρανούς, όπως και όλους τους Σλάβους, τους Πολωνούς, τους Εβραίους κ.ο.κ. Οι φυσικοί και ιδεολογικοί απόγονοι των συνεργατών των Ναζί είναι ο πυρήνας των σημερινών κυβερνώντων στο Κίεβο και της «αυτοκέφαλης ορθόδοξης Εκκλησίας» τους. Πριν από το Φανάρι το 2018, «αυτοκεφαλία» στην Ουκρανία είχαν χορηγήσει τα κατοχικά γερμανικά στρατεύματα…
Η πρώτη Παρέλαση της Νίκης (Μόσχα, 1945)
Το ιστορικό αυτό ντοκιμαντέρ γυρίστηκε για την πρώτη παρέλαση της Νίκης, που πραγματοποιήθηκε στην Κόκκινη Πλατεία στις 24 Ιουνίου του 1945, μόλις ενάμιση μήνα μετά τη γερμανική συνθηκολόγηση. Η έγχρωμη εκδοχή του γυρίστηκε σε γερμανικό φιλμ, που εμφανίστηκε στο Βερολίνο γιατί στη Μόσχα δεν υπήρχε τέτοια δυνατότητα. Για την κάλυψη της ιστορικής αυτής παρέλασης εργάστηκαν περισσότεροι από εκατό εικονολήπτες και φωτογράφοι.
Σύντροφοι Κόκκινοι Στρατιώτες και Κόκκινοι Ναύτες…
Η ομιλία του Γκεόργκυ Ζούκωφ, του Στρατάρχη της Νίκης, προς τον Σοβιετικό στρατό των θυσιών, παρουσιάζεται εδώ χωρίς λογοκρισία και με ελληνικούς υπότιτλους. Η ομιλία δόθηκε στην πρώτη παρέλαση μετά τη νίκη, αυτήν της 24ης Ιουνίου του 1945. Τα πρόσωπα των σοβιετικών πολιτών που καταγράφονται στο βίντεο είναι από μόνα τους ιστορική μαρτυρία. Το αποκατεστημένο βίντεο-ντοκουμέντο, από το οποίο είχαν αφαιρεθεί οι αναφορές στον Στάλιν, στο πλαίσιο της καμπάνιας της «αποσταλινοποίησης», αποκατασταθηκε από το Κοσμοδρόμιο, που εντόπισε και προσέθεσε τα κομμένα κομμάτια, ώστε να αποκατασταθεί ένα ιστορικό ντοκουμέντο.
Γερμανοί αιχμάλωτοι σε πορεία ταπείνωσης στην Μόσχα 1944 (ελλ. υπότιτλοι)
Η διάσωση του στρατιώτη Ιβάν
Του Μάικ Ντέιβις,σε μετάφραση του Μιχάλη Παναγιωτάκη. (αρχική δημοσίευση 09.05.2020)
Η αποφασιστική μάχη για την απελευθέρωση της Ευρώπης ξεκίνησε [τον Ιούνιο του 1944] όταν ένας αντάρτικος σοβιετικός στρατός βγήκε μέσα από τα δάση και τους βάλτους της Λευκορωσίας για να εξαπολύσει μια τολμηρή αιφνιδιαστική επίθεση στα νώτα της πανίσχυρης Βέρμαχτ
Οι ταξιαρχίες των παρτιζάνων, που περιλάμβαναν πολλούς Εβραίους μαχητές και δραπέτες των στρατοπέδων συγκέντρωσης, τοποθέτησαν 40.000 εκρηκτικούς μηχανισμούς. Συνέτριψαν τις ζωτικές σιδηροδρομικές γραμμές που συνέδεαν της Γερμανικές Ομάδες Στρατιών Κέντρου (Heeresgruppe Mitte) με τις βάσεις τους στην Πολωνία και την Ανατολική Πρωσία.
Τρεις μέρες αργότερα, στις 22 Ιουνίου του 1944, την τρίτη επέτειο της εισβολής του Χίτλερ στην Σοβιετική Ένωση, ο Στρατάρχης Ζούκοφ έδωσε την διαταγή για την κύρια επίθεση στο γερμανικό μέτωπο. Είκοσι έξι χιλιάδες βαριά πολυβόλα συνέθλιψαν τις εμπροσθοφυλακές των Γερμανών. Τα ουρλιαχτά των πυραύλων Κατιούσα ακολούθησαν οι βρυχηθμοί των 4.000 τεθωρακισμένος και οι πολεμικές ιαχές (σε περισσότερες από 40 γλώσσες) του 1,6 εκατομμυρίου Σοβιετικών στρατιωτών. Έτσι ξεκίνησε η “Επιχείρηση Μπαγκρατιόν”, μια επίθεση κατά μήκος ενός μετώπου οκτακοσίων χιλιομέτρων.
Διαβάστε περισσότερα:
Τραγουδώντας σε Γίντις την επερχόμενη Νίκη
Το “Τραγούδι της Νίκης” (Νιτσόχν Λιντ) σε γλώσσα Γίντις, χρονολογείται από το 1945 και αποτυπώνει την πανηγυρική διάθεση των Εβραίων της Σοβιετικής Ένωσης για την εξάλειψη του ναζιστικού εφιάλτη.
“Έλα με χαρά / και πιες άλλο ένα ποτήρι
Γιατί αυτοί οι Γερμανοί φονιάδες / φύγαν για πάντα από τη ζωή μας
Αυτή η Σοβιετική γη / με το σταλινικό της χέρι / θα δείξει τι μπορεί
Πιες και άλλη μια “για τη ζωή!” / Για τον Κόκκινο Στρατό / δώσε μια πρόποση σε όλους
Νά ‘ναι γεροί / Και για τον σύντροφο Στάλιν / Πολλά χρόνια να ζήσει
Γιατί στον κόσμο ολάκερο / δεν έχει σαν και αυτόν!”
Η ειρωνεία της Ιστορίας θέλησε πάντως να πέσει θύμα μεταπολεμικών αντισημιτικών σταλινικών διώξεων όλη η μουσικολογική ομάδα υπό τον Ρωσο-εβραίο ερευνητή Μοϊσέι Μπερεγκόφσκι που ηχογράφησε αυτό και άλλα Γίντις τραγούδια της εποχής. Οι ηχογραφήσεις, που θεωρούνταν για καιρό χαμένες, ανακαλύφθηκαν μετά από πολλές περιπέτειες την δεκαετία του ’90.
Γαλλία: Το Τραγούδι των Παρτιζάνων
Γεννημένη στην Πόλη του Αγίου Πέτρου τον Οκτώβριο του 1917, μέσα στην φωτιά τη Ρώσικης Επανάστασης, κατά την οποία εκτελέστηκε ο πατέρας της, η Άννα Μαρλί, κατά κόσμον Άννα Μπετουλίνσκι, μεγάλωσε στην Γαλλία, όπου σταδιοδρόμησε αρχικά ως χορεύτρια των Ρωσικών Μπαλέτων και κατόπιν ως τραγουδίστρια στα μεγαλύτερα καμπαρέ. Το 1940 διέφυγε μέσω Ισπανίας και Πορτογαλίας και βρηκε καταφύγιο στο Λονδίνο, όπου εργάστηκε στην έδρα του επιτελείου των Ελεύθερων Γάλλων.
Εκεί συνέθεσε το 1942 στην κιθάρα της τη μελωδία του “Τραγουδιού των Παρτιζάνων”, αρχικά σε δικούς της στίχους στα ρωσικά. Τον επόμενο χρόνο οι Ζοζέφ Κεσσέλ και Μορίς Ντριόν προσάρμοσαν τους στίχους στα γαλλικά. Η “Μασσαλιώτιδα της Αντίστασης”, όπως έγινε γνωστή, αποτέλεσε το μουσικό έμβλημα του γαλλικού προγράμματος του BBC, αλλά και το σημάδι αναγνώρισης των Μακί. Η Άννα Μαρλί προτιμούσε να το εκτελεί σφυρίζοντας, γιατί έτσι μπορούσε να ακούγεται παρά τις ραδιοφωνικές παρεμβολές των Γερμανών. “Εμείς θα σπάσουμε τις αλυσίδες των αδελφών μας”…“Και αν πέσεις, ένας άλλος θα βγει από την σκιά στη θέση σου”…
Οι γερανοί
Στιγμές στιγμές θαρρώ πως οι στρατιώτες που πέσανε στη ματωμένη γη…
…δεν κείτονται θαρρώ, κάτω απ’ το χώμα/ αλλά έχουν γίνει άσπροι γερανοί
Πετούν και μας καλούν/ με τις κραυγές τους/ απ’ τους καιρούς αυτούς τους μακρινούς/ κι ίσως γι’ αυτό πολλές φορές σιωπώντας/ κοιτάμε τους θλιμμένους ουρανούς
Πετάει ψηλά το κουρασμένο σμάρι/ στης δύσης τη θαμπή φεγγοβολή/ και βλέπω ένα κενό στη φάλαγγά του/ και είναι ίσως η δική μου η θέση αυτή
Θα ‘ρθεί μια μέρα που μ’ αυτό το σμάρι/ στο μέγα θάμπος θα πετώ κι εγώ/ σαν γερανός καλώντας απ’ τα ουράνια/ όλους εσάς που έχω αφήσει εδώ…