Ο Γιάννης Μπανιάς (Μελισσουργοί Άρτας, 27 Σεπτεμβρίου 1939 – Αθήνα, 28 Μαρτίου 2012) ήταν Έλληνας πολιτικός μηχανικός και πολιτικός. Υπήρξε στέλεχος της προδικτατορικής Αριστεράς, είχε δραστηριοποιηθεί έντονα στον χώρο της πολιτικής, και ιδιαίτερα σε κινήματα υπέρ της ανεξαρτησίας της Κύπρου, της διαφύλαξης της δημοκρατίας όταν αυτή απειλούνταν, καθώς και σε άλλους εθνικούς και πολιτικούς αγώνες. Το 2007 εκλέχτηκε βουλευτής επικρατείας όντας ηγέτης της Ανανεωτικής Κομμουνιστικής Οικολογικής Αριστεράς με το ψηφοδέλτιο του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ). Πέθανε σε ηλικία 73 ετών στις 28 Μαρτίου του 2012.
Σπούδασε στην Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Στην συνέχεια, κατά την διάρκεια των σπουδών του στο Γκρατς της Αυστρίας, ανέπτυξε έντονη συνδικαλιστική και πολιτική δράση. Εκλέχτηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο των Ελλήνων Φοιτητών του Γκρατς και έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας.
Κατά την επιστροφή του στην Ελλάδα, εντάχτηκε στην οργάνωση της σπουδάζουσας παράταξης της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, στην οποία εκλέχτηκε γραμματέας και αργότερα μετείχε στο Κεντρικό Συμβούλιο του κινήματος. Κατά την διάρκεια της Δικτατορία των Συνταγματαρχών, το 1967, υπηρέτησε στις Ένοπλες Δυνάμεις. Μετά την διάσπαση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας το 1968 εντάχτηκε πολιτικά στο ΚΚΕ εσωτερικού. Το 1969, μετά την απόλυσή του από τον στρατό, ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση με την νεολαία του Ρήγα Φεραίου του ΚΚΕ εσωτερικού και του Πανελλήνιου Αντιδικτατορικού Μετώπου. Τον ίδιο χρόνο συνελήφθη και φυλακίστηκε στο στρατόπεδο πολιτικών εξόριστων στο Παρθένι της Λέρου.
Στην μεταπολίτευση συνέχισε την πολιτική του δράση στο ΚΚΕ Εσωτερικού και μετείχε ως συνδικαλιστής στο συνδικαλιστικό κίνημα των Πολιτικών Μηχανικών και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ). Το 1982 εκλέχτηκε γραμματέας του κόμματος. Το 1987, μετά τη διάσπαση ΚΚΕ Εσωτερικού, συνέχισε την πολιτική του δράση στο κόμμα ΚΚΕ Εσωτερικού – Ανανεωτική Αριστερά όπου έγινε αρχηγός του. Στην συνέχεια, εντάχτηκε στην Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική Αριστερά (ΑΚOΑ), η οποία το 2004 συνεργάστηκε εκλογικά με τον ΣΥΡΙΖΑ. Το 2007 εκλέχτηκε βουλευτής επικρατείας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Στις εκλογές του 2009 κανένα μέλος της ΑΚΟΑ δεν κατάφερε να εκλεγεί.
Στις 28 Μαρτίου 2012, μετά από νοσηλεία μιας βδομάδας στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός λόγω μιας βαριάς ασθένειας που αντιμετώπιζε, πέθανε σε ηλικία 73 ετών. Η πολιτική κηδεία του έγινε στις 31 Μαρτίου 2012 με δημόσια δαπάνη στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.