Τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν ομόφωνα τη Δευτέρα (29 Ιανουαρίου) να δεσμεύσουν μελλοντικά κέρδη από τα περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας, ως ένα πρώτο βήμα προς την μελλοντική ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.

Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε αργά τη Δευτέρα, οι πρεσβευτές της ΕΕ συμφώνησαν επί της αρχής για αυτό το πρώτο βήμα, στο πλαίσιο της επίδειξης υποστήριξης της Ένωσης προς την Ουκρανία ενόψει της δεύτερης επετείου από την ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο.

Η συμφωνία έρχεται μόλις τρεις ημέρες πριν από μια αποφασιστική σύνοδο κορυφής κατά την οποία οι ηγέτες της ΕΕ θα προσπαθήσουν να ξεπεράσουν τις αντιρρήσεις της Ουγγαρίας και να υπογράψουν την οικονομική στήριξη ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Από τα 260 δισ. ευρώ των ρωσικών συναλλαγματικών διαθεσίμων που έχουν παγώσει το 2022 από την ΕΕ, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και τον Καναδά, τα 191 δισ. ευρώ βρίσκονται στην Ευρώπη, κυρίως στην Euroclear, μια εταιρεία χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών με έδρα το Βέλγιο.

Με τη συμφωνία της Δευτέρας, τα κέρδη αυτά θα καταγράφονται χωριστά και δεν θα καταβάλλονται ως μερίσματα στους μετόχους έως ότου τα κράτη μέλη της ΕΕ αποφασίσουν ομόφωνα να δημιουργήσουν μια «οικονομική συνεισφορά στον προϋπολογισμό [της ΕΕ] που θα αντλείται από αυτά τα καθαρά κέρδη για τη στήριξη της Ουκρανίας», σύμφωνα με το σχέδιο κειμένου.

Η εν λόγω εισφορά θα είναι «σύμφωνη με τις ισχύουσες συμβατικές υποχρεώσεις και σύμφωνα με το [ενωσιακό] και το διεθνές δίκαιο», αναφέρεται στο κείμενο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται στη συνέχεια να μεταφέρει τα χρήματα στον προϋπολογισμό της ΕΕ και στη συνέχεια στην Ουκρανία, αν και δεν διευκρινίζεται πότε θα φθάσουν εκεί για να χρησιμοποιηθούν.

Η πρόταση στοχεύει μόνο σε μελλοντικά κέρδη και δεν θα εφαρμοστεί αναδρομικά.

Αυτό θα μπορούσε να αποφέρει περίπου 15-17 δισ. ευρώ σε τέσσερα χρόνια, τα οποία μπορούν να μεταφερθούν στην Ουκρανία, δήλωσαν αξιωματούχοι της ΕΕ.

Το κείμενο -που θα οριστικοποιηθεί τις επόμενες εβδομάδες- θα υποβληθεί σε νομικούς και γλωσσικούς ελέγχους προτού οι πρεσβευτές της ΕΕ μπορέσουν να το εγκρίνουν επίσημα «το συντομότερο δυνατό», δήλωσε πηγή της βελγικής προεδρίας της ΕΕ.

Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν ήδη εκφράσει επιφυλάξεις για το σχέδιο, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει προειδοποιήσει ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ πιθανό να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στο ευρώ και να διαταράξει τις παγκόσμιες αγορές.

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη διαχείριση των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων τον Δεκέμβριο σταμάτησε λίγο πριν από την κατάσχεση των κερδών και τη μεταφορά τους στον κοινό προϋπολογισμό της ΕΕ λόγω των ανησυχιών της ΕΚΤ και των κρίσιμων κρατών μελών που υποστήριξαν ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προκαλέσει χρηματοπιστωτική αστάθεια και να προκαλέσει αντίποινα από τη Ρωσία.

Μια ξεχωριστή προσπάθεια υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και με την υποστήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιαπωνίας και του Καναδά για τη δήμευση όλων των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας και όχι μόνο των κερδών, αντιμετωπίζει αντίσταση από τα ευρωπαϊκά μέλη της G7, ιδίως τη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία.

Η δήμευση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και η παράδοσή τους στην Ουκρανία θα μείωνε την πίεση στη Δύση να χρηματοδοτήσει την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας, αλλά οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι το θεωρούν νομικά πολύ επικίνδυνο.