Σε ένα μικρό γραφείο στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, ο Παύλος Παυλίδης, ιατροδικαστής για την περιοχή του Έβρου, πέρασε μέσα από κουτιά με προσωπικά αντικείμενα που βρέθηκαν σε άτομα που χάθηκαν κατά την απόπειρα να διασχίσει τα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα. Η ατμόσφαιρα ήταν βαριά καθώς έβλεπε κανείς τις σφραγισμένες πλαστικές σακούλες που περιείχαν βέρες, αναπτήρες, τσιγάρα και μικρά κομμάτια χαρτιού με χυμό μελάνι, που κάποτε ανήκαν σε αυτούς που αναζητούσαν απεγνωσμένα ένα καλύτερο μέλλον.

Από το 2000, ο Π. Παυλίδης έχει δημιουργήσει μόνος του μια βάση δεδομένων DNA 550 προσφύγων και μεταναστών που έχασαν τη ζωή τους στον ποταμό Έβρο ή στα βουνά αυτής της παραμεθόριας περιοχής. Αναμένει ότι υπάρχουν πολύ περισσότεροι που δεν έχουν εντοπιστεί ποτέ. Στόχος του, λέει στα μέλη της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Tineke Strik, Erik Marquardt και Saskia Bricmont που βρέθηκαν εκεί, είναι να αναγνωρίσει τη σορό και να βρει τα μέλη της οικογένειας του νεκρού. «Όλα είναι θέμα σεβασμού», είπε. «Σεβασμός στα θύματα, στις οικογένειες και στην ιερότητα κάθε ανθρώπινης ζωής».

Διαρκώς αυξανόμενα στοιχεία

Ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας είναι δύσκολο να επιτευχθεί σε αυτήν την τεταμένη συνοριακή περιοχή, γεμάτη με εμπρηστική ρητορική μεταξύ των ελληνικών και τουρκικών αρχών και ολοένα αυξανόμενες αποδείξεις για παράνομες επαναπροωθήσεις προς την Τουρκία.

Στα μέσα Αυγούστου, μια ομάδα μεταναστών έμειναν αποκλεισμένοι για μέρες σε νησίδα στον ποταμό Έβρο, καθώς καμία από τις δύο χώρες δεν αναλάμβανε την ευθύνη για τη διάσωσή τους.

Ως Πράσινοι, μέλη της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (LIBE), αισθανθήκαμε υποχρεωμένοι να επισκεφτούμε την περιοχή.

Αυτό δεν οφειλόταν μόνο στις συνεχείς επαναπροωθήσεις και τις παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα σύνορα, αλλά και στην ανάπτυξη τεχνολογιών μαζικής παρακολούθησης και στις αυξανόμενες πιέσεις στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και στους δημοσιογράφους στην Ελλάδα που προσπαθούν να φέρουν στο φως αυτές τις πρακτικές.

Αυτό που συναντήσαμε κατά τη διάρκεια της αποστολής μας ήταν μια πρόχειρη δομή, ένα σύστημα αποτροπής και ψεύδους, ενώ εξακολουθούμε να λαμβάνουν μεγάλα ποσά χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα κέντρα υποδοχής.

Οι επαναπροωθήσεις –η πιο κατάφωρη παραβίαση του δικαιώματος στο άσυλο με την απομάκρυνση προσώπων από την επικράτεια– συμβαίνουν συστηματικά, στο Αιγαίο και στην περιοχή του Έβρου. Η απέλαση έχει γίνει κανόνας.

Κατάφωρη περιφρόνηση

Η ελληνική κυβέρνηση έχει αντιμετωπίσει ελάχιστο έλεγχο της ΕΕ για την κατάφωρη παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Ως αποτέλεσμα, αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για το παράνομο μοντέλο διαχείρισης του ασύλου, το οποίο έχει απήχηση στα άλλα κράτη μέλη που αρνούνται να επιδείξουν αλληλεγγύη και σιωπούν απέναντι σε αυτές τις παραβιάσεις δικαιωμάτων.

Δημοσιογράφοι και ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα κάνουν λόγο για εκφοβισμό και κλίμα εχθρότητας όταν προσπαθούν να διερευνήσουν τι πραγματικά συμβαίνει.

Καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει τη βασική ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη συμμόρφωση με τους νόμους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στο άσυλο, στην Ελλάδα. Η Επιτροπή διαθέτει τα εργαλεία για να ξεκινήσει διαδικασίες επί παραβάσει, με βάση τις πολλές αναφορές παραβιάσεων από αξιόπιστους οργανισμούς, αλλά επιλέγει αδικαιολόγητα να μην το κάνει.

Χρειαζόμαστε επειγόντως η χρηματοδότηση της ΕΕ για τη μετανάστευση και τον έλεγχο των συνόρων να εξαρτηθεί από την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Είναι παράλογο τα χρήματα των φορολογουμένων της ΕΕ να χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση πρακτικών που παραβιάζουν αυτά τα δικαιώματα.

Αυτός είναι ο λόγος που, κατά την επίσκεψή μας, εγκαινιάσαμε τη δική μας εκστρατεία που παροτρύνει την ΕΕ να σταματήσει να πληρώνει για απωθήσεις.

Τα περιστατικά επαναπροώθησης εμπλέκουν όχι μόνο τις ελληνικές αρχές αλλά εγείρουν επίσης σοβαρές ανησυχίες για τον ρόλο της Frontex, της υπηρεσίας ελέγχου των συνόρων της ΕΕ.

Η Frontex υπόσχεται βελτιώσεις στη συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα μετά εκθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), που επιβεβαιώνουν ισχυρισμούς για σοβαρό παράπτωμα, κακοδιαχείριση και συνενοχή του οργανισμού σε παραβιάσεις δικαιωμάτων. Ωστόσο, αυτό δεν το βλέπουμε να μεταφράζεται στην πράξη στην Ελλάδα.

Άκρως προβληματικό

Οι αξιωματικοί της Frontex στην περιοχή του Έβρου λειτουργούν υπό τη διοίκηση και τον έλεγχο των ελληνικών αρχών, οι οποίες τους στέλνουν σε συγκεκριμένες περιοχές με βάση τις επιχειρησιακές ανάγκες. Αυτή η δομή της αλυσίδας διοίκησης είναι εξαιρετικά προβληματική, καθώς τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν συνυπολογίζονται σε αυτές τις αποφάσεις ανάπτυξης.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι μέχρι στιγμής φέτος έχουν «αποτραπεί» περισσότερες από 150.000 αφίξεις. Αυτό θέτει το ερώτημα εάν οι αξιωματικοί της Frontex αναπτύσσονται στις σωστές περιοχές και εάν η παρουσία τους έχει κάποιο όφελος όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων.

Για περισσότερο από ένα χρόνο, εμείς ως μέλη της επιτροπής LIBE καλούμε την Frontex να εφαρμόσει τη δέουσα επιμέλεια και να αξιολογήσει τις δραστηριότητές του στην Ελλάδα υπό αυτό το πρίσμα. Εάν ο οργανισμός δεν μπορεί να εκπληρώσει την εντολή του για τα θεμελιώδη δικαιώματα, θα πρέπει να αναστείλει τις δραστηριότητές του για να αποφύγει τη συνέργεια σε παραβιάσεις.

Το ελληνικό σύστημα ασύλου βρίθει από πρακτικές που αρνούνται κατάφωρα την πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου ή προτρέπουν τα άτομα πιο διακριτικά να μεταβούν σε άλλες χώρες. Οι εργαζόμενοι νομικής βοήθειας μοιράζονται ανησυχητικές ιστορίες πελατών που δεν μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση στην πλατφόρμα αίτησης ασύλου - η οποία είναι πλήρως κλεισμένη μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023.

Μια μέρα μετά επισκεφτήκαμε το κέντρο εγγραφής και ταυτοποίησης του Φυλακίου, όπου ανήλικοι και οικογένειες ήταν στριμωγμένοι πίσω από συρματοπλέγματα, σαν φυλακή. Αυτή τη φορά βρέθηκαν σε μια τεράστια οθόνη στην υπερσύγχρονη αίθουσα ελέγχου επιτήρησης του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Ζητήσαμε από την Επιτροπή να παράσχει σαφήνεια σχετικά με το επίπεδο χρηματοδότησης από την ΕΕ που έχουν λάβει τέτοιες τεχνολογίες και πώς διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τα δικαιώματα - συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.

Σοβαρή απειλή

Έχουμε μείνει μετά την αποστολή μας στην Ελλάδα με την ευδιάκριτη εντύπωση ότι παραβιάζονται τα θεμελιώδη δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων, η μαζική παρακολούθηση αυξάνεται —ακόμα και μετά το πρόσφατο σκάνδαλο λογισμικού υποκλοπής Predator— και το κράτος δικαίου απειλείται σοβαρά. Η ακούραστη δουλειά ερευνητών δημοσιογράφων, παραγόντων της κοινωνίας των πολιτών και ατόμων όπως ο ιατροδικαστής Παυλίδης προσφέρει έναν λεπτό φάρο φωτός σε μια ολοένα και πιο σκοτεινή αρένα.

Ως ευρωβουλευτές θα συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να υποστηρίξουμε τον ατρόμητο αγώνα τους να υποστηρίξουν τις θεμελιώδεις αξίες στις οποίες βασίζεται η ΕΕ. Αλλά δεν πρέπει να αφεθούν να πολεμήσουν μόνοι: αυτό είναι ένα κοινό καθήκον για την Ένωση. Η συνεχής έλλειψη αλληλεγγύης και δίκαιης κατανομής ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών τροφοδοτεί τις συστηματικές παραβιάσεις που βλέπουμε στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Αυτό επίσης εμποδίζει τα κράτη μέλη να μιλήσουν αξιόπιστα.

Όσο τα κράτη μέλη προσκολλώνται στην αβάσιμη αρχή του ασύλου της χώρας πρώτης εισόδου του κανονισμού του Δουβλίνου, αυτό το απάνθρωπο και ανεφάρμοστο σύστημα θα συνεχίσει την καθοδική πορεία του. Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι σταθερή δέσμευση για δίκαιη κατανομή ευθυνών. ΧΩΡΙΣ αυτο, όλες οι παραβιάσεις στα σύνορα της Ένωσης θα είναι η κοινή μας κληρονομιά — και η συλλογική μας ντροπή.
πηγη: https://tvxs.gr