Το Κυπριακό παραμένει κυριολεκτικά στον βάλτο της ακινησίας και οι προσπάθειες Χριστοδουλίδη, ατελέσφορες. Κι όμως, ο πολιτικός διάλογος ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία προχωρεί διαψεύδοντας και τις πιο συγκρατημένες αρχικές εκτιμήσεις. Σε ένα άλλο επίπεδο, στην Ε.Ε., γίνονται επίσης εντατικές προετοιμασίες από τα θεσμικά όργανα για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για «νέο ξεκίνημα» στις σχέσεις με την Τουρκία.

Τελωνειακή ένωση και βίζα

Ο επίτροπος Διεύρυνσης Ολιβερ Βάλχερι πήγε στην Αγκυρα (6/9) όπου συναντήθηκε με τον Τούρκο ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν. Οι ομάδες εργασίας για την ενισχυμένη τελωνειακή ένωση (ΤΕ) και την απελευθέρωση της βίζας έπιασαν δουλειά στις Βρυξέλλες και η κυπριακή διπλωματία δεν έχει ακόμα διαμορφώσει πολιτική για την Τουρκία.

Στη νέα ΤΕ θα ενταχθούν σωρεία βιομηχανικών προϊόντων και για τις βίζες θα δοθεί προτεραιότητα στους Τούρκους επιχειρηματίες και φοιτητές. Αυτές τις μέρες η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία σύνδεσης για να αποκτήσει πρόσβαση σε επιπρόσθετες χρηματοδοτήσεις για την ψηφιακή Ευρώπη.

Στο άλλο μεγάλο πακέτο, για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, οι χρηματοδοτήσεις 3 δισεκατομμυρίων ευρώ υλοποιούνται κανονικά σε ετήσια βάση. Η Επιτροπή πρότεινε επίσης στήριξη της Τουρκίας με 400 εκατομμύρια ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης για την ανακούφιση των σεισμοπαθών του περασμένου Φεβρουαρίου.

Η τουρκική διπλωματία φαίνεται ότι παίζει το γεωστρατηγικό χαρτί της για να πετύχει επίσης το μέγιστο: την εκ νέου ενεργοποίηση της διαπραγματευτικής διαδικασίας –με άνοιγμα κεφαλαίων, όπως συμβαίνει με όλα τα υποψήφια για ένταξη κράτη: «Η Ε.Ε. δεν μπορεί να γίνει παγκόσμια δύναμη χωρίς την Τουρκία. Είναι αναλλοίωτη η θέση μας να ενταχθούμε στην Ε.Ε.» είπε ο Χακάν Φιντάν.

Μέχρι τον Νοέμβριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κυκλοφορήσει την έκθεσή της για τη διεύρυνση. Στην ομιλία της ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Κατάσταση της Ενωσης, η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επανέφερε στο προσκήνιο τη στρατηγική για τη διεύρυνση της Ε.Ε. ύστερα από πολλά χρόνια.

Η Επιτροπή θα καταλήξει σε προτάσεις για λήψη αποφάσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και αυτές θα αφορούν τα Δυτικά Βαλκάνια, την Ουκρανία και αναπόφευκτα την Τουρκία: «Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις έχουν παγώσει από το 2018, υπάρχουν ορισμένα κριτήρια για να τις αναζωογονήσουμε -οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις για το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία. Ενας πειστικός Οδικός Χάρτης θα ετοιμαστεί πάνω σε αυτά τα κριτήρια που μπορεί να πυροδοτήσει νέες διαπραγματεύσεις πάνω στο θέμα» είπε ο επίτροπος Διεύρυνσης.

Δεκέμβριος με αποφάσεις

Η ώρα των αποφάσεων εκτιμάται ότι θα είναι ο Δεκέμβριος όταν θα συνεδριάσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Πώς θα χειριστεί η Λευκωσία τις εξελίξεις, αν παραχθούν μια σειρά από «ώριμες» προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενισχυμένη τελωνειακή ένωση και την απελευθέρωση της βίζας; Η τουρκική διπλωματία εμφανίζεται αποφασισμένη να μη δεχτεί τίποτε στο ευρωπαϊκό τραπέζι της που να βάζει προϋποθέσεις σε σχέση με το Κυπριακό. Τι στάση θα τηρήσει η Κύπρος στο ζήτημα των διαπραγματεύσεων ένταξης;

Είναι πολύ πιθανόν η Τουρκία να διατηρήσει τις επιφυλάξεις της στον ΟΗΕ για διορισμό ενός απεσταλμένου μέχρι την τελευταία στιγμή. Διαφωνεί με όρους εντολής που θα δίνουν σε έναν απεσταλμένο τη δυνατότητα να αναφέρεται στο Συμβούλιο Ασφαλείας (Σ.Α.). Κάθε ελαφρά κίνηση της θα εκληφθεί ως μέγιστη χειρονομία.

Το ζήτημα διορισμού απεσταλμένου περιπλέκεται στους κόλπους των μόνιμων μελών του Σ.Α. Η Ρωσία καθιέρωσε νέα, δική της ατζέντα για το Κυπριακό. Αναβάθμισε τις προξενικές σχέσεις της ανοίγοντας γραφείο της πρεσβείας στα κατεχόμενα. Η ρωσική διπλωματία παίζει με τη Λευκωσία «το παιχνίδι της γάτας και του ποντικιού». Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία η Κύπρος έγινε ο αδύναμος κρίκος μπροστά στον κυνισμό της Μόσχας. Ολα γύρισαν ανάποδα με τις υπόγειες τραπεζικές συναλλαγές δισεκατομμυρίων ευρώ, τα «χρυσά» διαβατήρια, την προνομιακή μεταχείριση ολιγαρχών από τον στενό κύκλο Πούτιν και Λαβρόφ…

Χωρίς στρατηγική

Ο Χριστοδουλίδης μπαίνει σε μια πολύ δύσκολη φάση και αδυνατεί να διαμορφώσει συγκροτημένη στρατηγική: θα επιχειρήσει δραστικά ανοίγματα ή θα περιοριστεί στη διαχείριση της στασιμότητας που του άφησε ο προκάτοχός του Νίκος Αναστασιάδης; Oι συνεργάτες του δεν είναι σε θέση να τον συμβουλέψουν.

Ορισμένοι είναι χρήσιμοι και έμπειροι μόνο για να βάζουν τροχοπέδη. Αλλοι στερούνται εμπειρίας. Ουδέποτε βίωσαν τις πιεστικές συνθήκες που έχει το διαπραγματευτικό περιβάλλον του Κυπριακού, στις οποίες είναι τώρα εκτεθειμένος ο Κύπριος πρόεδρος. Θα μπορούσε να στηριχθεί στο Εθνικό Συμβούλιο; Οι συνεδρίες των πολιτικών αρχηγών δεν προσφέρουν τίποτε παραγωγικό, εκτός από την προβολή ανεύθυνων προτάσεων από τα ακραία κόμματα που τον στηρίζουν (ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ), δυσκολεύοντας ακόμα περισσότερο τους χειρισμούς του.

Μπροστά σε όσα συμβαίνουν η κυπριακή κυβέρνηση μοιάζει αμήχανη και μετέωρη. Η στάση που τήρησαν στο Ευρωκοινοβούλιο οι 6 Κύπριοι ευρωβουλευτές κατά τη συζήτηση του ψηφίσματος για την Τουρκία προδίδει τη γενικότερη σύγχυση. Το Ευρωκοινοβούλιο των 700 ξεσπάθωσε για τα πάντα εναντίον της Τουρκίας, για να φτάσει στο συμπέρασμα ότι αυτή η χώρα δεν έχει θέση στην Ευρωπαϊκή Ενωση για να είναι υποψήφια για ένταξη. Και όμως μια τέτοια εξέλιξη, αν απηχούσε και τις θέσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής, θα ήταν καταστροφική για την Κύπρο! Οι πλείστοι Κύπριοι ευρωβουλευτές έπραξαν ό,τι μπορούσαν για να «φορτώσουν» το ψήφισμα, προφανώς για να ικανοποιήσουν το ακροατήριό τους. Τελικά τήρησαν αποχή και δεν αντιλήφθηκαν ότι με τη λογική αυτή η Κύπρος… πυροβολεί τα πόδια της. Ο ευρωβουλευτής Νιαζί Κιζίλγιουρεκ είναι ο μόνος που εντόπισε την αντίφαση και αιτιολόγησε την αποχή του.

* Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
Με πληροφορίες από  efsyn.gr