Η γαλλική κυβέρνηση συμπεριέλαβε τη γεωργία στον κατάλογο των τομέων με «ελλιπές προσωπικό» ώστε να διευκολύνει την πρόσληψη μη Ευρωπαίων που εργάζονται ήδη παράτυπα στη Γαλλία, στο πλαίσιο των προσπαθειών για την κάλυψη του εργασιακού κενού.

Η προσθήκη της γεωργίας στον κατάλογο των επαγγελματικών τομέων με «ελλιπές προσωπικό» ήταν μια υπόσχεση που έδωσε ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Gabriel Attal ως απάντηση στη δυσαρέσκεια των αγροτών.

Η διάταξη αυτή θα ισχύει για τους μισθωτούς αγρότες – κτηνοτρόφους, κηπουρούς, κηπουρούς, αμπελουργούς και δενδροκαλλιεργητές – με τον ίδιο τρόπο όπως και για τις θέσεις εργασίας στους κλάδους των ξενοδοχείων και της εστίασης ή των κατασκευών.

Η FNSEA, το μεγαλύτερο αγροτικό συνδικάτο της Γαλλίας, υποστηρίζει εδώ και καιρό την ένταξη της γεωργίας στους τομείς που παρουσιάζουν έλλειψη εργασίας για την κάλυψη ορισμένων από τις 70.000 κενές θέσεις εργασίας στη Γαλλία κάθε χρόνο, ιδίως κατά τη διάρκεια της συγκομιδής φρούτων και λαχανικών.

Το συνδικάτο επισήμανε ότι «το πλαίσιο του ευρωπαϊκού ανταγωνισμού όσον αφορά το κόστος εργασίας» καθιστά πιο δύσκολη την πρόσληψη προσωπικού για τις σωματικά επίπονες, συχνά χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας.

«Υπάρχουν πάρα πολλοί αγρότες, πάρα πολλοί δενδροκαλλιεργητές, πάρα πολλοί παραγωγοί που μας λένε ότι δεν μπορούν να συγκομίσουν επειδή δεν μπορούν να βρουν εποχικούς εργάτες. Είναι ζήτημα κυριαρχίας και ανταγωνιστικότητας για τους παραγωγούς μας», δήλωσε ο υπουργός Γεωργίας Marc Fesneau σε συνέντευξη Τύπου στις 21 Φεβρουαρίου στην πιο σημαντική αγροτική εκδήλωση Salon de l’Agriculture, ανακοινώνοντας το μέτρο.

Το διάταγμα δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Γαλλίας το Σάββατο (2 Μαρτίου).

Συγκεκριμένα, οι παράτυποι μετανάστες που υποβάλλουν αίτηση για την άδεια θα πρέπει πλέον να αποδεικνύουν ότι βρίσκονται στη Γαλλία επί τρία χρόνια (αντί για 10 που ίσχυε προηγουμένως) και να προσκομίζουν 12 μισθοδοτικές καταστάσεις (αντί για 24). Μόλις ληφθεί, η άδεια εργασίας εκδίδεται για ανανεώσιμη περίοδο ενός έτους.

Διαφορετική νομοθεσία και προσεγγίσεις στην ΕΕ

Άλλες χώρες της ΕΕ λαμβάνουν επίσης μέτρα για τη νομιμοποίηση του καθεστώτος των αλλοδαπών εργαζομένων προκειμένου να καλύψουν τις ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό.

Η Γερμανία, η οποία έχει υποσχεθεί να προσελκύσει 400.000 ειδικευμένους εργαζόμενους κάθε χρόνο, ενέκρινε ένα σχέδιο για να δώσει στους μετανάστες χωρίς χαρτιά ευκολότερη πρόσβαση σε επαγγελματικά μαθήματα γλώσσας και ένταξης.

«Κατά τη διάρκεια του Covid, η Γερμανία ναύλωσε ολόκληρα αεροπλάνα για τη συγκομιδή λυκίσκου. Υπάρχει πολύ μεγάλη ζήτηση και επιθυμία να καλυφθεί το κενό για αυτές τις ‘βρώμικες, επικίνδυνες και εξευτελιστικές’ δουλειές που οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν πλέον να κάνουν», εξήγησε η Virginie Guiraudon, διευθύντρια ερευνών στο CNRS, που εδρεύει στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών του Sciences Po Paris.

Η Ιταλία, η οποία έχει γηράσκοντα πληθυσμό, εισήγαγε επίσης ειδικές άδειες παραμονής για να ενθαρρύνει τη νομιμοποίηση των εργαζομένων που βρίσκονται ήδη στη χώρα, σύμφωνα με τον ερευνητή.

Η Ισπανία, εν τω μεταξύ, κάνει χρήση διμερών συμφωνιών με χώρες του Μαγκρέμπ για να οργανώσει την άφιξη εργατικού δυναμικού, πρόσθεσε ο Guiraudon.

Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Βόρεια Ευρώπη εξακολουθεί να προσλαμβάνει κυρίως Ευρωπαίους εργαζόμενους, από χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης. Πολλοί από τους 300.000 εποχικούς εργάτες γης στη Γερμανία προέρχονται από την Πολωνία και τη Ρουμανία.

Στη νότια Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, η τάση είναι να προσλαμβάνονται εργαζόμενοι από τρίτες χώρες. Σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης Αλλοδαπών στη Γαλλία (DGEF), η Γαλλία έχει εκδώσει συνολικά 22.000 άδειες εποχικής εργασίας σε υπηκόους τρίτων χωρών, έναντι 1.000 το 2012. Σήμερα, το 75% των Γάλλων εποχικών εργαζομένων είναι Μαροκινοί.

Με την ενθάρρυνση της ΕΕ

Μια πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενθαρρύνει τη «στοχευμένη μετανάστευση εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες για τη μείωση της έλλειψης εργατικού δυναμικού σε ορισμένους τομείς δεξιοτήτων».

Η Επιτροπή Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δημοσίευσε επίσης μελέτη το 2019, με την οποία ζητά «την ενίσχυση της ενσωμάτωσης των εποχικών και των μεταναστών εργαζομένων στις τοπικές κοινότητες».

Ενώ το ποσοστό των αλλοδαπών εργαζομένων στον γεωργικό τομέα της ΕΕ παραμένει χαμηλό (λιγότερο από 5%), οι εποχικοί εργαζόμενοι – και ιδίως οι μετανάστες εργαζόμενοι – «διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην κάλυψη των περιοδικών αιχμών της ζήτησης εργασίας», ανέφεραν οι ευρωβουλευτές.

Με ένα εκατομμύριο εποχικούς εργάτες να βοηθούν στα χωράφια κάθε χρόνο, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την ΕΕ να ενσωματώσει καλύτερα τη μεταναστευτική εργασία, «μια πιθανή λύση στην αγροτική έξοδο» των Ευρωπαίων.

Ενώ τα κόμματα της Αριστεράς φαίνεται να τάσσονται υπέρ, η απόφαση της γαλλικής κυβέρνησης απορρίφθηκε συλλήβδην από την ακροδεξιά της Γαλλίας, λόγω φόβων ότι θα ενθαρρύνει τη μαζική μετανάστευση από χώρες εκτός Ευρώπης.

Η μετριοπαθής δεξιά (LR), από την άλλη πλευρά, είναι πιο διχασμένη. Ενώ τα περισσότερα στελέχη του κόμματος δηλώνουν κατά της κίνησης αυτής, η Céline Imart, υποψήφια ευρωβουλευτής της Δεξιάς, εξήγησε ότι πρόκειται για «ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση» για τους αγρότες.

Για την FNSEA, η νομιμοποίηση του καθεστώτος των μεταναστών εργατών θα παράσχει ένα καλύτερο πλαίσιο για τις εποχικές συμβάσεις και «θα αποφευχθούν καταστάσεις που θέτουν τους εργαζόμενους σε συνθήκες που είναι ηθικά απαράδεκτες για το επάγγελμά μας».