Βάσει ειδικής συμφωνίας που υπεγράφη το 2001 μεταξύ Μαρόκου και Ισπανίας περισσότερες από 3.000 εργάτριες από το Μαρόκο μεταβαίνουν κάθε χρόνο με προσωρινή βίζα στην περιφέρεια Ουέλβα της Ανδαλουσίας για να δουλέψουν στη συγκομιδή φράουλας. Σύμφωνα με έρευνα του «Al Jazeera» αρκετοί επόπτες παρενοχλούν σεξουαλικά τις γυναίκες και εκμεταλλεύονται άγρια τις εποχικές εργαζόμενες που ζουν απομονωμένες και χωρίς κατοχυρωμένα εργασιακά δικαιώματα σε κοντέινερ ανάμεσα στα θερμοκήπια. Τα προϊόντα των παραγωγών φτάνουν κάθε χρόνο στα πιο μεγάλα σούπερ μάρκετ της Ευρώπης.

Τα χωράφια είναι περιφραγμένα και σε αρκετά σημεία υπάρχουν κάμερες παρακολούθησης. Οι πόρτες κλείνουν απότομα μόλις πλησιάζουν ξένοι που θέλουν να κάνουν ερωτήσεις ή να τραβήξουν φωτογραφίες. Η Jadida – μία από τις χιλιάδες εποχικές εργαζόμενες - κατήγγειλε στο «Al Jazeera» ότι δέχτηκε επανειλημμένως σεξουαλική παρενόχληση από τον επόπτη της. Ενώ αρχικά ήταν ευγενικός μαζί της, τη δεύτερη μέρα την προσκάλεσε στο δωμάτιο του. Οταν εκείνη αρνήθηκε άρχισε να την καλεί επίμονα στο τηλέφωνο και την πλησίασε κάποια στιγμή που εργαζόταν στα χωράφια προσπαθώντας να την πείσει να συνευρεθεί ερωτικά μαζί του. Μετά την άρνηση της, ο επόπτης απείλησε να την απολύσει και να τη στείλει πίσω στο Μαρόκο. «Λέει στα άλλα αφεντικά ότι είμαι τεμπέλα και δεν δουλεύω. Με κατηγορεί για πράγματα που δεν έχω κάνει», αναφέρει στη μαρτυρία της. Είναι μία από τις χιλιάδες γυναίκες - οι περισσότερες κατάγονται από το Μαρόκο και τη Ρουμανία- που περνούν κάθε χρόνο περίπου έξι μήνες συλλέγοντας φράουλες και βατόμουρα στην περιφέρεια Ουέλβα της Ανδαλουσίας. 

Διαμερίσματα κλουβιά, συμβάσεις σκλαβιάς

Το Al Jazeera μίλησε με 16 γυναίκες οι οποίες είχαν συνάψει συμβόλαια με τους επτά μεγαλύτερους παραγωγούς που διαθέτουν φράουλες σε σουπερμάρκετ στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γαλλία, στο Βέλγιο, στην Ολλανδία, στη Δανία, στη Γερμανία και στη Σουηδία. Οι περισσότερες εργαζόμενες αναφέρθηκαν σε διαρκείς ταπεινώσεις από τους εργοδότες τους (ακόμα και επειδή έκαναν διάλειμμα για τουαλέτα), αλλά και στη μηδενική συνδικαλιστική κάλυψη και στην έλλειψη προστασίας απέναντι στην πανδημία της Covid 19. Κάποιες γυναίκες δέχτηκαν σεξουαλική παρενόχληση και εκβιασμούς.

Οι περισσότερες εργαζόμενες φτάνουν στην Ουέλβα στο πλαίσιο μιας διμερούς συμφωνίας ανάμεσα στο Μαρόκο και την Ισπανία. Οι όροι είναι εξευτελιστικοί. Οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να εργαστούν ξανά στην Ισπανία εάν εγκαταλείψουν την εργασία τους για οποιονδήποτε λόγο. Επιπλέον, υποχρεούνται να επιστρέψουν στο Μαρόκο αμέσως μόλις τελειώσει η σεζόν και σύμφωνα με καταγγελίες που έχουν δημοσιευτεί σε ΜΚΟ συχνά καλούνται να αποδείξουν ότι έχουν αφήσει πίσω τους μικρά παιδιά και έχουν κίνητρο να γυρίσουν. Οι γυναίκες αυτές μένουν σε διαμερίσματα κλουβιά και κοντέινερ τοποθετημένα ανάμεσα στα θερμοκήπια μακριά από το κέντρο της πόλης και τις καθημερινές δραστηριότητες. Δεν κερδίζουν περισσότερα από 30 ευρώ την ημέρα ή αμείβονται όσο προαιρείται να τους δώσει ο εργοδότης. Όταν ο καιρός δεν το επιτρέπει ή σταματούν οι εργασίες για οποιονδήποτε λόγο, δεν πληρώνονται. Η κατάσταση φυσικά είναι πολύ χειρότερη για τους μετανάστες/στριες που εργάζονται χωρίς έγγραφα και κινδυνεύουν να απελαθούν οποιαδήποτε στιγμή σε περίπτωση που καταθέσουν κατηγορίες εναντίον του εργοδότη τους.

Σε μία ακόμα συγκλονιστική μαρτυρία, μία εργαζόμενη κατήγγειλε ότι ήταν έγκυος όταν ξεκίνησε να εργάζεται για έναν μεγάλο προμηθευτή φράουλας. Μετά από δύο εβδομάδες σκληρής εργασίας στα χωράφια, απέβαλλε. Ενώ αιμορραγούσε και ζητούσε από τον επόπτη να την μεταφέρει στον γιατρό, εκείνος της ζητούσε χρήματα. Δύο εβδομάδες αργότερα η κατάσταση της επιδεινώθηκε και κατέληξε στο νοσοκομείο. «Αιμορραγούσα συνέχεια και όλοι μπορούσαν να το δουν πάνω στα ρούχα μου», είπε. «Αν ένας άνδρας βρει ελκυστική μία γυναίκα που εργάζεται στη συγκομιδή την παρενοχλεί. Ετσι συμβαίνει πάντα», αναφέρει μία άλλη γυναίκα. 

500.000 «αόρατοι» εργαζόμενοι

Σύμφωνα με τον καθηγητή Ολιβιέ ντε Σούτερ, ειδικό εισηγητή των Ηνωμένων Εθνών ειδικευμένο σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ανέχειας, «οι εργάτριες αυτές έχουν σκόπιμα τεθεί σε κίνδυνο εν μέσω της πανδημίας». Επιπλέον, επισήμανε τις κακές συνθήκες εργασίας, τους υπερβολικά πυκνοκατοικημένους εργατικούς καταυλισμούς, την ελλιπή πρόσβαση σε νερό, τις κακές συνθήκες υγιεινής, και την ολική απουσία μέτρων προστασίας από τον κορονοϊό, ενώ παρομοίασε την κατάσταση με «καταναγκαστική εργασία που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και την Ισπανική νομοθεσία».

Η φιλανθρωπική οργάνωση Caritas υπολόγισε ότι στην Ουέλβα, την Αλμερία και την Τενερίφη «περισσότεροι από 12.000 μετανάστες ζουν σε εξαιρετικά ανθυγιεινές συνθήκες, χωρίς άμεση πρόσβαση σε νερό και χωρίς προληπτικά μέτρα για την πανδημία εκτός από τα είδη υγιεινής που παρέχονται από οργανώσεις και συλλογικότητες». Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Ίδρυμα Εφαρμοσμένων Οικονομικών Μελετών εκτιμάει ότι ο συνολικός αριθμός μεταναστών χωρίς έγγραφα που ζουν στην Ισπανία είναι 500.000. Σύμφωνα με ενημέρωση στο Ευρωκοινοβούλιο τον Φεβρουάριο, οι περισσότεροι νόμιμοι μετανάστες εργαζόμενοι στην Ουέλβα είναι «ανατολικοευρωπαίοι, αφρικανοί (κυρίως μαροκινές γυναίκες) και Λατινοαμερικάνοι».

Παρά το σκοτάδι που υπάρχει πίσω από αυτά τα συμβόλαια, τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται αντιστάσεις από τις εργαζόμενες. Το 2018 δέκα γυναίκες από το Μαρόκο υπέβαλαν αγωγή εναντίον της εταιρίας «Donana 1998 d’ Almonte» για σεξουαλική παρενόχληση και βιασμό. Την ίδια χρονιά, τέσσερις άλλες γυναίκες μήνυσαν έναν ανώνυμο παραγωγό φράουλας για σεξουαλική παρενόχληση και μαύρη εργασία. Το 2018 μετανάστριες και ισπανίδες εργάτριες δημιούργησε την «Jornaleras de Huelva en Lucha», μία αυτοοργανωμένη δομή που παλεύει για τα δικαιώματα των γυναικών. «Υπάρχει αυτή η λανθασμένη ιδέα ότι οι μετανάστριες δεν οργανώνονται. Παρ’ όλα αυτά, συναντιούνται μεταξύ τους και αντιστέκονται », δήλωσε η Ana Pinto, ενεργό μέλος της ομάδας. 

Με πληροφορίες από aljazeera, ΒΒC, OHE
πηγη: https://www.koutipandoras.gr