Την ώρα που στην Ιταλία η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων της Κεντροαριστεράς είναι απογοητευμένη από τη νεοφιλελεύθερη πολιτική που υιοθετούσε εδώ και χρόνια, η 37χρονη Έλλη Σλάιν, με την αναπάντεχη εκλογή της στην ηγεσία των Δημοκρατικών, αναμένεται να φέρει τα «πάνω-κάτω» στην πολιτική σκηνή της γειτονικής χώρας.
Να γίνει το αντίπαλο δέος στην πολιτική της πρωθυπουργού Τζιόρτζια Μελόνι που προέρχεται από το νεοφασιστικό κόμμα.
Να αλλάξει ριζικά τη φυσιογνωμία του μεγαλύτερου κόμματος στο χώρο της Κεντροαριστεράς. Να συσπειρώσει τις διάσπαρτες δυνάμεις της Αριστεράς και των Οικολόγων.
«Κάναμε μια μικρή μεγάλη επανάσταση»
«Ευσεβείς πόθοι» θα πει κάποιος. Η ίδια, άλλωστε, παρότι διατέλεσε ευρωβουλευτής την περίοδο 2014-2019, κινούνταν έξω από τα ηγετικά κλιμάκια των Δημοκρατικών.
Χαρακτηριστικό είναι, όπως σημείωνε λίγες μέρες πριν η εφημερίδα Il Manifesto, ότι στις 6 Οκτωβρίου του 2022 στη Ρώμη, στην εθνική συνέλευση του PD, όπου επρόκειτο να συζητηθεί το θέμα των εσωκομματικών εκλογών για την ανάδειξη νέου γραμματέα μετά την παραίτηση Λέττα, πολλά πρωτοκλασάτα στελέχη (Ντ΄ Αλέμα, Φιορόνι, Φραντσεσκίνι, κ.ά.) πέρασαν δίπλα της χωρίς καν να την χαιρετήσουν.
Αυτή η άγνωστη στους πολλούς κοπέλα, η Έλλη Σλάιν, ήταν εκεί για να συμμετέχει, , αλλά και με μια κάμερα στο χέρι για να μαγνητοσκοπήσει το γεγονός. Και στη συνέχεια για να υποβάλει την υποψηφιότητά της.
Σήμερα βέβαια στενοί φίλοι μου, άνθρωποι, που την είχαν γνωρίσει στην Μπολόνια, στην πόλη που πέρασα τα φοιτητικά μου χρόνια, έχουν διαφορετική άποψη. Και κυρίως για πρώτη φορά μετά από δύο δεκαετίες τους άκουσα αισιόδοξους.
«Θα δεις που θα είναι διαφορετική από τους προκατόχους της» μου είπε ένα πρώην στέλεχος του πάλαι ποτέ ισχυρού Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος. «Είναι μια σαν και εμάς, του Κινήματος. Θυμάσαι…» πρόσθεσε με νόημα μια φίλη, αναφερόμενη στο Κίνημα του ΄77, όταν διαδηλώναμε μαζί στην Πιάτσα Ματζιόρε της Μπολόνιας. «Ο πολιτικό βηματισμός της έχει κοινά σημεία με την πορεία του δικού σας, του Τσίπρα» μου ανέφερε ένας άλλος.
Την εκτίμηση ότι η Έλλη Σλάιν δεν παύει να εκπλήσσει και θα επιχειρήσει πράγματι να αλλάξει την πολιτική κατεύθυνση του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης στην Ιταλία, εκφράζουν πολιτικοί αναλυτές.
Το 2020 στις περιφερειακές εκλογές με τον συνδυασμό Θαραλλέα Εμίλια-Ρομάνια (Emilia-Romagna Coraggiosa) του κεντροαριστερού Στέφανο Μπονατσίνι, απευθυνόμενη σ΄ ένα ευρύτερο ακροατήριο που συμπεριλάμβανε αριστερούς, οικολόγους, κεντροαριστερούς και ψηφοφόρους των Πέντε Αστέρων (M5S), κυρίως γυναίκες, νέους και νέες, συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων –έλαβε περισσότερες από 22.000 - στην ιστορία των τοπικών εκλογών, με εξαίρεση εκείνες των επικεφαλής των ψηφοδελτίων, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. Κυρίως, όμως, «έριξε το γάντι» στην υποψήφια της ακροδεξιάς Λέγκας, Λουτσία Μποργκονζόνι και την κέρδισε με διαφορά.
Και τώρα η Σλάιν ανέτρεψε τα προγνωστικά. Κέρδισε την κούρσα των εσωκομματικών εκλογών χάρη στις ψήφους των μη μελών, φίλων του Δημοκρατικού Κόμματος, του κόσμου της Κεντροαριστεράς και της Αριστεράς, χωρίς κομματική ταυτότητα, που προσήλθε μαζικά στις κάλπες της περασμένης Κυριακής.
«Το Δημοκρατικό Κόμμα είναι ζωντανό και έτοιμο να ορθώσει το ανάστημά του. Τα καταφέραμε. Μαζί κάναμε μια μικρή μεγάλη επανάσταση… θα δημιουργήσουμε μια ισχυρή αντιπολίτευση» δήλωσε αμέσως μετά την εκλογική της επιτυχία, κερδίζοντας τον έτερο υποψήφιο για την ηγεσία του κόμματος και μέχρι πρότινος προϊστάμενό της, Στέφανο Μπονατσίνι, περιφερειάρχη της Εμίλια-Ρομάνια.
Φιλοευρωπαία, φεμινίστρια, bisexual
Ποια είναι, όμως, η Έλλη Σλάιν;
Γεννημένη στο Λουγκάνο, στα σύνορα με την Ελβετία από γονείς καθηγητές πανεπιστημίου, εβραϊκής καταγωγής από τον πατέρας της που είχε μεταναστεύσει στις Ηνωμένες Πολιτείες και παππού τον Αγκοστίνο Βιβιάνι, ιστορική φυσιογνωμία των ιταλών σοσιαλιστών, η Σλάιν έγινε γνωστή για την δράση της ως ακτιβίστρια κυρίως σε θέματα προσφύγων, κρατούμενων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, αυτών που στερούνται δικαιωμάτων, όπως και για την προστασία του περιβάλλοντος από την εποχή που σπούδαζε στην Μπολόνια.
Εκεί εκλέχτηκε δύο φορές εκπρόσωπος των φοιτητών και μέσα από την οργάνωση ProGre’ ασκούσε κριτική στις μεταναστευτικές πολιτικές, καταγγέλλοντας τη δράση νεοφασιστικών ομάδων. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «κινηματική» παρά «παιδί του κομματικού σωλήνα».
Στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του Μπάρακ Ομπάμα, το 2008 και το 2012, μετακόμισε στο Σικάγο για να βοηθήσει ως εθελόντρια τον τότε υποψήφιο αμερικανό πρόεδρο των Δημοκρατικών στην προεκλογική του εκστρατεία. Το 2013 ηγήθηκε του κινήματος #OccupyPD για να διαμαρτυρηθεί κατά βουλευτών και γερουσιαστών του Δημοκρατικού Κόμματος που «έκοψαν τον δρόμο» στην υποψηφιότητα του Ρομάνο Πρόντι για την προεδρία της Ιταλικής Δημοκρατίας.
Δύο χρόνια αργότερα η Σλάιν και ενώ είχε εκλεγεί ευρωβουλευτής με το PD, εγκατέλειψε το κόμμα, καταγγέλλοντας την πολιτική του τότε ηγέτη των Δημοκρατικών και πρωθυπουργού Ματτέο Ρέντσι, κυρίως σε θέματα σχετικά με την απασχόληση και την αγορά εργασίας για να ενταχθεί στο Possibile, ένα μικρό πολιτικό σχηματισμό που προήλθε από μια διάσπαση του PD και είχε κεντρικό του σύνθημα «είναι δυνατόν (possibile)! Η ισότητα ως κινητήρια δύναμη. Η διαφορετικότητα ως καινοτομία». Στόχος της, είχε πει, να συμβάλει στην αναγέννηση ενός «προοδευτικού, οικολογικού, φεμινιστικού» πολιτικού χώρου.
Το 2022 επανέρχεται στους Δημοκρατικούς και αυτή τη φορά στις εθνικές εκλογές, το φθινόπωρο, εκλέγεται βουλευτής. «Στην Ιταλία χρειάζονται ξεκάθαρες κουβέντες για να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις, (Πρέπει να ζητήσει συγνώμη) όχι μόνον ο Ρέντσι, αλλά όλοι όσοι βοήθησαν στη μετατόπιση του άξονα προς το Κέντρο, ή προς τα Δεξιά..
..Για την περιβαλλοντική κρίση, τη μετανάστευση, την καταπολέμηση της ανισότητας χρειαζόμαστε σαφώς συγκεκριμένες προτάσεις. Στο δικό μας στρατόπεδο υπάρχει ασάφεια, ενώ στην άλλη πλευρά υπάρχουν πενήντα αποχρώσεις της Δεξιάς, πολύ συμπαγείς μεταξύ τους» δηλώνει σε μια συνέντευξή της στο περιοδικό 7 της Corriere della Sera μόλις εκλέχθηκε στη θέση της αντιπεριφερειάρχη στην Εμίλια-Ρομάνια.
Στην ίδια συνέντευξη η Σλάιν χαρακτηρίζει «ντροπιαστική» τη συμφωνία Ιταλίας Λιβύης για την αντιμετώπιση του προσφυγικού-μεταναστευτικού ζητήματος και τάσσεται υπέρ των γάμων και υιοθεσιών για τα ομόφυλα ζευγάρια. Η ίδια δηλώνει φεμινίστρια, bisexual και ότι έχει σχέση αυτήν την περίοδο με μια γυναίκα.
«Αυτή και μόνον η ταυτότητά της είναι αρκετή για καταλάβει κανείς ότι η νίκη της Έλλη Σλάιν σηματοδοτεί μια μικρή επανάσταση σε ένα κόμμα παραδοσιακά ανδροκρατούμενο, νεοφιλελεύθερο στο πεδίο της οικονομίας, μετριοπαθές πολιτικά και αργοκίνητο σαν τη χελώνα στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» σχολίασε την περασμένη Τρίτη η Νόρμα Ραντζέρι στο Il Manifesto.
Η πρώτη σύγκρουση με την Μελόνι
Μετά την εκλογή της πολλοί,-ές πλέον με πρώτους τον Μπονατσίνι και την πρωθυπουργό Μελόνι έσπευσαν να συγχαρούν την Σλάιν, όχι όμως ο Ρέντσι που κρατά «σιγή ιχθύος». Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι το Δημοκρατικό Κόμμα ενδέχεται να διασπαστεί ή έστω κάποια ηγετικά στελέχη της που ανέκαθεν αλληθώριζαν προς τη Δεξιά και έχουν κατηγορηθεί για σκάνδαλα και διαφθορά, να αποχωρήσουν.
Το ζητούμενο πλέον είναι εάν η Σλάιν θα μπορέσει να αλλάξει τη φυσιογνωμία του Δημοκρατικού Κόμματος, να του δώσει άλλη ρότα και να αντιπαρατεθεί ουσιαστικά στις συντηρητικές και ξενοφοβικές πολιτικές των Αδελφών της Ιταλίας της Τζιόρτζια Μελόνι, της Λέγκας του Ματτέο Σαλβίνι και της Φόρτσα Ιτάλια (Forza Italia) του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Εάν, όπως πολλοί ευελπιστούν, η Σλάιν θα λειτουργήσει ως καταλύτης για μια επανασυσπείρωση της κατακερματισμένης ιταλικής Αριστεράς.
Όπως και νάχει, η νέα ηγέτης των Δημοκρατικών, εάν θέλει να υλοποιήσει το όραμά της για να αναδειχθεί εκ νέου η Αριστερά στην κεντρική πολιτική σκηνή, θα πρέπει να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα δύο αντίπαλους: τη νεοφιλελεύθερη συνιστώσα στο εσωτερικό του κόμματός της, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα όσο είναι δυνατόν την ενότητά του. Και μια ακροδεξιά κυβέρνηση, η οποία παρότι μετρίασε την αντι-ευρωπαϊκή της ρητορική και συνεχίζει την πολιτική Ντράγκι, στο προσφυγικό-μεταναστευτικό δείχνει το σκληρό της πρόσωπο.
Η Μελόνι χαρακτήρισε «ασφαλή χώρα» τη Λιβύη τη στιγμή που εκθέσεις του ΟΗΕ κάνουν λόγο για «τόπο μαρτυρίου» για τους πρόσφυγες. Έτσι προχθές, όπως ήταν αναμενόμενο, στη συζήτηση στο Μοντετσιτόριο, την ιταλική Βουλή, για την τραγωδία στο Κροτόνε της νότιας Ιταλίας, όπου 67 πρόσφυγες και μετανάστες έχασαν τη ζωή τους, η Σλάιν, στην πρώτη της ομιλία ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, άσκησε δριμύτατη κριτική στην κυβέρνηση Μελόνι για την «αδυναμία της να προσφέρει βοήθεια παρά την έγκαιρη προειδοποίηση της Frontex» και ζήτησε την παραίτηση του υπουργού Εσωτερικών.
Την ίδια ώρα μέλη του PD στην Φλωρεντία, σε μια συμβολική κίνηση, αναρτούσαν μετά από πολλά χρόνια τη φωτογραφία του Ενρίκο Μπερλιγκουέρ στα γραφεία του κόμματος.
Φαίνεται ότι μια εποχή κλείνει και μια καινούργια έρχεται για το Δημοκρατικό Κόμμα.
- Ο Παύλος Νεράντζης είναι δημοσιογράφος και παραγωγός ντοκιμαντέρ, διδάκτωρ του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ και συγγραφέας του βιβλίου «Η Αλήθεια βομβαρδίζεται. Τα ΜΜΕ και ο Πόλεμος με το βλέμμα ενός πολεμικού ανταποκριτή». Ήταν ανταποκριτής της ιταλικής εφημερίδας Il Manifesto (1979-2016).