Σε μια «αινιγματική» συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο επικεφαλής του Συμβουλίου της ΕΕ Σαρλ Μισέλ υποσχέθηκε να «επανεργοποιήσει» το μέλλον της Τουρκίας στην ΕΕ, αν και λίγες ώρες πριν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες απέρριψε το αίτημα της Άγκυρας να ξεκολλήσουν οι ενταξιακές συνομιλίες της για να δοθεί πράσινο φως στην είσοδο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Ο Ερντογάν εν μέσω της συνάντησης με τον επικεφαλής του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ και τον πρωθυπουργό της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον για να συζητήσουν την υποψηφιότητα της Σουηδίας, βγήκε έξω για να συναντηθεί με τον Μισέλ.

Η απόφαση της Τουρκίας να ξεμπλοκάρει την ένταξη της Σουηδίας ήρθε λίγο αργότερα, εγείροντας αρκετά ερωτήματα σχετικά με τα όσα ειπώθηκαν, τις υποσχέσεις και τον ρόλο του Μισέλ.

Αφού μίλησε με τον Ερντογάν, ο Μισέλ έγραψε στο Twitter ότι οι δύο άνδρες είχαν μια «καλή συνάντηση» κατά την οποία διερεύνησαν τις ευκαιρίες που ανοίγονται για να επαναφέρουν τη συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας «στο προσκήνιο και να επανεργοποιήσουν τις σχέσεις μας».

Ο Μισέλ δήλωσε επίσης ότι το Συμβούλιο της ΕΕ κάλεσε τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλουν έκθεση με σκοπό να προχωρήσουν «με στρατηγικό και εμπροσθοβαρή τρόπο».

Τόσο ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ, όσο και η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτισαν τα «καλά νέα» από το Βίλνιους στο Twitter χωρίς να σχολιάσουν την πρόταση του Μισέλ για «επανεργοποίηση» των σχέσεων με την Τουρκία.

Λίγες ώρες πριν από τη συνάντηση μεταξύ Μισέλ και Ερντογάν, η Επιτροπή απέρριψε το αίτημα της Τουρκίας να ανοίξουν εκ νέου οι ενταξιακές συνομιλίες με την ΕΕ -που έχουν παγώσει από το 2018- προκειμένου η Άγκυρα να δώσει το πράσινο φως για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.

Η Επιτροπή δήλωσε σαφώς ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές διαδικασίες.

Επιπλέον, η έκθεση προόδου της Επιτροπής για το 2022 έδειξε ότι η Τουρκία εξακολουθεί να υστερεί σε μια σειρά από ζητήματα, από τις εντάσεις με την Ελλάδα και την Κύπρο -αμφότερα κράτη μέλη της ΕΕ- μέχρι τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση και το δικαστικό σύστημα που ελέγχεται από την κυβέρνηση.

Καθώς τα ερωτήματα παραμένουν σχετικά με το τι παρακίνησε την αλλαγή κατεύθυνσης της τελευταίας στιγμής, η Ουάσινγκτον, σε διπλωματική της ανακοίνωση, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ υποστήριζαν πάντα την πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ, αλλά επέμεινε ότι πρόκειται για διμερές θέμα που πρέπει να διευθετηθεί μεταξύ της ΕΕ και της Άγκυρας.

Δεν είναι σαφές εάν ο Μισέλ διαβουλεύτηκε με ηγέτες και επικεφαλής της ΕΕ, όπως τη φον ντερ Λάιεν, πριν δεσμευτεί απέναντι στην Άγκυρα. Δεν είναι επίσης βέβαιο ούτε αν οι υποσχέσεις του Μισέλ ήταν ευσεβείς πόθοι, σχεδιασμένες για να επιτρέψουν στον Ερντογάν να ικανοποιήσει το εγχώριο ακροατήριό του και να δικαιολογήσει το πράσινο φως για τη Σουηδία, ή κάτι πιο συγκεκριμένο.

Το Βερολίνο βγάζει καπνούς

Το βέβαιο είναι ότι ο Ερντογάν δεν έλαβε καμία δέσμευση όσον αφορά συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και η προσπάθειά του να συνδέσει την πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ δημιούργησε απογοήτευση στα κράτη μέλη της ΕΕ, ιδίως στη Γερμανία.

«Νομίζω ότι δεν θα πρέπει να το αντιλαμβάνεται κανείς αυτό ως συνδεδεμένο ζήτημα», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς στους δημοσιογράφους στο Βερολίνο.

Άλλοι Γερμανοί πολιτικοί ήταν πολύ λιγότερο διπλωματικοί. «Η απαίτηση του Ερντογάν είναι μια απροκάλυπτη προσβολή», δήλωσε ο φιλελεύθερος βουλευτής του FDP Τόμας Χάκερ.

Κάποιοι επέπληξαν την τουρκική κυβέρνηση για την προσπάθεια να παρακάμψει τα κριτήρια της ΕΕ μέσω των ενταξιακών συνομιλιών με το ΝΑΤΟ – ιδίως καθώς οι δύο οργανισμοί δεν σχετίζονται μεταξύ τους.

«Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι η βάση για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας είναι τα κριτήρια της Κοπεγχάγης [της ΕΕ] και όχι οι συνομιλίες για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ», τόνισε ο Μαξ Λουκς, ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής των Πρασίνων.

Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ «δεν πρέπει να επηρεαστούν από την προσπάθεια εκβιασμού του Ερντογάν», επέμεινε ο Φλόριαν Χαν, εκπρόσωπος για την πολιτική ασφαλείας του συντηρητικού CSU.

«Διότι ένα πράγμα είναι σαφές: η Τουρκία δεν έχει μέλλον στην ΕΕ, στο άμεσο μέλλον», πρόσθεσε.

Ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, ειδικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής του κεντροδεξιού CDU, τόνισε ότι «η ΕΕ και το ΝΑΤΟ είναι δύο ξεχωριστοί οργανισμοί», έχουν όμως το κοινό ότι «ο εκβιασμός δεν είναι αποδεκτός τρόπος διεξαγωγής επιχειρήσεων».

Επανεκκίνηση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας

Εν τω μεταξύ, η Αθήνα -η οποία ήρε την αντίθεσή της στην πορεία της Άγκυρας προς την ΕΕ το 1999- παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις με την Τουρκία, καθώς η τελευταία πρόσθεσε στο «παζάρι» της με τη Δύση και ένα άλλο θέμα, το πάγιο αίτημά της προς την Ουάσινγκτον να εκσυγχρονίσει τον στόλο των μαχητικών αεροσκαφών F-16.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε στο CNN σε συνέντευξή του νωρίτερα αυτή την εβδομάδα: «Η Τουρκία επιδιώκει τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών F-16. Και ο [Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος] Μητσοτάκης στην Ελλάδα αναζητά επίσης κάποια βοήθεια».

Η «βοήθεια» στην οποία αναφέρθηκε ο Μπάιντεν είναι το αίτημα της Ελλάδας να αγοράσει μαχητικά αεροσκάφη F-35 από την Ουάσινγκτον για να ενισχύσει την ασφάλειά της στην περιοχή.

«Και έτσι, αυτό που προσπαθώ, ειλικρινά, να φτιάξω είναι σαν μια κοινοπραξία, όπου ενισχύουμε το ΝΑΤΟ όσον αφορά τη στρατιωτική ικανότητα της Ελλάδας και της Τουρκίας και επιτρέπουμε στη Σουηδία να εισέλθει. Αλλά [όλα] είναι στο παιχνίδι. Δεν έχει τελειώσει τίποτα», συνέχισε ο Μπάιντεν.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της αμερικανικής Γερουσίας Μπομπ Μενέντεζ, ο οποίος στο παρελθόν είχε αντιταχθεί στην πώληση F-16 στην Τουρκία λόγω της επιθετικής της στάσης στη Μεσόγειο, δήλωσε τη Δευτέρα ότι οι συζητήσεις για την αναβάθμιση των τουρκικών F-16 συνεχίζονται.

«Έχουμε συνομιλίες με την κυβέρνηση […] Εάν (η κυβέρνηση Μπάιντεν) μπορέσει να βρει έναν τρόπο να διασφαλίσει ότι η επιθετικότητα της Τουρκίας εναντίον των γειτόνων της θα σταματήσει, καθώς υπήρξε μια παύση τους τελευταίους μήνες, αυτό είναι υπέροχο, αλλά πρέπει να υπάρξει σε μόνιμη βάση», ανέφερε ο ίδιος σύμφωνα με το Reuters.

Μητσοτάκης και Ερντογάν αναμένεται να έχουν διμερή συνάντηση στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ.

Δημοσιεύματα αναφέρουν ότι οι δύο χώρες στοχεύουν σε μια «επανεκκίνηση» των σχέσεών τους, κάτι για το οποίο πιέζει ιδιαίτερα η Ουάσινγκτον.

Επικαλούμενα ελληνικές κυβερνητικές πηγές, επισημαίνουν επίσης ότι η Αθήνα έχει χαμηλές προσδοκίες από τη συνάντηση αυτή, επιμένοντας στη γραμμή της ότι το μόνο θέμα που θα συζητηθεί με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση  της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου.

Από την άλλη, η Τουρκία αμφισβητεί το συνολικό status quo στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Αν και τα δημόσια οικονομικά στις δύο χώρες δεν φαίνονται καλά, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν τη Δευτέρα ότι η Ουάσινγκτον θα ικανοποιήσει τις αμυντικές ανάγκες και των δύο χωρών.

πηγη: https://www.euractiv.gr