Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) σε συνάντηση των υπουργών Διαστήματος της ΕΕ αυτή την εβδομάδα, αναμένεται να προτείνει μια Χάρτα Μηδενικών Διαστημικών Υπολειμμάτων (Zero Debris Charter), η οποία θα ασχολείται με τα «συντρίμμια» που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη, εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για το ολοένα και πιο υπερπλήρες διάστημα.

Ο νέος χάρτης για τα διαστημικά υπολείμματα θα τεθεί προς υπογραφή στους αρμόδιους υπουργούς της ΕΕ στη Σεβίλλη αυτή την εβδομάδα, δήλωσε ο γενικός διευθυντής της ESA Josef Aschbacher πριν από τη συνάντηση.

Το πράσινο φως για τον χάρτη θα σταθεί ως «δέσμευση για τον εκτροχιασμό των διαστημικών υπολειμμάτων στο τέλος της ζωής τους μ στόχο την εκκαθάριση του διαστήματος», δήλωσε ο Aschbacher.

Το διάστημα έχει γίνει ένας χώρος με όλο και περισσότερες προκλήσεις, όπου μεγάλοι παράγοντες όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι ανταγωνίζονται για πρόσβαση σε αυτόν, ενώ αναζητούν χώρο για να φιλοξενήσουν τους δορυφόρους τους αφήνοντας έτσι λιγότερο ελεύθερο χώρο στο διάστημα.

Οι δορυφόροι αποτελούν αναγκαιότητα στην καθημερινή ζωή, καθώς παρέχουν βασικές υπηρεσίες όπως σύνδεση στο διαδίκτυο, ασφαλή δίκτυα επικοινωνιών για τον στρατό, εικόνες της γης και σύντομα θα παρακολουθούν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των εργοστασίων.

Η πρωτοβουλία Zero Debris Charter θα «επιδείξει μια ισχυρή δέσμευση για την επίτευξη παγκόσμιας ηγεσίας στον μετριασμό και την αποκατάσταση των διαστημικών υπολειμμάτων», δήλωσε ο Aschbacher όταν παρουσίασε για πρώτη φορά την κίνηση αυτή τον Ιούνιο κατά τη διάρκεια της αεροπορικής έκθεσης Le Bourget στο Παρίσι, καλώντας τους κρατικούς φορείς και τη διαστημική βιομηχανία να δεσμευτούν σε αυτήν.

Συγκεκριμένα, «προβλέπει ότι δεσμεύονται κατά την εκτόξευση των δορυφόρων να θέτουν εκτός τροχιάς τα διαστημικά απόβλητα στο τέλος της ζωής τους», αρχής γενομένης από το 2030, δήλωσε ο Aschbacher στους δημοσιογράφους τον περασμένο μήνα.

Οι Ευρωπαίοι ήταν οι πρώτοι που κατέθεσαν διεθνή συμφωνία για τον περιορισμό των διαστημικών αποβλήτων. Το 2010, ο ΟΗΕ δημοσίευσε μια σειρά κατευθυντήριων γραμμών για τον περιορισμό των διαστημικών αποβλήτων, αλλά δεν υπάρχει δεσμευτική συμφωνία για το θέμα.

Απαιτούμενες τεχνολογίες

Περισσότερα από 35.140 αντικείμενα διαστημικών αποβλήτων παρακολουθούνται παρακολουθούνται, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος τον περασμένο μήνα, και ο αριθμός συνεχίζει να αυξάνεται.

Τα «διαστημικά απορρρίματα που προκαλούν απώλεια πολλαπλών δορυφόρων» και τα Ηνωμένα Έθνη περιγράφουν ως «μάτια μας στον ουρανό», αναφέρονται ως σημείο καμπής σε μελέτη που δημοσίευσε ο διεθνής οργανισμός τον περασμένο μήνα.

Το σημείο καμπής αυτό επιτυγχάνεται όταν τα συστήματα στα οποία βασίζεται η κοινωνία δεν λειτουργούν πλέον όπως αρχικά προβλεπόταν, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει καταστροφικές επιπτώσεις στον σημερινό τρόπο ζωής. Η αφόρητη ζέστη, το λιώσιμο των παγετώνων των βουνών και οι κίνδυνοι που καθιστούν τα σπίτια απρόσιτα, βρίσκονται επίσης στον κατάλογο.

Ο Aschbacher δήλωσε ότι είναι επομένως «απαραίτητο να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα των διαστημικών σκουπιδιών προληπτικά, διότι αν δεν μπορούμε να βασιστούμε στους δορυφόρους, θα υπάρξουν μεγάλα προβλήματα».

Ο τρόπος αποκόλλησης των δορυφόρων από την αρχική τους θέση στο διάστημα, όταν φτάσουν στο τέλος της ζωής τους, παραμένει ένα ερώτημα.

Οι μελλοντικές τεχνολογίες πρέπει να λάβουν υπόψη τους πώς θα εκτροχιάζονται οι δορυφόροι που μπορεί να μην έχουν αρκετά καύσιμα για να κινηθούν, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν μικρά επικίνδυνα απόβλητα και να προκαλέσουν ατυχήματα σύγκρουσης, ενώ μικρότερα κομμάτια μπορεί να καούν στην ατμόσφαιρα, δήλωσε ο επικεφαλής του ESA στους δημοσιογράφους.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Aschbacher υποστήριξε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να προτείνει νομοθεσία, ώστε να δοθούν κίνητρα στη βιομηχανία να ερευνήσει και να αναπτύξει τεχνολογίες με σκοπό την ασφαλή αποδρομολόγηση.

Με την ίδια νοοτροπία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα προτείνει έναν ευρωπαϊκό διαστημικό νόμο που θα θέτει κανόνες για τον ορισμό της διαχείρισης της διαστημικής κυκλοφορίας (STM) για την ασφαλή πρόσβαση στο διάστημα και την επιστροφή από το διάστημα το επόμενο έτος, όπως ανακοίνωσε στο πρόγραμμα εργασίας της που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα.

Ο Achbacher, ο οποίος συμμετέχει στη σύνταξη της πρότασης, δήλωσε ότι ελπίζει ότι οι υπογραφές θα ενταχθούν «τους επόμενους μήνες». Δεν θα υπάρξει προθεσμία για τα κράτη ή τις βιομηχανίες να υπογράψουν το έγγραφο.

«Η Ευρώπη μπορεί να γίνει πρωταθλητής σε αυτό», πρόσθεσε ο Achbacher.

Ορισμένες μεγάλες αεροδιαστημικές εταιρείες έχουν ήδη εκδηλώσει τον Ιούνιο το ενδιαφέρον τους να δεσμευτούν για την ανάπτυξη των τεχνολογιών που απαιτούνται για την επίτευξη του εκτροχιασμού διαστημικών αποβ΄λήτων, όπως η γαλλική Thales Alenia Space, η γερμανική OHB και η γαλλική Airbus Defence and Space.