Το 1456 ή κατ’ άλλους το1458, μόλις λίγα χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, ο Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής επρόκειτο να επισκεφτεί την Αθήνα. Οι Οθωμανοί κατακτητές της πόλης θέλησαν να χτίσουν ένα μεγαλοπρεπές τζαμί προς τιμήν του μεγάλου επισκέπτη. Έτσι λοιπόν, ανήγειραν, στη συμβολή των οδών Άρεως και Κλάδου, στη Ρωμαϊκή Αγορά της Αθήνας, το γνωστό σήμερα ως Τζαμί του Πορθητή ή Φετιχιέ Τζαμί (φετίχ=κατάκτηση). Έχτισαν πάνω στα ερείπια μιας τρίκλιτης μεσοβυζαντινής βασιλικής, στον χώρο όπου στο παρελθόν υπήρχε αρχαιοελληνικός ναός, κι αυτό φαίνεται από τα κλασικά και βυζαντινά αρχιτεκτονικά μέλη που χρησιμοποιήθηκαν στην ανέγερση του κτίσματος. Εκτός από την υποδοχή του Μωάμεθ του Πορθητή, το τζαμί αυτό φιλοξένησε και τους πανηγυρισμούς του Μοροζίνι για την κατάληψη της Αθήνας από τους Βενετούς (1687).
Το Φετιχιέ Τζαμί ονομαζόταν από τους Έλληνες κατοίκους της πόλης Τζαμί του Σταροπάζαρου λόγω της θέσης του μέσα στο παζάρι των σιτηρών στον χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς. Αποτελείται από μια μεγάλη τετράγωνη αίθουσα και από ένα προστώο (ρεβάκ). Στο εσωτερικό του τζαμιού, στο κέντρο της ανατολικής του πλευράς, μια μικρή λατρευτική κόγχη, το μιχράμπ, είναι προσανατολισμένο προς τη Μέκκα. Πολλά τοξωτά ή διακοσμημένα παράθυρα φωτίζουν τον χώρο. Στο κέντρο της αίθουσας υπάρχουν τέσσερις κίονες όπου εδράζονται τα τέσσερα τόξα που στηρίζουν τον κεντρικό τρούλο, στου οποίου την περιφέρεια εφάπτονται τέσσερα τεταρτοσφαίρια. Τέσσερις μικρότεροι τρούλοι αντιστοιχούν στις πλευρές του οικοδομήματος και τέσσερις ακόμα μικρότεροι στις γωνίες του. Το προστώο έχει στην όψη πέντε τόξα που στηρίζονται σε δύο χτιστούς πεσσούς στις γωνίες και τέσσερις κίονες μεταξύ αυτών. Τέλος, καλύπτεται από πέντε μικρούς τρούλους. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερης αισθητικής τζαμί.
Μετά την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Οθωμανούς το τέμενος χρησιμοποιήθηκε σαν αλευραποθήκη και στρατιωτικός φούρνος - τότε δεν υπήρχαν στην Αθήνα φούρνοι, γιατί οι νοικοκυρές ζύμωναν στο σπίτι και έψηναν το ψωμί στον φούρνο της αυλής τους. Λειτούργησε επίσης διαδοχικά σαν στρατιωτική φυλακή του φρουραρχείου της πόλης, σαν στρατώνας, σαν αλληλοδιδακτικό σχολείο και σαν αποθήκη των ανασκαφών της Αρχαίας Αγοράς και της Ακρόπολης.
Πρόσφατα, την περίοδο 2010-2017, το Τζαμί του Πορθητή ανακαινίστηκε, αναδείχθηκε η εξαιρετική ομορφιά του και επιτράπηκε η είσοδος επισκεπτών. Το ταμείο της εισόδου μαζί με την απόδειξη πληρωμής έδινε και ένα καλαίσθητο φύλλο συμπιεσμένου χαρτιού με πληροφορίες για το Τζαμί του Πορθητή και για το Ωρολόγιον του Κυρήστου, που βρίσκεται απέναντι. Σήμερα λειτουργεί σαν χώρος αρχαιολογικών και καλλιτεχνικών εκθέσεων.
www.avgi.gr