Ο λόγος .... για την γνωστή σε όλους μας λύσσα. 25 χρόνια ύστερα από το τελευταίο κρούσμα, η επανεμφάνιση της λύσσας σε χωριό της Κοζάνης έρχεται να σημάνει συναγερμό στην εφησυχασμένη , μέχρι πρότεινος, υπόληψη όλων μας.

Από το 1987 έως σήμερα...

Η Ελλάδα ήταν ελεύθερη λύσσας από το 1987, ύστερα από διενέργεια συστηματικών εμβολιασμών κατά τις προηγούμενες δεκαετίες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, κρούσματα λύσσας καταγράφονται σε όλες τις γειτονικές χώρες και συγκεκριμένα στην άγρια πανίδα της Αλβανίας, ΠΓΔΜ, Βουλγαρίας και Τουρκίας και σποραδικά σε σκύλους και κυρίως σε γάτες σε όλα τα Βαλκάνια.

Ας πάμε λίγο βόρεια

Το πρόσφατο αυτό κρούσμα έλαβε χώρα στο Παλαιόκαστρο Κοζάνης και συγκεκριμένα μία αλεπού δάγκωσε σκύλο μπροστά στα παγωμένα βλέμματα περαστικών, στην πλατεία του χωριού. Αμέσως οι παρευρισκόμενοι θανάτωσαν την αλεπού και κάλεσαν την Κτηνιατρική Υπηρεσία Κοζάνης, η οποία διεξήγαγε εξετάσεις και επιβεβαίωσε τη νόσο.

Αιτιοπαθογένεια της νόσου

Η νόσος οφείλεται σε ραβδοϊό, ο οποίος εισέρχεται στον οργανισμό μέσω δήγματος (δαγκώματος) από μολυσμένο ζώο. Η περίοδος επώασης του ιού ποικίλλει και εξαρτάται από την ποσότητα του ιού που εμπεριέχεται στο σάλιο του μολυσμένου ζώου, από τη θέση και το βάθος του προκαλούμενου τραύματος καθώς επίσης και από το ανοσολογικό status του υγιούς ζώου. Ο ιός αρχικά πολλαπλασιάζεται στα μυικά κύτταρα, στη συνέχεια με τα περιφερικά νεύρα φτάνει στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα του οργανισμού και από εκεί και πάλι με τα περιφερικά νεύρα μεταφέρεται στα κύτταρα των σιελογόνων αδένων των μολυσμένων πλέον ζώων. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς η τελευταία αυτή εγκατάσταση του ιού συμβαίνει πριν από την εκδήλωση των νευρικών συμπτωμάτων.

Κλινική εικόνα

Η κλινική εικόνα της νόσου ποικίλλει. Στο σκύλο συνήθως παρατηρείται αταξία, χαλαρή πάρεση ή παράλυση ενός ή περισσοτέρων άκρων, της κάτω γνάθου, της γλώσσας καθώς και των μυών του φάρυγγα και του λάρυγγα με αποτέλεσμα να εμφανίζεται σιελόρροια, αλλαγή της χροιάς της φωνής, δυσφαγία. Επίσης μπόρει να εκδηλώθει επιθετικότητα, απώλεια όρεξης καθώς και επιθυμία του ζώου να «κρύβεται» σε σκοτεινά σημεία. Στη γάτα συνήθως έχουμε υπερδιέγερση και αυξημένη επιθετικότητα, αποπροσανατολισμό, σιελόρροια και επιληπτικές κρίσεις. Σε βοοειδή και αιγοπρόβατα τα πρώτα συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονη σιελόρροια, απώλεια όρεξης και αλλαγή της συμπεριφοράς. Στη συνέχεια, έχουμε απώλεια βάρους, συμπτώματα από το πεπτικό (όπως δυσκοιλιότητα), πάρεση ή παράλυση των άκρων,αλλάγη της χροιάς της φωνής (όπως ακριβώς αναφέρθηκαν και νωρίτερα) και άλλα νευρικής φύσεως συμπτώματα. Σε όλες τις περιπτώσεις πάντως, η κατάληξη της νόσου είναι δυστυχώς ο θάνατος τών ασθενών, λίγες μέρες μετά την εκδήλωση των συμπτωμάτων.

Διάγνωση

Η διάνωση της νόσου μπορεί να γίνει με εξέταση εγκεφαλονωτιαίου υγρού του ζώου, μικροσκοπική εξέταση ξεσμάτων επιπεφυκότα ή ρινικού βλεννογόνου και με βιοψίες δέρματος προσώπου. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές η διάγνωση επιβεβαιώνεται μετά το θάνατο του ζώου με εξέταση ιστοτεμαχίων εγκεφαλικής ουσίας με τη μέθοδο του άμεσου ανοσοφθορισμού.

Θεραπεία – Πρόληψη – Πρόγνωση

Δυστυχώς, δεν υπάρχει θεραπεία για την Λύσσα. Η συμπτωματική θεραπεία πρέπει να αποφεύγεται λόγω της δυσμενούς πρόγνωσης και κυρίως λόγω του κινδύνου που προκύπτει για τη δημόσια υγεία. Από την άλλη, ο μόνος σύμμαχος που έχουμε για την πρόληψη της νόσου είναι ο εμβολιασμος.

Δημόσια Υγεία

Η Λύσσα, πέρα από τη μετάδοση από ζώο σε ζώο, μπορεί να μεταδοθεί και στον άνθρωπο. Συνεπώς, ο εμβολιασμός δεν είναι απαραίτητος μόνο για τα οικόσιτα ζώα αλλά και για τον άνθρωπο και ιδιαίτερα για τους πληθυσμούς που εμπλέκονται με τη φύση , όπως κυνηγοί και κτηνοτρόφοι.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι μία νόσος που είχε εκλείψει από τη χώρα μας για 25 ολόκληρα χρόνια , με αποτέλεσμα να συμπεριλαμβανόμαστε στις Rabies – free χώρες (σ.σ. χώρες ελεύθερες Λύσσας), επανέρχεται να διαταράξει τα λιμνάζοντα ύδατα στον τομέα της υγείας. Στο χέρι μας είναι όμως, να ευαισθητοποιηθούμε και να αντιμετωπίσουμε τον παλιό – νέο αυτό δημόσιο κίνδυνο.

ΓΟΜΑΤΟΣ Αργύριος

Στρατιωτικός Κτηνίατρος

gomatos_argi@hotmail.com