Λίστα αντικειμένων
Πρόκειται για μία σοβαρη νόσο του σκύλου,με παγκόσμια εξάπλωση, η οποία συχνότερα παρατηρείται σε χώρες θερμές με εύκρατο κλίμα(μεσογειακές χώρες,Αμερική,Αυστραλία κ.ά.) . Τη νόσο αυτή,που οφείλεται στα παράσιτα Dirofilaria immitis και σπανιότερα στα Dirofilaria repens και Dipetalonema reconditum θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω παρακάτω ,συνοπτικά.
Βιολογικός κύκλος του παρασίτου
Στην Ελλάδα η επικίνδυνη περίοδος για την μόλυνση των σκύλων είναι οι θερμοί μήνες του χρόνου(Απρίλιος-Νοεμβριος). Στο διάστημα αυτό,τα κουνούπια μολύνονται με τις προνυμφικές μορφές του παρασίτου και αποτελούν τους ενδιάμεσους ξενιστές του. Κατά τη διάρκεια παραμονής του παρασίτου στο σώμα των κουνουπιών,αυτό παραμένει σε προνυμφική μορφή (μικροφιλάριες) ,ενώ ενηλικιώνεται(διροφιλάριες) στον οργανισμό των σκύλων,οι οποίοι μολύνθηκαν ύστερα από τσίμπημα μολυσμένου ,με το παράσιτο, κουνουπιού. Στο σώμα του μολυσμένου πλέον σκύλου, οι μικροφιλάριες ενηλικιώνονται(γίνονται διροφιλάριες) και κατασκηνώνουν στο δεξιό κόλπο και τη δεξιά κοιλία της καρδιάς,στην πνευμονική αρτηρία και στην οπίσθια κοίλη φλέβα.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα που θα παρουσιάσει ο σκύλος εξαρτώνται από τον αριθμό των ενήλικων παρασίτων, τη χρονιότητα του παρασιτισμού και την αντίδραση του οργανισμού στην παρασίτωση.
Η νόσος, από άποψη συμπτωματολογίας, διακρίνεται σε 4 στάδια :
Στο πρώτο στάδιο μπορεί να απουσιάζουν τα συμπτώματα ή ο σκύλος να εμφανίζει σποραδικά ξηρό βήχα. Στο δεύτερο στάδιο, παρατηρούμε σταδιακή μείωση του σωματικού βάρους,εύκολη κόπωση,συχνή εμφάνιση βήχα ενώ σε έντονη καταπόνηση είναι δυνατόν να παρουσιάσει και αιμόπτυση. Στο τρίτο στάδιο,είναι πλέον εμφανής η κακή θρεπτική κατάσταση του ζώου ,το οποίο εμφανίζει επιπλέον γενικευμένη μυική αδυναμία,έντονο βήχα,δύσπνοια,διόγκωση κοιλιάς (λόγω ασκίτη και ηπατοσπληνομεγαλίας) καθώς και λιποθυμικές κρίσεις. Και τέλος, στο τέταρτο στάδιο ο αθενής εμφανίζει ανορεξία,λήθαργο,μυική αδυναμία,πυρετό,δύσπνοια,εμέτους,ωχρούς βλεννογόνους,ίκτερο και αιμόπτυση.
Διάγνωση
Η διάγνωση της νόσου μπορεί να είναι τυχαία κατά το πρώτο στάδιο ύστερα από προληπτικές αιματολογικές και εργαστηριακές εξετάσεις. Στο δεύτερο,τρίτο και τέταρτο στάδιο ,η διάγνωση βασίζεται στη συμπτωματολογία καθώς επίσης και σε αιματολογικές,εργαστηριακές,ορολογικές και άλλες ειδικές (εξέταση νωπών επιχρισμάτων αίματος-ανεύρεση υπεύθυνων παρασίτων και με τη τροποποιημένη μέθοδο Knott) και μη ειδικές εξετάσεις (ακτινογραφίες). Πρέπει να σημειωθεί ό,τι καμία διαγνωστική μέθοδος δεν αποδεικνύει 100% την ύπαρξη της Διροφιλαρίωσης ,ο συνδυασμός ωστόσο των μεθόδων αυτών συχνά προσφέρει διέξοδο στο διαγνωστικό δίλημμα του κτηνιάτρου.
Θεραπεία
Αντικειμενικός σκοπός της θεραπείας είναι η καταστροφή των ενήλικων παρασίτων και των μικροφιλαριών και χρησιμοποιούνται ουσίες που έχουν ως βάση το αρσενικό,όπως η μελαρσομίνη(συνήθως 4 χορηγήσεις αρκούν). Ωστόσο το θεραπευτικό πρωτόκολλο δεν είναι σταθερό για όλους τους ασθενείς και πρέπει πάντα να προσαρμόζεται ανάλογα με την κλινική εικόνα του ασθενούς (όπως περιπτώσεις συνυπαρχουσών νόσων ή περιπτώσεις υπερηλίκων ζώων) ,ενώ παράλληλα πρέπει να δίδεται και ιδιαίτερη σημασία στην πιθανή εμφάνιση επιπλοκών από την θεραπεία ,με σημαντικότερη την πνευμονική θρομβοεμβολή. Συνεπώς καλό θα είναι το ζώο να παρακολουθείται τακτικά από κτηνίατρο κατά τη διάρκεια της θεραπείας ,η οποία θα πρέπει να τηρείται κατά γράμμα,για να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Πρόληψη
Στην αγορά κυκλοφορούν διάφορα σκευάσματα τα οποία λειτουργούν ως εντομοαπωθητικά(περιλαίμια,λοσιόν,αμπούλλες κ.ά.). Υπάρχουν επίσης και χάπια που περιέχουν την ουσία μιλμπεμυκίνη ,η οποία καταστρέφει τις μικροφιλάριες. Ωστόσο τα μέτρα αυτά δεν επαρκούν σε περιοχές που ενδημούν και καλό είναι να γίνεται η χορήγηση ειδικών ουσιών, κατά τη διάρκεια των επικίνδυνων μηνών( Απρίλιο- Νοέμβριο), μια φορά το μήνα ,οι οποίες δρουν ενισχυτικά στη πρόληψη της νόσου.
Σχέση με την Δημόσια Υγεία
Πολύ σπάνια έχει αναφερθεί στον άνθρωπο η παρουσία D. immitis και D. repens με το σχηματισμό οζιδίων στους πνεύμονες.
ΓΟΜΑΤΟΣ Αργύριος
Στρατιωτικός Κτηνίατρος
gomatos_argi@hotmail.com