«Μήνας περνά και φέρνει άλλο μήνα. Αυτά που έρχονται κανείς εύκολα τα εικάζει.

Είναι τα χθεσινά τα βαρετά εκείνα.

Και καταντά το αύριο πια σαν να μη μοιάζει» Κ.Καβάφης (ΜΟΝΟΤΟΝΙΑ).

Θεώρησα αναγκαίο τον πρόλογο που ακολουθεί με αφορμή τη συνάντηση που είχα με τον καλό μου φίλο και συγχωριανό, Πάνο.

Θυμηθήκαμε την προ αρκετών ετών έναρξη κατασκευής της νέας σιδηροδρομικής γραμμής, αλλά μας απογοήτευσε ο βραδύς ρυθμός εξέλιξης.

Με την ευκαιρία, ανατρέξαμε στον «κουμπαρά» της μνήμης και αναστοχαστήκαμε τα παλιά.

Ο Πάνος-γιός των αείμνηστων Κώστα και Ελένης Δημητρέλλου-άνοιξε την κουβέντα μας με μια σύντομη αναδρομή για τους σιδηροδρόμους Ελλάδας. Πολύ ενημερωμένος, αφού οι γονείς του ήσαν υπάλληλοι των άλλοτε ΣΠΑΠ.

-Οι πρώτοι σιδηρόδρομοι, φίλε μου λέει, αναπτύχθηκαν και εξελίχθηκαν στην Αγγλία για την εκμετάλλευση των ανθρακωρυχείων.

Στους πρώτους χρόνους της εκμετάλλευσης τα προϊόντα της εξόρυξης μεταφέρονταν με άλογα μέσα σε σακιά. Αυτό κράτησε μέχρι το 1630. Μετά από 238 χρόνια (δυόμισι περίπου αιώνες: 1630-1868) έγινε στην Ελλάδα η γραμμή (1880) Αθήνα-Πειραιά, Αθήνα-Λαύριο και το 1881: Πύργος – Κατάκολο.

Το 1882 άρχισε η κατασκευή των γραμμών: Πειραιάς-Πάτρα και μέχρι το Ναύπλιο δια της Κορίνθου και από Βόλο μέχρι Λάρισα και Καλαμπάκα.

Η μεγάλη εποχή των ελληνικών σιδηροδρόμων άρχισε κατά το έτος 1882 και τέλειωσε το 1893 (11 χρόνια) επί της εποχής τα κυβερνήσεων του Χαρίλαου Τρικούπη (Επτά φορές Πρωθυπουργός μεταξύ των ετών 1875 και 1895).

Ο φίλος μου συνέχισε, χειμαρρώδης και με ένα διαφαινόμενο πάθος, προϊόν των καθημερινών αφηγήσεων του αείμνηστου πατέρα του.

-Από τον Χαρ. Τρικούπη είχαν ψηφιστεί οι νόμοι: του 1887, 1888 περί κατασκευής των

σιδηροδρόμων στην Πελοπόννησο. Κατά το 1889 κατασκευάστηκε η οδοντωτή γραμμή

Δ ι α κ ο φ τ ο ύ. Η δε γραμμή Πειραιώς-Λάρισα άρχισε το 1902 και περατώθηκε το 1909.

Η γραμμή επεκτάθηκε στην υπόλοιπη Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) όταν προστέθηκαν και νέα τμήματα στη χώρα.

Εδώ τελείωσε, απνευστί, η αφήγηση των Πάνου και φτάσαμε στα σημερινά.

Η βραδυπορία εκτέλεσης των έργων έχει τινάξει στον αέρα κάθε αξιοπιστία. Η διαμαρτυρία όλων μας στρέφεται-και νομίζω όχι άδικα- κατά όσων διαχειρίζονται την κατασκευαστική εξέλιξη των έργων.

Κατατρίβονται, όπως φαίνεται, στις διαδικασίες επαναχρηματοδότησης με συνέπεια να ακολουθούν την περπατησιά της …χελώνας. Σε δουλειά να βρισκόμαστε, γιατί τα γενικότερα συμφέροντα συγκρούονται, όπως δείχνουν τα πράγματα.

Ενώ οι Ευρωπαίοι επείγονται για την ταχεία μεταφορά των εμπορευμάτων προς τις αγορές των ανατολικών χωρών.

Προτεραιότητα δίνουν στο τελείωμα της γραμμής και την ολοκλήρωση του διευρωπαϊκού οδικού δικτύου.

Υπό την προϋπόθεση, ασφαλώς, της τήρησης και εφαρμογής των προαπαιτούμενων του 3ου: «επαχθούς, επονείδιστου…» μνημονίου, όπως καληώρα θα έλεγε η τ. Πρόεδρος της Βουλής.

Η κουβέντα μας ήταν μια απόπειρα προσέγγισης του χτες. Ιχνηλασία στα δρώμενα του τόπου μας και στα γεγονότα που επηρέασαν το περιβάλλον και διαμόρφωσαν την εικόνα του φυσικού περίγυρου του χωριού.

Ήταν ξενάγηση στον σιωπηλό κόσμο του παρελθόντος και την ιστορική διέλευση του τρένου από το χωριό μας: οι φωτογραφίες διηγούνται εύγλωττα τν αλλαγή και τη βαθιά μαχαιριά στον κορμό της Παραλίας Πλατάνου, αφαιρώντας την πρώτη πανοραμική όψη του κέντρου, με τον γραφικό Σταθμό στη σκιά των ψηλόκορμων ευκάλυπτων με την αρωματώδη φυλλωσιά, πριν τους αποψιλώσουν.

Ήταν μια σύντομη ιστορική διαδρομή μέσα από την αλλαγή των καιρών και των τόπων, γραμμένη με αγάπη, υπευθυνότητα και αντικειμενική κρίση.

Με πόση τρυφερότητα παρατηρούσαμε το χθες σε σύγκριση με το σήμερα! Τα βρήκαμε σχεδόν όλα ακαλαίσθητα. Γιατί το ψυχρό του γκριζόμαυρου τσιμέντου κομματιάζει την καταπράσινη πλαγιά του Πλατάνου και ζαρώνει τους καταγάλανους κόρφους του Κορινθιακού. Σήμερα ερημιά! Αγρίεψε και το βουητό της θάλασσας… Από το θυμό της, σαν ψυχοπαθής, μανιάζει και κατατρώει τις σάρκες της ακρογιαλιάς.

Μολονότι συμφωνήσαμε ότι κάθε περίοδος έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και τις δικές της παραμέτρους, όμως αντικειμενικά είναι δύσκολο στους ηλικιωμένους να κινηθούμε στο τώρα.

Αλλά, είπαμε, τίποτα δεν αλλάζει το παλιό αν στη θέση του δεν τοποθετήσουμε το καινούριο, που σαν ολοκληρωθεί, θα το απολαμβάνουν οι νεότερες γενιές. Μένουν για ανάμνηση τα «τσαφ-τσουφ» του «ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΗ», η βαριά μυρωδιά του καμένου λιγνίτη και ο απόηχος του «τρακ-τρουκ» στις ράγες της σιδηρογραμμής.

ΔΗΜΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

(1) Οι παλαιοί τον θυμόμαστε χωρίς τα σχέδια γραμμάτων και ζωγραφικών παραστάσεων στα πλευρά του. Αυτά που υπήρξαν ο αρχικός κήρυκας και ο προπομπός της παγκοσμιοποίησης.