Του Αριστοτέλη Αντωνίου

Ήταν αναπόφευκτο ή προσχεδιασμένο; Αναπόφευκτο απαντάνε οι μεν προσχεδιασμένο οι δε! Ήταν αναγκαίο ή λανθασμένη στρατηγική; Οι γνώμες διίστανται.. και η γνώμη του κοινού η εξής...ο καταλληλότερος στην καταλληλότερη στιγμή! Και μετά από καιρό, οι γνώμες διαφορετικές, τα πρόσωπα ίδια, τίποτα το νεότερο, μόνο που αρχίζει να ξεπροβάλλει το ισχυρότερο, ποιοτικά και ποσοτικά, ο λαός, και όχι αυτοί που νομιμοποιούνται ως «λαός» και τον εκπροσωπούν, αλλά και ο ίδιος, δίχως κανένα προσωπείο αυτή τη φορά, χωρίς κανένα φόβο, καμιά ελπίδα..

Και αυτή τη φορά οι αδικημένοι θα ξεσηκωθούν, και θα το κάνουν, γιατί πρέπει να κυλίσει η ιστορία, γιατί το ένα στάδιο διαδέχεται το άλλο, γιατί το ιστορικό δίδαγμα της «επανάστασης» είναι αυτό που καταστρέφει, και μέσα από την καταστροφή αναδύεται το καινούριο, το αύριο. Και λέγοντας «επανάσταση» ξεκινάμε από τα πιο απλά ως τα πιο σύνθετα, από μια συζήτηση όπου ο νεαρός γιος προσπαθεί να πείσει τον πατέρα του να ακολουθήσει το δρόμο των εξεγερμένων, από την γενικευμένη ψυχολογία της μάζας όπου η απογοήτευση των λαϊκών ηγετών φέρνει το αδιέξοδο, από την απεργία και την συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος, ακόμη και από την αδιαφορία κάποιων να συμμετάσχουν σε κάτι τόσο ζωντανό, όπως η ανασύσταση μιας κοινωνίας που θα αρμόζει στις ευαισθησίες, στις συγκινήσεις, στις αρέσκειες των ανθρώπων, που περισσότερο από όλα, διαλέγουν να είναι άνθρωποι και όχι αντικείμενα εκμετάλλευσης και εργαλείο προς την ευδαιμονία της «νομενκλατούρας».

Η ιστορία, λοιπόν, επαναλαμβάνεται. Όχι από μόνη της. Εμείς είμαστε που θα διαλέξουμε τη στιγμή αυτή. Είμαστε ο καθοριστικός και παράλληλα ο αστάθμητος παράγοντας.

Παράδειγμα αποτελεί και η καθιερωμένη σε όλους «εργατική πρωτομαγιά». Πριν από πολλά χρόνια, τον Μάιο του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο διεκδίκησαν και κατέκτησαν την μείωση του ωραρίου εργασίας σε 8 ώρες. σταμάτησαν κάθε εργοδοτική αυθαιρεσία προσαρμόζοντας τις συνθήκες εργασίας στις ανθρώπινες ανάγκες. Και όλα άλλαξαν μέσα σε ένα βράδυ. Ποιος το περίμενε; Και όμως η ανθρώπινη θέληση είναι μεγάλη, αρκεί να συγχρονίζεται μεταξύ πολλών. Γιατί η ποσότητα καθορίζει πολλές φορές τη ζωή μας. Εάν δεν ήταν οι Έλληνες που ξεσηκώθηκαν δεν θα υπήρχε Ελληνική Επανάσταση, δεν θα υπήρχε Ελληνικό Έθνος, εάν δεν ήταν οι φοιτητές του Πολυτεχνείου δεν θα μιλάγαμε σήμερα για πλήγμα συλλογικών δημοκρατικών κεκτημένων.

Παρ' όλα αυτά είναι δύσκολο να οσφραίνεσαι την αλλαγή, πόσο μάλλον να τη διαπράττεις. Όπως μάλιστα έχει λεχθεί από τον μεγάλο μας φιλόσοφο Αριστοτέλη, ο λαός δεν αλλάζει εύκολα, γιατί αγαπάει τις παλιές του συνήθειες! Και αυτό είναι κάτι που συναντάται σε όλες τις προεπαναστατικές περιόδους. Μην ξεχνάμε πως είχε διαμορφωθεί το εποικοδόμημα της ελληνοτουρκικής συμβίωσης στα τέλη 18ου - αρχές 19ου αιώνα. Ήταν δύσκολο για τους έλληνες ιθύνοντες να απεμπολήσουν το ήδη δομημένο κοινωνικό ιστό που δημιούργησαν βασιζόμενο στη δουλοπαροικία. Οι κοινωνικές σχέσεις είχαν παγιωθεί, τόσο με τους τοπικούς άρχοντες, όσο και με την Εκκλησία. Τα συμφέροντα «δίναν και παίρναν»! Οι ανυπεράσπιστοι αγρότες και δούλοι υπέμεναν καθιστώντας την ζωή τους μία ανυπέρβλητη συνήθεια.. Μία συνεχιζόμενη κατάσταση γίνεται συνήθεια, είτε αυτή ονομάζεται δημοκρατία, είτε δουλεία, μέχρι τη στιγμή που η συνήθεια γίνεται συνείδηση. Και είναι τόσο μεγάλη η δύναμή της που η ζωή μας ολόκληρη περιστρέφεται από μία επαναλαμβανόμενη κυκλική κίνηση. Ο Μέγας «Σίσυφος» εις τον αιώνα των αιώνων!! Και αυτό περνά από γενιά σε γενιά, σαν ένα παραμύθι που το διαβάζει η μητέρα στο παιδί κάθε βράδυ για να κοιμηθεί...

Τι είναι αυτό λοιπόν που μας παρέχουν; Μια ζωή χωρίς σκοπό, όπου ο καθένας μας παλεύει για μία υλική ικανοποίηση, για μια ανταμοιβή, δίχως νόημα και ουσία.. Η χαρά της καθημερινότητας εξαντλείται σε μία μορφή εργασίας που συντελείται με αυστηρό αυτοματισμό και με εκμηδενισμένες κοινωνικές σχέσεις. Οι κοινωνικοί χώροι μετατρέπονται σε πεδία άβουλης και στείρας λογικής. Όμως τίποτα δεν είναι τελεσίδικο και δεδομένο στην καθημερινή μας ζωή. Όλα αρχίζουν από το στόχο που θέτουμε στον εαυτό μας και στην κοινωνία.

«...δεν πρέπει ποτέ να έχεις μια αντίληψη για τη ζωή που να σου επιτρέπει ελπίδες και ανταμοιβές. Είσαι ελεύθερος άνθρωπος, όχι μισθοφόρος...να παλεύεις χωρίς να καταδέχεσαι να ζητάς ανταμοιβή...αυτό είναι αληθινή ελευθερία.» Νικ. Καζαντζάκης