Όχι, να το αναλύσουμε δηλαδή καθώς τις τελευταίες εβδομάδες το βασικό κομμάτι του διεθνούς προσφυγικού δικαίου ξηλώνεται με ταχύτητα φωτός. 

Η ειρωνεία εκκινεί από την απουσία εκδηλώσεων μνήμης για την εκατεντηρίδα του 1922. Θα έλεγε κανείς πώς η Μικρασιατική καταστροφή αποτελεί διαρκές κίνητρο για την εγρήγορση του σύγχρονου Κράτους στο ζήτημα αλλά εμείς χαιρόμαστε που το λαίμαργο αεράκι της ανάπτυξης μας κάνει να αλληθωρίζουμε απέναντι σε κάθε πρόβλημα.

Ένοπλη σύρραξη με επιστράτευση κάθε πρόσφορου μέσου λοιπόν, σε σχετική γεωγραφική εγγύτητα με την επικράτεια μας. Αρχικά αυτό, πράγματι σηματοδοτεί εξαναγκασμένη μετακίνηση από τη βασική αιτία που όλοι γνωρίζουμε, τον πόλεμο. Επίσης, σε συνδυασμό με την απουσία τρίτων χωρών που δυνητικά είναι ασφαλείς και άρα ανάχωμα πιθανής εισόδου στη χώρα, η ένταση με την οποία αντιλαμβανόμαστε και εκτιμούμε τα γεγονότα αυξάνεται. Εάν δε προσθέσουμε την απουσία μεγάλης θάλασσας για να διασχίσει κάποιος, εγχείρημα αν μη τι άλλο χρονοβόρο, η επαγρύπνηση καθίσταται αναγκαία. Με άλλα λόγια, υπάρχει αναταραχή που μας επηρεάζει σε μικρό χρονικό διάστημα και πρέπει να προετοιμαστούμε για αυτό.

Στη δεκαετία του 1990, υπήρξε αντίστοιχη αναστάτωση που οδήγησε στην έκδοση μιας Οδηγίας η οποία τελευταία άρχισε να ξεσκονίζεται με μεγαλύτερο πάθος από αυτό που διαγράφει ο Γεραπετρίτης μηνύματα με τον Φουρθιώτη. Η Οδηγία για την Προσωρινή Προστασία Πληθυσμού σε έκτακτη κατάσταση ανάγκης προκληθείσα από ανωτέρα βία  (2001/55/EC) στηρίζεται στην αλληλεγγύη μεταξύ των Κρατών-Μελών της Ένωσης και μέχρι σήμερα δεν έχει χρησιμοποιηθεί. Να τονίσουμε κιόλας, πώς στις συζητήσεις για το Νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Μεταναστευτικής Πολιτικής είχε προταθεί η κατάργηση της λόγω μη χρήσης.

Αύριο, στις 3/3/2022 υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να ενεργοποιηθεί και μάλλον καταστροφικά κρίνοντας από το επίπεδο ετοιμότητας των Βρυξελλών. Αυτή τη στιγμή, ένας κάτοχος Ουκρανικού διαβατηρίου λόγω ελεύθερης μετακίνησης εντός ζώνης Shengen μπορεί να παραμείνει στην Ελλάδα μόνο με αυτό για ενενήντα ημέρες. Άρα, εξετάζουμε από την ενενηκοστή πρώτη ημέρα και έπειτα.

Συνεπώς η Οδηγία προσωρινής προστασίας που στην Ελλάδα έχει αποτυπωθεί στο Προεδρικό Διάταγμα 80/2006: είναι Οδηγία και όχι Κανονισμός άρα η δυνατότητα ενιαίας και άμεσης εφαρμογής από τα Κράτη Μέλη μπορεί να ερμηνευθεί πολύ διαφορετικά από το κάθε ένα. 

Ενεργοποιείται κατόπιν πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χρειάζεται επαυξημένη πλειοψηφία.

Προσφέρει μία ταχύρρυθμη διαδικασία προστασίας: αναγνωρίζει ένα ενδιάμεσο καθεστώς μεταξύ αιτούντα διεθνούς προστασίας και αναγνωρισμένου πρόσφυγα που παρέχει δικαίωμα στην εργασία, την εκπαίδευση, άδεια διαμονής, δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης.

Παρακάμπτεται η γραφειοκρατία για να διασφαλιστεί η ανθρώπινη ζωή σε καιρό κρίσης. Εγχώρια, το ΠΔ 80/2006 προβλέπει ότι μπορεί να ισχύσει για ένα έτος με δυνατότητα παράτασης έως και δύο ακόμη έτη, εάν δεν έχει ορίσει διαφορετικά το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Είναι όμως αρκετή; Σε μία αισιόδοξη προσέγγιση θα λέγαμε ότι αποτελεί ένα θετικό πρώτο βήμα. Ωστόσο, δεν ορίζει τι θα συμβεί σε αρκετές περιπτώσεις όπως αυτή των διαμενόντων στην Ουκρανία χωρίς Ουκρανικό διαβατήριο και με αδυναμία επιστροφής στη χώρα καταγωγής τους.

Ένα άλλο ερώτημα αφορά τη δυνατότητα αίτησης για διεθνή προστασία ενόσω το άτομο βρίσκεται σε καθεστώς προσωρινής. Για παράδειγμα, κατάληψη περιοχής και αδυναμία επαναπατρισμού ή η επικράτηση κυβέρνησης που απορρίπτει συγκεκριμένες ιδεολογίες. Θα μπορεί ένας εκτοπισμένος να αιτηθεί άμεσα ως πρόσφυγας σε μία τέτοια περίπτωση;

Τέλος, η χρονική διάρκεια του καθεστώτος αυτού, και η υλικοτεχνική διάσταση του ζητήματος. Θα υπάρξει έμπρακτη αλληλεγγύη με αναλογική υποδοχή ή μόνο ορισμένες χώρες θα κληθούν να το διαχειριστούν ενώ οι υπόλοιποι θα συνδράμουν με όποιον τρόπο κρίνουν εθνικά ικανό;

Συμπερασματικά, αύριο θα καταλάβουμε εάν οι Βρυξέλλες έχουν καταλάβει τα μαθήματα της τελευταίας δεκαετίας και είναι σε θέση μακροχρόνιου σχεδιασμού. Όσο για εμάς, οι πρόσφυγες «βου» θα είναι η μόνιμη απάντηση στην (ανι)ικανότητα μας να καταλάβουμε τί σημαίνει προστασία κράτους δικαίου σε μόνιμη βάση.

πηγη: https://www.koutipandoras.gr