Άρθρο που είχε δημοσιευτεί αρχικά στην εφημερίδα Mother Earth το Νοέμβριο του 1909 και συμπεριλαμβάνεται στον τόμο Anarchy! An Anthology of Emma Goldman’s Mother Earth (Counterpoint, 2012).

Μετάφραση Δημήτρης Πλαστήρας

Δημοσιεύθηκε την 2 Ιουνίου, 2022

Ποτέ πριν στην ιστορία του κόσμου ο θάνατος ενός ανθρώπου δεν ένωσε τόσο βαθιά την ανθρωπότητα που παλεύει.

Ποτέ πριν ο θάνατος ενός ανθρώπου δεν προκάλεσε μια τόσο οικουμενική κραυγή αγανάκτησης.

Ποτέ πριν ο θάνατος ενός ανθρώπου δεν τράβηξε τόσο απόλυτα το πέπλο από το διαβολικό πρόσωπο της τερατώδους ύδρας, της Καθολικής Εκκλησίας.

Ποτέ πριν στην ιστορία του κόσμου ο θάνατος του κόσμου δεν τάραξε τόσο τους θρόνους του χρυσού μοσχαριού και δεν σκόρπισε τρομερό φόβο ανάμεσα στους πιστούς του.

Ένας μοναχικός θάνατος, όμως πιο ισχυρός από ένα εκατομμύριο δουλοπρεπών ζωών. Πιο ισχυρός ακόμη και από εκείνο το μαύρο φάσμα που, για σχεδόν δυο χιλιάδες χρόνια, έχει βασανίσει τη ψυχή του ανθρώπου και δηλητηριάσει το νου του.

Ο Francisco Ferrer πεσμένος σε ένα χαντάκι στο Μοντζουίκ, η τρυφερή του, γεμάτη αγάπη καρδιά σώπασε από 12 σφαίρες  – όμως μιλά, μιλά με μια φωνή τόσο δυνατή, τόσο καθαρή, τόσο βαθιά…. Που βρίσκεται το μυστικό αυτού του υπέροχου φαινομένου;

Ο Francisco Ferrer, ο Αναρχικός και ο δάσκαλος; Ναι, αλλά υπήρχαν και άλλοι αναρχικοί και δάσκαλοι: η Louise Michel και ο Elisée Reclus, για παράδειγμα, αγαπημένοι από πολλούς. Όμως γιατί ο θάνατος τους δεν αποδείχτηκε τόσο  τρομερή δύναμη;

Ο Francisco Ferrer, ο ιδρυτής του Μοντέρνου Σχολείου; Όμως, το Μοντέρνο Σχολείο δεν ξεκίνησε με τον Francisco Ferrer, αν και ήταν εκείνος που το έφερε στην Ισπανία. Ο πατέρας του Μοντέρνου Σχολείου είναι ο Paul Robin, ο αργότερα Δρ. Pascal – μεγάλος σε χρόνια, με το πνεύμα της Άνοιξης, τρυφερός και γεμάτος αγάπη, δίδαξε τις μοντέρνες μεθόδους αγάπης πολύ πριν τον Ferrer. Οργάνωσε το πρώτο Μοντέρνο Σχολείο στο Κεμπί, κοντά στο Παρίσι, όπου τα παιδιά βρήκαν ένα σπίτι, μια θερμή, όμορφη ατμόσφαιρα.

Ξανά, υπάρχει ο Sébastien Faure με την Κυψέλη του. Και εκείνος επίσης είχε ιδρύσει ένα Μοντέρνο Σχολείο, ένα ελεύθερο, χαρούμενο, και αρμονικό μέρος για παιδιά. Υπάρχουν πολλά μοντέρνα σχολεία στη Γαλλία, όμως κανενός άλλου ανθρώπου ο θάνατος δεν έδρασε σαν γονιμοποιητική δύναμη όσο εκείνος του Francisco Ferrer.

Ήταν η επιρροή του Ferrer τόσο μεγάλη εξαιτίας μιας ζωής αφοσιωμένης προσπάθειας; Στη διάρκεια οχτώ ετών το ηρωικό του πνεύμα μόχθησε να διαδώσει το φως στη σκοτεινή γη της γενέτειρας του. Για οχτώ χρόνια μόχθησε, ασταμάτητα, να σώσει το παιδί από το καταστροφική επιρροή της προκατάληψης. 109 σχολεία με 70000 μαθητές έστεψαν τις τιτάνιες προσπάθειες του δολοφονημένου συντρόφου μας, ενώ 308 φιλελεύθερα σχολεία υπάρχουν χάρη στην ευνοϊκή του επιρροή. Όμως όλα αυτά και περισσότερα δεν μπορούν να αιτιολογήσουν το τρομερό ηφαίστειο που σάρωσε το πολιτισμένο κόσμο με το θάνατο του Francisco Ferrer.

Η δίκη του ήταν μια φάρσα. Τα στοιχεία εναντίον του ήταν κατασκευασμένα. Υπήρξε όμως ποτέ κάποια εποχή που το Κράτος δίστασε να καταφύγει στη πλαστογραφία όταν αντιμετωπίζει αντιπάλους; Υπήρξε ποτέ εποχή που να άσκησε δικαιοσύνη όταν αντιμετωπίζει εκείνους που βάζουν σε κίνδυνο τη κυριαρχία του; Το Κράτος είναι η ίδια η ενσάρκωση της αδικίας και της ψευδορκίας. Κάποια παρουσιάζουν ένα προσωπείο δικαίου: η Ισπανία απλά είχε θράσος, αυτό είναι όλο.

Τότε, ποιο λοιπόν είναι το μυστικό του φαινομένου;

Με οδηγό τη πανίσχυρη θέση της του ανοιχτού εγκλήματος σύμφωνα με την πρόοδο του κόσμου, η Καθολική Εκκλησία δεν σταμάτησε να αποτελεί αισχρό δηλητήριο μέσα στο κοινωνικό σώμα. Οι βοργιακές μέθοδοι της απλά έγιναν πιο κρυφές, πιο μυστικές, παρόλα αυτά κακοήθεις και δόλιες. Μαζεμένη σε εμφανή υποταγή, δεν είχε τολμήσει από τις μέρες του Huss και του Bruno να απαιτήσει ανοιχτά το αίμα ενός ευγενικού θύματος. Αλλά στο τέλος, τυφλωμένη από την αλαζονεία και την ξιπασιά και την άσβεστη δίψα για το αίμα μαρτύρων, η Καθολική Εκκλησία ξέχασε τη πρόοδο του κόσμου, ξέχασε το πνεύμα της εποχής μας, ξέχασε την ανάπτυξη ελεύθερων ιδεών. Όπως παλιά, ήταν το Ιησουίτικο χέρι που τέντωσε τα ματωμένα δάχτυλα του για να αρπάξει το θύμα του. Ήταν ο Αρχιεπίσκοπος της Βαρκελώνης που, σε μια δήλωση που υπέγραψαν οι ιεράρχες της Εκκλησίας, αρχικά αποκήρυξαν τον Ferrer και απαίτησαν τη ζωή του. Όπως παλιά, μέθοδοι της Ιεράς Εξέτασης χρησιμοποιήθηκαν στην φυλάκιση και την δίκη παρωδία του Ferrer. Δεν δόθηκε καιρός στο προοδευτικό κόσμο να ελέγξει τον προμελετημένο φόνο. Βιαστικά και μυστικά εκτελέστηκε ο μάρτυρας. Η εκκλησία γνώριζε πολύ καλά πως ο νεκρός δεν θα σωθεί.

Ήταν μάταιες οι προσπάθειες της Εκκλησίας και του Κράτους να συνδέσει τον Francisco Ferrer με την εξέγερση στη Βαρκελώνη. Μάταιες οι παραληρηματικές κραυγές τους για την δυσφήμηση του νεκρού. Μάταιες οι συκοφαντικές επιθέσεις των υποτακτικών τους στις ιδέες και του συντρόφους του Ferrer – επιθέσεις που πλέον έχουν φτάσει ακόμη και στον αμερικάνικο τύπο.

Μπροστά στην αφυπνισμένη συνείδηση της ανθρωπότητας σε όλο το κόσμο η Καθολική εκκλησία στέκεται καταδικασμένη ως ο υποκινητής και ο δράστης του βρωμερού εγκλήματος που διαπράχτηκε στο Μοντζουίκ. Είναι αυτή η αφυπνισμένη ανθρώπινη συνείδηση που ανέστησε τον Francisco Ferrer.

Εκεί βρίσκεται το μυστικό για την δύναμη του θανάτου ενός ανθρώπου, ενός μοναχικού ανθρώπου στο χαντάκι του Μοντζουίκ.

 

Διαβάστε: Francisco Ferrer i Guàrdia, Το Μοντέρνο Σχολείο: Η καταγωγή και τα ιδανικά του (Εκδόσεις Στάσει Εκπίπτοντες, 2021)

πηγη: https://geniusloci2017.wordpress.com