Στις συζητήσεις περί ναζισμού ένα θέμα έρχεται και επανέρχεται: ήταν αυτό ένα αποκλειστικά γερμανικό φαινόμενο; Δηλαδή υπήρξε όντως ένας «Sonderweg», ένας «ιδιαίτερος δρόμος» της συγκεκριμένης χώρας; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι κρίσιμη, καθώς θα μας επιτρέψει να αντιληφθούμε εάν και σε ποιο βαθμό υπάρχει ο κίνδυνος επανάληψής του υπό συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες.
Ο Ιταλός ιστορικός Εντσο Τραβέρσο, για παράδειγμα, απαντά αρνητικά, θυμίζοντάς μας ότι ο ναζισμός οδήγησε στα άκρα μεθόδους και πρακτικές που χρησιμοποιήθηκαν ευρέως κατά την περίοδο της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας: στρατόπεδα συγκέντρωσης, μαζικές εκτελέσεις, βασανιστήρια και μαζί οι ιδεολογίες που στήριζαν όλα αυτά – κατά κύριο λόγο ο ρατσισμός και ο εθνικισμός.
Από την άλλη, όπως λέει ο Γερμανός ιστορικός Σολ Φριντλέντερ, παραμένει το ερώτημα πώς είναι δυνατό «μια χώρα τόσο πολιτισμένη όσο η Γερμανία, να ήταν εκείνη που εξαπέλυσε τις διώξεις και προκάλεσε αυτό που ονομάζουμε Ολοκαύτωμα; Γιατί κανένας στους κόλπους των γερμανικών ελίτ δεν αντέδρασε;». Και εμείς θα προσθέταμε: γιατί εκατομμύρια Γερμανοί έκαναν τα στραβά μάτια μπροστά σε αυτό που συνέβαινε, παρότι ήξεραν ή υποψιάζονταν; Γιατί αυτή η εμμονή και άκριτη υποταγή σε έναν ιδεοληπτικό και φανατικό ηγέτη όπως ο Χίτλερ;
Ενας άλλος ιστορικός, ο Γάλλος Γιοάν Σαπουτό, μας θυμίζει ότι η επιτυχία του ναζισμού ανάμεσα στις μάζες οφειλόταν στον άκρατο εκλεκτικισμό του και στον χαρακτήρα συνονθυλεύματος που είχε: «Η σύνθεση ετερόκλητων στοιχείων είχε ως συνέπεια να υπάρχει πάντα ένας λόγος, μια ιδέα, ένα επιχείρημα, για να είναι ή να γίνει κανείς ναζί: ο εθνικισμός, ο ρατσισμός, ο αντισημιτισμός, ο επεκτατισμός προς ανατολάς, ο αντιχριστιανισμός...».
Οπως μας επισημαίνει ο Πολ Μέισον στο βιβλίο του «Καθαρό Λαμπρό Μέλλον» (εκδόσεις Καστανιώτη), σήμερα, από τον τραμπισμό μέχρι την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά επανέρχεται μέσω της «μετα-αλήθειας» αυτός ο εκλεκτικισμός, ο οποίος βάζει στο μπλέντερ «την απόρριψη της δημοκρατίας, τον βίαιο μισογυνισμό, τον αντιμεταναστευτισμό, την εχθρότητα προς τον ορθολογισμό, τον Διαφωτισμό και το πνεύμα της Γαλλικής Επανάστασης, την απόρριψη της έννοιας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη διαστρωμάτωση των ανθρώπων σύμφωνα με βιολογικές διαφορές – εθνικότητα, φύλο και δείκτη νοημοσύνης». Και, βέβαια, μπόλικη συνωμοσιολογία, η οποία διακινείται κυρίως μέσω του διαδικτύου σε βαθμό παράνοιας.
Φυσικά σήμερα δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ένα «Hitler-Welle», δηλαδή ένα χιτλερικό κύμα, όμως ο άνεμος που φυσά σε όλο τον κόσμο είναι ένας άνεμος αντιδραστικός, οπισθοδρομικός, ρατσιστικός, εθνικιστικός και μισογυνικός. Με αυτή την έννοια, και σε συνδυασμό με το καταλυτικό φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, τα επόμενα χρόνια δεν προοιωνίζονται τίποτα καλό για την ανθρωπότητα. Οι κλιματικοί πρόσφυγες, οι πένητες του κόσμου αυτού θα δημιουργήσουν ενδεχομένως ένα κύμα από τον Παγκόσμιο Νότο στον Παγκόσμιο Βορρά, οπότε ίσως τα πογκρόμ, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης (που και σήμερα υπάρχουν με κομψά ονόματα, όπως «κλειστές δομές» κ.λπ.) και οι κάθε είδους γενοκτονίες να επανέλθουν στην ημερήσια διάταξη. Και πάντως το βέβαιο είναι ότι θα απαιτηθούν ακραία και αυταρχικά μέτρα περιορισμού αυτών των φαινομένων. Η δημοκρατία είναι πολύ πιθανόν ότι θα δοκιμαστεί σε βαθμό που η σημερινή κρίση της θα μοιάζει με παιδική χαρά. Η άμεση –εδώ και τώρα– κινητοποίηση των λαών είναι προαπαιτούμενο για να μη ζήσουμε καταστάσεις όπως αυτές του Μεσοπολέμου. Η Αριστερά οφείλει να σταματήσει –όχι βολονταριστικά– αλλά με πειθώ και εξεγερτικό πνεύμα το αντιδραστικό αυτό ρεύμα. Να ακούσει «τη μυστική βοή των πλησιαζόντων γεγονότων» (Καβάφης).
πηγη: https://www.efsyn.gr