Μέρος Β’
Πώς είναι τώρα, λοιπόν, ο πόλεμος ενάντια στη φύση; Γιατί, λοιπόν –αφού βρισκόμαστε τόσο κοντά σε μια πλανητική καταστροφή, είμαστε τόσο σίγουροι για την κατάκτηση; Η συνειδητότητα! Ο εγκέφαλος σε εγρήγορση! Η κυρίαρχη θέληση! Η εφεύρεση, η ανακάλυψη, η κυριαρχία σε κρυμμένες δυνάμεις. Δεν είμαστε πλέον αναγκασμένοι να χρησιμοποιούμε την τυφλή μέθοδο της αέναης αναπαραγωγής για να εξοπλίσουμε τη φυλή με κυνηγούς και παγιδευτές και ψαράδες και βοσκούς προβάτων και γεωργούς και εκτροφείς. Ως εκ τούτου, η αρχική αναγκαιότητα που προκάλεσε το ένστικτο της παραγωγικής αναπαραγωγής έχει εξαφανιστεί. Το ίδιο το ένστικτο είναι αναγκασμένο να πεθάνει, και πεθαίνει, αλλά θα πεθάνει γρηγορότερα, καθώς οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο την όλη κατάσταση. Αναλογικά, όσο η πατρότητα του εγκεφάλου γίνεται όλο και περισσότερο παραγωγική, καθώς οι ιδέες διαδίδονται, πολλαπλασιάζονται και κατακτούν, η ανάγκη για μεγάλη φυσική αναπαραγωγή μειώνεται. Αυτό είναι το πρώτο μου επιχείρημα. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη της ατομικότητας δεν συνεπάγεται πλέον απαραίτητα πολλά παιδιά, ούτε, μάλιστα, απαραίτητα έστω και ένα παιδί. Αυτό δεν σημαίνει ότι κανείς δεν θα θέλει παιδιά, ούτε ότι θα προφητεύσουμε την αυτοκτονία της ανθρώπινης φυλής. Είναι απλά για να πούμε ότι θα υπάρχουν λιγότερες γεννήσεις, με καλύτερες πιθανότητες επιβίωσης, ανάπτυξης και επιτυχίας. Πράγματι, με όλες τις συγκρούσεις των τάσεων της, η συνειδητότητα της σημερινής κοινωνίας μας οδηγεί σε αυτήν την κατεύθυνση.
Ας υποθέσουμε ότι η πλειονότητα θα εξακολουθεί να επιθυμεί, ή επιτρέψτε μου να προχωρήσω παραπέρα και να πω να επιθυμεί ακόμα, αυτή την περιορισμένη αναπαραγωγή, το ερώτημα τώρα γίνεται: είναι αυτή η επισκιαζόμενη ανάγκη στην ανάπτυξη του ατόμου ή υπάρχουν άλλες ανάγκες εξίσου επιβεβλημένες; Εάν υπάρχουν και άλλες ανάγκες εξίσου επιτακτικές, δεν πρέπει να λαμβάνονται εξίσου υπ’ όψη κατά την απόφαση για τον καλύτερο τρόπο διεξαγωγής της ζωής κάποιου; Εάν δεν υπάρχουν άλλες ανάγκες εξίσου επιτακτικές, δεν είναι ακόμα ένα ανοιχτό ερώτημα εάν η έγγαμη κατάσταση είναι το καλύτερο μέσο για την εξασφάλισή της; Απαντώντας σε αυτά τα ερωτήματα, πιστεύω ότι θα είναι και πάλι ασφαλές να χωρίσουμε τα άτομα σε μια πλειοψηφία και μια μειοψηφία. Θα υπάρχει μια μειοψηφία για την οποία η ανατροφή των παιδιών θα είναι η μεγάλη κυρίαρχη αναγκαιότητα της ύπαρξής τους και μια πλειοψηφία για την οποία αυτό θα είναι μια από τις αναγκαιότητές της. Τώρα, ποιες είναι οι άλλες ανάγκες; Οι άλλες σωματικές και ψυχικές ορέξεις! Η επιθυμία για φαγητό και ένδυση και στέγαση, σύμφωνα με το προσωπικό γούστο του ατόμου. Η επιθυμία για σεξουαλική συναναστροφή, όχι για αναπαραγωγή. Οι καλλιτεχνικές επιθυμίες. Η επιθυμία για γνώση, με τις χιλιάδες διακλαδώσεις της, που μπορεί να μεταφέρει την ψυχή από τα βάθη του συγκεκριμένου, στα ύψη του αφηρημένου. Η επιθυμία του ατόμου να πράξει, δηλαδή, να αποτυπώσει τη θέλησή του στην κοινωνική δομή, είτε ως μηχανικός δημιουργός, είτε ως χειριστής δύναμης, είτε ως συνδυαστής, είτε ως μεταφραστής ονείρων, οποιοσδήποτε και αν είναι ο ιδιαίτερος τρόπος της προσωπικής οργάνωσης.
Η επιθυμία για τροφή, στέγη και ένδυση, πρέπει πάντα να βρίσκεται στη δύναμη του ατόμου να εφοδιάσει τον εαυτό του. Αλλά η μέθοδος της φροντίδας του νοικοκυριού είναι τέτοια που αφού η σχέση έχει διατηρηθεί για μερικά χρόνια, η αλληλεξάρτηση του ενός από τον άλλο έχει γίνει τόσο μεγάλη που ο καθένας είναι κάπως αβοήθητος όταν η περίσταση καταστρέφει τον συνδυασμό, συνήθως δε ο άντρας πλήττεται λιγότερο, και η γυναίκα βρίσκεται σε μεγαλύτερη εξαθλίωση. Η γυναίκα είχε να κάνει μόνο ένα πράγμα σε μια απομονωμένη σφαίρα, και ενώ μπορεί να έχει μάθει να το κάνει καλά (κάτι που δεν είναι σίγουρο, η μέθοδος εκπαίδευσης δεν είναι καθόλου ικανοποιητική), δεν είναι κάτι που θα την έχει εφοδιάσει με την απαραίτητη αυτοπεποίθηση για να κάνει μια ανεξάρτητη διαβίωση. Είναι ντροπαλή πάνω από όλα, ανίκανη να αντιμετωπίσει τις συνθήκες του αγώνα. Ο κόσμος της παραγωγής την έχει ξεπεράσει· δεν ξέρει τίποτα από αυτό. Από την άλλη πλευρά, είναι κατάλληλο επάγγελμα για αυτήν να κάνει την οικιακή βοηθό υπό την εξουσία κάποιας άλλης γυναίκας; Οι συνθήκες και η αμοιβή της οικιακής βοηθού είναι τέτοιες που κάθε ανεξάρτητο πνεύμα θα προτιμούσε να δουλεύει σε ένα εργοστάσιο, όπου τουλάχιστον η σκλαβιά τελειώνει με τις ώρες εργασίας. Όσο για τους άνδρες, είναι μόλις λίγες μέρες από τότε που ένας ένθερμος ελευθεριακός συνδικαλιστής μού είπε, προφανώς χωρίς ντροπή, ότι αν δεν ήταν η γυναίκα του θα ήταν ένας αλήτης και μέθυσος, απλώς και μόνο επειδή δεν μπορεί να κρατήσει ένα σπιτικό. Και στα μάτια του, το κύριο πλεονέκτημα της διευθέτησης είναι, ότι το στομάχι του φροντίζεται σωστά. Αυτός είναι ένας βαθμός ανικανότητας που πίστευα ότι θα έπρεπε να είχε συρρικνώσει από το να τον παραδεχτεί, αλλά είναι μάλλον αλήθεια. Τώρα αυτή είναι μια από τις μεγαλύτερες αντιρρήσεις για την έγγαμη κατάσταση, όπως και για οποιαδήποτε άλλη κατάσταση που παράγει παρόμοια αποτελέσματα. Κατά την επιλογή της οικονομικής θέσης κάποιου στην κοινωνία, θα πρέπει πάντα να έχει κατά νου ότι οφείλει να είναι τέτοια που να αφήνει το άτομο χωρίς αναπηρία – ένα πλήρες άτομο, τόσο με παραγωγικές ικανότητες, όσο και με ικανότητες συντήρησης, ένα άτομο που βασίζεται στον ίδιο του τον εαυτό.
Σχετικά με τη σεξουαλική όρεξη, ανεξαρτήτως της αναπαραγωγής, οι υποστηρικτές του γάμου ισχυρίζονται, και με κάποιο δίκιο, ότι τείνει να διατηρεί τη φυσιολογική όρεξη και την ικανοποίηση, και αποτελεί ταυτόχρονα σωματική και ηθική ασφάλεια ενάντια στις υπερβολές, με τα συνακόλουθα αποτελέσματα, δηλαδή την ασθένεια. Για το ότι δεν το κάνει αυτό συνολικά, έχουμε άφθονες και οδυνηρές αποδείξεις συνεχώς μπροστά στα μάτια μας. Όσον αφορά το τι μπορεί να πετύχει, είναι σχεδόν αδύνατο να μάθουμε την αλήθεια. Αυτό συμβαίνει γιατί ο θρησκευτικός ασκητισμός έχει χτίσει τόσο το αίσθημα της ντροπής μέσα στο ανθρώπινο μυαλό σχετικά με το θέμα του σεξ, που το πρώτο ένστικτο, όταν τίθεται υπό συζήτηση, φαίνεται να είναι να πει ψέματα γι’ αυτό. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα με τις γυναίκες. Η πλειονότητα των γυναικών συνήθως επιθυμεί να δημιουργήσει την εντύπωση ότι στερείται σεξουαλικών επιθυμιών και πιστεύουν ότι έχουν κάνει το μεγαλύτερο κομπλιμέντο στον εαυτό τους, όταν λένε: «Προσωπικά, είμαι πολύ ψυχρή. Δεν έχω ξαναζήσει τέτοια έλξη». Μερικές φορές αυτό είναι αλήθεια, αλλά τις περισσότερες φορές είναι ψέμα –ένα ψέμα που γεννήθηκε μέσα από αιώνες ολέθριων διδασκαλιών της Εκκλησίας. Το άτομο με πλήρη ανάπτυξη θα καταλάβει, ότι δεν αποδίδει καμία τιμή στον εαυτό της, αρνούμενη στον εαυτό της την πληρότητα της ύπαρξης, είτε για τον εαυτό της, είτε διαμέσου του εαυτού της. Ωστόσο, αναμφίβολα, όπου μια τέτοια ανεπάρκεια ενυπάρχει πραγματικά, μπορεί να δώσει χώρο για μια επιπλέον ανάπτυξη κάποιων άλλων ποιοτήτων, ίσως μεγαλύτερης αξίας. Γενικά, όμως, παρά τα ψέματα των γυναικών, δεν υπάρχει τέτοια έλλειψη. Γενικά, τα νέα, υγιή όντα και των δύο φύλων επιθυμούν τέτοιες σχέσεις. Είναι, συνεπώς, ο γάμος η καλύτερη απάντηση στην ανάγκη αυτήν; Ας υποθέσουμε, ότι δύο άτομα παντρεύονται, ας πούμε στα είκοσι χρόνια τους, ή περίπου εκεί, και αυτή η ηλικία θα γίνει αποδεκτή ως η ηλικία κατά την οποία η σεξουαλική όρεξη είναι η πιο ενεργή. Η συνέπεια είναι (αφήνω το ζήτημα των παιδιών στην άκρη για την ώρα) ότι τα δύο άτομα αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό και πολύ συχνά σε επαφή και εξαντλούν γρήγορα την απόλαυση της παρουσίας του άλλου. Μετά αρχίζουν οι προστριβές. Οι οικειότητες στην κοινή ζωή προκαλούν την περιφρόνηση. Αυτό που κάποτε ήταν μια σπάνια χαρά γίνεται αυτονόητο, και χάνει όλη την αβρότητά του. Πολύ συχνά γίνεται σωματικό μαρτύριο για τον έναν (συνήθως για τη γυναίκα), ενώ εξακολουθεί να διατηρεί κάποια ευχαρίστηση για τον άλλο, για το λόγο ότι τα σώματα, όπως και οι ψυχές, πολύ σπάνια, σχεδόν ποτέ, δεν αναπτύσσονται το ένα παράλληλα με το άλλο. Και αυτή η έλλειψη παραλληλισμού είναι το μεγαλύτερο επιχείρημα κατά του γάμου. Ανεξάρτητα από το πόσο τέλεια προσαρμοσμένοι μεταξύ τους μπορεί να είναι δύο άνθρωποι ανά πάσα στιγμή, αυτό δεν αποτελεί την παραμικρή απόδειξη ότι θα συνεχίσουν να είναι έτσι. Και καμία περίοδος της ζωής δεν είναι πιο παραπλανητική, ως προς το ποια μπορεί να είναι η μελλοντική εξέλιξη, από την ηλικία για την οποία μόλις μίλησα, την εποχή που οι σωματικές επιθυμίες και η έλξη είναι πιο δυνατές, και συσκοτίζουν ή κρατούν σε εκκρεμότητα τα άλλα στοιχεία της ύπαρξης.
Οι τρομερές τραγωδίες της σεξουαλικής αντιπάθειας, κυρίως για χάρη της ντροπής, δεν θα αποκαλυφθούν ποτέ. Αλλά έχουν γεμίσει τη Γη με φόνο. Και ακόμη και σε εκείνα τα σπίτια όπου η αρμονία έχει διατηρηθεί, και όλα είναι φαινομενικά ειρηνικά, αυτό συμβαίνει κυρίως μέσω της παραίτησης και της αυτοκαταπίεσης είτε του άνδρα, είτε της γυναίκας. Κάποιος έχει συναινέσει να εξαφανιστεί σε μεγάλο βαθμό, για τη διατήρηση της οικογένειας και του κοινωνικού σεβασμού.
Αλλά όσο απαίσια είναι αυτή η κατάσταση, αυτή η υποβάθμιση του σώματος, δεν είναι τόσο τρομερή όσο οι κατεστραμμένες ψυχές. Όταν η περίοδος της φυσικής έλξης έχει παρέλθει και οι τάσεις της ψυχής αρχίζουν όλο και πιο έντονα να εκφράζονται, πόσο τρομακτική είναι η αναγνώριση ότι κάποιος δεσμεύεται λόγω κοινής γονεϊκότητας να παραμένει στη συνεχή συντροφιά ενός ανθρώπου από τον οποίον βρίσκει τον εαυτό του κάθε μέρα να απομακρύνεται όλο και πιο πολύ στη σκέψη. –«Ούτε μια μέρα», αναφωνούν οι υποστηρικτές των «ελεύθερων ενώσεων». Βρίσκω ένα τέτοιο επιφώνημα ότι είναι χειρότερη ανοησία από τα επιχειρήματα των πιστών του «ιερού γάμου». Οι δεσμοί είναι εκεί, οι δεσμοί της από κοινού ζωής, η αγάπη για το σπίτι που χτίστηκε με κοινή εργασία, η συνήθεια της συναναστροφής και της εξάρτησης. Είναι πολύ πραγματικές αλυσίδες, που δένουν και τους δύο, και δεν πρέπει να πεταχτούν ελαφρά την καρδία. Όχι μέσα σε μια μέρα, και ούτε μέσα σε ένα μήνα, αλλά μόνο μετά από μεγάλο δισταγμό, αγώνα και οδυνηρό, οδυνηρό πόνο, μπορεί να έρθει το κλειδί του χωρισμού. Τις περισσότερες φορές δεν έρχεται καθόλου.
Μια διήγηση από τις ζωές δύο ανδρών οι οποίοι πέθαναν πρόσφατα θα επεξηγήσει το νόημα που θέλω να περάσω. Ο Έρνεστ Κρόσμπι, παντρεύτηκε, και υποθέτω ευτυχώς, με μια κυρία συντηρητικής σκέψης και συναισθήματος, ο ίδιος όντας συντηρητικός, έγινε κύριος της ψυχής του στην ηλικία των τριάντα οκτώ, και ενώ κατείχε τη θέση του δικαστή του Διεθνούς Δικαστηρίου στο Κάιρο. Από εκεί και πέρα, όλος ο ριζοσπαστικός κόσμος γνωρίζει το έργο του Έρνεστ Κρόσμπι. Ωστόσο, σε τι θέση βρέθηκε, εφόσον ήταν υποχρεωμένος για λόγους τιμής να συνεχίσει τις λειτουργίες μιας κοινωνικής ζωής που δεν του άρεσε! Για να παραθέσω τα λόγια του φίλου του, Λέοναρντ Άμποτ, «ένας κρατούμενος στο σπίτι-ανάκτορό του, όπου τον περίμεναν υπηρέτες και λακέδες. Ωστόσο, μέχρι το τέλος παρέμεινε σκλαβωμένος στα υπάρχοντά του». Αν ο Κρόσμπι δεν είχε δεσμευτεί, αν δεν τον κρατούσαν λόγω πίστης και τιμής η ένωση με γάμο και οι οικογενειακές σχέσεις με κάποιον που έχει πολύ διαφορετικές απόψεις για τη ζωή, δεν θα έπρεπε να είχε μια διαφορετική κατάληξη στη ζωή του; Όπως και ο μεγάλος του δάσκαλος, ο Τολστόι, έγινε παρομοίως παράλογος, καθώς η ζωή του ήρθε σε αντίθεση με τα έργα του, λόγω της ένωσής του με μια γυναίκα που δεν είχε αναπτυχθεί σε παράλληλες γραμμές.
Η δεύτερη περίπτωση, είναι ο Χιού Ο. Πέντεκοστ. Από το έτος 1887 και μετά, όποιες κι αν ήταν οι ιδιαίτερες τάσεις του, ο Πέντεκοστ ήταν κατά κύριο λόγο ένας συμπαθούντας του αγώνα της εργατικής τάξης, ένας πολέμιος της καταπίεσης, των διωγμών και των διώξεων σε κάθε μορφή. Ωστόσο, λόγω της επιρροής των οικογενειακών του σχέσεων, επειδή ένιωθε λόγω τιμής ότι ήταν υποχρεωμένος να προσφέρει μεγαλύτερη υλική άνεση και καλύτερη θέση στην κοινωνία, από ό,τι θα μπορούσε να δώσει στην οικογένεια του η θέση ενός ριζοσπαστικού ομιλητή, συμφώνησε σε κάποια στιγμή να είναι η μαριονέτα αυτών που είχε καταδικάσει με τα σκληρά λόγια, και να γίνει εισαγγελέας, ένας διώκτης. Και, ακόμη χειρότερα από αυτό, να παρουσιάσει τον εαυτό του ως παραπλανημένο μωρό επειδή έκανε την καλύτερη πράξη της ζωής του, όταν διαμαρτυρήθηκε για την εκτέλεση των αναρχικών του Σικάγο. Το ότι αυτή η επιρροή ασκήθηκε πάνω του, το ξέρω από τα δικά του χείλη. Μια επανάληψη, με έναν μικρό τρόπο, της προδοσίας του Μπένεντικτ Άρνολντ, ο οποίος για χάρη της συζύγου του, που ήταν μέλος των Τόρις, έριξε αιώνια ύβρη πάνω του. Δεν λέω ότι δεν το χρησιμοποίησε το γεγονός αυτό και ο ίδιος σαν δικαιολογία, και δεν λέω ότι δεν χρησιμοποίησε το στίγμα του δέλεαρ της Εύας, αλλά σίγουρα η γυναίκα του είχε μια επιρροή πάνω του. Μιλάω για αυτούς τους δύο άνδρες γιατί αυτές οι περιπτώσεις είναι ευρέως γνωστές. Αλλά όλοι γνωρίζουν τέτοιες περιπτώσεις ανάμεσα σε πιο αφανή πρόσωπα, και συχνά βλέπουμε περιπτώσεις όπου η γυναίκα είναι αυτή της οποίας η ανώτερη φύση υποβαθμίζεται από τον δεσμό μεταξύ της ίδιας και του συζύγου της.
Και αυτή είναι η μία πλευρά της ιστορίας. Τι γίνεται με την άλλη πλευρά; Τι γίνεται με τον συντηρητικό που βρίσκεται δεσμευμένος με κάποιον που αγανακτεί με κάθε δική του ή δική της αρχή; Οι άνθρωποι δεν θα, και δεν μπορούν, να σκέφτονται και να αισθάνονται το ίδιο κατά τις ίδιες στιγμές, σε οποιαδήποτε σημαντική περίοδο της ζωής· και ως εκ τούτου, οι στιγμές της ένωσής τους θα πρέπει να είναι σπάνιες και χωρίς δεσμευτικό χαρακτήρα.
Επανέρχομαι στο θέμα των παιδιών. Εφόσον και αυτή είναι μια φυσιολογική επιθυμία, δεν μπορεί να ικανοποιηθεί χωρίς τη θυσία της ατομικής ελευθερίας που απαιτεί ο γάμος; Δεν βλέπω κανένα λόγο να μην μπορεί. Πιστεύω ότι τα παιδιά μπορεί να μεγαλώνουν τόσο καλά σε ένα ατομικό σπίτι ή σε ένα κοινό σπίτι, όσο σε ένα διπλό σπίτι. Και ότι οι εντυπώσεις της ζωής θα είναι πολύ πιο ευχάριστες αν τις λαμβάνουν σε μια ατμόσφαιρα ελευθερίας και ανεξάρτητης δύναμης, παρά σε μια ατμόσφαιρα μυστικής καταστολής και δυσαρέσκειας. Δεν έχω να προσφέρω πολύ ικανοποιητικές λύσεις στα διάφορα ερωτήματα που παρουσιάζονται από το πρόβλημα «παιδί». Αλλά ούτε και οι υπέρμαχοι του γάμου έχουν. Για μένα είναι βέβαιο, ότι καμία από τις απαιτήσεις της ζωής δεν πρέπει ποτέ να απαντηθεί με τρόπο που να εμποδίζει τη μελλοντική ελεύθερη ανάπτυξη. Δεν έχω δει μεγάλη επιτυχία από την παλιά μέθοδο ανατροφής των παιδιών κάτω από τον αδιάλυτο γαμήλιο ζυγό των γονιών. (Οι συντηρητικοί γονείς μας πιθανώς θεωρούν τα ριζοσπαστικά παιδιά τους μεγάλες αποτυχίες, αν και μάλλον δεν τους περνάει από το μυαλό ότι το σύστημά τους φταίει με κάθε τρόπο.) Ούτε έχω παρατηρήσει κάποιο κέρδος στο παιδί της ελεύθερης ένωσης. Ούτε έχω παρατηρήσει ότι το ατομικά μεγαλωμένο παιδί είναι πιο πιθανό να είναι επιτυχημένο ή αποτυχημένο. Μέχρι σήμερα, κανείς δεν έχει δώσει επιστημονική απάντηση στο πρόβλημα του παιδιού. Αυτές οι εργασίες που το καθιστούν μια ειδικότητα, όπως ο Lucifer, είναι γεμάτες εικασίες και θεωρίες και προτεινόμενα πειράματα. Αλλά δεν έχουν δημιουργηθεί ακόμη αλάνθαστες αρχές για την καθοδήγηση μελλοντικών ή πραγματικών γονέων. Επομένως, δεν βλέπω κανένα λόγο για τον οποίο η υπόλοιπη ζωή πρέπει να θυσιαστεί σε μια αβεβαιότητα.
Για να μπορέσουν να διαρκέσουν η αγάπη και ο σεβασμός, θα ήθελα ενώσεις σπάνιες και μη μόνιμες. Για να μπορεί να μεγαλώσει η ζωή, θα ήθελα άντρες και γυναίκες να παραμείνουν ξεχωριστές προσωπικότητες. Μην έχετε κοινά πράγματα με τον εραστή σας, περισσότερα από όσα θα μπορούσατε να έχετε ελεύθερα με κάποιον που δεν είναι ο εραστής σας. Επειδή πιστεύω ότι ο γάμος βαλτώνει την αγάπη, αντικαθιστά τον σεβασμό με περιφρόνηση, εξαφανίζει την ιδιωτικότητα, περιορίζει την ανάπτυξη και των δύο μερών, πιστεύω ότι «αυτοί που παντρεύονται πράττουν κακώς».
Μετάφραση – απόδοση Π.
Στμ.: Οι επισημάνσεις είναι δικές μας.
Πηγή κειμένου: https://theanarchistlibrary.org/library/voltairine-de-cleyre-they-who-marry-do-ill
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.246, Μάρτιος 2024
από: https://anarchypress.wordpress.com