Κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία. Ο Βασίλης Ραφαηλίδης (1934-2000) ήταν δημοσιογράφος, συγγραφέας και κριτικός κινηματογράφου.
Ο όρος επανάσταση έχει χριστιανική καταγωγή και είναι βαθύτατα… αντιδραστικός. Επανάσταση ετυμολογικά σημαίνει ξαναστήσιμο των πεσμένων πραγμάτων στη θέση όπου βρίσκονταν πριν πέσουν. Για τους χριστιανούς η μόνη σοβαρή επανάσταση είναι η επαναφορά των πραγμάτων στην κατάσταση που βρίσκονταν πριν το προπατορικό αμάρτημα, πριν την πτώση των πρωτοπλάστων, που συνετελέσθη όταν αυτοί δεν υπάκουσαν στο Θεό, που δεν ήθελε το καμάρι του, ο άνθρωπος, να φάει τον απαγορευμένο καρπό από το δέντρο της γνώσης, που την ήθελε όλη δική του.
Τον έφαγαν όμως, οι ανόητοι, κι αυτό δημιούργησε σ’ όλους τους απογόνους τους την υποχρέωση μιας επανάστασης, μιας επαναφοράς των πραγμάτων στην πριν από την πτώση των πρωτοπλάστων κατάσταση, ενός ξεπεράσματος του προπατορικού αμαρτήματος, το οποίο, λέει, φταίει για όλα τα δεινά ταυ κόσμου τούτου, της φτώχειας μη εξαιρουμένης.
Αν το παράδεισο τον μεταφέρεις από τον ουρανό στη γη τότε η χριστιανική επανάσταση αποχτά κοσμικό χαρακτήρα. Βέβαια, η μεταφορά του παραδείσου από τον ουρανό στη γη είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση και προϋποθέτει πίστη τόσο στον ουράνιο όσο και στον γήινο παράδεισο. Η ουτοπία είναι αυτό ακριβώς: Μια μεταφορά του ουράνιου παραδείσου στη γη. Αλλά όποιος πιστεύει στον ουράνιο παράδεισο δεν πρέπει να είναι και τόσο τίμιος όταν χαρακτηρίζει ουτοπιστές εκείνους που πιστεύουν στον γήινο.
Η μεταφορά του παραδείσου από τον ουρανό στη γη θα γίνει το έτος 1516 από έναν σπουδαίο χριστιανό, τον Άγγλο σοφό και νομομαθή σερ Τόμας Μορ (τον λέμε και Μουρ). Τη χρονιά αυτή ο λόρδος Μορ θα δημοσιεύσει τα περιλάλητο βιβλίο του «Περί της καλλίστης δημοκρατίας της ευρισκόμενης επί της νέας νήσου Ουτοπίας». Στη νέα νήσο Ουτοπία ο Μορ εγκαθιστά μια τόσο τέλεια «κομμουνιστική» δημοκρατία, που οι μόνες δυσκολίες που αναφύονται κάπου κάπου εκεί έχουν σχέση με το προπατορικό αμάρτημα καθεαυτό.
Ο Μορ, ο πιο μεγάλος Άγγλος όπως τον χαρακτηρίζουν οι Άγγλοι, ο δημιουργός του «γεωγραφικού» όρου Ουτοπία, διά του οποίου προσδιορίζεται ο γήινος παράδεισος, ήταν τόσο καλός χριστιανός και τόσο τίμιος άνθρωπος που ο βασιλιάς Ερρίκος Η’ θα μετατρέψει τη θανατική του ποινή σε απλό αποκεφαλισμό με μπαλτά από πνιγμό, κρεμάλα, διαμελισμό και μετά αποκεφαλισμό με μπαλτά που του είχε επιβάλει στην αρχή.
Ποιο ήταν το κακούργημα του σερ Τόμας Μορ, ενός ανθρώπου του βασιλιά; Το ότι αρνήθηκε να ορκιστεί πριν υπογράφει τη νομική πράξη διά της οποίας επικυρωνόταν ο γάμος του Ερρίκου Η’ που ο εν λόγω βασιλιάς είχε ήδη τελέσει με την Άννα Μπόλεϊν. Ο τρομερός Ερρίκος εκτός από τη νομική ήθελε και τη θεϊκή κατοχυρώση του παράνομου γάμου του, ενώ ο Μορ του προσέφερε μεν τη νομική κατοχύρωση ενεργώντας παράνομα όχι όμως και τη θεϊκή. Ενήργησε, δηλαδή, ουτοπικά. Μ’ άλλα λόγια δεν πέθανε για κάποιες συγκεκριμένες ιδέες που είχε για τον κόσμο και την κοινωνία, πέθανε για την ηθική του επιλογή ανάμεσα στον ρεαλιστικό Τόπο και τη μυθιστορηματική Ουτοπία.
Ο πάντα καθυστερημένος Πάπας, με πάρα πολύ μεγάλα καθυστέρηση θα αναγνωρίσει την ύπαρξη αγιότητας σ’ αυτή τη συμπεριφορά του Τόμας Μορ και θα τον ανακηρύξει Άγιο το 1935, όταν ο ουτοπικός σοσιαλισμός, που εγκαινιάζεται με τον Τόμας Μορ, έχει ήδη γίνει προ πολλού επικίνδυνος από τότε που κατέληξε στον επαναστατικό σοσιαλισμό του Μαρξ και του Λένιν. Σου λέει ο πονηρός ποντίφικας, κάτσε να στριμώξω αυτό τον παλιό σερ στο σωρό των Αγίων για να έχουμε και κανέναν λόρδο Άγιο, γιατί οι κομμουνιστές πήραν τέτοια φόρα που κοντεύουν να τον κάνουν δικό τους.
Πράγματι ο Μορ έδειξε πως ο παράδεισος είναι μια φανταστική μετωνυμία του πανάρχαιου πόθου του ανθρώπου για καλύτερη ζωή επί της γης, που στη σκέψη του Άγγλου σοφού νομομαθούς διατηρεί τον αρχικό φαντασιακό χαρακτήρα. Μόνο που τώρα η φαντασία προσγειώνεται σε ένα «νέο νησί» κι αυτό είναι μια πολύ καλή αρχή για να αρχίσει να κινείται η φαντασία και με τρόπους λιγότερο φαντασιακούς. Σε κάθε σχεδίασμά και σε κάθε επανάσταση η φαντασία παίζει βασικό ρόλο. Η Ουτοπία είναι σχέδιο, προς πραγμάτωση.
Κανείς λογικός άνθρωπος δεν θα ήταν δυνατά να αγαπήσει τις επαναστάσεις. Ούτε ο Μαρξ τις αγάπησε. Η μελλοντική αταξική κοινωνία που έχει στο νου του, είτε ουτοπική τη φανταστούμε είτε πραγματική την ονειρευτούμε, δεν θα ήταν δυνατό να εμπεριέχει πολέμους και επαναστάσεις. Διότι, κατά τον Μαρξ, τις επαναστάσεις και τους πολέμους δεν τις προκαλεί η κακότητα των ανθρώπων, η έλλειψη καλής διάθεσης και η ασυνεννοησία, αλλά η ταξική διάρθρωση της κοινωνίας. Η επανάσταση, συνεπώς, είναι πάντα μια επαναφορά σε μια προτέρα κατάσταση αθωότητας και ειρήνης. Όπως λέει ο αρχιεπαναστάτης Τρότσκι, οι επαναστάσεις είναι τρελές εμπνεύσεις της Ιστορίας. Για να είσαι επαναστάτης, λοιπόν, πρέπει να είσαι λιγάκι «βαρεμένος». Όπως ο Τόμας Μορ, όπως ο Άρης Βελουχιώτης, όπως ο Τσε Γκεβάρα.
Σάββατο, 7 Οκτωβρίου 2000
Δημοσιεύθηκε την 20 Νοεμβρίου, 2021
πηγη: https://geniusloci2017.wordpress.com