Άρθρο που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Anarchy 104. Ο Richard Drinnon (1925-2012) ήταν ακτιβιστής, συγγραφέας και καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Μπουκνέλ.

Μετάφραση Δημήτρης Πλαστήρας

 

Αν και οι ρίζες του είναι βαθιά θαμμένες, ο σύγχρονος αναρχισμός ξεκινά με την είσοδο των μπακουνιστών στη Πρώτη Διεθνή λίγο περισσότερο από εκατό χρόνια πριν.

Τυχαία, φέτος συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννηση της Αμερικανίδας αναρχικής Emma Goldman. Ως μικρό, φόρο τιμής της τελευταίας στιγμής σε αυτή την υπέροχη επαναστάτρια, θα επιθυμούσα, με την ανοχή σας, να την φανταστώ εδώ πάνω να προεδρεύει σε αυτή τη θεματική στρογγυλή τράπεζα.

Μπορεί να ξεκινούσε με μια ξερή απαρίθμηση των περιπτώσεων που οι ιστορικοί ανέφεραν τον αναρχισμό ως ξεπερασμένο, στη καλύτερη ως «ποιητική ανοησία». Ένα πρόσφατο παράδειγμα: το βιβλίο του κυρίου George Woodcock ισχυρίστηκε στο βιβλίο του με τίτλο Αναρχισμός που εκδόθηκε το 1961 πως οι σύγχρονοι αναρχικοί «αποτελούν μόνο το φάντασμα του ιστορικού αναρχικού κινήματος, ένα φάντασμα που δεν εμπνέει φόβο μεταξύ κυβερνήσεων, ούτε ελπίδα μεταξύ ανθρώπων, ούτε ενδιαφέρον μεταξύ δημοσιογράφων». Αμέσως μετά από αυτή τη προφητεία ακολούθησε το Μπέρκλεϊ, οι γεμάτες φαντασία πολιτικές των Provos στο Άμστερνταμ, η κωμική εξέγερση των Καταστασιακών στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, η εξέγερση της SDS στο Βερολίνο, και μετά ο Μάης του 1968, η εμφάνιση της Νέας Παρισινής Κομμούνας. Επιτρέψτε μου να δανειστώ την υπέρτατη αυθεντία του περιοδικού Time στις 24 Μαϊου 1968, ως είδος σύνοψης:

«Η μαύρη σημαία [που την τελευταία εβδομάδα ανέμιζε πάνω από τα γεμάτα αναταραχή επισόδεια του Παρισιού εκπροσωπούσε μια φιλοσοφία που ο σύγχρονος κόσμος έχει σχεδόν ξεχάσει: την αναρχία. Ελάχιστοι από τους φοιτητές που εξεγέρθηκαν στη Γαλλία, τη Γερμανία, στην Ιταλία – σε πολλές άλλες χώρες – θα ομολογούσαν μια ανοιχτή πίστη στην αναρχία, αλλά τα βασικά της δόγματα εμπνέουν  πολλούς από τους ηγέτες τους. Ο «Κόκκινος Ρούντι» Dutschke στη Γερμανία και ο «Κόκκινος Ντάνι» Cohn -Bendit στη Γαλλία αποδέχονται ανοιχτά τον αναρχισμό…. Από την εποχή της αναρχικής εξέγερσης στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο δεν είδε ο Δυτικός κόσμος ένα κίνημα τόσο ενθουσιωδώς αφιερωμένο στη καταστροφή του νόμου, της τάξης και της κοινωνίας στο όνομα της απεριόριστης ατομικής ελευθερίας».

Έτσι το Time είναι τελικά με τη πλευρά μας, μπορεί να παρατηρούσε ειρωνικά η Goldman. Ούτε αρκεί ο κύριος Woodcock να ισχυρίζεται πως το πρόσφατο ενδιαφέρον στην αναρχία στερείται συνέχειας με το ιστορικό κίνημα. Όπως έχει κάνει απόλυτα ξεκάθαρο ο Daniel Cohn-Bendit, έχει απόλυτη επίγνωση πως ενώ ο Marx ήταν στα αριστερά του Proudhon, ο Bakunin ήταν στα αριστερά του Marx.

Και μια γενιά μόλις πριν, μπορεί να θυμόνταν, ένα συντάκτη του περιοδικού Harper’s που της έκανε πρόωρα την κηδεία με το να εμφανίζει ένα δικό της άρθρο που έγραψε το 1934 με αυτό το σχόλιο:

«Είναι παράξενο το τι κάνει ο χρόνος στους πολιτικούς στόχους. Μια γενιά πριν σε πολλούς συντηρητικούς φαίνονταν σαν οι απόψεις που διατύπωνε η Emma Goldman μπορεί να σάρωναν το κόσμο. Τώρα πολεμά σχεδόν μόνη της για κάτι που μοιάζει χαμένος σκοπός· οι σύγχρονοιριζοσπάτες είναι συντριπτικά εναντίον της….»

Είναι παράξενο τι κάνει ο χρόνος στους πολιτικούς στόχους, μπορεί να συμφωνήσει – μπορεί, όπως και το επάγγελμα του ιστορικού, να δεσμεύονται από τον ίδιο κύκλο ανόδου και πτώσης  λοπως η οικονομία και ίσως να υπόκεινται στις ίδιες μυστηριώδεις δυνάμεις – μπορούμε να αποκλείσουμε με σιγουριά την άποψη του Jevons για τις κηλίδες στον ήλιο; Όποιοι λόγοι και αν παρατεθούν θα επέλεγε με χαρά τις πρόσφατες αλλαγές στη τύχη του αναρχισμού και θα αγκάλιαζε με χαρά, ως πνευματικούς αδερφούς και αδερφές,  το Κόκκινο Ντάνι και τον Κόκκινο Ρούντι και την Bernadette Devlin, και τους άνδρες και τις γυναίκες της Αντίστασης, το Κίνημα για την Απελευθέρωση της Γυναίκας, τον Huey Newton και τον Bobby Seale, και επιπλέον αν πιστέψουμε τον Αντιπρόεδρο, τους οργανωτές του Μορατόριουμ του Οκτώβρη – ο Agnew τους ανέφερε πως είναι, ξέρετε, «σκληροπυρηνικοί αντιφρονούντες και επαγγελματίες αναρχικοί»,

Δεν είναι όμορφο, μπορεί να παρατηρούσε κεφάτα, πως η αναρχία, όπως και ο ελεύθερος έρωτας, μοιάζει να επιστρέφει; Και δεν είναι όμορφο που η σεβαστή – όχι, η επιβλητική – Αμερικάνικη Ιστορική Ένωση έχει χαλαρώσει ώστε να αφιερώσει μια ολόκληρη θεματική πάνω στο ζήτημα; Και αυτό σε ένα από τα ετήσια συνέδρια της στη καρδιά της Αμερικάνικης Αυτοκρατορίας, ή καλύτερα στην Έδρα του Έθνους.

Εδώ όμως μπορεί να έθετε μια τελευταία σειρά ερωτήσεων: Γιατί οι ιστορικοί έχουν προσπαθήσει τόσο πολύ να θάψουν τον αναρχισμό και άλλες μορφές ριζοσπαστισμού; Γιατί το τωρινό, δίχως προηγούμενο ενδιαφέρον στην αναρχία άργησε τόσο πολύ να έρθει;

Μπορεί να είναι η αναρχική απόρριψη του Έθνους Κράτους και των Αυτοκρατοριών, η αφοσίωση του στην αποκέντρωση, στην προτεραιότητα των λειτουργικών ομάδων, στην άμεση δράση, και στην άμεση συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων – μπορεί να  είναι πως αυτή η αφοσίωση μπορεί να τρόμαξε την μεγάλη αποκομμένη πλειοψηφία των ιστορικών που έχουν την δική τους αφοσίωση σε μια δυσπιστία προς το αυθόρμητο, σε μια αγάπη προς την τάξη, την πειθαρχία, για την γραφειοκρατική αυθεντία; Δεν είστε οι περισσότεροι από εσάς, μπορεί να μας έλεγε – δεν αναλάβατε οι περισσότεροι από εσάς να γίνεται οι γραφείς του Πρίγκηπα και των διαδόχων του; Δεν βρεθήκατε, παρά την ρητορική σας, εγκλωβισμένοι στο Σιδερένιο Νόμο της Ολιγαρχίας του Michels; Και δεν απολαμβάνεται την ανελευθερία σας;

Τα κινήματα αυτοβοήθειας, αλληλοβοήθειας, οργανωμένα από τα κάτω προς τα πάνω, μπορεί να καταλήξει, από καιρό περιμένουν τους καταγραφείς τους. Αν μπορεί να μοιάζουν με μια ακόμη σειρά από χαμένους σκοπούς, δεν είναι υπερβολικό να τονίζεται: Δέχομαι ολόκαρδα ένα από τα γκράφιτι στους τοίχους της Σορβόννης που έλεγε: ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΡΕΑΛΙΣΤΕΣ! ΑΠΑΙΤΗΣΤΕ ΤΟ ΑΔΥΝΑΤΟ



ΠΗΓΗ: https://geniusloci2017.wordpress.com/