Επί μήνες, με πρόσχημα την πανδημία, η αστυνομική βία εντείνεται. Στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας -Παρασκευή και Σάββατο- αύρες, χημικά και κλομπ επιστρατεύτηκαν για να διαλύσουν τους διαδηλωτές (μεταξύ αυτών και πολλοί δικηγόροι) που ζητούσαν να μη γίνει ο Δ. Κουφοντίνας ο πρώτος νεκρός κρατούμενος απεργός πείνας στην Ελλάδα. Αμέσως μετά, την Κυριακή, η Νέα Σμύρνη έγινε... Φαρ Ουέστ.

Η άποψη του υπουργού για τα γεγονότα έγινε γνωστή μέσω ενός non paper: «δεν υπάρχει αστυνομική βία». Αυτή είναι και η επωδός των καλοταϊσμένων ΜΜΕ της λίστας Πέτσα κάθε φορά που τα έκτροπα των πραιτόρων του κ. Χρυσοχοΐδη γίνονται γνωστά στο πανελλήνιο από τους αυτόπτες μάρτυρες και τους μάχιμους φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφους (τους οποίους προσφάτως ξυλοφόρτωσε ξανά η «πιο αποτελεσματική και λιγότερο βίαιη αστυνομία» του κ. υπουργού).

Για την έξαρση των επεισοδίων αστυνομικής βαρβαρότητας που διαπιστώνουν θεσμοί και διεθνείς οργανισμοί επί των ημερών του Ράμπο της κυβέρνησης, ο ίδιος έχει τη δική του ερμηνεία: «Η δράση της Αστυνομίας το τελευταίο δωδεκάμηνο, εκτός από μεμονωμένα περιστατικά, δεν έχει δώσει λαβές για άσκηση κριτικής ως προς τη χρήση βίας» έγραφε στα ΝΕΑ ο κ.Χρυσοχοΐδης στις 18/7/2020, ο οποίος κατηγορούσε τον «βιντεοσκοπικό ακτιβισμό» (sic) που «παράγει ψεύτικες εικόνες» τις οποίες σκηνοθετούν «ειδικές ενεργές μειοψηφίες με το κινητό στο χέρι». Ελα όμως που και πάλι υπήρξαν πολλά και μαρτυριάρικα κινητά, τα οποία ανάγκασαν κι αυτόν ακόμα τον πολλά βαρύ υπουργό να ανακρούσει πρύμναν, «ξεχνώντας» το κλίμα τρόμου που ο ίδιος επί μέρες καλλιεργούσε.

Ο εχθρός λαός στα πάρκα  

Τα γεγονότα της Νέας Σμύρνης δεν είναι ούτε πρωτοφανή, δυστυχώς, ούτε μη αναμενόμενα, ωστόσο έχουν αναβαθμισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Ενώ οι πρώτοι αστυνομικοί ετοιμάζονται να μπουν στα Πανεπιστήμια το δεύτερο 15θήμερο του Απριλίου, η κυβέρνηση κάνει πρόβα στις γειτονιές το νέο, «αποκεντρωμένο» δόγμα «νόμος και τάξη». Ξύλο στο ψαχνό, προσαγωγές στον σωρό και φακέλωμα των πολιτών με όλη τη ρητορική του μετεμφυλιακού κράτους.

Καλώς ήρθαμε ξανά στο 1958;

Του Τάσου Κωστόπουλου

Ο βουλευτής της Ν.Δ. Κων. Κυρανάκης, ηθελημένα ή άθελά του, έφερε στο «φως» το non paper της Ν.Δ., το οποίο, πέραν όλων των άλλων προβληματικών στοιχείων του, ισοδυναμεί και με μια περίεργη διακήρυξη των νέων ορίων της ουσιαστικής νομιμότητας: όπως ακριβώς συνέβαινε από το 1936 μέχρι το 1974, κάποιοι πολίτες κηρύσσονται λόγω φρονημάτων εκ προοιμίου αναλώσιμοι, ακάλυπτοι από οποιαδήποτε συνταγματική προστασία.

Η αστυνομική αγριότητα της περασμένης Κυριακής στη Νέα Σμύρνη έχει δύο αλληλοσυμπληρούμενες πτυχές.

● Η πρώτη είναι αυτή που όλοι είδαμε στα επίμαχα πλάνα. Σκηνή που πρέπει να μας προϊδεάσει για ό,τι θα συμβαίνει σχεδόν καθημερινά τους ερχόμενους μήνες εντός των ελληνικών ΑΕΙ μετά την εγκατάσταση εκεί των «ειδικών φρουρών» της υπό σύσταση ΟΠΠΙ, πολλοί από τους οποίους θα είναι αναμφίβολα της ίδιας ακριβώς κουλτούρας και φυράματος με τους μοτοσικλετιστές της ΔΡΑΣΗ που ανδραγάθησαν on camera.

● Η δεύτερη, εξίσου αν όχι περισσότερο σοβαρή, αφορά την υπηρεσιακή και επικοινωνιακή διαχείριση αυτού του περιστατικού από τις αρμόδιες αρχές και την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Οπως διαπιστώνουμε από την πρώτη σελίδα της προανάκρισης του θύματος, την εξέταση του επεισοδίου δεν ανέλαβε η Γενική Ασφάλεια, η υπηρεσία δηλαδή που ασχολείται με την «κοινή» παραβατικότητα, αλλά το Τμήμα Προστασίας του Πολιτεύματος της Κρατικής Ασφάλειας. Τμήμα το οποίο, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 7§3 του Π.Δ. 14/2001), έχει τις εξής αρμοδιότητες:

• «α. Καθοδήγηση των κεντρικών και περιφερειακών υπηρεσιών για τα μέσα και τις μεθόδους αντιμετώπισης της δράσης των εξτρεμιστών και των οργανώσεών τους, που αποβλέπουν σε ανατροπή του συνταγματικού πολιτεύματος της χώρας.
• β. Μελέτη των μέσων και των μεθόδων της παράνομης δράσης των εξτρεμιστών και των οργανώσεών τους στην Ελλάδα και διεθνώς και η ενημέρωση των κεντρικών και περιφερειακών υπηρεσιών για την αντιμετώπισή τους.
• γ. Επεξεργασία πληροφοριών για θέματα τρομοκρατίας και εξτρεμιστικών ενεργειών και η μέριμνα για την αξιοποίησή τους.
• δ. Μελέτη των αιτίων της τρομοκρατίας και των διεθνών και διακρατικών σχέσεων που επηρεάζουν τις ενέργειες των τρομοκρατικών οργανώσεων και η μέριμνα για την αξιοποίηση των σχετικών συμπερασμάτων.
• ε. Μελέτη τρόπων προστασίας του κράτους και του συνταγματικού πολιτεύματος από τη δράση ατόμων και οργανώσεων, που αποσκοπούν στην υπονόμευση και την ανατροπή τους».

«Νομιμόφρονες» και «μιάσματα»

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Πολύ απλά ότι σημασία για την έννομη τάξη μας δεν έχει πλέον αυτό που (κατηγορείσαι ότι) έχεις διαπράξει, οσοδήποτε έωλη κι αν είναι αυτή η κατηγορία, αλλά ως τι ακριβώς έχεις φακελωθεί από την Κρατική Ασφάλεια: όπως μας (παρα)πληροφόρησε το γνωστό non paper του υπόγειου προπαγανδιστικού επιτελείου της Ν.Δ., ο νεαρός που ξυλοκοπήθηκε στα καλά καθούμενα από τα κτήνη της ΔΡΑΣΗ έτυχε να είναι μέλος (;) της πολιτικής οργάνωσης «Ταξική Αντεπίθεση», ανήκει (;) δηλαδή στον ευρύτερο αντιεξουσιαστικό χώρο. Αρμόδια για την περίπτωσή του θεωρείται έτσι αυτόματα η υπηρεσία «για θέματα τρομοκρατίας και εξτρεμιστικών ενεργειών» κι όχι, όπως θα συνέβαινε με οποιονδήποτε «κοινό» πολίτη, η «κανονική» Ασφάλεια. Η προχωρημένη δε ώρα της προανάκρισης (10 μ.μ.), εφτά ολόκληρες ώρες μετά την προσαγωγή του, επιτρέπει να φανταστούμε τις διαδικασίες «ταυτοποίησης» που προηγήθηκαν.

Το πρώτο ζήτημα που προκύπτει απ’ όλα αυτά είναι η έκταση του φακελώματος των πολιτικών φρονημάτων και της πολιτικής δράσης των πολιτών από την Ασφάλεια. Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο η επιλεκτική αξιοποίηση αυτού του φακελώματος από τον προπαγανδιστικό μηχανισμό του κόμματος-κράτους της Ν.Δ. πιστοποιεί πού ακριβώς έχει γραμμένη η κυβέρνηση Μητσοτάκη την ισχύουσα νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων. Πάνω απ’ όλα όμως ισοδυναμεί με μια περίεργη διακήρυξη των νέων ορίων της ουσιαστικής νομιμότητας: όπως ακριβώς συνέβαινε από το 1936 μέχρι το 1974, κάποιοι πολίτες κηρύσσονται λόγω φρονημάτων εκ προοιμίου αναλώσιμοι, ακάλυπτοι από οποιαδήποτε συνταγματική προστασία.

Το μήνυμα που επιχειρήθηκε να σταλεί μ’ αυτόν τον τρόπο, για ν’ απαλυνθεί το σοκ των συντηρητικών πολιτών (που ενδιαφέρουν την κυβέρνηση ως εκλογική πελατεία) από τα κυριακάτικα πλάνα της Νέας Σμύρνης, είναι εξαιρετικά απλό: το ξεσάλωμα της ΕΛ.ΑΣ. δεν θέτει σε κίνδυνο ούτε εσάς ούτε τα παιδιά σας· πλήττει μονάχα όσους έχουν καταγραφεί ως «εσωτερικός εχθρός», ακόμη κι όταν απλώς περπατάνε Κυριακή μεσημέρι στη γειτονιά τους και τολμούν να συμπαρασταθούν κόσμια σε κάποιον συμπολίτη τους. Επάνοδος, με άλλα λόγια, στο μοντέλο αυτονομιμοποίησης της μετεμφυλιακής «επιτηρούμενης δημοκρατίας» μέσω ενός άτυπου διαχωρισμού των πολιτών σε «κανονικούς» και «β' κατηγορίας». Οσοι δεν θέλουν να βρεθούν στη λάθος όχθη, ας προσέχουν τα λόγια και τις πράξεις τους...

Μήνυμα απλό και κατανοητό. Που κουρελιάστηκε όμως με τον πιο πανηγυρικό τρόπο, μαζί με χρόνια τηλεοπτικής πλύσης εγκεφάλου, όταν ένας ολόκληρος δήμος βρέθηκε τη νύχτα της περασμένης Τρίτης πρόσωπο με πρόσωπο με τη συνήθη πραγματικότητα της «επιβολής της τάξης» από τις ειδικές μονάδες της ΕΛ.ΑΣ. στα Εξάρχεια και όχι μόνο. Οι πάνδημες κραυγές από τα μπαλκόνια των πολυκατοικιών στη θέα των ανδραγαθημάτων της ΔΡΑΣΗ και των ΜΑΤ, αποτυπωμένες σε άπειρες βιντεοσκοπήσεις, είναι ίσως το πιο χαρμόσυνο μήνυμα των τελευταίων ημερών.

Εκτός από τους 2.110, πόσοι ακόμα;

Του Χάρη Λάδη*

Εισερχόμενος κανείς στην ιστοσελίδα της ΕΛ.ΑΣ. γρήγορα μπορεί να οδηγηθεί σε έναν σύνδεσμο που αρχικά ξαφνιάζει με την ειλικρίνειά του: «Πρόσβαση ενδιαφερομένων πολιτών στους φακέλους ατομικών φρονημάτων». Η χαρά ότι με ένα e-mail στη διεύθυνση communication.dir@astynomia.gr θα μπορέσει κανείς να ενημερωθεί ποιες πληροφορίες έχει συλλέξει η ελληνική αστυνομία για το πρόσωπό του γρήγορα εξανεμίζεται, όταν λίγο παρακάτω αντιλαμβάνεται ότι η πρόσβαση αφορά αποκλειστικά τους 2.110 φακέλους που γλίτωσαν το κάψιμο το 1989... Πόσοι όμως έχουν προστεθεί σε αυτούς;

Το (αστυ)νομικό οπλοστάσιο για το «φακέλωμα» ή αλλιώς την -σε ευπρεπή αστυνομική αργκό- αναζήτηση, συλλογή, επεξεργασία και αξιοποίηση πληροφοριών σχετικά με άτομα ή ομάδες, καθώς και τη μελέτη των μέσων και των μεθόδων τους, είναι στη χώρα μας ήδη εξόχως προβληματικό. Το άρθρο 29 του Π.Δ. 178/2014, το οποίο αντικατέστησε το ταυτάριθμο άρθρο του προηγουμένου Π.Δ. 14/2001 περί οργάνωσης της ΕΛ.ΑΣ., αναθέτει σε τρία τμήματα της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Ειδικών Εγκλημάτων Βίας (ΔΑΕΕΒ) αρμοδιότητες συλλογής πληροφοριών για περιπτώσεις εσωτερικής και διεθνούς τρομοκρατίας, καθώς και «εγκληματικές δραστηριότητες με χρήση βίας ή εξτρεμιστικές εγκληματικές ενέργειες κατά της ασφάλειας του κράτους και του πολιτεύματος».

Ηδη το αόριστο νομικό πλαίσιο με την προβλεπόμενη αδιάκριτη και χωρίς βέβαιο αποτέλεσμα (open-ended) συλλογή των εξαιρετικά ευαίσθητων αυτών προσωπικών δεδομένων για τον πολίτη σε συνδυασμό με την απουσία δικλίδων ασφαλείας, όπως πρόβλεψης πρόσβασης του πολίτη σε αυτά, διάρκειας αποθήκευσης των δεδομένων και προϋποθέσεων καταστροφής τους, έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής (βλ. απόφαση ΕΔΔΑ Μ.Μ. κατά Ηνωμένου Βασιλείου).

Πέραν του πεδίου εφαρμογής όμως του, άνευ εγγυήσεων για τα προσωπικά δεδομένα, Π.Δ., φαίνεται να ανοίγεται και ένα ευρύ σκοτεινό πεδίο άτυπου «φακελώματος», όπως ανέδειξε μέσω της επίμονης περιφρόνησης του νόμου περί προσωπικών δεδομένων ο (δικηγόρος) βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος Κ. Κυρανάκης, αναφερόμενος, ανεξαρτήτως της αλήθειας των λεγομένων του, σε μια -σίγουρα ποινικά αδιάφορη- συμμετοχή πολίτη σε μια πολιτική συλλογικότητα και σε μια -σίγουρα εκτός του φάσματος ενδιαφερόντων του Π.Δ.- παρέμβαση στο υπουργείο Υγείας. Η απαξίωση οποιασδήποτε αντίληψης περί τεκμηρίου αθωότητας οδήγησε μάλιστα τον βουλευτή στην επίμαχη εκπομπή να αναβαθμίσει με άνεση τη φερόμενη πληροφορία σε «ποινικό μητρώο» του νεαρού-θύματος της αστυνομικής κτηνωδίας.

Θεωρώντας συνομολογημένη, κατόπιν της δημόσιας τοποθέτησης των έτερων βουλευτών Γ. Καλλιάνου και Μ. Βορίδη, την ύπαρξη και σχετικού κυβερνητικού non paper, στο οποίο θεμελιώθηκαν οι δηλώσεις Κυρανάκη, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία τομή: με την πρώτη επίσημη παραδοχή από κυβερνητικά χείλη παράλληλου, εκτός νόμου, συστήματος φακελώματος, το οποίο μάλιστα διαρρέει ανεξέλεγκτα και φτάνει στα χέρια οποιουδήποτε βουλευτή. Το εύρος του φακελώματος καθίσταται έτι ζοφερότερο με την αναφορά στο ίδιο non paper της «"Ανοιχτής Συνέλευσης Κατοίκων Ν. Σμύρνης, Π. Φαλήρου, Ν. Κόσμου, Αγ. Δημητρίου", η οποία το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει κάνει αρκετές αιφνιδιαστικές δράσεις», οι οποίες δεν αναφέρονται καν ως ποινικού ενδιαφέροντος...

Οι δηλώσεις Κυρανάκη λοιπόν δεν περιορίζονται σε ένα προσωπικό λεκτικό ατόπημα, το οποίο αυτονόητα στοιχειοθετεί κατά συρροήν συκοφαντικές δυσφημίσεις και παραβιάσεις του νόμου περί προσωπικών δεδομένων, αλλά αποκαλύπτουν μια παγιωμένη κυβερνητική πρακτική, η οποία, σε συνδυασμό με περιπτώσεις συστηματικής τήρησης και συλλογής προσωπικών δεδομένων αμετάκλητα αθωωθέντων που βρίσκονται ήδη καθ' οδόν για το Στρασβούργο, θέτει τη χώρα στο περιθώριο του κράτους δικαίου.

Σε ένα σύντομο διάλειμμα από τα τηλεπαράθυρα οι ως άνω νομικοί-βουλευτές θα μπορούσαν να μελετήσουν το ερώτημα που θέτει το ΕΔΔΑ σε περιπτώσεις παραβίασης του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ λόγω φακελώματος πολιτικών δραστηριοτήτων ατόμων (βλ. ενδεικτικά Rotaru κατά Ρουμανίας, Catt κατά Ηνωμένου Βασιλείου): είναι οι πρακτικές αυτές αναγκαίες σε μια δημοκρατική κοινωνία; 13.03.2021

*δικηγόρος, υποψ. δρ Διεθνούς Δικαίου
πηγη: https://www.efsyn.gr