Loading...

Κατηγορίες

Παρασκευή 04 Νοέ 2022
Το «μακρύ Σάββατο» του Τζορτζ Στάινερ
Κλίκ για μεγέθυνση















04.11.2022, 16:00
 
 

Τι σημαίνει να είσαι Εβραίος; Tι σημαίνει η Βαβέλ των γλωσσών και πώς επιτυγχάνεται η επικοινωνία ακόμα και στο πλαίσιο μιας και μόνης γλώσσας; Τι σημαίνει να γερνάς, αλλά να αντιστέκεσαι προσπαθώντας να κρατήσεις ζωντανό το μυαλό σου; Πώς επιχειρείς να εξηγήσεις την αντίφαση ανάμεσα στο να είναι κάποιος ένας σημαντικός φιλόσοφος, αλλά ηθικά ένα σκουλήκι; Τι σήμαναν για τον ανθρώπινο πολιτισμό διαχρονικά ο Σέξπιρ, ο Δαρβίνος, ο Μαρξ, ο Αϊνστάιν -ακόμα και ο Φρόιντ; Πώς συνέβαλαν η προφορική αφήγηση, η γραπτή ιστορία και, κυρίως, το βιβλίο στη διατήρηση και ανάπτυξη του πολιτισμού; Και, τέλος, πώς μπορεί κάποιος να προετοιμαστεί για το «μοιραίο», δηλαδή τον θάνατο;

Σ’ αυτά και σε άλλα τόσα ερωτήματα απαντά ο Τζορτζ Στάινερ στο βιβλίο του «Ενα μακρύ Σάββατο», από τις εκδόσεις Δώμα, σε εξαιρετική μετάφραση του Θάνου Σαμαρτζή. Πρόκειται για μια σειρά συνεντεύξεων που ο μεγάλος διανοούμενος δέχτηκε να δώσει (παρά τη δυσφορία του γι’ αυτές) στη Γαλλίδα δημοσιογράφο Λορ Αντλέρ, μεταξύ 2002 και 2014, δηλαδή μέχρι και έξι χρόνια πριν από τον θάνατό του, υπό την αιγίδα του ραδιοφωνικού σταθμού France Culture.

Ο Στάινερ –το έχουμε ξαναπεί– αποτελούσε έναν από τους τελευταίους καθολικούς διανοούμενους, ανθρώπους δηλαδή που έχουν εμπεδώσει και αφομοιώσει την κουλτούρα της εποχής τους και τη διαδρομή που οδήγησε έως εκεί. Ευρυμαθής, ηθικά προσανατολισμένος, σεμνός και, σε αρκετά σημεία, αυτοσαρκαζόμενος, δεν εννοεί να καταθέσει τα όπλα της κριτικής, γνωρίζοντας ότι μπορεί πλέον να είναι ο εαυτός του, καθώς το τέλος έχει αρχίσει να αχνοφαίνεται στον ορίζοντα.

Ο γερο-Στάινερ ξέρει να εκτιμήσει τη ζωή και όσα αυτή του χάρισε. Της είναι ευγνώμων. Λέει ότι έζησε σε εξαιρετικές πόλεις, είχε έναν καλό γάμο, απέκτησε παιδιά και εγγόνια και ευτύχησε να δει το όραμά του να γίνεται πραγματικότητα: δίδαξε επί πενήντα χρόνια στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια και θεωρεί ότι ορισμένοι από τους φοιτητές του τον ξεπέρασαν. Ακόμα και σε αυτή τη φάση των γηρατειών, ευχαριστεί την τύχη του, γιατί μπορεί κάθε πρωί και κάνει μνημονικές και μεταφραστικές ασκήσεις, διατηρώντας τη διανοητική του υγεία. Λέει ότι φοβάται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο το αλτσχάιμερ, καθώς τότε «δεν έχεις τον έλεγχο της μοίρας σου». Και για τον λόγο αυτόν τάσσεται αναφανδόν υπέρ της ευθανασίας.

Το βιβλίο, όμως, πετυχαίνει ένα διττό στόχο: Μας δείχνει αφενός την πορεία ενός φωτεινού άστρου, έστω και στη δύση του, ενώ ταυτόχρονα αποκαλύπτει και το τι θα μπορούσε να είναι η δημοσιογραφία. Γιατί η Λορ Αντλέρ αποτελεί το πρότυπο του δημοσιογράφου που έχει μελετήσει καλά το αντικείμενό του, που γνωρίζει σχεδόν τα πάντα γι’ αυτό και έχει τη διανοητική συγκρότηση που απαιτείται για να συνομιλήσει με ένα «ιερό τέρας», όπως ο Τζορτζ Στάινερ. Εύστοχες ερωτήσεις, με καλή γνώση της ιστορίας των ιδεών, ξέροντας ότι δεν είναι η ίδια μια ναρκισσευόμενη «σταρ», αλλά ο συνομιλητής της εκείνος που πρέπει να αναδειχτεί μέσω των συνεντεύξεων.

Οσο για τον τίτλο «Μακρύ Σάββατο», αφορά τη βιβλική αναφορά στην προσμονή για τη λύτρωση εν όψει της Κυριακής και της Ανάστασης και την εναλλαγή ελπίδας – απελπισίας για την έλευση του Μεσσία. Ο Στάινερ παραμένει, βέβαια, αμετανόητα άθεος, όμως δεν παύει να χρησιμοποιεί και τη Βίβλο με τον τρόπο που φέρνει παραδείγματα και από την Οδύσσεια και τον Ομηρο.

πηγη: https://www.efsyn.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου