Όταν παλιότερα στις εφημερίδες, σε διαφωνίες και  ζωηρούς καυγάδες, κάποιοι απειλούσαμε ότι θα παραιτηθούμε, ένας κυνικός διευθυντής μας απαντούσε: «κάντε μια βόλτα στο Α Νεκροταφείο. Είναι γεμάτο από αναντικατάστατους».
 
Σκέπτομαι συνεχώς το απόφθεγμα, μετά το σοκ από την είδηση του αιφνίδιου θανάτου του Ηλία Νικολακόπουλου. Σίγουρα στο χώρο της ιστορίας, των πολιτικών επιστημών, της εκλογικής κοινωνιολογίας και ανάλυσης έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια θαυμάσιοι επιστήμονες και αναλυτές. Αλλά ο Ηλίας είναι πολύ δύσκολο να «αντικατασταθεί».
 
 
Η βεντάλια των δραστηριοτήτων του ήταν πολύ μεγάλη. Ιστορικός με εξαιρετικά βιβλία, κοινωνιολόγος στο Εθνικό Ιδρυμα Κοινωνικών Ερευνών, εκλογικός αναλυτής, πρόεδρος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ ) όταν πήρε τη σκυτάλη από τον αξέχαστο Φίλιππο Ηλιού, πολιτικός σχολιαστής και στοχαστής.
 
Με την εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης ανακηρύχθηκε στον πιο έγκυρο και ψύχραιμο αναλυτή των εκλογικών αποτελεσμάτων. Οι εκλογικές βραδιές στο Mega ήταν ταυτισμένες μαζί του, σε σημείο ώστε η παραλλαγή μιας γνωστής διαφήμισης για ουίσκι («η μέρα φεύγει, το Johny Walker έρχεται») , πήγαινε στους τίτλους των εφημερίδων ως εξής: «οι κάλπες κλείνουν, ο Νικολακόπουλος έρχεται».
 
Ο Ηλίας δεν μεγαλοπιάστηκε ποτέ από την εφήμερη δόξα, σεμνός όπως ήθελε η παλιά καλή αριστερά και η οικογενειακή παράδοση: ο  πατέρας του ήταν υψηλότατο στέλεχος στο ΕΑΜ των δημοσίων υπαλλήλων, με ενεργό συμμετοχή στη θρυλική απεργία κατά της ναζιστικής επιστράτευσης,  για να βρεθεί μέσα στη δίνη του εμφυλίου πολέμου κατηγορούμενος στην πρώτη δίκη του Νίκου Μπελογιάννη.
 
Η μητέρα του ήταν επίσης εξόριστη και ο μικρός Ηλίας, γεννημένος το 1945, χρειάστηκε για ένα διάστημα να περάσει στην επίβλεψη της ευρύτερης οικογένειας. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι σε ορισμένα τα βιβλία του, από τη βιογραφία του Ηλία Ηλιού μέχρι το εξαιρετικό «Η καχεκτική δημοκρατία -κόμματα και εκλογές, 1946-1967», επανερχόταν σε αυτή την κρίσιμη-και για τον ίδιο- περίοδο.
 
 
Σταθερά στην Αριστερά, μακριά από αυτούς που μίσησαν τα νιάτα τους ή και τους αγώνες της οικογένειας, στεκόταν κριτικά στα σφάλματα και τις αδυναμίες της παράταξης. Στην «καχεκτική δημοκρατία », αναφέρει τον Τάσο Λειβαδίτη και το περίφημο άρθρο του « Η ποίηση της ήττας»: «[…] αν ηττηθήκαμε, πολιτικά και στρατιωτικά, ως ένα μεγάλο σημείο έφταιγε το ίδιο το κίνημα. Όχι με τους λαθεμένους χειρισμούς του (μόνο) μα και με τον αντιδημοκρατικό χαρακτήρα που καλλιεργούσε στους κόλπους του […]».
 
Πρόεδρος της εκλογικής επιτροπής στις εκλογές μετά το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, δεν δίσταζε να εκφράζεται ελεύθερα και για το δικό του στρατόπεδο. Στην τελευταία συνέντευξη του στην «Εποχή», τόνιζε ότι «δεν έχει ακόμα ο ΣΥΡΙΖΑ την αξιοπιστία να εκφράσει το αντικυβερνητικό ρεύμα ως εναλλακτική κυβερνητική πολιτική. Δεν έχει, δηλαδή, εμπεδώσει την εικόνα στην κοινωνία ότι θα ήταν καλύτερα να ήταν αυτός στην κυβέρνηση. Αυτή είναι η βασική του αδυναμία, όπως διαπιστώνεται σε διάφορες δημοσκοπικές ερωτήσεις. Δεν έχει προχωρήσει σε μία πραγματική αυτοκριτική για την κυβερνητική του διαχείριση, επί τεσσεράμισι χρόνια. 
 
Ερώτηση: Με αφορμή το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, έχουν αρχίσει περιοδείες, συζητήσεις, παρουσίαση προγράμματος. Αρκούν αυτά, για να αντιστρέψει την προηγούμενη εικόνα του;
 
Δεν νομίζω ότι αρκούν. Για να δείξει ότι είναι αποτελεσματικός ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν αρκεί ένα καλοφτιαγμένο πρόγραμμα. Χρειάζεται να αναδειχθούν νέοι άνθρωποι, που να φαίνεται ότι μπορούν να κάνουν καλά τα πράγματα. Νέο στελεχικό δυναμικό δεν έχει αναδείξει ο ΣΥΡΙΖΑ, στα δυόμιση χρόνια αντιπολίτευσης..
 
-Το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ είναι μια ευκαιρία να αναδειχθούν και νέα στελέχη ή είναι μια διαδικασία που δεν αφορά πολύ κόσμο;
 
Νομίζω ότι το συνέδριο, όπως οργανώνεται, αφορά μόνο το στενό κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ. Είμαστε συχνά επαναπαυμένοι στο 32% των βουλευτικών εκλογών. Αυτό, όμως, δεν ήταν καθόλου συμπαγές. Ένα μήνα πριν, στις ευρωεκλογές, ήταν μόλις 24% και στις αυτοδιοικητικές εκλογές ήταν σαφώς κάτω από 20%, στην καλύτερη περίπτωση 18%. Άρα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ένα ετερογενές εκλογικό σώμα, και σε αυτόν τον κόσμο που είναι με το ένα πόδι στον ΣΥΡΙΖΑ και το άλλο εκτός, δεν έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή να ενσωματωθεί».
 
Συνεργαζόμαστε από την εποχή του ΑΝΤΙ τη δεκαετία του 80, εγώ «στραβάδι » στη σύνταξη του περιοδικού και αυτός ήδη φτασμένος επιστημονικός συνεργάτης. Συναντηθήκαμε τελευταία φορά πριν από ένα μήνα στο μόνιμο πρωινό στέκι του, ένα καφέ στην Κυδαθηναίων. Μου παρουσίασε με υπερηφάνεια ένα φρεσκοτυπωμένο ογκώδες βιβλίο. Μια γιγαντιαία έρευνα χωρίς προηγούμενο, της οποίας ήταν ο εμπνευστής και από τους βασικούς επιμελητές, που καταγράφει όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα από την επανάσταση του 1821 μέχρι το 1967.
 
Ύστερα μιλήσαμε για την πορεία της χώρας, την καταστροφική πολιτική της κυβέρνησης και τις αδυναμίες του πολιτικού συστήματος. Και για τη δημοκρατία, που δεν είναι πια τόσο καχεκτική όσο της μετεμφυλιακής περιόδου, αλλά παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα.
 
πηγη: https://tvxs.gr