Loading...

Κατηγορίες

Κυριακή 08 Μάι 2022
Η αδυναμία εξεύρεσης εργαζομένων στον τουρισμό είναι η κορυφή του παγόβουνου
Κλίκ για μεγέθυνση








08.05.2022, 14:48
 

Κανείς δεν μπορεί να εντοπίσει με χρονική βεβαιότητα πότε ο ελληνικός τουρισμός μετατράπηκε, από μια φαινομενικά «εύκολη εξίσωση» και διαχρονικά μια φυσική επιλογή σε κάθε συζήτηση για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας ως η «ατμομηχανή» της, σε δυσεπίλυτο σύγχρονο πρόβλημα τόσο για επιχειρηματίες όσο και για το ίδιο το κράτος. Μέχρι σχετικά πρόσφατα το βασικότερο ίσως γρανάζι της ατμομηχανής αυτής, οι ίδιοι εργαζόμενοι στον τουριστικό τομέα, έμεναν εκτός συζήτησης. Ωστόσο, εδώ και καιρό αρκετά δημοσιεύματα έχουν αναδείξει το θέμα της έλλειψης εργατικού δυναμικού σε διάφορους κλάδους, επιχειρώντας μάλλον με έκπληξη να ερμηνεύσουν το φαινόμενο αυτό, με ορισμένα να ενισχύουν το αφήγημα των «τεμπέληδων» ανέργων που δεν επιθυμούν στην ουσία να εργαστούν.

Αγγελική Μητροπούλου

Σήμερα, οι επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου αντιμετωπίζουν εκ νέου προβλήματα στη στελέχωση των καταλυμάτων, ξενοδοχείων, εστιατορίων, μπαρ και λοιπών συναφών κατηγοριών, παρ’ ότι βρισκόμαστε στην τρίτη χρονιά της πανδημικής κρίσης και με την κατάσταση να αναμένεται πιο ευνοϊκή φέτος για την τουριστική κίνηση. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναρωτηθεί κανείς αν μόνο η πανδημία αποτελεί επαρκή αιτία για την απομάκρυνση των εργαζομένων από θέσεις στον τουρισμό και αν η έκτακτη επιδοματική πολιτική που εφαρμόστηκε εκτεταμένα για τη στήριξη αυτών αποτελεί αντικίνητρο για να επιστρέψουν οι εργαζόμενοι σε αυτόν, αλλά και ενδεχομένως να προσελκυστούν και νέοι. Να σημειωθεί εδώ ότι τα προηγούμενα χρόνια εξελισσόταν ένα ακόμη παράλληλο φαινόμενο: φθηνό εργατικό δυναμικό από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης διοχετευόταν στην Ελλάδα μέσα από «πλατφόρμες εύρεσης εργασίας» και δούλευε κάτω από δυσμενείς συνθήκες κυρίως σε θέσεις εκπαιδευόμενων, καλύπτοντας έτσι τη ζήτηση για αρκετούς τομείς του τουρισμού.

Μια ερμηνεία που ενδεχομένως να εξηγεί γιατί σήμερα αυτή η έλλειψη σε ανθρώπινο δυναμικό στον τουρισμό έγινε τόσο ορατή είναι ότι η πανδημία λειτούργησε και σε αυτή την περίπτωση περισσότερο ως καταλύτης-επιταχυντής ενός φαινομένου που είχε ήδη ξεκινήσει να εμφανίζεται και προηγούμενες χρονιές, ίσως όχι τόσο εκτεταμένα, δίνοντας ένα γενικότερο στίγμα ότι υπάρχουν δομικότερα ζητήματα που αφορούν τα εργασιακά του τουρισμού. Το αφήγημα περί «τεμπέληδων ανέργων που βολεύονται με τα επιδόματα» αποτελεί μια ακόμα προσπάθεια αποπροσανατολισμού της δημόσιας συζήτησης για τις χρόνιες παθογένειες του κλάδου και τη σκόπιμη απροθυμία της κυβέρνησης να απαντήσει ουσιαστικά στο φαινόμενο -που οξύνθηκε από το 2021- με όρους εφαρμόσιμων πολιτικών που δεν θα έχουν τα χαρακτηριστικά «ενέσεων στην οικονομία».

Η πιο πρόδηλη απάντηση στους λόγους για τους οποίους και φέτος ο κλάδος ξεκινάει με ένα ιδιότυπο αρνητικό ισοζύγιο έλλειψης –όπως δείχνουν εκτιμήσεις- 50.000 εργαζομένων, αναδεικνύοντας στην ουσία τα δομικά προβλήματά του, κρύβεται στις δεκάδες καταγγελίες που βλέπουν σχεδόν καθημερινά εδώ και κάποιες εβδομάδες το φως της δημοσιότητας μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης - και όχι φυσικά από τα συστημικά ΜΜΕ: άθλιες συνθήκες διαμονής και διαβίωσης των εργαζομένων στις τουριστικές περιοχές, έλλειψη αξιοπρεπούς στέγης, ειδικότερα στα νησιά, εξευτελιστικά χαμηλά ημερομίσθια, προβληματική κατάσταση στην ασφαλιστική κάλυψη, αδυναμία αποτελεσματικών ελέγχων από το αποδυναμωμένο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας και ισχνή εφαρμογή συλλογικών συμβάσεων, αλλά και μείωση της αποζημίωσης ανεργίας λόγω της εποχικότητας του επαγγέλματος που είχε καθιερωθεί εδώ και δεκαετίες. Η ανεπάρκεια στην τουριστική εκπαίδευση και κατάρτιση αποτελεί επίσης μια ακόμα χρόνια παθογένεια του κλάδου, ένα επίσης σύνθετο και πολυεπίπεδο θέμα, η οποία συνδυαστικά με όλα τα ζητήματα που προαναφέρθηκαν αλλά και με τα εγγενή χαρακτηριστικά του ίδιου του τουρισμού -όπως για παράδειγμα η εποχικότητα- επιτείνουν την προβληματική κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι αλλά και οι εργοδότες του κλάδου.

Θα μπορούσε το φαινόμενο αυτό να είναι μια «κλαδική Μεγάλη Παραίτηση»; Ενδεχομένως, αλλά χρειάζεται και άλλος χρόνος για να διαπιστωθεί πώς αυτό θα εξελιχθεί και ποια χαρακτηριστικά θα διατηρηθεί. Η «ερώτηση του ενός εκατομμυρίου» για να στηριχθεί πραγματικά ο κλάδος με τρόπο που θα είναι υπέρ του κόσμου της εργασίας αλλά χωρίς να «βάζει» απέναντι τους επιχειρηματίες -οι οποίοι παράλληλα καλούνται φέτος να διαχειριστούν και τα επιπλέον κόστη που προκύπτουν από την ενεργειακή κρίση και τις πληθωριστικές πιέσεις- αφορά όλες εκείνες τις βασικές πολιτικές επιλογές που πρέπει να προταθούν ώστε να δημιουργήσουν εκείνες τις προϋποθέσεις για ένα διαφοροποιημένο τουριστικό μοντέλο το οποίο θα έχει πιο βιώσιμα χαρακτηριστικά για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον.

Κι επειδή προφανώς δεν μπορεί να γίνει #cancel έτσι γενικά και αόριστα σε έναν ολόκληρο κλάδο εξαιτίας παρατυπιών σε αριθμό επιχειρήσεών του, αυτό που αξίζει να υπογραμμιστεί είναι ότι η ενισχυμένη ορατότητα των συνθηκών εργασίας και των απολαβών των ανθρώπων στον τουριστικό τομέα κυρίως μέσω των social media μπορεί να διευρύνει τη συζήτηση για το τι τουρισμό επιτέλους θέλουμε στην Ελλάδα και τι μπορεί να επιτευχθεί προς την κατεύθυνση αυτή, χωρίς να μιλάμε για ένα ουτοπικό σχέδιο και μέλλον του ελληνικού τουρισμού. Υπό αυτήν την έννοια, η έλλειψη τόσων χιλιάδων εργαζομένων σε διάφορες ειδικότητες μπορεί να θεωρηθεί ως η «κορυφή του παγόβουνου», όπου το παγόβουνο μπορεί να θεωρηθεί ακριβώς η συζήτηση για το παραγωγικό μοντέλο της χώρας αλλά και τη θέση του τουρισμού σε αυτό.

* Υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αιγαίου & επιστημονική συνεργάτιδα του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ

πηγη: https://www.efsyn.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου