Loading...

Κατηγορίες

Πέμπτη 09 Μάρ 2023
Ερμηνείες και λύσεις για την εθνική τραγωδία
Κλίκ για μεγέθυνση







ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ/EUROKINISSI


09.03.2023, 16:00

Θεόδωρος Γεωργίου*
 
 
 

Μέρες τώρα η κοινωνία μας έχει βυθιστεί στο πένθος μετά το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη. Οι περιγραφές των όσων συνέβησαν είναι συγκλονιστικές και οι αναλύσεις ακολουθούν τη δική τους λογική. Ταυτόχρονα οι ερμηνευτικές εκδοχές που διατυπώνονται είναι πολλές και παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον γι’ αυτό που ονομάζουμε τρόπο τού σκέπτεσθαι για μια κοινωνία. Επί του προκειμένου ζητήματος όπως το άτομο, κατά τον ίδιο τρόπο σκέπτεται, αποφασίζει και πράττει μια κοινωνία μέσω των δομών της και των πρακτικών της.

Προτείνω να κατατάξουμε τις ερμηνείες που διατυπώνονται σχετικά με τα «αίτια» (;) αυτής της τραγωδίας σε τρεις κατηγορίες: Η πρώτη ερμηνευτική εκδοχή μιλάει για «ανθρώπινο λάθος». Η άλλη για επιχειρησιακό σφάλμα στη διαδικασία ψηφιακού μετασχηματισμού του ΟΣΕ (Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδας). Και μια τρίτη συνδέει το τραγικό αυτό δυστύχημα με τις τεχνικές του νεοφιλελευθερισμού που συγκεφαλαιώνονται στις ιδιωτικοποιήσεις των δημόσιων αγαθών.

Πριν αναλύσουμε κατά περιεχόμενο αυτές τις τρεις ερμηνείες, θα ήθελα όλοι μας να κατανοήσουμε τρία θεμελιώδη πράγματα σχετικά με αυτές.

Πρώτον, ότι και οι τρεις αυτές ερμηνευτικές εκδοχές διατυπώνονται στην πολιτική δημόσια σφαίρα της κοινωνίας μας. Δεν είναι αποκυήματα της δικής μου φαντασίας. Υπάρχουν δρώντες, ομιλητές και φορείς εν γένει που υιοθετούν την α' ή τη β' ή τη γ' ερμηνεία.

Ποιοι είναι αυτοί θα το εξετάσουμε στη συνέχεια. Ενα δεύτερο πράγμα που θα ήθελα να συγκρατήσουμε είναι το εξής: η ερμηνευτική στάση που υιοθετεί ο καθένας μας για το τραγικό αυτό συμβάν εξαρτάται από τα ενδιαφέροντά του (Interesse), τα οποία επιδιώκει να προωθήσει στην κοινωνία μας. Και όταν αναφερόμαστε σε ενδιαφέροντα ή διαφέροντα δεν εννοούμε μόνον συμφέροντα οικονομικής φύσεως!

Τέλος, το τρίτο πράγμα που επιβάλλεται να εξετάσουμε ως πραγματολογική προϋπόθεση για την επικράτηση της α' ή της β' ή της γ' ερμηνείας είναι και το εξής: ο τύπος ερμηνείας που θα επικρατήσει τελικά σ’ αυτή τη δημόσια «διαμάχη των ερμηνειών» θα καθορίσει και τη λύση του προβλήματος. Π.χ. εάν υιοθετηθεί η τεχνοκρατική ερμηνεία του καθυστερημένου ψηφιακού μετασχηματισμού της εταιρείας (ή μήπως των εταιρειών) του σιδηροδρομικού μεταφορικού έργου, τότε θα έχουμε μεν «ξεριζώσει το δέντρο» αλλά το δάσος (τόσο πολύτιμο για την ανθρώπινη ζωή!) θα εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο διεκδίκησης ανάμεσα στο κράτος και τις κεφαλαιοκρατικές ιδιωτικές εταιρείες.

Ας εξετάσουμε τώρα μετά την έκθεση των τριών ερμηνευτικών σχημάτων ποιοι είναι οι φορείς αυτών των ερμηνειών και ποιοι υιοθετούν την α' ή τη β' εκδοχή. Ποια είναι τα κίνητρά τους, δηλαδή τα ενδιαφέροντά τους, και ποια είναι η λύση που προτείνουν οι ερμηνευτές αυτοί ως δρώντες και ως ομιλητές στην πολιτική σφαίρα.

Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά. Το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη συνέβη επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη. Οπως το τραγικό συμβάν στο Μάτι συνέβη επί κυβερνήσεως Τσίπρα. Εννοείται πως δεν με ενδιαφέρει να κάνω συγκρίσεις, μετρήσεις ή απολογισμούς. Θα αναφέρω μόνο μία ρήση του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του κυρίου Κυριάκου Μητσοτάκη (Ιούλιος του 2018), η οποία επί λέξει είναι η ακόλουθη: «Το ελληνικό κράτος αδυνατεί διαχρονικά να προστατεύσει αποτελεσματικά τις ζωές και τις περιουσίες των πολιτών του».

Μετά απ’ αυτή την επιστημολογική παραπομπή μου στη ρήση Μητσοτάκη, θέλω να ρωτήσω το εξής: Είναι πολιτική κυβέρνηση αυτή η υφιστάμενη τεχνοκρατική κυβερνητική δομή, η οποία επιλέγει δύο τεχνικές λύσεις για να αποφύγει την «οργή του κόσμου» αντί να υιοθετήσει την πολιτική λύση που βάζει το «μαχαίρι στο κόκαλο»; Και ποια είναι η πολιτική λύση που αποφεύγει ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης; Είναι η κατάργηση του δόγματος του νεοφιλελευθερισμού που στην «περίπτωση των Τεμπών» μας οδηγεί στις απαρχές του πολιτικού και κοινωνικού κόσμου στον οποίο ζούμε.

Τα «αίτια» του τραγικού συμβάντος στα Τέμπη έχουν οπωσδήποτε να κάνουν με «ανθρώπινο λάθος», όπως εννοείται πως αναφέρονται στις καθυστερήσεις στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στην ιδιωτική κεφαλαιοκρατικοποίηση του ΟΣΕ. Αλλά πρωτίστως τα «αίτια» της εθνικής τραγωδίας στα Τέμπη θα πρέπει να αναζητηθούν στην πολυετή τώρα τεχνοκρατική διαδικασία της ιδιωτικοποίησης του δημόσιου αγαθού που ονομάζεται μεταφορές.

Με απλά λόγια λέω το εξής: Η πολιτική λύση στο κοινωνικό-πολιτικό και ανθρώπινο πρόβλημα που δημιουργήθηκε στα Τέμπη είναι μία. Δεν υπάρχει άλλη. Να γίνει μία «παύση». Να σταματήσουν όλες οι ιδιωτικοποιήσεις των δημόσιων αγαθών. Είτε πρόκειται για το μεταφορικό έργο, είτε για την υγεία, είτε για την παιδεία.

Η ελληνική κοινωνία, όσο ακόμη αυτοπροσδιορίζεται ως πολιτική κοινωνία, εάν θα έχει ακόμη μέλλον, θα πρέπει να απεγκλωβιστεί από το πνεύμα του νεοφιλελευθερισμού. Αυτή η υπερ-κοινωνική δομή του νεοφιλελευθερισμού έχει ως «πολιτικό κανόνα» της το εξής δόγμα: το καπιταλιστικό κέρδος είναι το τίμημα που πληρώνουμε όλοι μας για την ανθρώπινη ζωή. Επιτέλους τέλος στον νεοφιλελευθερισμό!

*Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

πηγη: https://www.efsyn.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου