Οι πηγές ορίζουν ως πολίτη τον κάτοικο της πόλης, η δημιουργία της πόλης έχει απαντηθεί από κοινωνικές ανθρωπολογικές έρευνες. Ο George Thomson έγραψε σχετικώς στο μνημειακό «Προϊστορικό Αιγαίο».

-Για πιο «ρομαντική» ερμηνεία, καταφεύγω στον μύθο που χρησιμοποίησε ο Πρωταγόρας (490-420 π.Χ.!): «Στην αρχή οι άνθρωποι ζούσαν σε μικρές ομάδες κι αφανίζονταν από τα θηρία, κάθε προσπάθεια συγκατοίκησης δεν στέριωνε και σκόρπιζαν, γιατί αδικούσαν ο ένας τον άλλον, επειδή δεν κατείχαν την πολιτική τέχνη! Ο Δίας φοβήθηκε πως θα χαθεί το γένος και έστειλε τον Ερμή να τους εφοδιάσει με την αιδώ (οσιότητα-φρονιμάδα) και τη δικαιοσύνη, που αποτελούν κοσμήματα για τις πόλεις, να τις μοιράσει όμως σε όλους κι όλοι να έχουν μερίδιο, γιατί δεν θα υπήρχαν πόλεις αν συμμετείχαν λίγοι, να θέσει όμως νόμο εκ μέρους του, εκείνον που δεν συμμετέχει στην αιδώ και τη δικαιοσύνη να τον σκοτώνουν ως αρρώστια της πόλης»!

-Ο Γοργίας (483-375 π.Χ.) στο έργο του «Ελένης Εγκώμιο» αναφέρει: «Κόσμημα για την πόλη η ευανδρία (για την εποχή μας οι υπεύθυνοι πολίτες), για το σώμα η ομορφιά, για την ψυχή η σοφία, για την πράξη η αρετή, για τον λόγο η αλήθεια»! (Σημ.: Αν οι πολίτες κατείχαν αυτά, θα ήσαν Υπεύθυνοι πολίτες).

-Ο Θουκυδίδης παρουσιάζει τον Περικλή (στον Επιτάφιο) να λέγει: «Κυβερνιόμαστε με πολίτευμα που… λέγεται Δημοκρατία, γιατί… κυβερνιέται για το συμφέρον των πολλών. Κι όλοι έχουν ίδια δικαιώματα για τις ιδιωτικές τους υποθέσεις, για τα δημόσια αξιώματα όμως… δεν αποκλείεται κάποιος λόγω της φτώχειας του, αλλά κρίνεται για την αξιοσύνη του! Και νοιάζονται οι ίδιοι άνθρωποι και για τις ιδιωτικές τους υποθέσεις και για τα πολιτικά και όλοι ασχολούνται (πέρα από το επάγγελμά τους) και με τα πολιτικά ζητήματα κατά βάθος, γιατί μόνον εμείς θεωρούμε όποιον δεν ανακατεύεται σ’ αυτά ως άνθρωπο άχρηστο»!

-Ο Αριστοτέλης (Ηθικά Νικομάχεια) έγραφε: «Χαρακτηριστικό γνώρισμα του μορφωμένου ανθρώπου είναι να επιζητεί τόση ακρίβεια σε κάθε κατηγορία πραγμάτων όση επιδέχεται η φύση του πράγματος που εξετάζεται. Κάθε άνθρωπος κρίνει σωστά εκείνα που γνωρίζει καλά και επομένως, για κάθε πράγμα, καλός κριτής είναι αυτός που έχει εκπαιδευτεί σε όλα! Η επιστήμη που συντείνει σε αυτό είναι η πολιτική επιστήμη γιατί αυτή ορίζει ποιες επιμέρους και ποιες γνώσεις πρέπει ν’ αποκτά ο πολίτης». (Σημ.: Για να είναι υπεύθυνος πολίτης!)

-Με την παρακμή του αρχαίου κόσμου, όταν οι δημοκρατίες αντικαταστάθηκαν από αυτοκρατορίες, οι πολίτες μετετράπησαν σε υπηκόους, δουλοπάροικους κ.λπ.! Ο Μεσαίωνας κατάφερε να εξαφανίσει κάθε πνευματική εξέλιξη!

Ο Παν. Κονδύλης στην ανάλυση του Μακιαβέλι (τέλη 15ου-αρχές 16ου αιώνα) αναφέρει την πρώτη εμφάνιση αστικών δημοκρατιών στις ιταλικές πόλεις, ιδίως στη Φλωρεντία, πολιτικά δικαιώματα είχαν χίλιες οικογένειες, σ’ έναν πληθυσμό 80.000-90.000 κατοίκων! Τους πρώτους αυτούς αστούς τούς απορρόφησε το τραπεζικό σύστημα και αφομοιώθηκαν με τα κατάλοιπα των ευγενών μετά την ισπανική κατάκτηση και όλοι μετέπεσαν στην ιδιότητα του υπηκόου!

-Η Αρβελέρ (Πολιτική Ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας) γράφει: «Ο αυτοκράτορας ήταν ο αντιπρόσωπος του Θεού και όλοι υπάκουαν σ’ αυτόν, έπρεπε η επίγεια τάξη να αντιστοιχεί στην ουράνια, ο καθένας οφείλει να κρατήσει τη θέση του»! [Σημ.: Η προσπάθεια του Πλήθωνος (Γεμιστού) προς Αναγέννηση απέτυχε και τα βιβλία του εστάλησαν στην πυρά, με εντολή του πρώτου, μετά την άλωση, διορισμένου Πατριάρχη Γεννάδιου!]

- Ο Ρουσό στο «Κοινωνικό Συμβόλαιο» έγραφε: «Δεν ωριμάζουν όλοι οι λαοί ταυτόχρονα, οι υπήκοοι εξυμνούν την τάξη και την ασφάλεια ενώ οι πολίτες τις πολιτικές ελευθερίες, οι μεν προτιμούν τη σιγουριά ενώ οι άλλοι την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας, ο ένας να κυκλοφορεί το χρήμα, ο άλλος να ’χει ψωμί ο λαός»!

Οταν τα ποταπότερα συμφέροντα παίρνουν το όνομα το κοινού καλού, τότε οι άνθρωποι… παύουν να μιλάνε ως πολίτες και,τότε ψηφίζουν «κίβδηλα», άδικα διατάγματα!

-Ο Βολτέρος διεκήρυττε: «Η πορεία προς την ανθρώπινη γνώση είναι μια ατέλειωτη περιπέτεια συνεχών εναλλαγών μεταξύ προόδου και καταστροφής, οι κυβερνήσεις διδάσκουν γνώσεις, εκτός εκείνων που θα δίδασκαν πώς να σκεφτόμαστε»!

-Ο Τζ. Ντόνοβαν (Το τηλεσκόπιο του Σοπενχάουερ) σημειώνει: «Ο ατομιστής θεωρεί πως ο κόσμος χωρίζεται σε δύο στρατόπεδα, από τη μια ο εαυτός του και από την άλλη οι υπόλοιποι, τους οποίους έμαθε να αντιμετωπίζει με την τέχνη της επιβίωσης: αντιγράφοντας ανθρώπους κατόρθωσε να γίνει άνθρωπος, αποκτώντας εαυτόν και ιδιοκτησία ο εαυτός του, μόνο του μέλημα! Ενώ ο αλτρουιστής ενδιαφέρεται για την κοινότητα, για τους συνανθρώπους του και τη θέση τους στην Ιστορία, ιδωμένη μετά πενήντα χρόνια μέσα από το τηλεσκόπιο του Σοπενχάουερ»!

-Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος (Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος) αναγνωρίζει τους Δαντόν και Μιραμπό ως φωτεινά πνεύματα και τα κηρύγματά τους τέτοια, που ξανάκαναν την πολιτική ό,τι ήταν στην αρχαία Αθήνα! Ο Μαρά έβγαλε εφημερίδα με τίτλο «ο Πολίτης». Ο Ροβεσπιέρος προσφωνούσε τους αντιπροσώπους στην Εθνοσυνέλευση ως Πολίτες! (Σημ.: Οι χθεσινοί υπήκοοι έγιναν πολίτες με δικαιώματα!)

Οι Ελληνες μετά τη χούντα διαδήλωναν κατά εκατοντάδες χιλιάδες, τραγουδώντας όσα μελοποίησαν οι Θεοδωράκης-Χατζιδάκις κ.λπ. Ηταν ποίηση από τα πάθη και το μεγαλείο του λαού. Εμοιαζε πως αχνοφαινόταν μια άλλη κοινωνία, με συντροφικότητα-αλληλεγγύη, δικαιότερη! Οι πολίτες διεκδικούσαν-συμμετείχαν στα κοινά ως υπεύθυνοι πολίτες!

Εφτασαν λίγες δεκαετίες για να λάβει χώρα η πλήρης αλλαγή! Πολλοί υπήρξαν που απόκτησαν χρήμα και αλλοτριώθηκαν! Πέρασαν στην ιδιώτευση-στον κυνισμό-στην αποχή από τις εκλογές-στην παραίτηση-στην κατανάλωση-στην έξαλλη διασκέδαση! Αυτή τη νέα κοινωνική κατάσταση επισήμαναν στα 2004 οι Κ. Τσουκαλά-Σπ. Σπουρδαλάκης-Βασ. Καρδάσης (ιδέτε ένθετο Βιβλιοθήκη – «Ελευθεροτυπία», 23/7/2004).

Ενώ και ο Καστοριάδης (ένθετο Βιβλιοθήκη – «Ελευθεροτυπία», 15/4/2005 σε επιμέλεια Θαν. Γιαλκέτση) σημείωνε: Ο καπιταλισμός δεν δημιούργησε ανθρωπολογικούς τύπους, τους βρήκε έτοιμους! Τύποι που τους χαρακτήριζε η εντιμότητα, η ανιδιοτελής προσφορά, ακέραιους Δικαστές, εξαφανίστηκαν! Ακόμη και τον τίτλο του επιχειρηματία που δημιούργησε, τον μετέτρεψε σε τραπεζίτη! (Σημ.: Στο τελευταίο του στάδιο αποχαλινώθηκε)

-Ο Νικ. Σταύρου (καθ. Διεθνών Σχέσεων Παν. Howard), σε άρθρο του στην «Ελευθεροτυπία» 18/10/2008 με τίτλο «Απατεώνες τραπεζίτες» γράφει: «Τραπεζίτες όλου του κόσμου ενωθείτε, είστε απαραίτητοι για το κράτος και το κράτος για εσάς, είσθε τεχνίτες στην κλοπή του δημοσίου χρήματος! Σ’ αυτή την τέχνη συμμετέχουν, εκτός από τους μεγιστάνες τραπεζίτες και τα προϊόντα της Οικ. Σχολής του Harvard. Σκοπός είναι η εκμετάλλευση των εργαζομένων-η ιδιωτικοποίηση των πάντων! (Σημ.: Εκεί εκπαιδεύτηκαν στην αριστεία και κάποια δικά μας βλαστάρια!)

Επίλογος:

Επειδή τα κακά μαντάτα πληθαίνουν στην πολιτεία, ας αποφασίσουν οι πολίτες να πράξουν το καθήκον τους ως υπεύθυνοι! Ο Καζαντζάκης έγραφε στην Ασκητική: «Να ’σαι υπεύθυνος, να λες εγώ θα σώσω τον κόσμο». Γι’ αυτό υπάρχει «χρεία υπευθύνων πολιτών».

πηγη: https://www.efsyn.gr