Ουκ ολίγοι είναι αυτοί που εσκεμμένα διαδίδουν παραπληροφόρηση για την COVID-19, έχοντας αποκτήσει το status του υπερμεταδότη (superspreader), δηλαδή του ατόμου που ακολουθείται πιστά από χιλιάδες ανθρώπους, που για διαφόρους λόγους, αναζητούν την “πραγματική αλήθεια”. Το μείγμα των “αναζητητών” είναι ετερόκλητο. Περιλαμβάνει ανθρώπους με μικρό ή ανύπαρκτο εκπαιδευτικό υπόβαθρο, άτομα που κινούνται στα άκρα του πολιτικού φάσματος και κυρίως στην ακροδεξιά, θρησκόληπτους, συνωμοσιολόγους κτλ. Περιλαμβάνει επίσης ανθρώπους της διπλανής πόρτας, που απλά δεν εμπιστεύονται το επιστημονικό κατεστημένο.
Όταν πρόκειται για αιρέσεις, οι οπαδοί χειραγωγούνται και θεωρούν τα λόγια και τις πράξεις του «Μεσσία» τους ως την απόλυτη αλήθεια
Σύμφωνα με τον Rick Ross, διευθύνων σύμβουλο του Ross Institute for the Study of Destructive Cults, Controversial Groups and Movements, αυτά είναι τα 10 προειδοποιητικά σημάδια μιας δυνητικά επικίνδυνης αίρεσης ή ηγέτη.
- Απόλυτος αυταρχισμός χωρίς ουσιαστική λογοδοσία.
- Καμία ανοχή σε ερωτήσεις ή κριτική έρευνα.
- Καμία ουσιαστική χρηματοοικονομική αποκάλυψη σχετικά με τον προϋπολογισμό ή τα έξοδα, όπως μια ανεξάρτητη ελεγμένη οικονομική οντότητα.
- Αδικαιολόγητος φόβος για τον έξω κόσμο, όπως επικείμενη καταστροφή, καταστροφικές συνωμοσίες και διώξεις.
- Δεν υπάρχει νόμιμος λόγος να φύγεις, οι πρώην οπαδοί είναι πάντα λάθος κατά την αποχώρηση, αρνητικοί ή και κακοί.
- Πρώην μέλη συχνά αναφέρουν τις ίδιες ιστορίες κακοποίησης και αντανακλούν ένα παρόμοιο μοτίβο παραπόνων.
- Υπάρχουν αρχεία, βιβλία, άρθρα ειδήσεων ή εκπομπές που τεκμηριώνουν τις καταχρήσεις της ομάδας/αρχηγού.
- Οι ακόλουθοι αισθάνονται ότι δεν μπορούν ποτέ να είναι «αρκετά καλοί».
- Η ομάδα/αρχηγός έχει πάντα δίκιο.
- Η ομάδα/ηγέτης είναι το αποκλειστικό μέσο γνώσης της «αλήθειας» ή λήψης επικύρωσης, καμία άλλη διαδικασία ανακάλυψης της αλήθειας δεν είναι πραγματικά αποδεκτή ή αξιόπιστη.
Πώς ισχύουν τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά στους παραπληροφοριοδότες COVID-19;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η παραπληροφόρηση για την COVID-19 είναι ανεξέλεγκτη, ειδικά μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η δύναμη του Διαδικτύου έχει συγκεντρώσει ομοϊδεάτες και έχει δημιουργήσει echo chambers (πχ, πολυπληθείς ομάδες σε εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων, όπου κάθε αντίθετη φωνή εξοστρακίζεται) που προωθούν επικίνδυνη παραπληροφόρηση και θεωρίες συνωμοσίας σε ένα ευρύ κοινό. Αυτές οι ομάδες ανθρώπων τείνουν να συσπειρώνονται γύρω από δημοφιλή πρόσωπα, που προσφέρουν εύκολες λύσεις ή εξηγήσεις σε ένα δύσκολο ζήτημα.
Δε ζούμε μόνο στην εποχή της παραπληροφόρησης, αλλά και στην εποχή της επιρροής
Οι υπερμεταδότες της παραπληροφόρησης για την COVID-19, επιχειρούν και πετυχαίνουν να “χακάρουν” τον εγκέφαλο των οπαδών τους διαστρεβλώνοντας γεγονότα, εκμεταλλευόμενοι τους φόβους τους και, τέλος, εκβιάζοντας τα συναισθήματά τους για να επιτύχουν ακόμη μεγαλύτερη επιρροή, φήμη, ακόμη και χρήματα. Η επιρροή που αποζητούν, είναι ο βασικός πυλώνας για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους.
Το χειρότερο είναι ότι ριζοσπαστικοποιούν τους ακόλουθούς τους και τους στρέφουν εναντίον της ιατρικής, των αρχών υγείας, των ανθρώπων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης, ακόμη και εναντίον των οικογενειών και των αγαπημένων τους, που δε μοιράζονται τις ίδιες πεποιθήσεις.
Οι υπερμεταδότες εκμεταλλεύονται τις προϋπάρχουσες ρωγμές στην κοινωνία (δηλαδή ακροδεξιές ομάδες, θεωρίες συνωμοσίας κ.λπ.), κοινές παρανοήσεις, έλλειψη εκπαίδευσης, φόβο για μια νέα επικείμενη καταστροφή.
Ο λόγος τους αποτελεί το χρυσό κανόνα. Η παράθεση στοιχείων που διαψεύδει κατηγορηματικά τις πεποιθήσεις τους, όχι μόνο απορρίπτεται με συνοπτικές διαδικασίες, αλλά κάνει τους αρνητές να “εκπυρσοκροτούν”, γινόμενοι πιο επιθετικοί και φανατικοί στα πιστεύω τους. Κοινώς, η λογική δε βρίσκει ανταπόκριση σε αυτούς, διότι δε συμβαδίζει με το “δόγμα” του “Μεσσία” τους. Επίσης, αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι πρόθυμοι να παραδεχτούν πως έκαναν λάθος, δηλαδή φανατίζονται, για να μην καταρρεύσει η κοσμοθεωρία τους.
Πολλοί αρχηγοί αυτών των “αιρέσεων”, αποκομίζουν οικονομικό όφελος. Κάποιοι πουλάνε μαντζούνια. Άλλοι νομικές υπηρεσίες. Μερικοί συμβουλεύουν ασθενείς έναντι ανταλλάγματος. Άλλοι αποκομίζουν απλά φήμη και αναγνωρισιμότητα, δηλαδή επιρροή (influence). Σε κάθε περίπτωση, σκοπός τους είναι το κέρδος.
Το προφίλ των υγειονομικών αιρεσιαρχών
Στην Ελλάδα, ανάμεσα στα άτομα που εσκεμμένα παραπληροφορούν και έχουν τεράστια επιρροή, θα βρούμε:
- Απειροελάχιστους υγειονομικούς που δεν πιστεύουν στο επίσημο αφήγημα, αλλά δε θέλουν να αποδεχτούν το λάθος τους.
- Εναλλακτικούς “θεραπευτές” που προσφέρουν μαντζούνια για θεραπεία.
- Νομικούς που προσφέρουν υπηρεσίες, δήθεν για να πολεμήσουν το κατεστημένο.
- “Πεφωτισμένους” που νομίζουν ότι κατέχουν την υπέρτατη αλήθεια.
- Πολιτικά ακραία άτομα που θεωρούν πως είναι θεματοφύλακες του Συντάγματος και υπερασπιστές των παραδόσεων.
- Ιερείς και “ιερωμένους” που επηρεάζουν μεγάλη μερίδα ανθρώπων.
- Κοινό όλων των ανωτέρω είναι ότι αποκομίζουν κέρδος (οικονομικό και/ή επιρροή) και έχουν μεγάλη απήχηση.
Όπως διαφαίνεται εκ των ανωτέρω, οι επικεφαλείς των αρνητών και αντιεμβολιαστών, εφαρμόζουν τακτικές που προσομοιάζουν με αυτές μιας αιρέσεως. Συνοπτικά, με βάση τα χαρακτηριστικά των θρησκευτικών αιρέσεων, οι αιρεσιάρχες της υγειονομικής παραπληροφόρησης στην Ελλάδα:
- Απαιτούν απόλυτη αφοσίωση στο “δόγμα” τους
- Διακινούν, με μεγάλη απήχηση, την “απόλυτη αλήθεια”, κυρίως μέσω αναρτήσεων, βίντεο κτλ στα κοινωνικά δίκτυα, δημοσιεύματα σε ιστοσελίδες, ιστολόγια και άλλα “εναλλακτικά” μέσα ενημέρωσης, όπως ραδιοφωνικοί σταθμοί.
- Δεν ανέχονται την αμφισβήτηση και επιτίθενται με απειλές στους επικριτές τους (πχ, μηνύσεις, ακόμη και προτροπή προς ακολούθους τους να επιτεθούν σε αυτούς).
- Διασπείρουν φοβίες για το μέλλον, ενίοτε εκμεταλλευόμενοι προϋπάρχουσες προκαταλήψεις (κατήχηση φοβίας).
Αποκρύπτουν δεδομένα. Μιλούν μόνο για δήθεν χιλιάδες παρενέργειες (στην πραγματικότητα εξαιρετικά λίγες) και θανάτους, ενώ “ξεχνούν” τις εκατοντάδες χιλιάδες ζωές που έχουν σώσει τα εμβόλια (αντιεπιστημονική προπαγάνδα και έλεγχος πληροφορίας). - Πρώην ακόλουθοι χαρακτηρίζονται ως “προδότες”.
- Επιβάλουν το “δόγμα” πως κατέχουν την απόλυτη αλήθεια και κάθε αντίθετη άποψη είναι επικίνδυνη (εμείς και αυτοί).
- Επικαλούνται και ενισχύουν θεωρίες συνωμοσίας που ήδη υπήρχαν (πχ, για τους Εβραίους, τον έλεγχο του πληθυσμού, κτλ)
- Απαιτούν τυφλή υπακοή από τους ακολούθους τους.
- Απαιτούν από τους ακολούθους να διαδώσουν την άποψή του “Μεσσία” τους, διότι έχει πάντα δίκιο.
- Σε περίπτωση που κάποιος ηγέτης διωχθεί ποινικά, ανάγεται αυτομάτως σε “μάρτυρα”.
Υπάρχουν λύσεις;
Πρόκειται για το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Για κάποιους ανθρώπους, ναι. Ας υποθέσουμε πως χώρος μεταξύ ορθολογισμού και ανορθολογισμού, χωρίζεται στη μέση με ένα φράκτη. Οι άνθρωποι που βρίσκονται στο χώρο του ορθολογισμού, βασίζονται στην λογική και δεν αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Αυτοί που βρίσκονται στο χώρο του ανορθολογισμού, δεν πρόκειται να μεταπειστούν και να αλλάξουν γνώμη, για τους λόγους που προαναφέραμε. Υπάρχει ωστόσο και μια μερίδα ανθρώπων που στέκονται πάνω στο φράκτη, και είναι αναποφάσιστοι. Αυτοί είναι πρέπει να “στοχευθούν” με την παροχή σωστής πληροφόρησης και εκλαϊκευμένη επιστήμης, προκειμένου, να “πηδήξουν” στην πλευρά της λογικής.
Πέραν των ανωτέρω, η Πολιτεία θα πρέπει να ξυπνήσει από το λήθαργο και να παραπέμψει τους επικίνδυνους “αιρεσιάρχες” στη Δικαιοσύνη, δίχως όμως να τους κάνει “μάρτυρες”.
Θα μπορούσαμε επίσης να επικαλεστούμε την καλλιέργεια λογικής στα σχολεία, ωστόσο κάτι τέτοιο θα χρειαστεί πολλά χρόνια να αποδώσει.
Τι απομένει; Η επικοινωνία. Οι αρνητές δυστυχώς κέρδισαν το επικοινωνιακό παιχνίδι, διότι προσέφεραν εύκολες “λύσεις” σε ένα πολυσύνθετο πρόβλημα. Σίγουρα, ακόμη και αν οι Αρχές κέρδιζαν στον τομέα της επικοινωνίας, μια σεβαστή μερίδα του πληθυσμού δε θα πειθόταν. Κάποιοι όμως ναι. Ναι μεν γίνονται καμπάνιες για την αναγκαιότητα του εμβολιασμού και τις μάσκες, αλλά ουδείς έχει ασχοληθεί σοβαρά (πλην ελαχίστων ιδιωτικών πρωτοβουλιών), με το να εκλαϊκεύσει επιστημονικά το φαινόμενο του κορωνοϊού και τα οφέλη από τα εμβόλια ή τις μάσκες. Δε φαίνεται επίσης να έχει γίνει κατανοητό πως η μεγαλύτερη παραπληροφόρηση διακινείται στα κοινωνικά δίκτυα και ένας τρόπος ανάσχεσής της, είναι να “πολεμηθεί” με τα ίδια “όπλα”.
Εν κατακλείδι, το σύνθετο φαινόμενο της παραπληροφόρησης και των “αιρέσεων” που κυριολεκτικά στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές, πρέπει να μελετηθεί διεξοδικά και να χτυπηθεί στη ρίζα του. Οι διακινητές/infuencers/απατεώνες της παραπληροφόρησης, πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα, είτε με νομικά μέσα, είτε με εκλαϊκευμένη γνώση, που θα προκαλεί κατάρρευση του ψευδοεπιστημονικού οικοδομήματός τους.
ILLUSTRATION BY DAN EVANS
***
Πηγή: factchecker.gr/
πηγη:https://www.o-klooun.com