«Δεν μπορεί να υπάρχουν συλλήψεις αφού δεν υπάρχουν
ομοφυλόφιλοι στη χώρα. Τέτοιου είδους άνθρωποι
θα εκτελούνταν πρώτα από τις οικογένειές τους.»
Ραμζάν Καντίροφ
(πρόεδρος της Τσετσενίας)
Τίποτα πιο παχύ από τη λεπίδα ενός μαχαιριού
δεν διαχωρίζει την ευτυχία από τη μελαγχολία.
Virginia Woolf, Orlando
H Τσετσενία, με πληθυσμό 1.492.000 κατοίκους, αποτελεί, σήμερα, διοικητική Υποδιαίρεση της Ρωσίας, βρίσκεται στον Βόρειο Καύκασο και επίσημα ονομάζεται «Δημοκρατία της Τσετσενίας». Ως μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, για τον πληθυσμό ισχύουν οι νόμοι της Ρωσίας· ωστόσο, οι Τσετσένοι είναι Σουνίτες Μουσουλμάνοι και τηρούν το Κοράνι και τις Χαντίθ που διαμορφώνουν την Σαρία, δηλαδή τον ισλαμικό νόμο που ρυθμίζει όχι μόνο τον τρόπο λατρείας, αλλά καθορίζει και τον καθημερινό τρόπο ζωής των πιστών ο οποίος πρέπει να συμβαδίζει με την παράδοση, ενώ συγχρόνως, η αρχέγονη δομή της φατρίας στην κοινωνική και πολιτική ζωή παραμένει σταθερή, ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη αιματηρές βεντέτες και άλλα έθιμα. Ο φιλορώσος, –αν όχι εγκάθετος από τη Ρωσία–, πρόεδρος της Τσετσενίας Καντίροφ ακολουθεί τις παραδόσεις και επιβάλει την χρήση μαντίλας στους δημόσιους χώρους για τις γυναίκες, την πολυγαμία κ.ά.
Επιχείρηση «Προληπτική Κάθαρση»
Το 2016 η αστυνομία και ο στρατός στην Τσετσενία οργανώνουν προγράμματα παγίδευσης ομοφυλόφιλων ανδρών, σύμφωνα με τα οποία παραπλανούν το θύμα καλώντας το σε συνάντηση για γνωριμία. Με αυτόν τον τρόπο, εκτός από συλλήψεις, αρχίζουν τη σύσταση καταλόγων και τις προγραφές ομοφυλόφιλων ατόμων. Με βάση αυτούς τους καταλόγους, τον Δεκέμβριο του 2016 ξεκινούν επιλεκτικά οι επιδρομές σε σπίτια. Οι συλληφθέντες βασανίζονται για να αποκαλύψουν ονόματα…
Στο τέλος του Φεβρουαρίου του 2017, ξεσπά στη χώρα μία βίαιη, μαζική, «προληπτική κάθαρση»· πάνω από 100 ομοφυλόφιλοι και αμφιφυλόφιλοι άνδρες απάγονται, κλείνονται σε κρυφά στρατόπεδα συγκέντρωσης και βασανίζονται. Αυτά τα στρατόπεδα, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες σε ρεπορτάζ της εφημερίδας Novaya Gazeta, περιγράφονται ως «κλειστές φυλακές που κανείς δεν γνωρίζει επίσημα την ύπαρξή τους».
Οι συνθήκες κράτησης περιγράφονται ως εξής: κρατούνται σε ένα δωμάτιο δύο ή τριών τετραγωνικών για μήνες. Οι φύλακες χρησιμοποιούν εναντίον τους κάθε είδους βασανιστήριο – προσβολές, ταπεινώσεις, κτυπήματα με σωλήνες στα γεννητικά τους όργανα και ηλεκτροσόκ· κάποιοι δεν αντέχουν και ξεψυχούν.
Τον Μάιο του 2017 αρκετοί κρατούμενοι μετακινούνται σε μια άγνωστη τοποθεσία. Σύμφωνα με τους ανακριτές, οι κρατούμενοι φαίνεται να έχουν μετακινηθεί σε μία βάση της Ειδικής Αστυνομίας, στην περιοχή Τέρεκ, σε έναν χώρο «εκπαίδευσης» των μπάτσων…
Όταν το θέμα αποκτά παγκόσμια εμβέλεια, η κυβέρνηση της Τσετσενίας απαντά χρησιμοποιώντας την γνωστή «ρητορική μίσους»… Ο πρόεδρος Ραμζάν Καντίροφ, σε συνέντευξη που δίνει στο ΗΒΟ, δεν αρνείται μόνο τις συλλήψεις και τους βασανισμούς αλλά και την… ύπαρξη ομοφυλόφιλων ατόμων στην Τσετσενία. «Δεν μπορεί να υπάρχουν συλλήψεις αφού δεν υπάρχουν ομοφυλόφιλοι άνδρες στην χώρα. Τέτοιου είδους άνθρωποι θα εκτελούνταν πρώτα από τις οικογένειές τους» για να προσθέσει παρακάτω «Αυτό είναι ανοησία. Δεν έχουμε τέτοιους ανθρώπους εδώ, δεν έχουμε ομοφυλόφιλους, αν υπάρχουν, να τους πάμε στον Καναδά, να τους πάμε μακριά από εμάς, να καθαρίσουμε τη φυλή μας».
Ο Αλβί Καρίμοβ, εκπρόσωπος τύπου του Ραμζάν Καντίροφ δηλώνει στο πρακτορείο ειδήσεων Ιnterfax: «Αν υπήρχαν τέτοιου είδους άνθρωποι στην Τσετσενία, η αστυνομία δεν θα χρειάζονταν να κάνουν τίποτα μαζί τους, καθώς οι οικογένειες τους θα τους έστελναν εκεί από όπου δεν υπάρχει επιστροφή».
Επίσης, η Κέντα Σαράτοβα, «ακτιβίστρια», μέλος του συμβουλίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Καντίροφ, σε ερώτηση σχετικά με τις διώξεις, απαντά: «Το να είσαι ομοφυλόφιλος είναι χειρότερο από τον πόλεμο»… «και οποιοσδήποτε τσετσένος που σέβεται τον εαυτό του, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό μας θα κυνηγήσει αυτού του είδους τα άτομα χωρίς να ζητήσει βοήθεια από τις αρχές και θα κάνει τα πάντα για να βεβαιωθεί ότι τα άτομα αυτά δεν θα βρίσκονται πλέον μέσα στην κοινωνία μας»(!!!).
«Δολοφονία τιμής» ονομάζεται ένα αρχαίο «έθιμο» που ακολουθεί την παράδοση και είναι ακόμα ευρέως διαδεδομένο στην Τσετσενία. Επιτρέπει σε μια οικογένεια να ξεπλύνει την «ντροπή» σκοτώνοντας τον ένοχο αυτής της ντροπής.
Σε περιπτώσεις που κάποιοι συλληφθέντες γκέι αφήνονται ελεύθεροι από «έλλειψη στοιχείων», επεμβαίνουν κάποιες φορές οι οικογένειες και κάνουν πράξη αυτό το «έθιμο». Τέτοιου τύπου δολοφονίες αποσιωπούνται. Οι κάτοικοι της Τσετσενίας που έχουν πέσει θύματα δίωξης –ακόμα και μόνο με την υποψία μη παραδοσιακού σεξουαλικού προσανατολισμού– έχουν πολύ λίγες πιθανότητες να επιβιώσουν.
Στην εξαιρετικά παραδοσιακή κοινωνία της Τσετσενίας, η οποία βασίζεται σε ισχυρούς κώδικες οικογενειακής και φυλετικής και πίστης, καθώς και στις παραδόσεις, το να έχεις έναν ομοφυλόφιλο συγγενή θεωρείται κηλίδα για ολόκληρη την οικογένεια. Επίσης, επικρατεί η προκατάληψη ότι αν ένα μέλος μιας οικογένειας είναι γκέι, τα υπόλοιπα μέλη μένουν ανύπαντρα, καθώς η οικογένεια θεωρείται μολυσμένη και κανείς δεν θα θέλει δημιουργήσει δεσμούς συγγενείας μαζί τους(!!!).
Οι διώξεις ομοφυλόφιλων αποκαλύπτονται για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 2017 (δύο μήνες μετά την έναρξη του πογκρόμ) από την ρωσική εφημερίδα Novaya Gazeta. Η ενημέρωση (ρεπορτάζ) της Gazeta για τις διώξεις διακόπτεται απότομα μετά τον πρώτο μήνα.
Τον Οκτώβριο του 2017 τα ΜΜΕ ασχολούνται με τον Maxim Lapunov, τον πρώτο ομοφυλόφιλο που καταγγέλλει τα βασανιστήρια και τις διώξεις εναντίον του, καθώς επίσης και με τον αγνοούμενο τραγουδιστή Zelim Bakaev.
Η στάση του ρωσικού κράτους και των ρωσικών Μαζικών Μέσων Εξαπάτησης (ΜΜΕ) φαίνεται να συμφωνεί με την γραμμή του Καντίροφ (με ελάχιστες εξαιρέσεις), θέτοντας υπό αμφισβήτηση τις συλλήψεις και τους βασανισμούς. Ποτέ δεν πέρασαν σε συστηματική έρευνα.
Εκκλησίες και παραδόσεις
Ο Πατριάρχης Κύριλλος, της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, στην οποία περίπου το 87% των Ρώσων είναι μέλη, τον Ιούλιο του 2013 δηλώνει, ότι η ιδέα του γάμου ατόμων του ιδίου φύλου είναι «ένα πολύ επικίνδυνο σημάδι της Αποκάλυψης».
Ως εκ τούτου, στην ορθόδοξη χριστιανική ρωσική επικράτεια, οι γάμοι μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου απαγορεύονται, το ίδιο ισχύει και για το Σύμφωνο Συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου και την τεκνοθεσία. Το Σύνταγμα ορίζει ρητά τον γάμο μόνο μεταξύ άντρα και γυναίκας. Όλα σχεδόν τα ζευγάρια παντρεύονται με θρησκευτικό γάμο. Υπάρχει, επίσης, ο ελάχιστα διαδεδομένος πολιτικός γάμος.
Οι ρωσικοί νόμοι που αφορούν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, υποτίθεται ότι ισχύουν και στην Τσετσενία, η οποία είναι μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ωστόσο, στην Τσετσενία, όπως και σε άλλες περιοχές της νότιας Ρωσίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει εξουσιοδοτήσει τους τοπικούς ηγέτες να επιβάλουν την ερμηνεία τους με βάση τις παραδοσιακές αξίες, σε μια προσπάθεια να συνασπιστεί ο θρησκευτικός εξτρεμισμός, ο οποίος σε μεγάλο βαθμό έχει πάρει τη κατιούσα.
Έτσι, αν και η ομοφυλοφιλία αποποινικοποιείται στη Ρωσία το 1993, το 1996 ο τότε πρόεδρος της Τσετσενίας Ασλάν Μασκάντοφ υιοθετεί το, εμπνεόμενο από τη Σαρία, άρθρο 148 του ποινικού κώδικα της Τσετσενίας, σύμφωνα με το οποίο «τιμωρείται κάθε ‘’σοδομία’’ με ραβδί μετά τα δύο πρώτα αδικήματα και με εκτέλεση ή ισόβια κάθειρξη μετά το τρίτο αδίκημα», επαναφέροντας την κατηγορία του σοδομισμού που το 1934 είχε επιβάλει ο Στάλιν.
Η στάση του τσετσενικού κράτους για τα «εγκλήματα τιμής» είναι κάτι παραπάνω από ευνοϊκή, ενώ επαναλαμβάνονται δηλώσεις του είδους «…είναι γενετικά αδύνατο για τους Τσετσένους να είναι ομοφυλόφιλοι, σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους, οι οποίοι είναι ένοχοι για επιείκεια απέναντι αυτών των ‘’εκφυλισμένων’’» [Ρώσος Υπουργός Πληροφόρησης]. Εκτός των άλλων, η Τσετσενία χαρακτηρίζεται από τον Vitaly Milonov (Ρώσος μέλος της νομοθετικής συνέλευσης της Α. Πετρούπολης) ως «πρότυπο αγώνα ενάντια στην ομοφυλοφιλία, ενός αγώνα που μπορεί να συγκριθεί με τον αντιφασιστικό»…
Όσοι κατηγορούνται για ομοφυλοφιλία υποχρεώνονται να ομολογήσουν δημοσίως σε «τελετές απελευθέρωσης», ενώ, καταγράφονται ολόκληρες οικογένειες σε «μαύρες λίστες» και όσοι προσφέρουν αλληλεγγύη δέχονται απειλές και επιθέσεις.
Στις 13 Μαρτίου 2017 η τσετσενική τηλεόραση αναφέρει συγκέντρωση 15.000 Τσετσένων στο κεντρικό τζαμί του Γκρόζνι για να εγκρίνουν ένα ψήφισμα ενάντια στα «ψέματα και τη συκοφαντία» της εφημερίδας της Novaya Gazeta –κυρίως για την «αποκάλυψη» ότι υπάρχουν ομοφυλόφιλοι άνδρες στην Τσετσενία. Το ψήφισμα αναφέρει: «Οι αιωνόβιες παραδόσεις της κοινωνίας της Τσετσενίας, η αξιοπρέπεια των Τσετσένων ανδρών και η πίστη μας, έχουν προσβληθεί και υποσχόμαστε ότι αυτοί που βρίσκονται πίσω από αυτό θα αντιμετωπίσουν αντίποινα, όποιοι κι αν βρίσκονται και όπου κι αν βρίσκονται».
Αλληλεγγύη[1]
Στον αντίθετο πόλο αυτών των αντιλήψεων και στάσεων στέκουν οι κινητοποιήσεις αλληλεγγύης υπέρ ΛΟΑΚΤΙ Τσετσένων, με εκδηλώσεις στήριξης από αρκετές οργανώσεις.
Δίκτυα ακτιβιστών (όπως η queer κοινότητα της Μόσχας) βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τους για να βοηθήσουν στην απόδραση φυλακισμένων από τα «κέντρα εκκαθάρισης»· δεκάδες ομοφυλόφιλοι διαφεύγουν από την χώρα και φυγαδεύονται στο εξωτερικό. Η καναδική οργάνωση Rainbow Road υποδέχεται στη χώρα τουλάχιστον 57 φυγάδες. Επίσης, υπάρχουν δεκάδες συλλήψεις αλληλέγγυων σε διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται ενάντια στο πογκρόμ, σε μεγάλες ρωσικές πόλεις.
Τον Ιανουάριο του 2019, ακτιβιστές της LGBT+ κοινότητας καταγγέλλουν νέο πογκρόμ του κράτους κατά των ομοφυλόφιλων (ανδρών και γυναικών) στην Τσετσενία: απαγωγές, φυλακίσεις (τουλάχιστον 40 ατόμων), σκληροί βασανισμοί, δολοφονίες. Και πάλι, επαναλαμβάνονται οι ίδιες δηλώσεις από μέρους του κράτους: «δεν υπάρχουν ομοφυλόφιλοι στην Τσετσενία».
Οι «φυγαδεύσεις» αυτήν την φορά είναι πιο δύσκολες γιατί η αστυνομία κατάσχει τα διαβατήριά τους. Οι συλληφθέντες κρατούνται στο αστυνομικό τμήμα της Popovich Street και στο κτίριο που στεγάζεται το υπουργείο εσωτερικών, ενώ άλλοι σε κρατητήρια στην πόλη Αργκούν…
Μια σύντομη αναδρομή:
ΜΜΕ και ΛΟΑΚΤΙ+
Πριν το 1940 έως το 1950 η ομοφυλοφιλία, παγκοσμίως, «δεν υπάρχει» ή αναφέρεται σπάνια από τα αμερικάνικα και αγγλικά ΜΜΕ. Αυτό αποτελεί αφορμή και ανάγκη, η κοινότητα να «τυπώσει» για πρώτη φορά το δικό της έντυπο υλικό.
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών ’50 και ’60 παρουσιάζεται στον Τύπο σε Αμερική, Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία, κυρίως, –αν όχι και τόσο συχνά– η επικρατούσα άποψη της Εκκλησίας και του κράτους για την ομοφυλοφιλία: κοινωνικό πρόβλημα, απειλή για την τάξη, την υγεία και τους θεσμούς της οικογένειας. Ειδικά στην Αμερική, λόγω του Μακαρθισμού και του αντικομμουνιστικού κλίματος, η «ομοφυλοφιλία δεν θεωρούνταν απόκλιση μόνο από την σεξουαλική κανονικότητα αλλά και από την διατήρηση της εθνικής ασφάλειας».
Το 1980 το AIDS χαρακτηρίζεται από εξουσία και ΜΜΕ (τύπο και τηλεόραση) ως η «πανούκλα των γκέι». Σε Αγγλία και σε άλλες Δυτικές χώρες αυξάνονται τα ομοφοβικά αντανακλαστικά, καθώς, σύμφωνα με τις επιβαλλόμενες απόψεις, οι ομοφυλόφιλοι «τιμωρούνται» με την συγκεκριμένη ασθένεια, ενώ σε Γαλλία, Ρωσία, Δ. Γερμανία, Γιουγκοσλαβία το AIDS χαρακτηρίζεται «εισαγόμενη απειλή από τις ΗΠΑ και αποτέλεσμα των ομοφυλοφιλικών πολιτισμικών επιρροών της Αμερικής και του καπιταλισμού».
Το 1990 η ΛΟΑΚΤΙ κοινότητα, λόγω των διεκδικήσεών της (π.χ. γάμος, τεκνοθεσία, εισαγωγή μαθήματος σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία, ενημέρωση και επιμόρφωση του ιατρικού κόσμου έτσι ώστε να μην αντιμετωπίζονται ως ψυχικά ασθενείς κ.λπ.), των κινητοποιήσεών της (πορείες, καταγγελίες αστυνομικής αυθαιρεσίας κ.λπ.) και της ανερχόμενης αγοραστικής της δύναμης, παρουσιάζεται όλο και πιο συχνά στα ΜΜΕ, ενώ αντίστοιχα αυτήν την δεκαετία αρχίζουν να μειώνονται, σε κάποιες χώρες της Δύσης, οι διακρίσεις που οδηγούν στην περιθωριοποίηση των μελών της.
Από το 2000 έως και σήμερα οι διώξεις που στοχεύουν στην «σεξουαλική ετερότητα» διαρκώς ελαττώνονται (στον δυτικό κόσμο) και γίνονται βήματα για την εξάλειψή τους. Σε αυτό συμβάλει και η άποψη, που ολοένα γίνεται πιο αποδεκτή, ότι «η ετερότητα είναι το αποτέλεσμα μίας διαδοχικής διαδικασίας με την οποία μία κυρίαρχη ομάδα κατασκευάζει μία ή περισσότερες υποτελείς ομάδες. Οι υποτελείς ομάδες δημιουργούνται μέσω του στιγματισμού μίας διαφοράς –πραγματικής ή επινοημένης– που παρουσιάζεται ως κίνητρο για πιθανές διακρίσεις εις βάρος τους».
Εκδίδονται περιοδικά και εφημερίδες και πολλές ιστοσελίδες αναρτώνται στο διαδίκτυο από την ΛΟΑΚΤΙ+ κοινότητα. Τα ΜΜΕ καλύπτουν ζητήματα ομόφυλων οικογενειακών σχέσεων, όπως π.χ. ο γάμος ατόμων του ιδίου φύλου και η υιοθεσία παιδιού.
Aναρχία και Ζωή
[1]. Στο ντοκιμαντέρ του 2020 με τίτλο «Καλωσήρθατε στην Τσετσενία» του Αμερικανού σκηνοθέτη Ντέιβιντ Φρανς, το οποίο κέρδισε τον Χρυσό Αλέξανδρο στο 22ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αποτυπώνεται η καθημερινότητα ενός υπόγειου δικτύου ακτιβιστών, που ρισκάρουν την ίδια τη ζωή τους για βοηθήσουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ θύματα της «εκκαθάρισης» που επιχειρεί η κυβέρνηση του Καντίροφ. Το ντοκιμαντέρ κατάφερε να αποσπάσει το βραβείο FIPRESCI (της Διεθνούς Ενωσης Κριτικών Κινηματογράφου) και το Mermaid Award για την καλύτερη ΛΟΑΤΚΙ+ ταινία του επίσημου προγράμματος του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Το ντοκιμαντέρ φέρνει στο φως άγνωστα εγκλήματα κατά των ΛΟΑΤΚΙ+, αναδεικνύοντας τη γενναιότητα όσων τολμούν να παλέψουν για αυτονόητες ελευθερίες.
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.234, Φεβρουάριος 2023
πηγη: https://anarchypress.wordpress.com