Δημοσιεύθηκε την 11 Αυγούστου, 2021


Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Journal of Greek Media and Culture 7. Ο Δημήτριος Μπορμπουδάκης είναι ερευνητής στη σχολή ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Κεντ, ο Δημήτρης Δαλάκογλου είναι καθηγητής κοινωνικής ανθρωπολογίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ.

Μετάφραση Δημήτρης Πλαστήρας

 

Εισαγωγή

Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα μέλος της ΕΕ όπου ένα ανοιχτά και αμετανόητα νεοναζιστικό (και όχι απλά ακροδεξιό) κόμμα – Χρυσή Αυγή – έχει κατορθώσει να φτάσει σε σημαντικό βαθμό εκλογικής επιτυχίας από το τέλος του 2^ου ΠΠ. Αν και το κόμμα έχασε την κοινοβουλευτική του αντιπροσώπευση το 2019, μέχρι σε εκείνο το σημείο δεκαεφτά μέλη του κόμματος ήταν εκλεγμένοι βουλευτές. Τα σταθερά σημαντικά ποσοστά των ψήφων που η Χρυσή Αυγή (ΧΑ) λάμβανε στις εθνικές εκλογές  (μέχρι το 2019) δείχνουν μια ισχυρή εκλογική βάση καθώς τα από το 2012 εκλογικά αποτελέσματα  της ΧΑ στις εθνικές και ευρωπαϊκές εκλογές είναι απόδειξη της ισχυρής της εκλογικής βάσης (Μάιος 2012: 6,97%, Ιούνιος 2012: 6,92%, Ευρωεκλογές 2014: 9,39%, Ιανουάριος 2015: 6,28%, Σεπτέμβριος 2015: 6,99%). Και στη πράξη το 2019 κέρδισε μόλις κάτω από το 3% των ψήφων, την ίδια στιγμή που δεκάδες μέλη της διώκονταν από την ελληνική δικαιοσύνη – περιλαμβανόμενης ολόκληρης της ηγεσίας της.

Η ΧΑ έδωσε αμέσως στο κόσμο μια γεύση της πολιτικής της την νύχτα των εθνικών εκλογών του 2012, όταν μπήκε για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινοβούλιο. Μόλις έγινε ξεκάθαρο πως η ΧΑ είχε ανεβάσει το ποσοστό της σε ψήφους από 0,2 το 2011 στο εντυπωσιακό 6,92% μόλις ένα χρόνο αργότερα, ντόπιοι και ξένοι δημοσιογράφοι συνέρρευσαν στα γραφεία του κόμματος για μια συνέντευξη τύπου. Παρά το ότι κάμερες μετέδιδαν ζωντανά την εικόνα και το γεγονός λάμβανε μια δίχως προηγούμενο διεθνή προσοχή, τα μέλη του κόμματος προχώρησαν σε παρόμοιες τακτικές με εκείνες που χαρακτήριζαν την συμπεριφορά τους στο παρελθόν και στην διάρκεια των ίδιων των εκλογών: ένας skinhead μπήκε στο μικρό ασφυκτικά γεμάτο δωμάτιο με ημιστρατιωτική στολή, έκανε στρατιωτικό χιαρετισμό και διέταξε δυνατά τους πάντες να σηκωθούν όρθιοι κατά την είσοδο του Νίκου Μιχαλολιάκου, του αρχηγού του κόμματος. Ο άνδρας που ήταν επικεφαλής αυτής της τελετής ήταν ο βουλευτής της ΧΑ Γιώργος Γερμενής, ευρύτερα γνωστός ως Kaiadas (Καιάδας), το ψευδώνυμο του στην διεθνώς γνωστή black metal μπάντα Naer Mataron, ένα συγκρότημα που είχε κυκλοφορήσει τραγούδια όπως το διαβόητο «And Bloodshed Must Be Done».

Ο Καιάδας (γνωστός επίσης στους ιστορικούς ως το «χάσμα του Καιάδα») υποτίθεται πως ήταν ένας λάκκος στην αρχαία Σπάρτη που χρησιμοποιούνταν για να ρίχνουν τα νεογέννητα που δεν ήταν εντελώς υγιή κατά την γέννηση τους – ένα πρώιμο είδος ευγονικής. Αν και υπάρχουν αναφορές στις αρχαίες ελληνικές βιβλιογραφικές πηγές (πχ Παυσανίας) οι αρχαιολόγοι δεν έχουν βρει ακόμη καταληκτικά στοιχεία για την ύπαρξη του. Παρόλα αυτά όπως και οι Ναζί πριν από αυτούς, οι Έλληνες νεοναζί ταυτίζονται με την αρχαία Σπάρτη και την σύγχρονη νεοναζιστική εκδοχή της ιστορίας της αρχαίας Σπάρτης. Για παράδειγμα, ο ύμνος  της ΧΑ αναφέρεται στα μέλη της ως οι «νέοι Σπαρτιάτες», και ο Aithir, νεοναζί μέλος των ελληνικών συγκροτημάτων Invocation, Naer Mataron, Kaiadas και Gauntlet’s Sword, σημειώνει: «Η Σπάρτη ήταν ίσως οι πρώτοι Εθνικοσοσιαλιστές στην ιστορία […]  Μια περήφανη χώρα που γέννησε μερικούς από τους καλύτερους και δυνατότερους πολεμιστές στην ευρωπαϊκή ιστορία» (στο ‘zine Strength Through War 2003:19). Μαζί με άλλα μέλη της ελληνικής metal σκηνής (π.χ. Γιώργος Μάστορας), ο Kaiadas έπαιξε κεντρικό ρόλο στο κόμμα. Ο ίδιος ο αριθμός μουσικών που ήταν υποψήφιοι βουλευτές της ΧΑ (πχ. Γιώργος Γερμενής, Αρτέμης Ματθαιόπουλος) ή υποψήφιοι βουλευτές (πχ. Γιώργος Μάστορας, Απόστολος Γκλέτσος) δείχνει πως οι σχέσεις μεταξύ κάποιων νεανικών υποκουλτουρών και του νεοναζισμού στην Ελλάδα δεν είναι τυχαίες. Μουσικοί που ανήκουν σε ελληνικές heavy metal  μπάντες ή σχετίζονται με την metal σκηνή – όπως και με άλλα είδη – έχουν διαδραματίσει ηγετικό ρόλο μέσα στο κόμμα για δεκαετίες. Δίχως να λέμε πως όλοι εκείνοι που σχετίζονται με την ελληνική metal σκηνή είναι υποστηρικτές του νεοναζισμού ή πως έχουν χρησιμοποιηθεί από νεοναζιστικά συγκροτήματα, το άρθρο αυτό στοχεύει να εντοπίσει τους δεσμούς μεταξύ της metal μουσικής υποκουλτούρας και των ελληνικών νεοναζιστικών συγκροτημάτων. Όπως θα δείξει η μελέτη μας μουσικών εντύπων, η σχέση μεταξύ της metal σκηνής και του νεοναζισμού καλλιεργήθηκε εσκεμμένα  ως μέρος της στρατηγικής απόφασης  που λήφθηκε από κάποιες από τις πρώτες νεοναζιστικές ομάδες, όπως το περιοδικό Αντίδοτο. Το Αντίδοτο ήταν μάλλον η σημαντικότερη νεοναζιστική έκδοση της δεκαετίας του 1980 καθώς αντιπροσώπευε μια φράξια μέσα στο τότε διαιρεμένο νεοναζιστικό στρατόπεδο που ήταν ιδιαίτερα εστιασμένη στην μάχη για πολιτισμική παραγωγή. Ήταν η οι πιο χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι του αυτονομιστικού ή αποκαλούμενου Τρίτου Δρόμου της Νέας Δεξιάς, η οποία προωθούσε την ιδέα πως ο νεοναζισμός δεν ήταν ούτε δεξιός ούτε αριστερός αλλά ένα προοδευτικό, αντισυστημικό κίνημα και υποκουλτούρα. Όπως θα δείξουμε, στην πορεία ο νεοναζιστικός λόγος επίσης εξαπλώθηκε στον δημοφιλή καθιερωμένο metal τύπο.

Εξερευνώντας την γενεαλογία της σχέσης μεταξύ των λόγων που προωθούνταν στον ελληνικό heavy metal μουσικό τύπο και τα νεοναζιστικά έντυπα, το άρθρο αυτό επιδιώκει να δείξει πως, παρά τις αναλύσεις πολλών ερευνητών και σχολιαστών, η άνθηση των νεοναζιστικών ιδεολογιών και πρακτικών μετά το 2008 δεν ήταν απλά προϊόν της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης· στην πράξη το σύγχρονο φαινόμενο βασίζεται στην προγραμματική δουλειά που έκαναν νεοναζιστικές ομάδες στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980και ιδιαίτερα σε εκείνη του 1990.

Εμπειρικά, η εξερεύνηση μας είναι επίσης βασισμένη σε υλικό που δεν έχει προηγουμένως μελετηθεί, ιδιαίτερα στο ελληνικό πλαίσιο. Περιλαμβάνει ψηφιακές κόπιες και αυθεντικά έντυπα περιοδικών που διανέμονταν σε εθνικό επίπεδο και μικρότερων εκδόσεων όπως ελληνικά και διεθνή ‘zine. Μελετήσαμε το Metal Hammer (MH)· το βασικό ελληνικό μουσικό περιοδικό metal, το σύνολο των τευχών του ακροδεξιού περιοδικού Αντίδοτο (1987-93)· το σύνολο των τευχών του black metal περιοδικού The Forest· τα τεύχη 1 και 2 του heavy metal περιοδικού Iron. Σχετικά με μικρότερης διανομής ‘zines, μελετήσαμε πολλά ελληνικά zines: Revenge of Metal (1-4) γραμμένο από μέλη της ΧΑ υπό το ψευδώνυμο «Nazi-headbangers»· το Sub Terra (1996) γραμμένο από το Γιώργο Φλωράκη (αρχισυντάκτη του MH) και τον Γιώργο Ζαχαρόπουλο (των Necromantia)· το Wallachian Tyrant (2003) και Heathen Pride (2003) γραμμένα από μέλη των Der Strmer που ήταν επίσης μέλη της ΧΑ· το Medieval Tortures (τεύχη 2 και 3) γραμμένα από μέλος των συγκροτημάτων Funebre Inferi και Hieronym Inferiorum· και το περιοδικό Blasphemous (1991 και 1992). Ερευνήσαμε επίσης διεθνή zine που περιείχαν ελληνικά συγκροτήματα: το Dark Blaze (2001) που είχαν τους Naer Mataron· το Hatemonger Warzine (1997 και 2003)που είχαν τους Lamnentation/Der Stürmer· Strength Through War (2003) που είχε τους The Shadow Order· το Horror High (1996) που είχε τους Necromantia· το Pure Fucking Hell (1994) που είχε τους Varathron· το Amortization (1996) που είχε τους Necromantia· το Genocide (1996) με τους Wampyre ShadowWolf· το 666 (1999-2000) με τους Goatvomit και Unholy Archangel· το Hellflame (1997 και 1998) με τους Cernunnos και Unholy Archangel αντίστοιχα· το The New Aeon (1996) με τους Necromantia· το ειδικό ελληνικό τεύχος του 2017 του In Search of Pure Negativity που είχε συνεντεύξεις με 19 ελληνικές μπάντες· το Through Fire and Ashes (2014) με τους Iron Youth· και το Swastikas Rising (2017) που είχε τους Der Stürmer. Όλα τα περιοδικά και ‘zines που αναφέρθηκαν εδώ είναι στην ερευνητική συλλογή των συγγραφέων, είτε ως φυσικές ή ως ψηφιακές κόπιες.

Χρυσή Αυγή και Metal Μουσική

Το 1992, τεράστιες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην χρήση του ονόματος Δημοκρατία της Μακεδονίας ως του ονόματος του νέου κράτους που προέκυψε από την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας. Εκείνη την εποχή, οι διαμαρτυρίες αυτές προωθούνταν από την  κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη (πατέρα του σημερινού πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη), την Εκκλησία, τα κρατικά και τα πρόσφατα δημιουργημένα ιδιωτικά κανάλια, όπως και από τις περισσότερες εφημερίδες και κόμματα. Στο μεταξύ η Λαϊκή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αλβανίας είχε καταρρεύσει ένα χρόνο νωρίτερα (1991) και εκατοντάδες χιλιάδες μεταναστών είχαν αρχίσει να έρχονται στην Ελλάδα για πρώτη φορά, κάνοντας την μεγαλύτερη διεθνή πληθυσμιακή εισροή προς την Ελλάδα από το τέλος του Ελληνοτουρκικού Πολέμου του 1922-23 και την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ των δυο χωρών. Όπως θα έγραφε ένα πρώην ηγετικό στέλεχος της ΧΑ σε βιβλίο ένα χρόνο αργότερα, αυτές ήταν «οι καλύτερες συνθήκες για μια εθνικοσοσιαλιστική κυβέρνηση να ανθίσει». Ο Ψαρράς σημειώνει πως ήταν στον απόηχο αυτών των διαδηλώσεων, τον Ιανουάριο του 1993, που η ΧΑ οργανώθηκε ως πολιτικό κόμμα και άρχισε να εκδίδει εβδομαδιαία εφημερίδα.

Σημαντικό ήταν, πως αυτά τα γεγονότα έλαβαν χώρα μαζί με την εμφάνιση του αποκαλούμενου δευτέρου κύματος του ελληνικού black metal στις αρχές της δεκαετίας του 1990, με τις περισσότερες μπάντες σε αυτή τη σκηνή να έχουν δεσμούς με τον εθνικοσοσιαλισμό και τις σατανιστικές του παραφυάδες. Οι Legion of Doom, Lamentation (προοίμιο των Der Stürmer), Tatir και Βάκχια Νεράιδα ήταν ανοιχτά αυτό που αναφέρονταν ως National Socialist Black Metal (NSBM), ή «α-πολιτικά», όπως περιγράφεται από τον Shekhovtsov. Σύμφωνα με τον Shekhovtsov, η α-πολιτική μουσική μπορεί να περιέχει εμφανείς ή καλυμμένες αναφορές σε κεντρικά στοιχεία του φασισμού, αλλά είναι δημόσια αποκομμένη από πρακτικό πολιτικό έργο, π.χ. οργάνωση μελών, κομματικές δραστηριότητες και στρατολόγηση. Έτσι, ενώ κάποια από τα συγκροτήματα και μέλητ ων συγκροτημάτων μπορεί να αποστασιοποιούνται δημόσια από το νεοφασισμό και το νεοναζισμό, όπως οι Kawir, Acherontas ή Necromantia, τα σύμβολα, οι στίχοι ή ο λόγος που χρησιμοποιούν ξεκάθαρα και θετικά αναφέρονται σε αυτά.

Πολλοί παράγοντες εξηγούν την επιρροή των ακροδεξιών οργανώσεων και της ΧΑ στην ελληνική metal σκηνή. Πρώτα υπήρχαν και υπάρχουν metal συγκροτήματα φιλικά προς την ΧΑ των οποίων τα μέλη ήταν/είναι μέλη του κόμματος. Οι Naer Mataron είναι το πιο ευρέως γνωστό παράδειγμα, καθώς ένα από τα ιδρυτικά του μέλη (Kaiadas) ήταν βουλευτής της ΧΑ μεταξύ του 2012 και 2019, ενώ το άλλο μακροχρόνιο μέλος (Indra ή Necrolord ή Sotiris S ή Bestial Necroperversor of Traditional Goat Worship an Mockery, το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Σωτήρη Σχινά) είναι επίσης μέλος της ΧΑ και συχνά ακούγεται ως ομιλητής σε συγκεντρώσεις του κόμματος σε όλη την Ελλάδα. . είναι σημαντικό να σημειώσουμε  πως οι Naer Mataron δεν είναι περιθωριακή μπάντα  στην παγκόσμια μουσική σκηνή. Είναι ίσως η μόνη «επαγγελματική» μπάντα αποτελούμενη από μέλη της ΧΑ· η μουσική τους έχει κυκλοφορήσει από μια πολύ γνωστή «ανεξάρτητη» metal εταιρία (Season of Mist), και έχουν συνεργαστεί με ευρέως γνωστούς μουσικούς από την Σουηδία (Henrik Nordvargr Björk), την Νορβηγία (Yusaf Parvez) και τις Ηνωμένες Πολιτείες (Jarboe, από την προηγουμένως ιδιαίτερα αγαπητή μπάντα, Swans). Είχαν μια υποσχόμενη καριέρα για το είδος της μουσικής που παίζουν (black metal), και συνέχισαν να κυκλοφορούν μουσική ακόμη και μετά την εκλογή του Kaiadas ως βουλευτή.

Άλλα συγκροτήματα που είναι μέρος της σχετιζόμενης με την ΧΑ ελληνική metal σκηνή περιλαμβάνουν τους διαβόητους Legion of Doom, Der Stürmer (εμπνευσμένοι από την ομώνυμη σκανδαλοθηρική αντισημιτική εφημερίδα που εκδίδονταν από το 1923 ως το τέλος του 2^ου ΠΠ από τον ναζί Julius Streicher) και τους Iron Youth. Οι Legion of Doom ήταν ανάμεσα από τους πρωτοπόρους του NSBM, ενώ οι Der Stürmer καθιερώθηκαν ως μια από τις πιο ανοιχτά NSBM μπάντες της παγκόσμιας σκηνής – στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ένα από τα μέλη του συγκροτήματος ήταν ο υπεύθυνος διεθνών σχέσεων της ΧΑ. Οι Iron Youth παίζουν ένα υβρίδιο thrash metal/skin και ένα από τα μέλη τους είναι ο Γιώργος Μάστορας, ηγετικό στέλεχος της ΧΑ υπεύθυνο για την επαφή με τις νεανικές υποκουλτούρες. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο Μάστορας, ένα από τα παλιότερα μέλη της ΧΑ, ήταν επίσης υπεύθυνος για ένα βραχύβιο αλλά επιδραστικό nazi-metal fanzine, με τίτλο Η Εκδίκηση του Metal, καθώς και για το περιοδικό νεολαίας της ΧΑ, Αντεπίθεση. Οι πολιτικές του απόψεις είναι εμφανείς στα τρία παραθέματα παρακάτω:

«Οι Iron Youth είναι η Εκδίκηση του Metal και το πρώτο επίσημο συγκρότημα των Ελλήνων Ναζί Μεταλλάδων. Το zine μας είναι η μεπροσθοφυλακή του White Power τύπου στην ελλάδα. Και φυσικά, παρά την συμπάθεια μας για το Oi! Και το Hatecore, δεν μπορούμε να κρύψουμε πως το Heavy Metal είναι η σύγχρονη ΛΕΥΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ» (Iron Youth 1998)

«Πάνω από όλα αντιλαμβανόμαστε την σύγχρονη μουσική ως ένα ακόμη πολιτισμικό όπλο στην Μεγάλη Μάχη που δίνουμε και δεν είναι αυτοσκοπός η ίδια. Ο μόνος αυτοσκοπός είναι ΑΙΜΑ […]: ‘ΜΟΝΟ ΤΟ ΑΙΜΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΥΡΙΣΕΙ ΤΟΥΣ ΤΡΟΧΟΥΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ’. Zieg Hail! » (Μάστορας, 2003)

«Χαιρετίζουμε ξανά το όλο και μεγαλύτερο κύκλο φίλων μας και συντρόφων που μας υποστηρίζουν και τους ζητάμε να στηρίξουν  την ελπιδοφόρα μας White Power Metal (και Hatecore) μουσική σκηνή. Την ίδια στιγμή, ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ [από τους φίλους και συντρόφους μας], ως ακτιβιστές, να είναι πρώτα και κύρια πολιτικά ενεργοί. Τα μουσικά ενδιαφέροντα δεν είναι αρκετά για να φέρουν την Νίκη». (Μάστορας, 1997)

Οι ιστορικές αναφορές πάνω στην ΧΑ έχουν αποκαλύψει πως το φαινόμενο μελών συγκροτημάτων black metal να κατέχουν τις υψηλότερες κομματικές θέσεις κάθε άλλο παρά συμπτωματικό είναι. Όπως σημειώνει ο Ψαρράς, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η ΧΑ είχε επενδύσει στο να αποκτήσει σχέσεις με οπαδούς ποδοσφαίρου, χούλιγκανς και μουσικές σκηνές ως τρόπο προσέλκυσης νεολαίας. Όπως αναφέρθηκε, από το 1998 η ΧΑ είχε επίσης ένα Μέτωπο Νεολαίας, ο σκοπός του οποίου, σύμφωνα με τον αρχηγό του, Γιώργο Μάστορα, είναι να παρεισφρήσει υποκουλτούρες στις οποίες «η νεολαία έχει μαζική παρουσία, όπως η μουσική και τα ποδοσφαιρικά γήπεδα». Με αυτή την ιδιότητα ως εκπρόσωπος της ΧΑ μιλώντας σε ένα νεοναζιστικό skinhead fanzine είπε πως «η μουσική δεν είναι μόνο διασκέδαση» αλλά «ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να επηρεάσουμε ανθρώπους». Οι νεοναζί μουσικοί είναι «στρατιώτες αφιερωμένοι στην εθνικοσοσιαλιστική βιοθεωρία» (Oi! Hatezine).

«Μέσα Από τις Στάχτες»

Δεν ήταν μόνο το περιοδικό Αντεπίθεση που προωθούσε την διάδοση της νεοναζιστικής ιδεολογίας μέσα από την εισχώρηση στην μουσική σκηνή, καθώς άλλες νεοναζιστικές ομάδες μιλούσαν ανοιχτά για τέτοιους στόχους από την δεκαετία του 1980. Μετά την πτώση της ακροδεξιάς χούντας των συνταγματαρχών το 1974, φράξιες της ελληνικής ακροδεξιάς ήταν επικριτικές  ως προς αυτό που περιέγραφαν  ως την «ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς» ομάδες που ανήκαν στην ακροδεξιά (πχ. Εθνικοσοσιαλιστές βαθιά επηρεασμένοι από από την χιτλερική εκδοχή του ναζισμού) αισθάνθηκαν  πως το κίνημα τους στερούνταν διανοούμενους και πολιτισμική επιρροή. Ο βασικός στοχαστής  της Γαλικής Νέας Δεξιάς, ο Alain de Benoist, και η γκραμσιανής έμπνευσης σκέψη του, είναι μια επιρροή από αυτή την άποψη. Το φιλοναζιστικό περιοδικό Το Κίνημα, και οι εκδότες του (Ελεύθερη Σκέψη) έγραφαν ήδη για τον de Benoist, όπως και εξέδιδαν και διαφήμιζαν τα βιβλία του (το Les idées à l’endroit εκδόθηκε ως Οι ιδέες στα Ορθά) ήδη από το 1980.

Μερικά χρόνια αργότερα, το νεοναζιστικό περιοδικό Αντίδοτο επανέλαβε την αναγκαιότητα για την ακροδεξιά να αυξήσει την πολιτιστική της παραγωγή και να κερδίσει πολιτισμική ηγεμονία πάνω στην ελληνική νεολαία:

«Στο πολιτιστικό μέτωπο, μέχρι σήμερα η Δεξιά δεν έχει κουλτούρα […] Ο πολιτιστικός λόγος της Αριστεράς είναι χρεοκοπημένος. Οι ρεαλιστές ανάμεσα στους αριστερούς μιλάνε για μια μετα-μαρξιστική αριστερά, οικολογία και ‘εναλλακτικές αυτόνομες λύσεις’. Αυτή η πολυπρόσωπη πολιτική-πολιτισμική κρίση περιέχει πολλά θετικά για εμάς. Επειδή μας επιτρέπει να αλληλεπιδράσουμε με μια κοινωνία για την οποία όλα τα δόγματα έχουν καταρρεύσει και οι άνθρωποι αναζητούν κάτι νέο. Δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε στην νεολαία μας και το λαό να στραφεί σε ‘συντηρητικές’ λύσεις […] Η νεολαία που σήμερα ενσαρκώνει την σύγκρουση και το πόλεμο με το σύστημα, πρέπει να πολεμήσει κάτω από τα λάβαρά μας»

Το πρώτο τεύχος του Αντίδοτου στο εξώφυλλο είχε μια φωτογραφία του Che Guevara και άρθρα πάνω στον αντιαμερικανισμό σε μια εποχή η Αθήνα ήταν γεμάτη με παρόμοιας αισθητικής και δημοφιλή αριστερά έντυπα. Ωστόσο το περιεχόμενο του Αντίδοτου είχε ξεκάθαρες νεοναζιστικές ιδεολογίες: λευκή υπεροχή, αντισημιτισμό και ούτω καθεξής και σε επόμενα τεύχη, σβάστικες και άλλα ναζιστικά  σύμβολα εμφανίστηκαν πιο ανοιχτά στο εξώφυλλο. Έτσι το η ομάδα του Αντίδοτου άρχισε να εκδίδει βιβλία και σχέδια, και πιο σχετικό με το θέμα μας, άρχισε να κυκλοφορεί, να παρουσιάζει και να προωθεί μουσική. Η πρώτη ομάδα που επαινέθηκε από το Αντίδοτο ήταν οι πρόσφατα «οργανωμένοι» Έλληνες skinhead.

Τα άρθρα για την skinhead υποκουλτούρα ήρθαν σε μια εποχή  (μέσα του 1980) που οι skinhead υποστήριζαν ενεργά δεξιές ομάδες (και την αστυνομία) στις συγκρούσεις τους με τους αριστερούς και τους αναρχικούς. Στο Αντίδοτο 2 και 3, υπήρχαν κείμενα που έδειχναν το πρώιμο ενδιαφέρον της ομάδας του Αντίδοτου στην μουσική κουλτούρα. Στο Αντίδοτο 11, υπάρχει ένα ανώνυμο άρθρο για τους Ευρωπαίους skinhead. Στο επόμενο τεύχος, ο ακροδεξιός τρομοκράτης, Αριστείδης Καλέντζης, γράφοντας ως «πολιτικός κρατούμενος» από την φυλακή, έγραψε ένα «παιάνα» για τους Έλληνες skinhead, σχολιάζοντας πως οι «κοντοκουρεμένοι ανυποχώρητοι νέοι της εποχής μας», «απαιτώντας να παίξουν ξανά μπροστά στα πατρικά σπίτια τους […] κράδαιναν μια βαριά αλυσίδα ενάντια στον πρώτο αράπη που θα έβλεπαν».

Η στιγμή, το 1987, ήταν πολιτικά σημαντικό. Το 1987 ο πανεπιστημιακός φοιτητικός τομέας της Νέας Δημοκρατίας (ΔΑΠ-ΝΔΦΚ) κέρδισε για πρώτη φορά τις εκλογές των πανεπιστημίων με 27% των ψήφων. Ήταν μια σημαντική στιγμή για την ελληνική πολιτική, καθώς σήμαινε το τέλος του σύντομου εγχειρήματος της ενίσχυσης της αριστεράς  που είχε ξεκινήσει με την πτώση της χούντας το 1974, με την συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών να ψηφίζουν την Αριστερά. Τρία χρόνια αργότερα, το 1990, η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ κέρδισε την μεγαλύτερη νίκη με ένα εντυπωσιακό 47% των ψήφων. Οι λόγοι για αυτή την επιτυχία είναι πολλοί και άσχετοι με αυτό το άρθρο, αλλά εν συντομία κάποιος μπορεί να πει πως η απογοήτευση με την ευρύτερη Αριστερά, που ταυτίζονταν με το ΠΑΣΟΚ, που εκλέχθηκε με ένα έντονα ακροαριστερό και αντιιμπεριαλιστικό μανιφέστο, ήταν ο κύριος υπεύθυνος. Ίσως ένα από τα πιο ενδεικτικά περιστατικά ήταν η αστυνομική εκτέλεση, στη διάρκεια επεισοδίων του 15χρονου Μιχάλη Καλτεζά το 1985 (κατά την δεύτερη θητεία του ΠΑΣΟΚ), που προκάλεσε τη διάσπαση μέσα στην Αριστερά και αποδυνάμωσε τις αριστερόστροφες δυνάμεις στα πανεπιστήμια. Στο μεταξύ το Κομμουνιστικό Κόμμα προσπαθούσε να κερδίσει την ηγεμονία μέσα στην Αριστερά, οδηγώντας στην απογοήτευση πολλών μη μελών και αργότερα των ίδιων των μελών του.  Υπήρχε ένα ζήτημα  δημόσιας παρουσίας και ελέγχου των δημόσιων χώρων από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν η Νέα Δημοκρατία, σε συνεργασία με την αστυνομία και νεοναζί, λεπενιστές και skinhead οργανώνοντας διαβόητες ομάδες κρούσης που αξιοποιήθηκαν αποτελεσματικά κατά διαδηλωτών, διαδηλώσεων και αντίπαλων νεανικών κουλτουρών όπως punk, φοιτητές και αναρχικούς.  Είναι μέσα σε αυτό το πλαίσιο που η πρώτη ελληνική skinhead μπάντα ηχογράφησε το πρώτο της τραγούδι «Βόρεια Ήπειρος» (ΣτΜ: το συγκρότημα ονομάζονταν The Last Patriots) και έπαιξαν σε ένα φεστιβάλ του ακροδεξιού κόμματος  ΕΠΕΝ, που είχε ιδρυθεί από τον πρώην στρατιωτικό δικτάτορα, Γεώργιο Παπαδόπουλο. «Βόρεια Ήπειρος» είναι το όνομα που οι Έλληνες εθνικιστές δίνουν στην Νότια Αλβανία, την οποία θεωρούν κομμάτι των ελληνικών εδαφών (Ήπειρος) που πρέπει να ελευθερωθούν. Αν και αυτό μπορεί να μοιάζει σαν ένα τυχαίο δεξιό επεκτατικό τραγούδι, η Βόρεια Ήπειρος ήταν πολύ σημαντικό θέμα για την ελληνική ακροδεξιά  στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, και τελικά οδήγησε σε σοβαρά περιστατικά. Το Μέτωπο Απελευθέρωσης Βορείου Ηπείρου (ΜΑΒΗ), μια ελληνική ακροδεξιά τρομοκρατική ομάδα, εξαπέλυσε μια σειρά από επιθέσεις σε αλβανικούς στόχους (1984: έκρηξη βόμβας στην Αλβανική πρεσβεία στην Αθήνα· 1991: βομβιστική επίθεση στο αλβανικό προξενείο), το πιο σοβαρό από αυτά συνέβη το 1994 όταν η ομάδα πέρασε στην αλβανική επικράτεια, εισέβαλε σε ένα στρατώνα, πήρε τους στρατιώτες αιχμαλώτους και δολοφόνησε τον αξιωματικό τους.

Παρά το πρώιμο ενδιαφέρον στους skinhead και τις μουσικές τους υποκουλτούρες, το metal έγινε η μορφή της χαρακτηριστικής νεοναζιστικής μουσικής για την ομάδα του Αντίδοτου. Το πρώτο άρθρο για το metal ήταν μια συνέντευξη με μια ελληνική επική «white power» metal μπάντα, τους Sacrament. Ο ρατσιστικός, λευκού-σοβινιστικού τύπου λόγος είναι αισθητός:

«Αντίδοτο: Πως εξηγείτε το γεγονός πως δεν υπάρχουν ‘μεγάλες’ μαύρες heavy metal μπάντες;

Θανάσης (μέλος του συγκροτήματος 1): Οι μαύροι δεν θα πρέπει να παίζουν heavy metal, το αγνό heavy metal είναι μόνο για λευκού.

Αλέξανδρος (μέλος του συγκροτήματος 2): Οι μαύροι δεν μπορούν να παίξουν heavy metal, δεν είναι στο αίμα τους, ούτε έχουν την τεράστια μυθολογία από την οποία να αντλήσουν έμπνευση όπως εμείς οι Έλληνες και οι Βόρειοι λαοί»

Αυτό το άρθρο το ακολούθησε  ένα δεύτερο στο Αντίδοτο 30 πάνω στο επικό heavy metal. Το άρθρο υποστηρίζει πως το heavy metal είναι και ρατσιστικό και πατριαρχικό:

«Το Heavy Metal είναι ένα άγριο, επιθετικό μέρος […] φορτισμένο με μια πολεμική διάθεση· έτσι είναι φυσικό να απορρίπτουμε  την θηλυκή παρουσία, όχι ως κοινό, αλλά ως δημιουργικούς και ίσους συνθέτες και εκτελεστές σε αυτό το συγκεκριμένο είδος […] Το H.M. είναι λευκή μουσική και κανένα λογικό όν δεν μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό, ακόμα και μια επιφανειακή γνώση του είδους επιβεβαιώνει την αλήθεια αυτής της πρότασης […] Η H.M. μουσική έχει μια βαθιά φυλετική δύναμη που γεμίζει κάθε πραγματικό οπαδό με βεβαιότητα και σιγουριά»

Με αρχή το Αντίδοτο 31, μια τακτική στήλη για τη μουσική με τίτλο «Metal Ανατομία» εμφανίστηκε στο περιοδικό. Ο ανώνυμος συγγραφέας της «Metal Ανατομίας» γράφει στο Αντίδοτο 32:

«Θα είμαστε προκλητικοί παντού και πάντοτε. Με την όψη μας και με τη μουσική μας. με το τρόπο σκέψης μας. με τον ηρωικό τρόπο ζωής μας […] Είμαστε οπαδοί του Heavy Metal. Της μόνης λευκής επαναστατικής μουσικής. Της μόνης ανυποχώρητης φωνής της νεολαίας εναντίον όλων […] Ζώντας σε εποχές όπου η ‘ειρηνική’ διάθεση που κυριαρχεί εξυπηρετεί τους οικονομικά ισχυρούς και κυριαρχεί στους αδύναμους, το heavy metal με το να φωνάζει με όλη του τη δύναμη ‘αν θες ειρήνη, ετοιμάσου για πόλεμο’ δέχεται ανελέητη επίθεση από το εβραϊκό κατεστημένο […] Μπορεί με βάση τα παραπάνω κανείς να καταλάβει εύκολα πως το H.M. είναι μουσική από λευκούς για λευκούς»

Αν και η φράξια του Αντίδοτου δεν καθιερώθηκε στο προσκήνιο όπως η Χρυσή Αυγή, καθώς διαλύθηκε νωρίς, αποτελεί παρόλα αυτά μια παραγωγική περίπτωση μελέτης. Πρώτα, πρέπει να έχουμε στο νου πως εκείνη τη περίοδο, η ΧΑ, όπως το Αντίδοτο, δεν υπήρχαν με τη μορφή κόμματος, αλλά περισσότερο ως ομάδα που εξέδιδε το περιοδικό Χρυσή Αυγή. Δεύτερο, πολλοί από τους συνεργάτες και σύμμαχοι του Αντίδοτου εφτασαν σε ηγετικές θέσεις μέσα στην ακροδεξιά τα επόμενα χρόνια. Για παράδειγμα ο Νικόλαος Κρέσπης, ο ταμείας του περιοδικού, εκλέχθηκε ως βουλευτής της ΧΑ  το 2012. Ο Θεοδόσιος Αθανασάς συντάχθηκε με έναν άλλο ακροδεξιό πολιτικό, τον Μάκη Βορίδη, και έγινε διευθυντής του υπουργικού του γραφείου, όταν ο τελευταίος έγινε υπουργός με την Νέα Δημοκρατία. Ο Βορίδης παραμένει σημαντικό στέλεχος της τωρινής πλειοψηφίας της Νέας Δημοκρατίας στο ελληνικό κοινοβούλιο. Ο Χρήστος Χαρίτος ακαολούθησε ένα μοναπάτι που τον είδε να καταλήγει στην ΧΑ το 2014 ενώ προηγουμένως ήταν αρχισυντάκτης της λεπενικής εφημερίδας Ελληνικό Μέτωπο και αναμίχθηκε με την Πανελλήνια Ένωση Οπαδών του Ολυμπιακού. Άλλοι, όπως ο Ιωάννης Χαραλαμπόπουλος και ο Βασίλης Μισιρής έκαναν τακτικές εμφανίσεις σε εθνικά κανάλια ως ειδικοί στην παραφυσική, τα UFO και άλλες θεωρίες συνωμοσίας γύρω από την αρχαία Ελλάδα. Ο Σπύρος Τζανόπουλος, που έγραψε ένα άρθρο με τίτλο «Περί των Φυλετικών Προβλημάτων της Ευρώπης και της Ελλάδας» στο Αντίδοτο 25 κέρδισε τα δεκαπέντε λεπτά δόξας του ως φιλο-Σέρβος μαχητής  στη διάρκεια της σφαγής της Σρεμπρένιτσα το 1995. Ο Κώστας Βαϊκούσας, πρώην καθηγητής φυσικής αγωγής,  λαμβάνει ετήσιες δοξολογίες από νεοναζιστικές ομάδες όπως η Υπερβόρεα και η ARMA. Ο γιός του εκδότη του Αντίδοτου, Νίκος Σορωτός, ήταν υποψήφιος με την ΧΑ στις δημοτικές εκλογές στην Αθήνα. Τέλος, ενώ το Αντίδοτο δεν μεταμορφώθηκε ποτέ σε κόμα με το τρόπο που το έκανε η ΧΑ, η έμφαση του στην νεανική υποκουλτούρα έχει αφήσει ανεξίτηλη ιδεολογική και πολιτική κληρονομιά με τα αυτοπροσδιοριζόμενες «αυτονομιστικές» εθνικοσοσιαλιστικές ομάδες όπως ο Μαύρος Κρίνος και η Blood & Honour Hellas

Από Νεοναζιστικά Fanzine στον Καθιερωμένο Μουσικό Τύπο της Νεολαίας

Αντίθετα  με αυτό που έχουν ισχυριστεί κάποιοι συγγραφείς – π.χ. οι Τριανταφύλλου και Κούκη που υπονοούν πως το 2011 ήταν η πρώτη φορά που οι δρόμοι της Αθήνας βίωσαν μαζική αντιμεταναστευτική βία – η βία κατά των μεταναστών ήταν και εμφανής και ανεκτή πολύ πριν από την οικονομική κρίση. Τα γεγονότα του 2003 (ΣτΜ: εννοεί τον αγώνα 2004 που μετά την ήττα της Ελλάδας πραγματοποιήθηκε πογκρόμ κατά Αλβανών μεταναστών) προσφέρουν ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας βίας: μετά την νίκη της Αλβανίας επί της Ελλάδας σε διεθνή ποδοσφαιρικό αγώνα, πολλαπλά μίνι πογκρόμ πραγματοποιήθηκαν στους δρόμους της Αθήνας και άλλων πόλεων, στοχεύοντας κυρίως Αλβανούς μαζί με άλλες εθνικότητες. Τα πογκρόμ κατέληξαν στο θάνατο ενός Αλβανού μετανάστη και άφησαν δεκάδες τραυματίες. Σημαντικό σημείο, δεν είναι μόνο ο μεγάλος αριθμός ανθρώπων που αναμίχθηκαν στα πογκρόμ και που πρέπει να αναφέρουμε εδώ, αλλά η «σιωπηρή αποδοχή» και σχεδόν με συμπάθεια κατανόηση για τους υπαίτιους από το ελληνικό κοινό.  Θεωρήθηκε ευρέως πως οι δράστες προκλήθηκαν από τους Αλβανούς που πανηγύρισαν ανοιχτά τη νίκη τους σε δημόσιους χώρους όπως η πλατεία Ομονοίας στο κέντρο της Αθήνας. Λίγο πριν η Ελλάδα είχε κερδίσει το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου για πρώτη φορά στην ιστορία, έτσι η ήττα ήταν ακόμη πιο ταπεινωτική για τα εκατομμύρια Έλληνες που είχαν κατακλύσει για να γιορτάσουν πριν λίγο καιρό. Όπως σημειώνει ο Ψαρράς, «η Αλβανία κερδίζοντας το παιχνίδι θεωρήθηκε από σχεδόν όλους πως ανέτρεπε την έμφυτη κοινωνική ιεραρχία, σύμφωνα με την οποία οι μετανάστες δεν μπορεί παρά να είναι δεύτεροι όταν συγκρίνονται με τους ντόπιους». Τα γεγονότα αυτά  δεν μπορούν να αποκοπούν από το βαθμό επιρροής που είχε ήδη αποκτήσει η ΧΑ στην νεανική ποδοσφαιρική κουλτούρα. Η λέσχη οπαδών της ελληνικής εθνικής ομάδας, «Γαλάζια Στρατιά», καθοδηγούνταν από το σημαντικό βουλευτή της ΧΑ, Ηλία Παναγιώταρο, ενώ ανοιχτά νεοναζιστικές λέσχες οπαδών των μεμονωμένων ομάδων λειτουργούσαν επίσης (ΝΟΠΟ στο Παναθηναϊκό, Gataioi στην ΑΕΚ, Ιερολοχίτες στον Άρη), και συχνά καθοδηγούνταν από μέλη της ΧΑ.

Αν και η σχέση μεταξύ νεοναζί και ποδοσφαιρικών οπαδών έχει αναλυθεί από κάποιες μελέτες για τον νεοναζισμό στην Ελλάδα, αυτό που είναι εξίσου σημαντικό και πολύ λιγότερο μελετημένο είναι πως οι ακροδεξιές ομάδες πέτυχαν τους στόχους τους να διαδώσουν νεοναζιστικό λόγο μέσα στις μουσικές υποκουλτούρες όπως το heavy metal. Ελάχιστοι έχουν προσέξει την περίοδο που αναφερόμαστε (από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ως τα μέσα της δεκαετίας του 2000), και ιδιαίτερα πως ο νεοναζιστικός λόγος βρήκε το δρόμο του στο Metal Hammer (MH), το πιο δημοφιλές καθιερωμένο metal μουσικό περιοδικό, που ήταν το πιο δημοφιλές πολιτισμικό περιοδικό στη χώρα περιλαμβάνοντας ακραίο δεξιό λόγο για ένα διάστημα. Η έρευνα μας αποκάλυψε πολλά στοιχεία πως το MH περιέχει λόγο πάνω στον αντικομμουνισμό, την λευκή υπεροχή, τον φυλετισμό/ρατσισμό και αντισημιτισμό αναμιγμένο με φιλοπαγανισμό και αντιχριστιανισμό (ή μάλλον αντι-ιουδαιοχριστιανισμό).

Ξετυλίγοντας τα αντιχριστιανικά συναισθήματα, μπορούμε να δούμε πως απεικονίζουν τους κάθε άλλο παρά στενούς δεσμούς μιας νεότερης γενιάς εθνικιστών με το χριστιανισμό. Επιπλέον, ο αντιχριστιανισμός, για πολλούς Εθνικοσοσιαλιστές μουσικούς της metal σκηνής της Ελλάδας και παγκοσμίως, είναι στην ουσία μια απόρριψη της εβραϊκής προέλευσης του χριστιανισμού. Για αυτό, για παράδειγμα, ο χριστιανισμός συχνά αναφέρεται ως «Ιουδαιοχριστιανισμός», και γιατί οι σατανιστικές black metal μπάντες μερικές φορές απορρίπτονται από τους Εθνικοσοσιαλιστές, μιας και «ο Σατανάς είναι εβραϊκή έννοια». Σε ένα από τα πρώτα ελληνικά death-black metal zines, που συντάσσονταν από μέλη των Necromantia και των Varathron, διαβάζουμε το παρακάτω απόσπασμα από το Στέφανο  νβ μν(Necroabyssius) των Varathron:

«Αδαείς μαλάκες που δεν καταλαβαίνουν με τι ασχολούνται όταν ισχυρίζονται πως είναι Σατανιστές. Αρχίδια. Κολλημένοι σε μια θεωρία δημιουργημένοι από Εβραίους και Χριστιανούς (σχεδόν το ίδιο) και δεν είναι πραγματικός Σατανισμός […] Ο Σατανισμός είναι κάτι εντελώς διαφορετικό».

Αυτές οι «αληθινές» σατανιστικές-παγανιστικές τάσεις, που συνδέουν το Σατανά και το Σατανισμό με τον («ελληνικό») παγανισμό έναντι του «ιουδαιοχριστιανισμού», ήταν επίσης παρούσες στις πρώτες μέρες της ΧΑ, με ποιήματα αφιερωμένα στον Σατανά ως Πάνα και τον Εωσφόρο γραμμένα από τον αρχηγό της ΧΑ και άλλα μέλη («Ο Μέγας Παν» από τον Νικόλαο Μιχαλολιάκο το 1980, «Το Λαμπερό Φώς του Εωσφόρου» από τον Οδυσσέα Πατεράκη το 1981). Το ποίημα του Μιχαλολιάκου έχει μεταφραστεί από τους Naer Mataron στο τραγούδι τους «Goat Worship» 2011 ως «Freezing silence from the forest, the stench of crime/Seizure of the moment and human sacrifice/Goat figured he came forth, of myths nostalgic/Satanically supreme, the great Pan».

Επιπλέον, πολλές από τις μπάντες που σχετίζονται με το παγκόσμιο NSBM επίσης έχουν εμφανιστεί στο MH: οι Graveland και Burzum είναι μεταξύ των πιο διάσημων μη ελληνικών, αλλά οι ελληνικές NSBM μπάντες επίσης εμφανίστηκαν στις σελίδες του MH είτε σε παρουσιάσεις, διαφημίσεις ή σε playlist αγαπημένων τραγουδιών. Η μουσική των Naer Mataron παρουσιάστηκε στο τεύχος 149 (06/1997), ενώ δυο μήνες αργότερα η κυκλοφορία τους Up from the Ashes ήταν δεύτερη στο top-ten “GREEK FREAK PLAY BOY LIST» (τεύχος 151, 08/1997). Οι Legion of Doom, πιθανώς η πιο διαβόητη ελληνική NSBM μπάντα, πήρε θετική κριτική για το άλμπουμ τους με τίτλο For Those of the Blood, με την παρατήρηση πως ο δισκοκριτικός δεν «θέλει να είναι εκείνος που θα κρίνει σε ιδεολογικό επίπεδο» (τεύχος 149, 06/1997).

Σε πολλές περιπτώσεις, αναφορές στο νεοναζισμό ή το φασισμό γίνονταν με καλυμμένο τρόπο, σαν να αφήνονταν στοιχεία για τους μυημένους:

«Είτε εξαιτίας χάρη στον Tolkien, έχουμε μια ιερή συμμαχία με τα Υψηλά Ξωτικά, ή επειδή έχουμε διαφορετική άποψη για τον 2^ο ΠΠ, πιστεύουμε πως ο Paul Anderson αντιστρέφει τα πλαίσια και μαζί τους, αντιστρέφει τις αντιμαχόμενες πλευρές» (151, 08/1997)

«Μέσα στο βιβλιαράκι του CD, υπάρχει ένα έξυπνο παγανιστικό μήνυμα: μια φωτογραφία που απεικονίζει τρεις νοσοκόμες που αντί για κόκκινο σταυρό έχουν τον ρούνο algiz [ένα γερμανικό και αργότερα ναζιστικό μυστικιστικό σύμβολο] στα καπέλα τους» (175. 07/1999)

«Μεσαιωνικό ναι, αλλά με εντονότερη επική και πολεμική εστίαση, με το ίδιο πολλές ‘δημοκρατικές’ αναφορές (δείτε επίσης Blood Axis, Der Blutarsch) και το ίδιο μιλιταριστικές όσο πάει για να μην αποκληθεί με την λέξη που τελειώνει σε -ίστας [φασίστας], καθώς αυτή η λέξη θα τελείωνε την καριέρα του» (193, 11/2001)

Κάποιοι από τους δημοσιογράφους του MH δεν απέφυγαν να προωθήσουν – αν και με εσκεμμένα ασαφείς όρους – ανοιχτά νεοναζιστικά περιοδικά. Στο MH 149 (06/1997), για παράδειγμα, υπήρχε μια διαφήμιση για το πολύ γνωστό νεοναζιστικό περιοδικό για νέους Resistance, που έβγαζε ο William Luther Pierce στις ΗΠΑ. Αξίζει να μεταφερθεί αυτούσιο:

«RESISTANCE #8, Νέο τεύχος ενός ‘zine αρκετά γνωστού για τις πολιτικές του θέσεις που περιλαμβάνει άρθρα για μπάντες όπως οι Involved Patriots και οι No Remorse, όπως και δοκίμια ανάμεσα στα οποία μπορεί να διαβάσει κανείς για τον William Wallace και την ιστορία της Σκωτίας όπως την μάθαμε από το ‘Braveheart’. Προσοχή το ‘zine δεν είναι για όλους»

Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε πως δυο τουλάχιστον από τους συντάκτες του MH στις αρχές και τα μέσα της δεκαετίας του 1990 είτε έκαναν δημόσια ρατσιστικά σχόλια ή δημοσίευαν ανοιχτά ρατσιστικά και αντισημιτικά άρθρα στο περιοδικό. Ο συντάκτης του MH, Γιώργος Φλωράκης, έδωσε συνέντευξη σε ένα νορβηγικό ‘zine ως κομμάτι της συμμετοχής του στο συγκρότημα Wampyre ShadowWolf:

«Μισώ όλες τις θρησκείες όπως μισώ όλα τα πρόβατα, δεν πιστεύω σε καμιά υψηλότερη δύναμη πέρα από τη δύναμη του εσωτερικού μου εαυτού. Με αυτό, εννοώ πως μπορώ να κάνω ότι σκέφτομαι και πως μπορώ να σκεφτώ με τον πιο βαθύ τρόπο. Κατά τη γνώμη μου όλοι θα έπρεπε να πιστεύουν στον εσωτερικό τους εαυτό αντί να πιστεύουν σε αδύναμους Εβραίους μαλάκες όπως αυτός που αποκαλείται Χριστός […] Δουλεύω πολύ σκληρά καθώς είμαι ο εκδότης του περιοδικού SubTerra. Ξέρεις πόσο δύσκολο είναι να βγάλεις ένα περιοδικό! Η καθημερινή μου δουλειά είναι στην ελληνική έκδοση του Metal Hammer”.

Ο Χάρης Πρασούλας, συντάκτης στα τέλη της δεκαετίας του 1980, που από τότε έχει γίνει διαβόητος μέσα στους ελληνικούς metal κύκλους για την μαχητική και ακροδεξιά γραφή του στο MH και αλλού, υποστηρίζοντας το υποτιθέμενο πραγματικό (επικό) metal, έγραψε στην στήλη του, War Flag of the Sun:

«Καθώς το thrash [metal] ξεθωριάζει και δεν αποτελεί πλέον κίνδυνο, οι ‘έμποροι’ προσπαθούν να εισαγάγουν στοιχεία funk και μαύρους ανθρώπους στο Metal, σε μια προσπάθεια να κανονικοποιήσουν την διαφορετικότητα και να αυξήσουν τις πωλήσεις, αλλά όχι μόνο για αυτό. Το Heavy Metal είναι η μόνη λευκή μουσική που ακόμη μπορεί να μαγέψει τους νέους και δεν θα διαβρωθεί επειδή δεν είναι απλά μουσικό είδος. Οι μαύροι δεν μπορούν να παίξουν metal απλά επειδή τα μέσα έκφρασης τους είναι διαφορετικά. Είναι ζήτημα φύσης, όχι κοινωνίας. Αυτοί που ξέρουν καταλαβαίνουν τι λέω· οι γνώμη των άλλων δεν μας ενδιαφέρει». (Metal Hammer, 34, 09/1990).

Παρά αυτές τις ανοιχτές – και καλυμμένες – συμπάθειες μεταξύ των αρθρογράφων του περιοδικού και κατ’ επέκταση των συντακτών του, πρέπει να τονίσουμε πως το MH δεν είναι νεοναζιστικό περιοδικό. Κάθε αναγνώστης του περιοδικού θα βρει προοδευτικές απόψεις. Τα παραδείγματα είναι πολυάριθμα, όπως ένα διαφοροποιημένο άρθρο για τα γεγονότα της 11^ης Σεπτεμβρίου (202, 10/2001)· ένα editorial εναντίον του πολέμου στο Ιράκ (220, 04/2003)· άρθρα πάνω σε καλλιτέχνες της αντι-κουλτούρας (Allen Ginsberg στο τεύχος 149, 06/1997), όπως και θετικά άρθρα για αναρχικές μπάντες (Χάσμα στο τεύχος 179, 12/1999· Διχασμένες Αλήθειες στο τεύχος 224, 07/2003) κλπ.

Επιπλέον, πρέπει να τονιστεί πως ακόμη και κάποιες από τις πιο σοβαρές αντιναζιστικές δυνάμεις, τόσο φυσικά (στους δρόμους) και πολιτικά – δηλαδή αναρχικές ομάδες και αναρχικές καταλήψεις – είναι και αυτές ιδιαίτερα αναμιγμένες στην metal «σκηνή», ιδιαίτερα στο ακραίο metal (death, black και thrash metal και grind). Ενώ η συνηθισμένη μουσική που ακούγεται στις καταλήψεις ήταν και είναι ακόμη punk, hardcore, techno και noise, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 ως τη στιγμή της συγγραφής αυτού του άρθρου, η metal μουσική, περιλαμβανόμενου του black metal, εήταν επίσης πτυχή της αναρχικής νεανική υποκουλτούρας. Επιπλέον, ο ραδιοσταθμός του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, ο 902FM, έχει ένα πρόγραμμα αφιερωμένο στο metal ήδη από την δεκαετία του 1990. Παρά αυτό, όπως λέμε σε αυτό το άρθρο, κάποιος πρέπει να έχει στο νου του πως καμιά πολιτική δύναμη πέρα από την ακροδεξιά δεν έχει συστηματικά και με επιτυχία αξιοποιήσει την χρήση της metal μουσικής – το black metal σε μεγάλο αλλά όχι αποκλειστικό βαθμό – ως εργαλείο να στοχεύσει και να στρατολογήσει νεολαία ώστε να εδραιώσει και να επεκτείνει την βάση στήριξης της.

Η Alt-Right Πριν την Alt-Right

Η Ελλάδα είναι η χώρα της ΕΕ που χτυπήθηκε χειρότερα από την οικονομική κρίση του 2008, και η επιβεβλημένη από ΕΕ-ΔΝΤ-ΕΚΤ λιτότητα είχε καταστροφικές επιπτώσεις στην ελληνική κοινωνία [στην ανέχεια, την δημόσια υγεία, το περιβάλλον και γενικότερα]. Είναι χαρακτηριστικό πως η ανεργία συνεχίζει να είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη από το 2011, και η νεανική ανεργία (μεταξύ 15 και 25) έχει εκτιναχθεί πάνω από 25%. Στο πλαίσιο αυτό, δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη πως οι περισσότερες εξηγήσεις για την άνοδο της ΧΑ τείνουν σε μια χρονική εστίαση στα χρόνια της οικονομικής κατάρρευσης και της πολιτικής και κοινωνικής αναστάτωσης· ή στις περισσότερες περιπτώσεις, κοιτούν ως τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν ακροδεξιές ομάδες κέρδισαν κέρδισαν για πρώτη φορά σημαντική παρουσία στους δρόμους, στην κυρίαρχη κουλτούρα, στην τηλεόραση και το κοινοβούλιο (το Κόμμα του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού). Ωστόσο, αυτό που έδειξε αυτό το άρθρο είναι πως η Ελλάδα έχει βιώσει μια εσκεμμένη διάδοση εθνικιστικής και νεοναζιστικής ιδεολογίας μέσω των μουσικών υποκουλτουρών από ακροδεξιά κόμματα και κινήματα ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Έτσι, κάθε μελέτη για την άνοδο της ακροδεξιάς ως αποτέλεσμα της παρούσας οικονομικής κρίσης πρέπει να αναλογιστεί την αποδοχή και κανονικοποίηση του ακροδεξιού λόγου μέσα σε φαινομενικά καλοήθεις πολιτισμικές σφαίρες στη διάρκεια των προηγούμενων δεκαετιών, όταν αντικομμουνιστίκοί, ρατσιστικοί, σοβινιστικοί και αντισημιτικοί λόγοι κανονικοποιήθηκαν και παρουσιάζονταν ακόμη και με συμπάθεια.

Το φαινόμενο αυτό δεν ισχύει μόνο στην ελληνική περίπτωση· το αντίθετο, καθώς οι ιδέες της Ακροδεξιάς του Τρίτου Δρόμου και της Νέας Δεξιάς από την εμφάνιση τους έχουν ιδιαίτερη έμφαση στην πολιτισμική παραγωγή. Το 2016, πολλοί ζχολιαστές  σε όλο το κόσμο εξεπλάγησαν από την εκλογή του Donald Trump και την προφανή και απρόβλεπτη διάχυση των ακροδεξιών ιδεών μεταξύ μεγάλων τμημάτων των μορφωμένων και «κανονικής εμφάνισης» νέων ανθρώπων – όπως και οι περισσότεροι Έλληνες ξαφνιάστηκαν από την άνοδο της ΧΑ. Οι δεσμοί του Trump με την λεγόμενη alt-rightήταν και είναι εμφανείς. Ο όρος «alt-right» χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα χαλαρό δίκτυο από άτομα, οργανώσεις, δεξαμενές σκέψεις και ειδησεογραφικά μέσα που υιοθετούν μια κοσμοθεωρία που εκτείνεται από το νεοναζισμό ως τον εθνικιστικό πατριωτισμό. Αναμφισβήτητα αυτό που ενώνει τις περισσότερες από αυτές τις διαφορετικές τάσεις είναι η έμφαση στην κουλτούρα και παρά την (ως τώρα δημοσιογραφική) εστίαση στους διαδικτυακούς πολέμους που διεξήγαγε η alt-right, πρέπει να σημειωθεί πως, σε συνδυασμό με την διαδικτυακή της παρουσία, η alt-right έχει συμμετάσχει στους ευρύτερους (και παλιότερους) καθημερινούς «πολιτιστικούς πολέμους», και πιο πρόσφατα σε πραγματικό σωματικό πόλεμο – οι alt-right δολοφόνοι που πραγματοποιούν συχνά επιθέσεις ή στοχεύουν ακτιβιστές του Black Lives Matters ή ακτιβιστές εναντίον του Trump στη διάρκεια διαδηλώσεων κλπ.

Η στρατηγική του πολιτιστικού πολέμου χρησιμοποιήθηκε επίσης από τον William Pierce από την πλέον διαβόητη National Alliance στις Ηνωμένες Πολιτείες, η δισκογραφική του οποίου, Resistance Records και οι υπο-εταιρίες της, όπως η Cymophane, δημιουργήθηκαν ή αποκτήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000/ τέλη της δεκαετίας του 1990 για να επηρεάσει τις νεανικές κουλτούρες. Στην περίπτωση αυτή υπήρξε μια εμφανής παγκόσμια σύνδεση στην Ελλάδα μεταξύ του Γιώργου Μάστορα της ΧΑ και της Resistance Records, καθώς το άλμπουμ των Iron Youth το 2001 (Respect/Defend/Create) κυκλοφόρησε από αυτή την εταιρεία.

Όπως στην περίπτωση που καταγράψαμε στην Ελλάδα, το metal και το black metal καταλαμβάνει μια κεντρική θέση στην ιστορία των πολιτισμικών πολέμων που προηγήθηκαν της ανόδου της alt-right στις Ηνωμένες Πολιτείες και την ακροδεξιά σε άλλες χώρες. Το black metal ως αυθεντική, ευρωπαϊκή μουσική με επαναστατικές ρίζες έχει φιλοξενηθεί, για παράδειγμα στο Taki’s Magazine, ένα από τα λίγα καθιερωμένα περιοδικά που περιείχαν θετικά άρθρα για την ΧΑ:

«[Το black metal έχει] μια μυστικιστική αντίληψη της φύσης, του αίματος, και της γης, και οι καλλιτέχνες του Black Metal μπορούν να χαρακτηριστούν ‘συντηρητικοί επαναστάτες’ στο ότι προωθούν το τέλος της φιλελεύθερης τάξης, μέσω επαναστατικών μεθόδων αν είναι αναγκαίο, και θεσμοθετώντας μια νέα απαλλαγή περίοδο σε συντηρητικές αρχές. (Φυσικά εδώ ο όρος ‘συντηρητικός’ δεν πρέπει να γίνει αντιληπτός ως κάτι πως έχει σχέση με τους Ρεπουμπλικάνους)»

Ο συγγραφέας του άρθρου, ο Alex Kurtagic, είναι ένας από τους βασικούς διανοούμενους του κινήματος της alt-right. Πριν ανέλθει στην ηγηεσία του κινήματος της alt-right μοιραζόμενος την θέση του αρχισυντάκτη του AlternativeRight.com του Richard Spencer και με άρθρα γνώμης να δημοσιεύονται στα σημαντικότερα alt-right μέσα (Radix journal, American Renaissance, Counter-Currents Publishing, Occidental Observer, Occidental Quarterly, VDare, κλπ.), ο Kurtagic ήταν ο ιδιοκτήτης της black metal δισκογραφικής, Supernal Music. Η Supernal Music, ιδρυμένη το 1996, ήταν φανατικός υποστηρικτής του NSBM, κυκλοφορώντας μουσική από πιστούς της σκηνής όπως οι Thor’s Hammer (Πολωνία), τους Drudkh (Ουκρανία), τους Capricornus (Πολωνία), τους Hate Forest (Ουκρανία) και Sunwheel (Πολωνία).

Γενικά οι νεανικές κουλτούρες ήταν βασικός στόχος των πολιτικών τύπου de Benoist. Η ΧΑ επένδυσε στο black metal και στο Oi!/Rock Against Communism (RAC) με επιμονή. Υπάρχουν ξεκάθαρα στοιχεία πως παρόμοιες στρατηγικές υπήρχαν σε πιο παγκόσμιο επίπεδο, όλες στενά συνδεδεμένες με την άνοδο της alt-right.

Η ΧΑ δεν είναι στο κοινοβούλιο μετά τις εκλογές του 2019. Τα ηγετικά της μέλη και πυρήνας της, περιλαμβανομένων του αρχηγού της Νικόλαου Μιχαλολιάκου και του Kaiadas, καταδικάστηκαν και στάλθηκαν στην φυλακή τον Οκτώβριο του 2020 για την δημιουργία και καθοδήγηση εγκληματικής οργάνωσης μετά το φόνο του Παύλου Φύσσα το Σεπτέμβριο του 2013 από μέλςο της ΧΑ. Παρόλα αυτά, υπάρχει σημαντική συζήτηση σχετικά με το τι συνέβη σε εκείνους του 500000 ψηφοφόρους της ΧΑ σε μια χώρα πέντε εκατομμυρίων εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Επιπλέον, υπάρχουν πολλά για σκέψη και έρευνα στην νεοναζιστική ιδεολογία και στην γενικότερη ζημιά που προκάλεσε στο πολιτικό σώμα της Ελλάδας και σε άλλες χώρες. Ωστόσο η αναζήτηση απαντήσεων σε τέτοιες ερωτήσεις πρέπει να περιλαμβάνουν μια πιο διαχρονική και πολιτισμική παραγωγή. Αυτό θα μας επιτρέψει να αποκτήσουμε μια οπτική στις διαδικασίες που διαδίδουν και κανονικοποιούν το νεοναζισμό ώστε να οργανώσουμε καλύτερα την μάχη εναντίον του νεοναζισμού στο μέλλον.

Για την έννοια της α-πολιτικής μουσικής και τέχνης διαβάστε το άρθρο Anton Shekhovtsov: Neo-Folk, Martial Industrial και ο «μεταπολιτικός φασισμός»

Παράρτημα:

Πίνακας με παραθέματα από κριτικές, editorial, άρθρα και συνεντεύξεις από το Metal Hammer που δείχνουν το πως ο νεοναζιστικού ύφους λόγος διαδόθηκε στον καθιερωμένο μουσικό τύπο του metal στην Ελλάδα

Αντικομμουνισμός	«Εκεί είναι [στα Εξάρχεια] που μπορείς να δεις τους πάντες από πετυχημένους γιάπηδες που θυμούνται τα νιάτα τους μέχρι τις άσχημες και αγάμητες κομμουνίστριες που φοράνε μπλουζάκια με τον Che Guevara» (219, 03/2003)   «Αν δεν μπορείς να καταλάβεις γιατί γίνεται αυτό, θυμήσου πως ζούμε σε μια χώρα που 14χρονοι κομμουνιστές τραγουδάνε χασικλίδικα ρεμπέτικα ενώ καπνίζουν το πρώτο τους Marlboro» (213, 09/2002) «Πόσο χειρότερο από αυτό μπορεί να γίνει; Αιθέριο ambient, ανόητη ‘μεσαιωνική’ ατμόσφαιρα για τους ‘γκοθάδες’ της ΚΝΕ, ψεύτικος κλασικισμός, χοντρές σοπράνο, κιτς […]» (216, 12/2002)
Αντισημιτισμός, Αντιχριστιανισμός/Ιουδαιοχριστιανισμός, Παγανισμός	«Ο G. Simmons συνέχισε τα υπέρ του Bush σχόλια του. Λέγοντας πως η Αμερική είναι η μοναδική ελπίδα του κόσμου για ένα λαμπερό μέλλον και όποιος έχει πρόβλημα με την Αμερική θα πρέπει να λογαριαστεί μαζί του. Αν λάβουμε υπόψιν την καταγωγή του, δεν θα εξηγούσε πολλά; (Ο Gene Simmons των KISS είναι γεννημένος στο Ισραήλ Αμερικανοεβραίος)» (223,06/2003)   «Οι No Innocent Victim είναι ένας από τους λόγους πίσω από την διάδοση του φαινομένου του Christ-core, κάτι θετικό όχι μόνο για την αδιαμφησβήτητη ποιότητα των συγκροτημάτων, αλλά και για την διάδοση του μηνύματος μια προσωπικής επαφής με το Ιερό – κάνοντας έτσι ξεκάθαρη την ασημαντότητα και τον κίνδυνο που παρουσιάζουν οι ιουδαϊκής καταγωγής θρησκείες (Ιουδαϊσμός, Ισλάμ, Χριστιανισμός)» (203, 11/2001) «Πιστεύω ο Σατανισμός είναι ιουδαιοχριστιανική ιδέα, καθώς η έννοια του Σατανά προωθήθηκε από τους Εβραίους, και αργότερα από μονοθεϊστικές θρησκείες βασισμένες στην ηθική και όχι στο έθνος/φύση όπως οι θρησκείες των προγόνων μας […]» (219, 03/2003) «Στο επόμενο τεύχος θα παρουσιάσω τις ιδέες μου στην παράδοξη σύγχυση μεταξύ των Προγονικών Θεών και του χριστιανικού διαβόλου. Ένας Ιππότης του Ήλιου είναι φυσικά ένας ιππότης του αρχαίου κόσμου» (130, 11/1995) «Ως Αμερικανοεβραίος δεν θα πρέπει να κάνεις σχόλια σχετικά με την τρομοκρατία σε μια συναυλία hardcore, αν σκεφτείς την παγκόσμια πολιτική κατάσταση» (217, 01/2003)
Υποτιθέμενη κοινή ευρωπαϊκή κληρονομιά/ λευκή υπεροχή	«Το επικό στοιχείο είναι συχνά εμφανές, θυμίζοντας σε κάποιον την παραδοσιακή βόρεια μουσική. Αυτό το ιδιαίτερο μείγμα στοιχείων θα μπορούσε να ονομαστεί Αυθεντική Ευρωπαϊκή Μουσική. Γονατίστε, λοιπόν, μπροστά στο Αρχαίο Ευρωπαϊκό Πνεύμα και την υπέροχη μουσική των […]» (149, 09/1997)   «Το πιο θετικό μάλλον στοιχείο του βιβλίου είναι η αίσθηση που δίνει στον αναγνώστη σχετικά με την συγγένειαελληνικών, κέλτικων και γερμανικών-σκανδιναβικών μύθων που οδηγεί στη σιγουριά για την κοινή κληρονομιά και καταγωγή της ευρωπαϊκής κουλτούρας και των σημαντικών εθνών της ηπείρου» (152, 09/1997) «Ο νοσταλγικός τρόπος με τον οποίο ο Σπυρίδωνας και ο Παντελής Γιασαφάκης δεν διστάζει να πειραματιστεί με την ευρωπαϊκή παράδοση (κάτι που εύκολα αποδεικνύει τον κοινό μας πολιτισμικό πυρήνα/κληρονομιά/υπόβαθρο/καταγωγή) […] οι στίχοι στα αρχαία και τα νέα ελληνικά […] Καθώς κυκλοφορίες σαν αυτή αυξάνονται, η ευρωπαϊκή νεολαία μοιάζει να ξυπνά. Αυτό είναι το σημαντικότερο» (161, 06/1998) «Σήμερα το metal είναι στενα συνδεδεμένο με την κλασική μουσική. Μερικές φορές λόγω των επικών μουσικών συνθέσεων, χρησιμοποιώντας τον Wagner ως βασικό οδηγό. Και μερικές φορές λόγω της ανάγκης να αποδείξουν την ευρωπαϊκή καταγωγή του είδους» (179, 12/1999)
Φυλετισμός/Ρατσισμός	«Πιστεύεις πως ο Bush μπορεί να φέρει την ενότητα σε μια κοινωνία διαιρεμένη από το φυλετικό μίσος;» (194, 02/2001)   «Ε: Πιστεύεις πως η πολιτική-στρατιωτική κατάσταση που βιώνουμε αυτή τη στιγμή, μπορεί πιθανώς να εξελιχθεί σε παγκόσμιο φυλετικό/θρησκευτικό πόλεμο; Α: […] Κοίτα τις ειδήσεις και τη μάχη στο Όρος του Ναού. Όταν οι Εβραίοι μπορέσουν να ξαναχτίσουν το Ναό του Σολομώντα στο βουνό αυτό, το τέλος θα είναι κοντά […] (σημείωση δημοσιογράφου: με κάθε σεβασμό, ο τύπος έχει απόλυτο δίκιο!» (205, 01/2002) Οι θετικές δυνάμεις αντιπροσωπεύονται από τρεις βασικούς χαρακτήρες με συγκεκριμένους ρόλους: ο μεγάλος βασιλιάς Άραγκορν, ο λευκός Σοφός Γκάνταλφ και το μικρό χόμπιτ Φρόντο. Αντιπροσωπεύουν τις τρεις de facto λειτουργίες της φυλής μας, των Ινδοευρωπαίων […]. Ένας ιδιαίτερος ρατσισμός είναι το δεύτερο σημείο που θέλω να τονίσω. Το καθαρό αίμα των βασιλιάδων της Δύσης μοιάζει να είναι η αποφασιστική ποιότητα των ανθρώπων του Tolkien. Ακόμη και τα χόμπιτ έχουν καθαρά και διαφορετικά φυλετικά χαρακτηριστικά» (130, 11/1995)

ΠΗΓΗ: https://geniusloci2017.wordpress.com/