Οι συσκέψεις σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο, οι εξαγγελίες και τα δημοσιεύματα για τον έλεγχο κτιρίων του Δημοσίου και μάλιστα «άμεσα», που ακολούθησαν τους σεισμούς στην Τουρκία, αποτέλεσαν αφορμή να επιχειρήσω να συμβάλω στο θέμα, καταθέτοντας την εμπειρία μου. Εμπειρία που αφορά τα σχολικά κτίρια και που απέκτησα με την ιδιότητα της εκπροσώπου του Τεχνικoύ Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ) στη σχετική δράση.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο των νομοθετημένων υποχρεώσεων του τότε Οργανισμού Σχολικών Κτιρίων (ΟΣΚ) Α.Ε. για υλοποίηση προγράμματος προσεισμικού ελέγχου σχολικών κτιρίων (Ν. 3027/2002), η διοίκηση του ΟΣΚ όρισε τον Μάιο 2004 ως επιστημονικό και τεχνικό της σύμβουλο τη Διαρκή Επιστημονική Επιτροπή Σχεδιασμού και Παρακολούθησης Προσεισμικού Ελέγχου Σχολικών Κτιρίων Επικράτειας. Μέλη ήταν εξειδικευμένα τεχνικά στελέχη του οργανισμού, ειδικοί με το θέμα καθηγητές των Τμημάτων Πολιτικών Μηχανικών της χώρας και εκπρόσωποι του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) και του ΤΕΕ. Το μέγεθος του εγχειρήματος ήταν μεγάλο και αφορούσε περίπου 14.500 αυτόνομες διοικητικά σχολικές μονάδες που στεγάζονταν σε 22.500 στατικά ανεξάρτητα κτίρια. Η επιτροπή πρότεινε στη διοίκηση του ΟΣΚ να ακολουθήσει τη διαδικασία ελέγχου του ΥΠΕΧΩΔΕ – ΟΑΣΠ, έπειτα από κατάλληλη προσαρμογή, ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στον τρόπο δόμησης των σχολικών κτιρίων.
Είναι χρήσιμο να περιγραφεί αδρά η όλη διαδικασία, κυρίως για να γίνει αντιληπτή από τον κάθε πολίτη. Η μέθοδος περιλαμβάνει πέντε επιμέρους ενότητες, που αναπτύσσονται χρονικά σε τρεις επάλληλες φάσεις και είναι:
(1) Ταχύς Οπτικός Ελεγχος (ΤΟΕ), δηλαδή η αυτοψία των μηχανικών σε όλα τα υπό μελέτη κτίρια (1η φάση)
(2) Αξιολόγηση των δεδομένων που προκύπτουν από τον ΤΟΕ και επιλογή των επισφαλών κτιρίων για τα οποία χρειάζεται περαιτέρω έλεγχος ή/και παρέμβαση σε σύντομο χρονικό διάστημα (1η φάση)
(3) Ελεγχος των υλικών και λεπτομερέστερη καταγραφή στοιχείων και χαρακτηριστικών των επισφαλών κτιρίων (2η φάση)
(4) Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της δεύτερης φάσης και προσδιορισμός εκείνων των κτιρίων που απαιτούν ενίσχυση (2η φάση)
(5) Εκπόνηση μελετών ενίσχυσης και εφαρμογή τους στα κτίρια (3η φάση)
Ακόμη, καθορίστηκαν προτεραιότητες στο σύνολο των προς έλεγχο σχολείων, μια ομάδα – στόχος. Π.χ. τα σχολεία μιας περιοχής με υψηλή σεισμικότητα ή οι κατασκευές ενός χρονικού παραθύρου (πριν από το 1959 – χρόνο θέσπισης του Αντισεισμικού Κανονισμού).
Για την υλοποίηση του προγράμματος, ο ΟΣΚ ανέθεσε τον πρωτοβάθμιο ταχύ οπτικό έλεγχο στα Τμήματα Πολιτικών Μηχανικών των ΑΕΙ της χώρας. Το «πακέτο» που ανατέθηκε διήρκεσε από το 2005 έως το 2009. Κατά τη διάρκεια εξέλιξής του υπήρχε συνεχής συνεργασία των Αναδόχων με την Επιτροπή, έτσι ώστε να υπάρχουν βελτιώσεις, τα αποτελέσματα να έχουν ενιαία μορφή και να είναι πρακτικά αξιοποιήσιμα.
Στη συνέχεια, με βάση τα αποτελέσματα του ΤΟΕ, ο ΟΣΚ Α.Ε. υλοποίησε τόσο διαδικασίες συντήρησης όσο και μεγάλες παρεμβάσεις σε σχολικά κτίρια, στο πλαίσιο των οικονομικών δυνατοτήτων του. Το έργο συνεχίστηκε μέχρι το 2011, οπότε η χώρα δέχτηκε «οικονομικές δονήσεις», ενώ το 2013 ο ΟΣΚ Α.Ε. συγχωνεύτηκε μαζί με άλλες Α.Ε. του Δημόσιου Τομέα στην Κτ.Υπ. (Κτιριακές Υποδομές) Α.Ε.
Θέλω να ελπίζω ότι το πολύτιμο υλικό που συλλέχθηκε και αξιολογήθηκε στη διάρκεια αρκετών ετών, με δαπάνη των Ελλήνων φορολογουμένων, βρίσκεται είτε μηχανογραφημένο είτε τουλάχιστον σε έγχαρτη μορφή στα γραφεία του διαδόχου σχήματος του ΟΣΚ Α.Ε. Σε περίπτωση μη αξιοποίησής του, εκτός της οικονομικής ζημιάς, θα υπάρξει και σημαντική χρονική καθυστέρηση στην υλοποίηση παρεμβάσεων, που ενδεχομένως θα έπρεπε να είχαν ήδη πραγματοποιηθεί για λόγους ασφαλείας.
Καταληκτικά, μετά τη σύντομη καταγραφή των «πεπραγμένων» στο πρόβλημα, θα ήθελα να διατυπώσω ένα ερώτημα και μία πρόταση. Ολες οι ανακοινώσεις αναφέρονται σε διενέργεια προσεισμικών ελέγχων και δεν διευκρινίζεται το εύρος τους. Οσον αφορά δε αυτούς που έχουν ήδη γίνει, να υποθέσει κανείς ότι όλα τα δημόσια κτίρια που ελέγχθηκαν με ΤΟΕ βρέθηκαν σε άριστη κατάσταση ή να ανησυχήσει ότι τα (ενδεχομένως, δυσμενή) αποτελέσματα απλά έμειναν σε κάποιο συρτάρι; Κατ’ αναλογία και τελείως απλοϊκά δυστυχώς η απλή εξέταση από τον γιατρό και η διάγνωση δεν κάνει από μόνη της καλά τον άρρωστο, αν δεν ακολουθηθεί η απαραίτητη θεραπεία, εφόσον αυτή απαιτείται.
Οσον αφορά τη χάραξη της αντισεισμικής πολιτικής για την ασφάλεια των σχολικών κτιρίων και γενικότερα των δημόσιων κτιρίων θα δανειστώ μία επισήμανση από τις σχετικές «Κατευθυντήριες Οδηγίες του ΟΟΣΑ». «[...] Οι αρμόδιες κυβερνήσεις οφείλουν να καταρτίσουν σοβαρά, υπεύθυνα, δεσμευτικά και μακρόχρονα προγράμματα ενίσχυσης της αντισεισμικής ασφάλειας των σχολικών κτιρίων. Να δημιουργήσουν και να δεσμεύσουν (ανεξάρτητα από την εναλλαγή των κυβερνήσεων) τους απαραίτητους πόρους για την υλοποίηση των απαραίτητων προγραμμάτων, αξιοποιώντας την υπάρχουσα εμπειρία και γνώση».
Επομένως, ας υπάρξει άμεσα η επικαιροποίηση και συνέχιση του πιο πάνω προγράμματος ελέγχου των σχολικών κτιρίων από το σημείο που σταμάτησε και, με ανάλογη προσαρμογή, ας επεκταθεί στα υπόλοιπα δημόσια κτίρια (π.χ. νοσοκομεία). Ας μην ανακαλύψουμε πάλι την πυρίτιδα!
* Πολιτικός μηχανικός, τ. γενική γραμματέας ΤΕΕ
πηγη: https://www.efsyn.gr