Loading...

Κατηγορίες

Πέμπτη 12 Φεβ 2015

 

 

<το ψωμί της καρδιάς, για τον Έλληνα!>

 

Στην Ελλάδα, που την καταυγάζει ο ήλιος, οι δρόμοι πλημμυρίζουν φως, τα δέντρα θροΐζουν χρυσοπράσινο, τα πουλιά κελαηδούν χαρούμενα και τα λουλούδια μοσχοβολούν και δίνουν το φωτεινό τους «παρόν» με χίλια χρώματα, ο κόσμος ολόκληρος λάμπει. Ο ήλιος αυτός, είναι πηγή φωτός, αλλά και ζεστασιάς. Απ αυτή την πηγή ξεπηδάει η ζωή και η έφεση του Έλληνα προς την ποίηση! [Αυτόν τον ήλιο δεν έχει δικαίωμα κανένας να μας τον κλέψει]. Ανήκει σε όλους μας, αλλά ανήκει, προπάντων, στα παιδιά μας. . . Τον έχουν ανάγκη να μεγαλώσουν και να χαρούν το θαύμα της ζωής, για να μπορέσουν να συλλάβουν και να κατανοήσουν τους φυσικούς νόμους και τη σοφία του ανθρώπου, που κληρονομεί η μια γενιά από την άλλη.

Τα παιδιά έχουν κάθε δικαίωμα να παίζουν σε μια ηλιόλουστη " Αλάνα " και να μπορούν να διαβάζουν να ξεφυλλίζουν βιβλία, που γράφτηκαν γι αυτά. Επειδή, δεν είναι ιδανικές οι συνθήκες, σήμερα μέσα στις οποίες ζει, γι αυτό μόνο στα βιβλία θα βρει, το παιδί, τη συμπόνια, την άνεση, τη χαρά, την ευτυχία και την αγάπη.

Τα βιβλία αγαπούν όποιον τα ανοίγει, του προσφέρουν σιγουριά και φιλία και δεν ζητάνε τίποτα σε αντάλλαγμα, ακόμα και αν τα κακομεταχειρίζεσαι.

«Αγάπη, αλήθεια, ομορφιά, σοφία και παρηγοριά απέναντι στις αντιξοότητες της ζωής». Ποιος το έχει πει αυτό; Σίγουρα κάποιος άλλος βιβλιόφιλος. Δεν θυμάμαι το όνομά του, μόνον το ρητό. Οι λέξεις είναι αθάνατες... Εκτός αν έρθει κάποιος (φανατικός!..) και σου τα κάψει… τα βιβλία..

μέσα από τα βιβλία δεν αποκτούν μόρφωση μόνο για να γίνουν οι αυριανοί δίκαιοι και φρόνιμοι συνεχιστές και διαφεντευτές τούτου του τόπου, αλλά μ’ αυτά, τους δίνουμε την ευκαιρία να καλλιεργηθούν αισθητικά, απλώνοντας τη ματιά τους ως εκεί που βαστούν οι ρίζες της ελληνικής ποίησης κι ακολουθώντας τα γυρίσματα των εποχών να την πλησιάσουν, από στάδιο σε στάδιο, ίσαμε τον καιρό μας. Έτσι θ’ αφομοιώσουν την ομορφιά της. Η ποίηση προσφέρει βαθιά χαρά και συγκίνηση, γιατί φτάνει με δύναμη στο βάθος των πραγμάτων, ξεχωρίζοντας με απλότητα το ωραίο, το υψηλό και το σπάνιο μέσα από το ασήμαντο, το πάθος του ανθρώπου (ιδίως του σημερινού) να ξεφύγει από τη μοίρα του, τη δημιουργημένη από τους Γραικύλους, τη μονοτονία και τις δυσκολίες, για να βρει έναν κόσμο αρμονικό και ωραίο, όπου να ευφραίνεται και να υψώνεται ο ψυχικός του κόσμος.

Τονίζω σε κάθε ευκαιρία πως η ποίηση είναι το ίδιο σημαντική για τον ώριμο, όπως και για το παιδί. Και μάλιστα πιο σημαντική για το παιδί μιας κι είναι μοναδικό - μαζί με το χώρο και τη μελωδία - πολιτισμικό στοιχείο που το συνοδεύει από την κούνια του, που συνταυτίζεται με τον ψυχικό ή τον πνευματικό του ρυθμό, με το φυσικό ρυθμό της ανάπτυξης του.

Η μάνα που νανουρίζει το παιδί της, που το χορεύει με τα χαριτωμένα - αφελέστατα -και γοητευτικά για το ρυθμό τους ταχταρίσματα, δεν υποψιάζεται ότι μέσα στη χαρά που δίνει και παίρνει, πως μυεί το βρέφος στην ποίηση (έχω πει και έχω γράψει πολλές φορές, πως σε τούτον τον τόπο ο Έλληνας δεν μπορεί παρά να είναι ποιητής! ..) και τη γλώσσα. Ο ρυθμός, η μελωδία, ο ήχος των λέξεων, ξυπνούν μέσα στο βρέφος αισθήματα του ταυτίζονται με το νόημα των λέξεων.

Το βρέφος το νήπιο δεν καταλαβαίνει λογικά τα τραγούδια η τα νανουρίσματα, τα νιώθει όμως, δίχως να το ξέρει παίρνει τα πρώτα μαθήματα για την ομιλία και αγγίζει με τις ψυχικές και τις αισθητικές του κεραίες την ποίηση!

Στους παιδικούς σταθμούς και τα νηπιαγωγεία, όπου αφθονούν το παιδικό τραγούδι, το παιχνίδι και ακόμη ο ομαδικός χορός, βρίσκονται σε προνομιακή σχέση. Τούτα τα τρία στοιχεία, συνδυασμένα, βοηθούν αφάνταστα στην αισθητική καλλιέργεια του παιδιού και το εισάγουν στο αληθινό κλίμα της ποίησης.

Σε παλιότερες εποχές του ελληνικού Κοινοβουλίου, οι άνθρωποι, μικροί και μεγάλοι, βρισκόμασταν σε συχνότερη επαφή με την ποίηση. Ο χαρούμενος, ο λυπημένος, ο εύθυμος αγρότης τραγουδούσε στον τρύγο, στο θερισμό, στο χωράφι και χαιρότανε τα γνήσια δημοτικά μας τραγούδια. Στις οικογενειακές συναναστροφές, στην ομαδική συμμετοχή του χωριού στους γάμους, στα βαφτίσια, στα πανηγύρια, το παιδί κάθε ηλικίας μάθαινε να τραγουδάει τα δημοτικά μας τραγούδια. Ζυμωνόταν με την ποίηση, την ενστερνιζόταν ολοκληρωτικά. Με την αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών, με την εισβολή της ξενόφερτης υποκουλτούρας, και την τεχνολογική εξέλιξη της κοινωνικής ζωής [η τηλεόραση και τα άλλα κακόηχα ηλεκτρονικά μέσα, εξουδετέρωσαν το ομαδικό τραγούδι, επέβαλαν νέους ρυθμούς (ντάμπα - ντούμπα….) και επηρέασαν σημαντικά τον τρόπο ζωής του τόπου… την αλλοίωση της γλώσσας και άλλα.] με τη συρροή του πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα και τη συνακόλουθη παρακμή των παραδοσιακών αξιών έσπασε ο δεσμός του παιδιού και του νέου με την ποίηση (Πάνος Αλέφαντος : Τα στοιχεία της ποίησης. Επιθεώρηση παιδικής λογοτεχνίας 5ος τόμος).

 

 

Ένα μοναδικό σκαλοπάτι υπάρχει, να μην παρεμποδιστεί η αισθητική καλλιέργεια του παιδιού και να τονωθεί η ψυχική, ηθική και πνευματική του αντίσταση σε τέτοιες καταστροφικές επιδράσεις: το βιβλίο! Και ιδιαίτερα, η ποίηση.

Το καλογραμμένο παραμύθι, κυρίως το Λαϊκό, είναι χρυσάφι, είναι ποίηση, όπως μας λέει και ο μεγάλος ποιητής και ανθρωπιστής Ναζίμ Χικμέτ. Θρέφε ι τη φαντασία του παιδιού, την πιο πλάστρα ικανότητα του νου του, αυτήν που έκανε τον άνθρωπο να σκύβει και να μελετάει τα βιβλία του μέρες, μήνες, χρόνια, να παρατηρεί και να εξηγεί, για να μας δώσει τις μεγάλες ανακαλύψεις, τα ταξίδια σε απίθανες αποστάσεις, μέσα σε ελάχιστο χρόνο, την άνεση στην καθημερινή ζωή, την απαλλαγή από άμετρους κόπους και οδύνες… Τούτη η πλάστρα ικανότητα λοιπόν, θρέφεται στα πρώτα παιδικά χρόνια με την ποίηση, είτε με το στίχο είτε με το παραμύθι …

Στον τόπο μας, δυστυχώς, δεν έχει δοθεί η επιβαλλόμενη προσοχή στην αισθητική καλλιέργεια του παιδιού με την ποίηση, που είναι πάντα κοντά στα άλλα, και θεματοφύλακας της γλώσσας του λαού μας. Περιορίστηκε στο να καταντήσει απλό και βοήθημα για την απαγγελία - και μάλιστα κακή - σε σχολικές γιορτές. Χρειάζεται λοιπόν, να πειστεί και ο δάσκαλος. ,να μελετήσει την ποίησή μας, για να μπορεί να αγγίζει την ουσία της, μιαν ουσία που φτάνει στο βάθος των πραγμάτων και να φωτίζει τα ανάλογα σημεία του ποιήματος. Μέσα σε έναν εχθρικό, για το παιδί, εξωτερικό κόσμο που αλληλοσπαράζεται και αιματοκυλιέται, που δέρνεται για το κέρδος, που ρέπει προς τη κλεψιά και την απάτη, που καλλιεργεί το μίσος και τη διχόνοια (άλλο κουσούρι αρχαιόθεν) ο αγνός και άδολος κόσμος του παιδιού βρίσκει με την ποίηση τάξη στο χάος των συναισθημάτων του, ευφροσύνη μέσα στην αρμονία και την ενότητα των αντιθέσεων που η ποίηση φέρνει. Με τα φτερά της ποίησης μπορεί το παιδί να πλάσει το όραμά του για έναν ιδεατό καλύτερο κόσμο και να αγωνιστεί στον ωραίο δημιουργικό δρόμο της προσπάθειας, να τον πραγματοποιήσει. Η ποίηση το βοηθάει να ανακαλύψει πως δεν υπάρχει μονάχα εχθρότητα στις ανθρώπινες σχέσεις, αλλά πως υπάρχει σε αυτές και αγάπη και αξιοπρέπεια και βάθος και φιλική αφοσίωση. Η ποίηση συμφιλιώνει, το παιδί, με τη ζωή και ικανοποιεί το έμφυτο αίσθημα του ρυθμού της ζωής.

Σκιαγραφήσαμε απλά μόνο την ποίηση για τα παιδιά στην Ελλάδα και το πρωταγωνιστικό της ρόλο στην ψυχική, πνευματική, ηθική και αισθητική ανάπτυξη του παιδιού. Και ελπίζουμε πως θα συνεχιστεί η προσπάθεια, που άρχισε τα τελευταία χρόνια, να της αφιερώσουμε το χώρο και την επιλογή που χρειάζεται, όσο γίνεται πιο ζεστά εκτός που απο την κατάλληλη καλλιέργεια του εκπαιδευτικού, να βγαίνουν οι μαθητές από τα θρανία οπλισμένοι με το αντίβαρο στις πιέσεις του εξουθενωτικού και τραγικού σημερινού κόσμου…

 

Προς επίρρωση των προαναφερθέντων, παραθέτω μερικές γνώμες παλιότερων, αλλά και νεότερων, για να φανεί επιπλέον πως ο ελληνικός λαός από τις πανάρχαιες ρίζες του έδεσε την αγωγή και την παιδεία των παιδιών του με την ποίηση!

Α. Ο Πλούταρχος μας πληροφορεί πως τα παιδιά διδάσκονταν απαραίτητα Όμηρο.

Β. Στο Βυζάντιο τα παιδιά γνώριζαν την ποίηση από τους θρησκευτικούς ύμνους και από τα τραγούδια του ακριτικού κύκλου.

Γ. . Αργότερα, στην Τουρκοκρατία, το εκκλησιαστικό Οκταήχι , καθώς στάθηκε ααλφαβητάρι του Ελληνόπουλου, το έφερνε κοντά στην ποίηση, μαζί με το δημοτικό τραγούδι του χαλύβδωνε και το φρόνημα και την ψυχή.

Δ. Οι διαφωτιστές δώσανε μεγάλη σημασία στην ποίηση.

Ε. Το Θούριο του Ρήγα τον μαθαίνανε τα Ελληνόπουλα από στόμα σε στόμα…

Πάνος Ανέστιος

*Γενικότερα, ο αληθινός και ουσιαστικός σκοπός, κάθε εκπαιδευτικού πρέπει να είναι : η οικείωση του κοινού και η συναίσθηση πως η ποίηση μπορεί να γίνει κοινό κτήμα όλων. (Γεωργία Δεληγιάννη - Αναστασιάδη)

*Έχω την εντύπωση πως η προβληματική, στράφηκε σε μορφές και σε θέματα άσχετα με την ελληνική και καλλιτεχνική πραγματικότητα, καθώς η χώρα δεν ήταν παρά μια πνευματική επαρχία της Ευρώπης - σήμερα, ακόμη χειρότερα της οικουμένης.

*Πλήρης ελευθερία του λόγου, με έναν περιορισμό. Πλήρης ελευθερία του θεάτρου, με έναν περιορισμό. Πλήρης ελευθερίας των εικαστικών τεχνών, με έναν περιορισμό. Πλήρης ελευθερία της μουσικής με έναν περιορισμό. Πλήρης ελευθερία της κινηματογραφικής ταινίας, με έναν περιορισμό.

Ο περιορισμός : καμιά ελευθερία για κείμενα και καλλιτεχνικά έργα που εξυμνούν τον πόλεμο ή που τον παρουσιάζουν σαν αναπόφευκτο ή έργα που προάγουν το μίσος ανάμεσα στους λαούς… (Μπέρτολτ Μπρέχτ)

 

Πάνος Ανέστιος

 

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου