Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Crisis and Critique 9. Ο Alain Badiou είναι ακαδημαϊκός και φιλόσοφος.

Μετάφραση Δημήτρης Πλαστήρας

 

Θέση 1: Η διεθνής συγκυρία είναι εκείνη της εδαφικής και ιδεολογικής ηγεμονίας του φιλελεύθερου καπιταλισμού.

Σχόλιο: Απόδειξη; Η κοινοτοπία αυτής της θέσης με εξαιρεί από κάθε σχόλιο.

Θέση 2: Η ηγεμονία αυτή δεν είναι σε κρίση, ακόμη λιγότερο κωματώδης, αλλά είναι σε μια ακολουθία που είναι ιδιαίτερα έντονη και καινοφανής.

Σχόλιο: Σήμερα ηγεμονικές είναι δυο ισότιμα αντίθετες και εξίσου εσφαλμένες  θέσεις σχετικά με τον με την καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση. Η πρώτη είναι η συντηρητική θέση: πως πάνω από όλα είναι ο καπιταλισμός, σε συνδυασμό με την κοινοβουλευτική «δημοκρατία», είναι η οριστική οικονομική και κοινωνική οργάνωση. Αυτό είναι πραγματικά το τέλος της Ιστορίας, μια ιδέα που διαδόθηκε από τον Fukuyama. Η δεύτερη είναι η αριστερή θέση, σύμφωνα με την οποία ο καπιταλισμός έχει μπει στη τελική του κρίση, δηλαδή πως είναι ήδη νεκρός.

Η πρώτη θέση δεν είναι παρά η επανάληψη της ιδεολογικής  διαδικασίας που ξεκίνησε από ανορθόδοξους διανοούμενους των «κόκκινων χρόνων» (1965-1975), που απλά και καθαρά αποτελούνταν από την διαγραφή της κομμουνιστικής υπόθεσης  από το πεδίο του εφικτού. Μας επιτρέπει έτσι να  απλοποιήσουμε την κυρίαρχη προπαγάνδα: πως δεν είναι πλέον αναγκαίο να προβάλουμε τα (αμφίβολα) πλεονεκτήματα του καπιταλισμού, αλλά απλά να καταγράψουμε πως τα γεγονότα (η ΕΣΣΔ, ο Lenin, ο Stalin, ο Mao, η Κίνα, οι Ερυθροί Χμέρ, τα δυτικά κομμουνιστικά κόμματα…) έχουν δείξει πως τίποτα άλλο δεν είναι εφικτό, πέρα από έναν εγκληματικό «ολοκληρωτισμό».

Μπροστά σε αυτή την ανέφικτη ετυμηγορία, η μόνη πιθανή απάντηση, βασισμένη στην και επεκτείνοντας την ισορροπία από τα αποσπασματικά πειράματα του τελευταίου αιώνα, είναι να καθιερωθεί εκ νέου η κομμουνιστική υπόθεση στην εφικτότητα της, δύναμη και χειραφετικής της ικανότητα. Είναι αυτό αναπόφευκτα, που συμβαίνει και θα συμβαίνει, και που υποστηρίζω στο παρόν κείμενο.

Οι δυο μορφές της δεύτερης θέσης – του αφαιμαγμένου ή νεκρού καπιταλισμού – βασίζονται στην οικονομική κρίση του 2008, την πληθωριστική πιστωτική διαταραχή που προκλήθηκε από την πανδημία του Covid-19, και τις καθημερινές αποκαλύψεις και άλλων, αναρίθμητων, περιστατικών διαφθοράς. Από τα οποία το συμπέρασμα είναι πως είτε η στιγμή είναι επαναστατική, και πως μόνο ένα δυνατό σπρώξιμο χρειάζεται για να καταρρεύσει το σύστημα (κλασική αριστερά) ή, πως αρκεί να κάνουμε ένα βήμα στο πλάι, να αποσυρθούμε για παράδειγμα στην εξοχή, και να ζήσουμε μια σωστή ζωή σε αρμονία με τη φύση, για να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως μπορεί κανείς να οργανώσει νέες «μορφές ζωής» – η καταστροφική καπιταλιστική μηχανή έχει ξεμείνει από καύσιμα και είναι στο τέλος της ανυπαρξίας της (οικολογικός βουδισμός).

Τίποτα από αυτά δεν έχει την παραμικρή σχέση με την πραγματικότητα.

Πρώτα, η κρίση του 2008 ήταν μια κλασική κρίση υπερπαραγωγής (στις ΗΠΑ, είχαν χτιστεί υπερβολικά σπίτια και πωληθεί με πίστωση σε χρεωκοπημένους) που η επέκταση της, τη σωστή στιγμή, έδωσε νέα ώθηση στον καπιταλισμό – μια συγκέντρωση κεφαλαίου, τακτοποιημένη και ενισχυμένη σε μια ισχυρή ακολουθία· οι αδύναμοι εξοντώνονται, οι ισχυροί ενισχύονται, και στη πορεία ένα σημαντικό κέρδος: οι «κοινωνικοί νόμοι» που δημιουργήθηκαν στο τέλος του 2^ου ΠΠ σε μεγάλο βαθμό έχουν καταργηθεί. Μόλις επιτευχθεί αυτή η επώδυνη ανακατάταξη, η «σωτηρία» εμφανίζεται στον ορίζοντα. Δεύτερο, η επέκταση του καπιταλιστικού εγχειρήματος σε αχανείς εκτάσεις, η έντονη και εκτεταμένη διαφοροποίηση της παγκόσμιας αγοράς, κάθε άλλο παρά έχει επιτευχθεί. Σχεδόν το σύνολο της Αφρικής, μεγάλο μέρος της Λατινικής Αμερικής, της Ανατολικής Ευρώπης, της Ινδίας… τόσα πολλά μέρη «σε μετάβαση» που είναι ζώνες για λεηλασία, χώρες «σε ανάπτυξη», όπου η μεγάλης κλίμακας μεταρρυθμίσεις της αγοράς μπορούν και πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ιαπωνίας και της Κίνας.

Στην πραγματικότητα είναι στην ίδια του την ουσία ότι ο καπιταλισμός είναι διαφθορά. Πως θα μπορούσε μια συλλογική λογική στην οποία οι μόνοι κανόνες είναι «κέρδος πάνω από όλα» και ο καθολικός ανταγωνισμός όλων εναντίον όλων των άλλων, να αποφύγει την ευρεία διαφθορά; Αναγνωρισμένες «περιπτώσεις» διαφθοράς δεν είναι παρά παράπλευρες συμφωνίες – προπαγανδιστικές τοπικές εκκαθαρίσεις, ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ αντίπαλων συμμοριών.

Ο σύγχρονος καπιταλισμός, αυτός της παγκόσμιας αγοράς, που στους λίγους αιώνες ύπαρξης του είναι ιστορικά ένα πρόσφατο ιστορικό δημιούργημα, που μετά από μια αποικιοκρατική φάση (από το 16^ο στον 20^ο αιώνα) όταν κατακτημένες περιοχές ήταν υπόδουλες στην περιορισμένη και προστατευτική αγορά μιας μοναδικής χώρας, έχει μόλις αρχίσει την κατάκτηση του πλανήτη. Σήμερα, η λεηλασία είναι παγκοσμιοποιημένη, όπως και το προλεταριάτο, που πλέον προέρχεται από όλες τις χώρες του κόσμου.

Θέση 3: Ωστόσο, τρεις ενεργές αντιφάσεις λειτουργούν σε αυτή την ηγεμονία.

Ι) Η ολιγαρχική διάσταση της ιδιοκτησίας του Κεφαλαίου, που είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη, αφήνει όλο και λιγότερο χώρο για νέους παίκτες να ενσωματωθούν σε αυτή την ολιγαρχία. Από όπου πηγάζει μια πιθανότητα μιας απολυταρχικής αποστέωσης.

ΙΙ) Η ενσωμάτωση των οικονομικών και εμπορικών κυκλωμάτων μέσα σε μια μοναδική παγκόσμια αγορά είναι αντίθετη με την διατήρηση εθνικών μορφών που αναπόφευκτα εισέρχονται σε αντιπαλότητες, στο επίπεδο μαζικής αστυνόμευσης. Από όπου είναι πιθανός ένας παγκόσμιος πόλεμος από τον οποίο ξεπηδά το ξεκάθαρα ηγεμονικό Κράτος, περιλαμβανόμενομενης της παγκόσμιας αγοράς

ΙΙΙ) Σήμερα αμφισβητείται πως το Κεφάλαιο στην τωρινή του αναπτυξιακή τροχιά μπορεί να αξιοποιήσει την εργατική δύναμη όλου του πληθυσμού του κόσμου. Από όπου είναι πιθανός ο κίνδυνος της δημιουργίας, σε παγκόσμια κλίμακα, μιας μάζας ανθρώπων που είναι σε απόλυτη ανέχεια και ως εκ τούτου πολιτικά επικίνδυνη.

Σχόλιο: Ι) Είμαστε πλέον σε μια φάση όπου 264 άνθρωποι κατέχουν το ισοδύναμο αυτού που κατέχουν 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι – και η συγκέντρωση του κεφαλαίου συνεχίζεται.  Εδώ, στη Γαλλία, το 10% του πληθυσμού κατέχουν σημαντικά περισσότερο από το 50% του συνολικού πλούτου. Πρόκειται για συγκεντρώσεις πλούτου που σε παγκόσμια κλίμακα είναι δίχως κάποιο χειροπιαστό προηγούμενο. Και σήμερα είναι κάθε άλλο παρά ολοκληρωμένη. Έχουν μια τερατώδη πλευρά, η οποία, ακόμη και αν δεν εγγυάται την αιώνια διάρκεια τους, είναι παρόλα αυτά κεντρική στην καπιταλιστική εξάπλωση, της οποίας αποτελεί τη βασική κινητήρια δύναμη.

ΙΙ) Η ηγεμονία των Ηνωμένων Πολιτειών υποσκάπτεται όλο και περισσότερο. Η Κίνα και η Ινδία μόνο κατέχουν το 40% του συνολικού εργατικού δυναμικού. Αυτό δείχνει μια καταστροφικού επιπέδου αποβιομηχάνιση στην Δύση. Και πράγματι οι Αμερικάνοι εργάτες δεν αποτελούν παρά το 7% της παγκόσμιας εργατικής δύναμης, και είναι ακόμη λιγότεροι στην Ευρώπη. Από τις ανισότητες αυτές, η παγκόσμια τάξη, που για στρατιωτικούς και οικονομικούς λόγους ακόμη κυριαρχείται από τις ΗΠΑ, είναι μπροστά στην ανάδυση νέων αντιπάλων που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την κυρίαρχη θέση τους στην παγκόσμια αγορά.  Οι συγκρούσεις έχουν ξεκινήσει.  Στην Μέση Ανατολή, στην Αφρική, και στη Νότια Κινεζική Θάλασσα. Θα συνεχιστούν. Ο ορίζοντας αυτής της πραγματικότητας είναι πόλεμος, όπως αποδείχτηκε από τον περασμένο αιώνα, με τους δυο παγκόσμιους πολέμους, τις ασταμάτητες αποικιοκρατικές σφαγές, και που επιβεβαιώνεται σήμερα από το πόλεμο στην Ουκρανία.

ΙΙΙ) Σήμερα υπάρχουν πιθανώς μεταξύ δυο και τριών δισεκατομμυρίων άνθρωποι που δεν αγρότες με ή χωρίς γη, ούτε έμμισθοι μικροαστοί, ούτε βιομηχανικοί εργάτες. Περιφέρονται σε αναζήτηση τόπου να ζήσουν, και αποτελούν ένα νομαδικό προλεταριάτο το οποίο, αν πολιτικοποιηθεί, αποτελεί μια σημαντική απειλή στην καθιερωμένη τάξη.

Θέση 4: Για περισσότερο από τα δέκα τελευταία χρόνια, υπήρξαν πολυάριθμα, μερικές φορές πολύ ζωντανά κινήματα διαμαρτυρίας ενάντια στη μια ή την άλλη πτυχή της φιλελεύθερης καπιταλιστικής ηγεμονίας. Ωστόσο, όλα ξεφούσκωσαν δίχως να αποτελέσουν σημαντικό πρόβλημα για την κυριαρχία του καπιταλισμού.

Σχόλιο: Υπήρξαν τέσσερις τύποι τέτοιων κινημάτων. Σύντομες, εντοπισμένες εξεγέρσεις. Υπήρξαν βίαιες εξεγέρσεις στα περίχωρα μεγάλων πόλεων (Λονδίνο, για παράδειγμα, ή στο Παρίσι) που γενικά ακολουθούν το φόνο νέων ανθρώπων από την αστυνομία. Από αυτές τις εξεγέρσεις (για τις οποίες υπάρχει ελάχιστη στήριξη από ένα τρομαγμένο κοινό ή που έχουν κατασταλεί δίχως οίκτο) δημιουργούνται τεράστιες «ανθρωπιστικές» κινητοποιήσεις, που εστιάζουν στην αστυνομική βαρβαρότητα, και γενικά αποπολιτικοποιούνται σε βαθμό που δεν αναφέρεται ούτε η ακριβής φύση των αιτημάτων τους ούτε και το κέρδος που τελικά θα αποκόμισαν από την κυρίαρχη μπουρζουαζία.

2. Διαρκείς εξεγέρσεις δίχως οργανωτικό σχεδιασμό. Άλλες εξεγέρσεις, κυρίως στον Αραβικό κόσμο, έχουν ευρύτερη κοινωνική απεύθυνση και συχνά κράτησαν για εβδομάδες, παίρνοντας την κανονική μορφή της κατάληψης δημόσιων πλατειών. Συχνά αμβλύνθηκαν από την σαγήνη της επιλογής της ψήφου. Η κλασική περίπτωση είναι εκείνη της Αιγύπτου: μια μεγάλης κλίμακας εξέγερση, η προφανής επιτυχία του συλλογικού αρνητικού αιτήματος «Κάτω ο Mubarak», ο Mubarak αφήνει την εξουσία και ακόμη και συλλαμβάνεται, σε μια μακρά χρονική περίοδο η αστυνομία αποτυγχάνει να πάρει τον έλεγχο της πλατείας, οι Κόπτες και οι Μουσουλμάνοι είναι ενωμένοι, ο στρατός εμφανώς ουδέτερος…. Και φυσικά μετά οι εκλογές, το κόμμα με την λαϊκίστικη ψήφο – και ελάχιστα παρόν στην εξέγερση – κερδίζει. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα δηλαδή. Το πιο ενεργό κομμάτι της εξέγερσης είναι μετά εναντίον σε αυτή τη νέα κυβέρνηση. Ο στρατός τοποθετεί τον στρατηγό Al Sissi ξανά στην εξουσία. Και μετά η ανελέητη καταπίεση κάθε αντιπολίτευσης, πρώτα η Μουσουλμανική Αδελφότητα, μετά οι νεαροί επαναστάτες, και μετά η de-facto επαναφορά του παλιού καθεστώτος σε μια μορφή χειρότερη από ότι πριν. Η κυκλική μορφή αυτού το επεισοδίου είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική.
3. Κινήματα που ανοίγουν το δρόμο για τη δημιουργία μιας νέας πολιτικής δύναμης. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα κινήματα έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες μέσα από τις οποίες μια νέα πολιτική δύναμη, διαφορετική από εκείνες που υπήρχαν στον κοινοβουλευτισμό, κάνει την εμφάνιση της. Αυτό έγινε στην Ελλάδα με τον ΣΥΡΙΖΑ όπου οι εξεγέρσεις ήταν ιδιαίτερα πολλές και σκληρές, και στην Ισπανία με τους Podemos. Οι δυνάμεις αυτές έχουν διαλυθεί οι ίδιες μέσα στην κοινοβουλευτική συναίνεση. Στην Ελλάδα, με τον Τσίπρα, η νέα κυβέρνηση υποχώρησε δίχως αντίσταση στις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στέλνοντας έτσι την Ελλάδα πίσω στο μονοπάτι της λιτότητας δίχως τέλος. Στην Ισπανία, οι Podemos παρόμοια υποχώρησαν στο παιχνίδι συνεργασίας, είτε πλειοψηφικό είτε μειοψηφικό. Ούτε ίχνος πραγματικής πολιτικής δεν έχει προκύψει από αυτές τις οργανωτικές δημιουργίες.
4. Κινήματα με κάποια διάρκεια αλλά δίχως κάποιο αισθητό θετικό αποτέλεσμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, με εξαίρεση μερικών κλασικών τακτικών επεισοδίων (όπως η στιγμιαία «κατάληψη» κλασικών διαδηλώσεων από ομάδες προετοιμασμένες να προκαλέσουν την αστυνομία), η απουσία της πολιτικής καινοτομίας σημαίνει – σε παγκόσμιο επίπεδο – πως η φιγούρα του συντηρητικού αντιδραστικού έχει γνωρίσει αναγέννηση. Αυτή είναι η περίπτωση, για παράδειγμα, στις ΗΠΑ, όπου η βασική παρενέργεια του κινήματος «Occupy Wall Street» ήταν η άνοδος στην εξουσία του Trump, ή στη Γαλλία, όπου το αποτέλεσμα του «Nuit Debout» είναι ο Macron. Επιπλέον ο προαναφερθείς Macron ήταν αργότερα ο μοναδικός στόχος των, τυπικά, μικροαστών Gilets Jaunes (Κίτρινα Γιλέκα). Όπως με όλα αυτά τα κινήματα, που οι ηγέτες τους είναι όλοι τους ειλικρινά εχθρικοί προς την καταστροφή της αστικής ιδιοκτησίας και που στην πραγματικότητα θέλουν εντονότερη κρατική στήριξη για αυτού του είδους ιδιοκτησία, το αποτέλεσμα δεν ήταν παρά κρατιστικές εθιμοτυπίες και ο μοναδικός στόχος ήταν ο πρόεδρος Macron. Το μεγάλο αποτέλεσμα, που επιφυλάσσει το κοινοβουλευτικό σύστημα σε τέτοιες φάρσες, ήταν στο τέλος… η επανεκλογή αυτού του ίδιου του Macron.

Θέση 5:  Η αιτία αυτού του τύπου ανικανότητας στα κινήματα της τελευταίας δεκαετίας είναι η απουσία, ή ακόμη και η εχθρότητα προς, την πολιτική. Αυτό παίρνει πολλές μορφές και αναγνωρίζεται από μια σειρά από συμπτώματα. Κάτω από αυτά τα αρνητικά συμπτώματα υπάρχει μια διαρκής υποταγή υπό το ψευδές τίτλο «δημοκρατία» στο εκλογικό τελετουργικό.

Σχόλιο: Ως σημεία μιας τρομερά αδύναμης πολιτικής υποκειμενικότητας, μπορεί να σημειώσουμε συγκεκριμένα:

1. Αποκλειστικά αρνητικά ενοποιητικά αιτήματα: «ενάντια σε αυτό ή σε εκείνο, «Κάτω ο Mubarak», «κάτω το 1%», «απορρίπτουμε τον εργατικό νόμο», «κανένας δεν συμπαθεί την αστυνομία», κλπ.
2. Η απουσία μιας ευρείας αίσθησης χρονικότητας: τόσο με όρους της γνώσης του παρελθόντος που είναι ιδιαίτερα απούσα στα κινήματα με εξαίρεση μερικές καρικατούρες, και που δεν προτείνεται κανένας καινούριος απολογισμός [bilan], όσο και σε μελλοντικές προβολές που είναι περιορισμένες σε αφηρημένες σκέψεις πάνω στην απελευθέρωση και την χειραφέτηση.
3. Ένα λεξιλόγιο που είναι δάνειο από τον αντίπαλο. Αυτή είναι κυρίως η περίπτωση για μια ιδιαίτερα γνωστής κατηγορίας, όπως η «δημοκρατία», ή σε χρήσεις της κατηγορίας της «ζωής», «των ζωών μας», που δεν είναι παρά μια αναποτελεσματική επένδυση της συλλογικής δράσης σε υπαρξιακές κατηγορίες.
4. Μια τυφλή λατρεία του «νέου» και μια αλαζονική απαξίωση καθιερωμένων αληθειών. Αυτό είναι άμεσο αποτέλεσμα του «νέου» προϊόντος ως λατρεία του εμπορεύματος, και μια διαρκής πεποίθηση πως «ξεκινάμε» πράγματα, τα οποία στην πραγματικότητα έχουν ήδη πραγματοποιηθεί πολλές φορές. Μας αποτρέπουν ταυτόχρονα να μάθουμε τα μαθήματα του παρελθόντος και να κατανοήσουμε το μηχανισμό των δομικών επαναλήψεων, και μας οδηγεί στο να πέσουμε στις παγίδες των ψευδών «νεωτερικοτήτων».
5. Μια παράλογη χρονική κλίμακα. Η κλίμακα αυτή, που ορίζεται από το μαρξιστικό κύκλο «χρήμα, αγαθό, χρήμα», υποθέτει πως σε μερικές εβδομάδες κινήματος, μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει ή ακόμη και να λύσει προβλήματα που έχουν αντέξει για αιώνες όπως η ιδιωτική ιδιοκτησία, ή η παθολογική συγκέντρωση του πλούτου που παραμένει για χιλιετίες· η άρνηση στοχασμού ότι μεγάλο μέρος της καπιταλιστικής νεωτερικότητας δεν είναι παρά μια σύγχρονη εκδοχή του «Οικογένεια, Ιδιωτική Ιδιοκτησία, Κράτος», που καθιερώθηκε μερικές χιλιάδες χρόνια πριν, κατά την Νεολιθική «επανάσταση». Έτσι, σχετικά με τα βασικά προβλήματα, που την αποτελούν, η κομμουνιστική λογική βρίσκεται στη κλίμακα των αιώνων.
6. Μια αδύναμη σχέση με το Κράτος. Αυτό που διακυβεύεται εδώ είναι η διαρκής υποτίμηση των Κρατικών πόρων σε σχέση με εκείνες που είναι διαθέσιμες στο ένα ή στο άλλο «κίνημα», τόσο σε όρους ένοπλης δύναμης και σε ικανότητα για διαφθορά. Υπάρχει μια υποτίμηση, συγκεκριμένα, της αποτελεσματικότητας της «δημοκρατικής» διαφθοράς σύμβολο της οποίας είναι το κοινοβουλευτικό εκλογικό σύστημα, όπως και ο βαθμός της ιδεολογικής κυριαρχίας αυτής της διαφθοράς πάνω στη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού.
7. Ένα μίγμα από ετερόκλητα μέσα δίχως να δημιουργούν έναν ισολογισμό [aucun bilan] του μακρινού και κοντινού παρελθόντος τους. Δεν υπάρχει κάποιο συμπέρασμα που να είναι κοινά αποδεκτό και να που να μπορεί να αντληθεί από τις μεθόδους που εφαρμόζονται τουλάχιστον από τα «κόκκινα χρόνια» (1965-1975) ή και ακόμη κατά τους δυο τελευταίους αιώνες, όπως καταλήψεις εργοστασίων, απεργίες σωματείων, νόμιμες διαδηλώσεις, η δημιουργία ομάδων που ο στόχος τους ήταν να γίνει εφικτή η τοπική σύγκρουση με την αστυνομική δύναμη, η εισβολή σε κτίρια, η φυλάκιση των διευθυντών στα εργοστάσια τους… ούτε τα κρατικά τους ανάλογα, για παράδειγμα στις εισβολές των πλατειών από πλήθη, με μακρές και διαρκείς υπερδημοκρατικές συνελεύσεις όπου όλοι καλούνταν να μιλήσουν, ανεξάρτητα από τα ιδανικά ή τις λεκτικές τους ικανότητες, να μιλήσουν για τρία λεπτά, και από τις οποίες ο στόχος είναι τελικά η προβλέψιμη επανάληψη του εγχειρήματος.

Θέση 6: Είναι αναγκαίο να θυμόμαστε τις πιο σημαντικές εμπειρίες του πρόσφατου παρελθόντος, και να συλλογιστούμε τις αποτυχίες τους.

Σχόλιο: Από τα κόκκινα χρόνια ως σήμερα.

Το σχόλιο στην 5^η θέση μπορεί να μοιάζει πολεμικό, ακόμη και απαισιόδοξο και καταθλιπτικό, ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους που, για μια περίοδο, μπορεί πραγματικά να ενθουσιάζονται από όλες μορφές δράσης για τις οποίες ζητώ μια κριτική επανεξέταση. Αυτό είναι κατανοητό αν θυμηθούμε πως προσωπικά στο Μάη του ’68 και στον απόηχο του βίωσα και συμμετείχα  με ενθουσιασμό σε κάτι πολύ παρόμοιο, και πως ήμουν σε θέση να το ακολουθήσω για αρκετό χρόνο ώστε να αντιληφθώ το μέγεθος των αδυναμιών του. Έτσι έχω την αίσθηση πως τα πρόσφατα κινήματα εξαντλούνται επαναλαμβάνοντας, υπό το χαρακτήρα του νέου, γνωστά επεισόδια αυτού που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε ως τη «δεξιά» του κινήματος του Μάη του ’68, είτε αυτή η δεξιά προήλθε από την κλασική αριστερά, είτε από τους αναρχικούς ακροαριστερούς που, με το δικό τους τρόπο, ήδη μιλούσαν για «μορφές ζωής», και που αποκαλούσαμε τους ακτιβιστές της «αναρχο-επιθυμούντες».

                Το Μάη του ’68 στην πραγματικότητα υπήρχαν τέσσερα διακριτά κινήματα.

1. Μια φοιτητική νεανική εξέγερση.
2. Μια εξέγερση των νεαρών εργατών στα μεγάλα εργοστάσια
3. Μια γενική απεργία των εργατικών σωματείων, που προσπαθούσε να ελέγξει τις δυο πρώτες εξεγέρσεις
4. Η εμφάνιση, συχνά με το όνομα «Μαοϊσμός» – με μια σειρά από αντίπαλες οργανώσεις – μιας απόπειρας για μια νέα πολιτική, η αρχή της οποίας ήταν να δημιουργηθεί μια ενωτική γραμμή μεταξύ των δυο πρώτων εξεγέρσεων με το να τους αποδοθεί ιδεολογική και μαχητική δύναμη που φαίνονταν ικανή να τους προσφέρει ένα πραγματικό πολιτικό μέλλον. Στην πράξη, αυτό κράτησε για τουλάχιστον μια δεκαετία. Το γεγονός πως ήταν ανίκανη να σταθεροποιηθεί στην ιστορική κλίμακα (που πρόθυμα αναγνωρίζω) δεν πρέπει να σημαίνει κατά συνέπεια πως κάποιος επαναλαμβάνει αυτό που έγινε τότε δίχως καν να αντιλαμβάνεται πως επαναλαμβάνει.

Θυμηθείτε πως οι εκλογές του Ιουνίου του 1968, εκλέχθηκε μια πλειοψηφία που ήταν τόσο αντιδραστική  που θα μπορούσε να ειπωθεί πως ανακαλύψαμε ξανά την πλειοψηφία του  «γαλάζιου ορίζοντα» του τέλους του πολέμου του ’14-’18. Το τελικό αποτέλεσμα των εκλογών του Μάϊου/Ιουνίου 2017, με την τεράστια νίκη αυτού του αναγνωρισμένου υπάλληλου του διεθνούς μεγάλου κεφαλαίου, του Macron, πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε τι είναι αυτό που επαναλαμβάνεται σε όλα αυτά. Ιδιαίτερα εφόσον, ο ίδιος Macron επανεκλέχθηκε το 2022.

Θέση 7: Η εσωτερική πολιτική σε ένα κίνημα πρέπει να αποτελείται από πέντε χαρακτηριστικά, υποστηριζόμενα από αιτήματα, στρατηγική, λεξιλόγιο, την ύπαρξη μιας αρχής και ένα ξεκάθαρο τακτικό όραμα.

Σχόλιο:

1. Τα βασικά αιτήματα πρέπει να είναι ενισχυτικά και να διαθέτουν μια θετική αποφασιστικότητα αντί να επιμένουν στο παράπονο και την αποκήρυξη. Ακόμη και αν αυτό γίνει με τίμημα μιας εσωτερικής διαίρεσης μόλις το κίνημα υπερβεί την αρνητική ενότητα.
2. Τα αιτήματα πρέπει να έχουν στρατηγική αιτιολόγηση. Αυτό σημαίνει να έχουν τροφοδοτηθεί από μια γνώση των προηγούμενων σταδίων του προβλήματος που το κίνημα τοποθετεί στην ατζέντα του.
3. Το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται πρέπει να είναι ελεγχόμενο και συνεκτικό. Για παράδειγμα: σήμερα, ο «κομμουνισμός» είναι ασύμβατος με την «δημοκρατία», η «ισότητα» είναι ασύμβατη με την «ελευθερία», κάθε θετική χρήση ενός ταυτοτικού λεξιλογίου – «γαλλική» ή «διεθνής κοινότητα» ή «Ισλαμικός» ή «Ευρώπη» – πρέπει να απαγορευτεί, όπως και ψυχολογικοί όροι – «επιθυμία», «ζωή», «κανένας» – όπως και όλοι οι όροι που σχετίζονται με τα καθιερωμένα κρατικά συστήματα – «πολίτης», «εκλογικό σώμα», και ούτω καθεξής.
4. Μια αρχή, αυτό που ονομάζω μια «Ιδέα», πρέπει να έρχεται διαρκώς αντιμέτωπη με την κατάσταση, στο βαθμό που φέρει μαζί της εντοπισμένη μια μη καπιταλιστική συστημική πιθανότητα. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε τον ορισμό του Marx της ενσωμάτωσης του μοναδικού ακτιβιστή μέσα στα κινήματα: «οι Κομμουνιστές παντού υποστηρίζουν κάθε επαναστατικό κίνημα ενάντια στην υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική τάξη των πραγμάτων. Σε όλα αυτά τα κινήματα φέρνουν στο προσκήνιο, ως βασικό ερώτημα στο καθένα από αυτά, το ζήτημα της ιδιοκτησίας, ανεξάρτητα από το βαθμό της ανάπτυξης της εκείνη τη στιγμή».
5. Τακτικά, πρέπει κανείς να φέρνει συνεχώς το κίνημα όσο πιο κοντά μπορεί στο να γίνει ένα σώμα ικανό στο να συγκεντρωθεί για να συζητήσει αποτελεσματικά αυτό που πραγματικά σκέφτεται για μια κατάσταση, ώστε να μπορεί να την ξεκαθαρίσει και να την αξιολογήσει.

Όπως γράφει ο Marx, ο πολιτικός ακτιβιστής είναι αναπόσπαστο τμήμα του γενικότερου κινήματος, αλλά είναι μοναδικά διακριτός λόγω της ικανότητας της να δει το κίνημα από μια συνολική [ensemble] οπτική και από εκεί να προβλέψει ποιο πρέπει να είναι το επόμενο βήμα, να μην κάνει υποχωρήσεις σε σχέση με αυτά τα δύο σημεία, ούτε, υπό το πρόσχημα της ενότητας, προς τις συντηρητικές απόψεις που μπορεί να κυριαρχήσουν, υποκειμενικά, και στα πιο σημαντικά κινήματα. Η εμπειρία των επαναστάσεων δείχνει πως οι σημαντικότερες πολιτικές στιγμές παίρνουν την μορφή που μοιάζει περισσότερο σε μια συνέλευση, δηλαδή, μιας συνάντησης, όπου η απόφαση προς λήψη αναλύεται από τους ομιλητές, που μπορεί και να διαφωνούν μεταξύ τους.

Θέση 8: Η πολιτική έχει την ευθύνη της επαρκούς διάρκεια του πνεύματος των κινημάτων, που πρέπει να είναι του ίδιου μεγέθους όσο και η χρονικότητα των Κρατών όχι απλά ένα αρνητικό επεισόδιο στη κυριαρχία τους. Ο γενικός του ορισμός είναι πως, ανάμεσα στις ποικίλες συνθέσεις ανθρώπων στη μεγαλύτερη δυνατή κλίμακα, οργανώνει μια κουβέντα πάνω στα συνθήματα που μπορεί εύκολα να είναι εκείνα της μόνιμης προπαγάνδας όσο και εκείνα των μελλοντικών κινημάτων. Η πολιτική δίνει το γενικό πλαίσιο για αυτές τις αναλύσεις – είναι ζήτημα επικύρωσης, σήμερα που υπάρχουν δυο αποκλίνοντα μονοπάτια σχετικά με την γενικότερη οργάνωση του ανθρώπινου είδους – το καπιταλιστικό και το κομμουνιστικό. Το πρώτο δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη σημερινή μορφή αυτού που υπήρξε για χιλιάδες χρόνια, από τη Νεολιθική επανάσταση. Το δεύτερο προτείνει μια δεύτερη, συστημική, οικουμενική επανάσταση για το μέλλον του ανθρώπινου είδους· το να βγούμε από τη Νεολιθική εποχή.

Σχόλιο: Με το τρόπο αυτό, η πολιτική αποτελείται από ευρείες αναλύσεις που τοποθετούν το σύνθημα τοπικά που αποκρυσταλλώνει αυτά τα δυο μονοπάτια στην κατάσταση. Με το να είναι τοπικό, αυτό το σύνθημα δεν μπορεί παρά να προέρχεται από την εμπειρία των ίδιων των μαζών. Είναι εδώ που η πολιτική μαθαίνει πως ο αποτελεσματικός αγώνας για το κομμουνιστικό μονοπάτι, όποια και αν είναι τα μέσα του, μπορεί να υπάρξει τοπικά. Από την οπτική αυτή, η ορμή της πολιτικής  δεν βρίσκεται σε ανταγωνιστική σύγκρουση, αλλά σε μια συνεχή επιτόπου αναζήτηση των ιδεών, των συνθημάτων και των πρωτοβουλιών που είναι τοπικά ικανές να φέρουν στη ζωή την παρουσία των δυο μονοπατιών, το ένα είναι η συντήρηση αυτού που υπάρχει και το άλλο είναι η ολοκληρωτική του μεταμόρφωση σύμφωνα με τις χειραφετικές αρχές  που θα αποκρυσταλλώσει το νέο σύνθημα. Το όνομα αυτής της δραστηριότητας είναι «μαζικό εργατικό κίνημα». Πέρα από τα κινήματα, η ουσία της πολιτικής είναι το μαζικό εργατικό κίνημα.

Θέση 9: Η πολιτική φτιάχνεται με ανθρώπους από παντού [partout]. Οι ποικίλες μορφές κοινωνικού διαχωρισμού που οργανώνονται από το καπιταλισμό είναι απαράδεκτες.

Σχόλιο: Αυτό σημαίνει, ιδιαίτερα για τη διανοούμενη νεολαία που πάντα έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη γέννηση νέας πολιτικής, το συνεχιζόμενο ταξίδι προς άλλα κοινωνικά στρώματα – ιδιαίτερα τα πιο αποστερημένα όπου η επίπτωση του καπιταλισμού ήταν πιο καταστροφική – είναι αναγκαίο. Στις παρούσες συνθήκες, στη χώρα μας όπως και σε παγκόσμια κλίμακα, η προτεραιότητα  πρέπει να δοθεί στο τεράστιο νομαδικό προλεταριάτο που, όπως οι χωρικοί της Οβέρν και της Βρετάνης κατά το παρελθόν, φτάνουν σε κύματα και με μεγάλους κινδύνους  για να προσπαθήσουν να επιβιώσουν ως εργάτες καθώς πλέον δεν μπορούν να ζήσουν σαν ακτήμονες χωρικοί στις χώρες από όπου προήρθαν. Στη περίπτωση αυτή όπως σε όλες τις άλλες, η μέθοδος είναι εκείνη μιας υπομονετικής έρευνας στο πεδίο (αγορές, στεγαστικά συμπλέγματα, σπίτια, εργοστάσια), της οργάνωσης (όσο μικρή και αν είναι αρχικά), της κωδικοποίησης [σταθεροποίηση] των αιτημάτων, την διάδοση τους, την επέκταση της βάσης αυτού του πράγματος, την σύγκρουση με διάφορες τοπικές  συντηρητικές δυνάμεις, κλπ. Τη στιγμή που συνειδητοποιείς πως το ενεργό πείσμα είναι το κλειδί, αυτό είναι παθιασμένο έργο. Ένα σημαντικό βήμα είναι  να οργανωθούν σχολεία για την διάδοση γνώσης της παγκόσμιας ιστορίας του αγώνα μεταξύ των δυο μονοπατιών, των τωρινών επιτυχιών και αδιεξόδων.

Αυτό που έγινε στον απόηχο του Μάη του ’68 από εκείνες τις οργανώσεις μπορεί και πρέπει να γίνει ξανά. Πρέπει να επαναφέρουμε τη πολιτική διαγώνιο για την οποία μίλησα, που σήμερα παραμένει μια διαγώνιος μεταξύ του νεανικού κινήματος, διάφορων διανοούμενων, και του νομαδικού προλεταριάτου. Εδώ και εκεί, αυτό γίνεται ήδη. Είναι προς το παρόν το μοναδικό πραγματικό πολιτικό έργο.

Στη Γαλλία αυτό που άλλαξε είναι η αποβιομηχάνιση των προαστίων των μεγάλων πόλεων· η εργατική τάξη που παρέμεινε στρέφεται στην ακροδεξιά. Αυτό πρέπει να καταπολεμηθεί στο πεδίο εξηγώντας πως και γιατί, σε λίγα μόλις χρόνια, δυο γενιές εργατών έχουν θυσιαστεί, και ταυτόχρονα ερευνώντας όσο είναι δυνατόν την αντίθετη διεργασία. Δηλαδή, την βάναυση βιομηχανοποίηση της Ασίας. Τώρα όπως και πριν, η δουλειά με τον εργάτη είναι διεθνής, ακόμη και εδώ. Από την άποψη αυτή θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να παραχθεί και να διαδοθεί μια παγκόσμια εργατική εφημερίδα.

Θέση 10: Δεν υπάρχει πλέον αυθεντική πολιτική οργάνωση. Το έργο έτσι είναι να βρούμε τρόπους να την δημιουργήσουμε ξανά.

Σχόλιο: Μια οργάνωση αναλαμβάνει να διαμορφώσει ερωτήματα, να συνθέσει τα μαζικά εργατικά και τοπικά αιτήματα που βγαίνουν από αυτά για να τα μεταφέρει σε μια γενικότερη οπτική, εμπλουτίζοντας τα κινήματα και εξασφαλίζοντας πως οι επιδράσεις τους θα είναι μακροχρόνιες. Μια οργάνωση δεν κρίνεται από τη μορφή ή τις διαδικασίες, όπως γίνεται με ένα Κράτος, αντίθετα,  γίνεται ελέγχοντας την ικανότητα να κάνει αυτό που ανέλαβε. Εδώ μπορούμε να επαναλάβουμε το ρητό του Mao: μια οργάνωση είναι εκείνη για την οποία μπορεί να ειπωθεί πως «επιστρέφει στις μάζες σε σαφή μορφή αυτό που της δόθηκε σε συγκεχυμένη μορφή»

Θέση 11: Σήμερα η κλασική μορφή του κόμματος είναι καταδικασμένη επειδή έχει ορίσει τον εαυτό του όχι από την ικανότητα του να κάνει αυτό που περιγράφει η Θέση 9, δηλαδή μαζικό εργατικό κίνημα, αλλά από την δήθεν πρόφαση πως «αντιπροσωπεύει» την εργατική τάξη, ή το προλεταριάτο.

Σχόλιο: Πρέπει να απομακρυνθούμε από τη λογική της αντιπροσώπευσης σε όλες της τις μορφές. Ο ορισμός της πολιτικής οργάνωσης πρέπει να είναι ουσιαστικός, όχι αντιπροσωπευτικός. Επιπλέον, η «αντιπροσώπευση» πρέπει να είναι κατανοητή ως «η ταυτότητα αυτού που αντιπροσωπεύεται». Γιατί οι ταυτότητες πρέπει να αποκλείονται από το πολιτικό πεδίο.

Θέση 12: Όπως έχουμε δει, η σχέση με το Κράτος δεν είναι αυτό που ορίζει την πολιτική. Με το τρόπο αυτό, η πολιτική υλοποιείται «σε απόσταση» από το Κράτος. Ωστόσο, στρατηγικά, το Κράτος πρέπει να καταστραφεί, επειδή είναι ο βασικός προστάτης του καπιταλιστικού μονοπατιού, ιδιαίτερα επειδή είναι η αστυνομία του δικαιώματος της ιδιωτικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής και συναλλαγής. Όπως έλεγαν οι Κινέζοι επαναστάτες στη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης, είναι αναγκαίο «να απομακρυνθούμε από το αστικό δίκαιο». Έτσι πρόσωπο με πρόσωπο προς το Κράτος, η πολιτική δράση είναι ένα μίγμα απόστασης και αρνητικότητας. Ο βασικός στόχος είναι το Κράτος να περικυκλωθεί σταθερά από μια εχθρική αντιμετώπιση και πολιτικούς χώρους που έχουν γίνει ξένο προς αυτό.

Σχόλιο: Στη περίπτωση αυτή, ο ιστορικός απολογισμός είναι πολύ περίπλοκος. Για παράδειγμα, η Ρωσική Επανάσταση του 1917 αναμφίβολα συνδύασε πολλά πράγματα: μια ευρεία εχθρικότητα προς το τσαρικό καθεστώς (περιλαμβάνοντας, εξαιτίας του πολέμου, της περιφέρειας), μια μακρόχρονη έντονη ιδεολογική προετοιμασία (ιδιαίτερα στις τάξεις των διανοούμενων), εργατικές εξεγέρσεις που οδήγησαν σε αυθεντικές μαζικές οργανώσεις (που βαφτίστηκαν «σοβιέτ»), εξεγέρσεις στρατιωτών, όλα, χάρη στους Μπολσεβίκους, με στιβαρή πλατιά οργάνωση, διαφοροποιημένη και ικανή να οργανώνει συναντήσεις με ικανούς ομιλητές που η πεποίθηση τους ταίριαζε με το εκπαιδευτικό τους ταλέντο. Όλα αυτά διαμορφώθηκαν μέσα από νικηφόρες εξεγέρσεις και έναν απαίσιο εμφύλιο πόλεμο που τελικά κερδήθηκε από την επαναστατική πλευρά παρά μια μεγάλης κλίμακας εξωτερική παρέμβαση. Η πορεία της κινεζικής επανάστασης εξελίχθηκε πολύ διαφορετικά: η Μακρά Πορεία στην ύπαιθρο, ο σχηματισμός λαϊκών συνελεύσεων, ένας αυθεντικός Κόκκινος Στρατός, και, μέσα σε μια περίοδο 30 ετών, μια διαρκής κατοχή ενός μεγάλου μέρους του Βορρά της χώρας  στο οποίο ήταν δυνατή, καθώς εδραιώνονταν ο στρατός, να πειραματιστεί με αγροτικές και παραγωγικές μεταρρυθμίσεις. Επιπλέον στη Κίνα αντί του σταλινικού τρόμου της δεκαετίας του 1930, υπήρξε μια μαζική φοιτητική και εργατική εξέγερση εναντίον της αριστοκρατίας του Κομμουνιστικού Κόμματος. Δίχως προηγούμενο, αυτό το κίνημα – η Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση – είναι το τελικό παράδειγμα μιας πολιτικής τελικής σύγκρουσης με τις μορφές κρατικής εξουσίας. Τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να μεταφερθεί στην κατάσταση μας. Αλλά, μέσα από αυτή τη περιπέτεια, υπάρχει ένα μάθημα για να μάθουμε: πως το Κράτος, σε οποιαδήποτε μορφή, δεν μπορεί ποτέ να αντιπροσωπεύσει ή να ορίσει την πολιτική της χειραφέτησης.

Η πλήρης διαλεκτική κάθε αυθεντικής πολιτικής ικανοποιεί τέσσερις όρους:

1. Η στρατηγική Ιδέα του αγώνα μεταξύ των δυο μονοπατιών – κομμουνισμού και καπιταλισμού. Αυτό είναι εκείνο που ο Μάο αποκαλούσε «ιδεολογική προετοιμασία της γνώμης», δίχως την οποία, είπε, η επαναστατική πολιτική είναι αδύνατη.
2. Η τοπική επένδυση αυτής της ιδέας ή αρχής με την οργάνωση με τη μορφή μαζικού εργατικού κινήματος· η αποκεντρωμένη κυκλοφορία των πάντων που προκύπτει από αυτό το εργατικό κίνημα – αιτήματα και νικηφόρες πρακτικές εμπειρίες.
3. Τα λαϊκά κινήματα με τη μορφή ιστορικών γεγονότων, μέσα στα οποία η πολιτική οργάνωση λειτουργεί επαρκώς και για την αρνητική τους ενότητα αλλά και για την όξυνση της θετικής τους αποφασιστικότητας.
4. Αν είναι η εξουσία του που αποδίδεται από τους φορείς του καπιταλισμού, το Κράτος πρέπει να διαλυθεί, μέσα από σύγκρουση και πολιορκία. Και αν αυτό είναι το εμπόδιο στο κομμουνιστικό μονοπάτι, πρέπει να καταστραφεί, αν χρειαστεί με επαναστατικά μέσα, όπως είδαμε στην θανάσιμη αναταραχή της Κινεζικής Πολιτισμικής Επανάστασης.

Η επινόηση επί τόπου της σύγχρονης σύνθεσης αυτών των τεσσάρων όρων είναι το πρόβλημα, πρακτικό και θεωρητικό ταυτόχρονα, της συγκυρίας μας.

Θέση 13: Η κατάσταση του σύγχρονου καπιταλισμού περιλαμβάνει ένα είδος αποκοπής μεταξύ της παγκοσμιοποίησης της αγοράς και του ακόμα σχετικά εθνικού χαρακτήρα  της αστυνόμευσης και του στρατιωτικού ελέγχου του πληθυσμού. Με άλλα λόγια, υπάρχει ένα κενό ανάμεσα στην οικονομική κατάσταση των πραγμάτων, που είναι παγκόσμια, και την αναγκαία κρατική προστασία της, που παραμένει εθνική. Η δεύτερη πτυχή ανασταίνει τις ιμπεριαλιστικές αντιπαλότητες με άλλες μορφές. Παρά αυτή την αλλαγή σε μορφή, ο κίνδυνος πολέμου αυξάνει. Επιπλέον, ο πόλεμος ήδη διεξάγεται σε μεγάλα τμήματα του κόσμου. Η πολιτική που θα έρθει θα έχει επίσης το έργο, αν μπορεί, να αποτρέψει ένα ολοκληρωτικό πόλεμο.  Που θα μπορούσε πλέον να βάλει σε κίνδυνο το σύνολο της ανθρωπότητας. Μπορεί επίσης να ειπωθεί πως η ιστορική επιλογή είναι: είτε η ανθρωπότητα απομακρύνεται από τη σημερινή νεολιθική φάση που είναι ο καπιταλισμός και εισέρχεται στη κομμουνιστική της εποχή σε παγκόσμια κλίμακα, ή παραμένει στην νεολιθική της φάση, με την ακραία πιθανότητα συνολικής εξόντωσης σε ένα ατομικό πόλεμο.

Σχόλιο: Σήμερα από την μια, οι μεγάλες δυνάμεις επιδιώκουν να συνεργαστούν για να διατηρήσουν τη σταθερότητα της κατάστασης σε παγκόσμια κλίμακα (κυρίως με το να πολεμούν εναντίον του προστατευτισμού), αλλά από την άλλη αυτές οι ίδιες οι δυνάμεις μάχονται τυφλά για την δική τους ξεχωριστή ηγεμονία. Το αποτέλεσμα είναι το τέλος εμφανώς αποικιοκρατικών πρακτικών όπως εκείνες της Γαλλίας ή της Αγγλίας του 19^ου αιώνα, για παράδειγμα, η στρατιωτική και διοικητική κατοχή ολόκληρων χωρών. Θα έλεγα η νέα πρακτική να ονομαστεί «χωροταξική ζώνη»: σε ολόκληρες ζώνες (Ιράκ, Συρία, Λιβυή, Αφγανιστάν, Νιγηρία, Μάλι, Κεντρική Αφρική, Κονγκό…) Κράτη υπονομεύονται, καταστρέφονται και η ζώνη γίνεται μια ζώνη λεηλασίας, ανοιχτή σε μισθοφορικές δυνάμεις όπως και σε άλλα καπιταλιστικά αρπακτικά. Ή το Κράτος φτιάχνεται από επιχειρηματίες  που συνδέονται με χιλιάδες νήματα με τις μεγάλες εταιρίες της παγκόσμιας αγοράς. Σε τεράστιες εκτάσεις, αντιπαλότητες, αλληλοεμπλέκονται με συνεχώς μεταβαλλόμενες σχέσεις εξουσίας. Υπό τέτοιες συνθήκες μόνο ένα ανεξέλεγκτο στρατιωτικό επεισόδιο αρκεί για να φέρει τα πάντα στο χείλος του πολέμου. Οι πλευρές έχουν ήδη σχηματιστεί: οι Ηνωμένες Πολιτείες και η «Δυτικο-Ιαπωνική» κλίκα στην μια πλευρά, και από την άλλη, η Κίνα και η Ρωσία· τα πυρηνικά όπλα είναι παντού.  Δεν μπορούμε παρά να ανακαλέσουμε την άποψη του Lenin: «Είτε η επανάσταση θα αποτρέψει το πόλεμο, είτε ο πόλεμος θα προκαλέσει την επανάσταση».

Θα μπορούσε έτσι κανείς να ορίσει το στόχο του επερχόμενου πολιτικού έργου: δηλαδή, για πρώτη φορά στην Ιστορία, είναι η πρώτη υπόθεση – η επανάσταση θα αποτρέψει το πόλεμο – που θα υλοποιηθεί παρά η δεύτερη – πως ο πόλεμος θα προκαλέσει το πόλεμο. Στην πράξη, ήταν η δεύτερη υπόθεση που υλοποιήθηκε στη Ρωσία κατά τον 1^ο ΠΠ, και στην Κίνα στο πλαίσιο του 2^ου. Με τί τίμημα όμως! Και με τι μακροπρόθεσμες συνέπειες!

Ας ελπίσουμε· ας πράξουμε. Οποιοσδήποτε – δεν έχει σημασία ποιος, δεν έχει σημασία που μπορεί να αρχίσει να ασκεί πραγματική πολιτική με την έννοια που περιγράφει αυτό εδώ το κείμενο – και μπορεί και αυτός με τη σειρά του να μιλήσει σε εκείνους γύρω του σχετικά με αυτό που κάνουν. Με αυτό το τρόπο ξεκινούν όλα.


πηγη: https://geniusloci2017.wordpress.com