Loading...

Κατηγορίες

Κυριακή 18 Σεπ 2022
Κίεβο, Αύγουστος 2022, ΙΙ: Οι άνθρωποι
Κλίκ για μεγέθυνση

 


 

Του

Γιάννη Ζ. Δρόσου*


Στην εμπόλεμη Ουκρανία, με δική μας απόφαση και δαπάνες, πήγαμε στις 29 Αυγούστου και την 1η Σεπτεμβρίου ως αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (EPLO) ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Οργανισμού Σπύρος Φλογαΐτης, ο Πορτογάλος καθηγητής José Manuel Sérvulo Correia (84 ετών!) και εγώ, συνοδευόμενοι από την Ελισάβετ Κοτζιά, σε μια επίσκεψη συμπαράστασης και συνεργασίας την προοπτική της προσδοκώμενης εποχής της ειρήνης. Σε προηγούμενο άρθρο μου (ΑΥΓΗ, 11.9.2022) αναφέρθηκα στη συνάντησή μας με τα σημάδια του πολέμου και με τη ζωή. Σ’ αυτό περιορίζομαι στις συναντήσεις μας με ακαδημαϊκά, πολιτικά και διπλωματικά στελέχη. Δεν θα αποτολμήσω γενικότερες αναλύσεις, άλλωστε οι μετά την επιστροφή μας εξελίξεις, με την ουκρανική αντεπίθεση να εξελίσσεται στα πεδία, αλλά και γενικότερα οι αδιαφανείς και διαφανείς τεκτονικές μεταβολές στη διεθνή σκηνή, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, κάτι τέτοιο μάλλον το καθιστούν επιπόλαιο εκ μέρους μου.

«Θα αγωνιστούμε μέχρι να νικήσουμε»

Το πείσμα της χώρας που λειτουργεί σε συνθήκες πολέμου ήταν ορατό στα λόγια και στις εικόνες των συνομιλητών μας. Τις συναντήσεις οργάνωσε στιβαρά και με εξαντλητική λεπτομέρεια ο (ρωσόφωνος, αλλά βαθύτατα Ουκρανός) αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου της Αεροπορίας και, παλιότερα, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μαριούπολης Yuri Voloshyn, με την αθόρυβη, και γι’ αυτό αποτελεσματικότατη, συνδρομή των Daria Kibits και Marina Holovatenko. Με δεδομένο ότι οι συναντήσεις μας δεν είχαν άμεσα πολιτικό χαρακτήρα, αλλά κυρίως αφορούσαν τις προοπτικές και το πλαίσιο μελλοντικών συνεργασιών μας, η αποφασιστικότητα των συνομιλητών μας προέκυπτε από τα εισαγωγικά τους κυρίως λόγια: «Θα αγωνιστούμε μέχρι να νικήσουμε». Ο Serhiy Shkarlet, υπουργός Παιδείας και Επιστημών, μας παρουσίασε σε ένα διάγραμμα το πλήρες σχέδιο μεταρρύθμισης της Παιδείας. «Θα τα αλλάξω όλα» μας είπε με ήρεμη και γι’ αυτό ισχυρή αποφασιστικότητα. Πράγματι, το πρόγραμμα που είδαμε αναφερόταν σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης - βασική, μέση, ανώτερη, ανώτατη. Με τη βασική παρατήρηση ότι θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην καλλιέργεια της ουκρανικής γλώσσας. Το μήνυμα ήταν σαφές: μπορεί να είμαστε σε πόλεμο, είμαστε όμως αρκετά αισιόδοξοι ώστε να οργανώνουμε από τώρα την αυριανή διάρθρωση της Παιδείας μας και αρκετά αποφασιστικοί ώστε στο κέντρο της να βρίσκεται η στρατηγική ενίσχυση της διακριτότητας της ουκρανικής ταυτότητας. Στη συνάντηση μας πρόσφεραν από ένα μπισκότο με αποτυπωμένη, με βρώσιμο τρόπο, απεικόνιση της βύθισης της ρωσικής ναυαρχίδας και έναν Ουκρανό στρατιώτη να την αποχαιρετά με μια φράση που, ελεύθερα μεταφραζόμενη, μπορεί να αποδοθεί ως «Άντε γεια!».

Σε αντίστοιχο κλίμα ήταν και ο διευθυντής της Διπλωματικής Ακαδημίας Hennadii Nadolenko: «Χρειαζόμαστε την εμπειρία σας» - αυτό και ενόψει της εκπαίδευσης διπλωματών ικανών να ανταποκριθούν στα αναγκαία της διαδικασίας ένταξης στην Ευρωπαϊκή  Ένωση, αλλά και να κινούνται μέσα στον πολύπλοκο κόσμο της όταν η χώρα ενταχθεί σε αυτόν. Σε αντίστοιχο κλίμα και οι συζητήσεις του Σπ. Φλογαΐτη με τον Πρόεδρο της Βουλής Ruslan Stefanchuk και τον Andriy Sybiha, αναπληρωτή διευθυντή του Γραφείου του Προέδρου Ζελένσκι, όταν η υπόλοιπη αντιπροσωπεία επισκεπτόμασταν την Μπούτσα και το Ιρπίν.

 

Το ίδιο κλίμα αναδείκνυε και η εικόνα, η γλώσσα της εμφάνισης, όλων των βασικών συνομιλητών μας: ντυμένοι απλά, με μόνο κοινό στοιχείο μια μακό μπλούζα με το εθνόσημο της Ουκρανίας, ισχυρά, αλλά διακριτικά ορατά στο κέντρο της. Το μακό τού σχεδόν γιγαντιαίας σωματικής διάπλασης Πρόεδρου της Βουλής ήταν χρώματος χακί, όπως εκείνο με το οποίο εμφανίζεται ο Πρόεδρος Ζελένσκι. Και εδώ το μήνυμα σαφές: «Μπορεί να μιλούμε για το ειδικότερο αντικείμενό μας, αλλά, προσοχή: δεν είναι business as usual, είμαστε σε πόλεμο».

Το έργο του  Έλληνα διπλωμάτη στη Μαριούπολη

Οι συναντήσεις μας με τους πρέσβεις των χωρών μας, δηλαδή της Πορτογαλίας António Vasco Alves Machado και τον επιτετραμμένο της Ελλάδας Μανώλη Ανδρουλάκη, αλλά και τον πρέσβη της Ιταλίας Pier Francesco Zazo (τον οποίο επισκεφθήκαμε λόγω του ειδικού βάρους που έχει στον EPLO η εκπροσωπούμενη από τον πρώην πρωθυπουργό της Giuliano Amato Ιταλία) συμπλήρωσαν την εικόνα: γενικά λίγα λόγια, χωρίς συγκεκριμένες προβλέψεις, αναμονή με πολλά ερωτήματα, αλλά και μια χωρίς ερωτηματικό εμμονή στη χώρα. Οι πρέσβεις κατά τους πρώτους μήνες του πολέμου έμεναν όχι στις πρεσβευτικές κατοικίες, αλλά στις πρεσβείες, των οποίων τις συντεταγμένες είχαν καταστήσει γνωστές στους Ρώσους ώστε να μην τις συναντήσει κανένας ρωσικός πύραυλος, όπως πριν κάποιες δεκαετίες ένας νατοϊκός πύραυλος συνάντησε την κινεζική πρεσβεία στο Βελιγράδι. Ωστόσο, αρκετών άλλων χωρών οι πρεσβείες είχαν σχεδόν αδειάσει.

Η χώρα μας ήταν εκεί στο πρόσωπο του Chargé d’Affaires Μανώλη Ανδρουλάκη. Σωστά λιτός και φειδωλός, ιδίως σε εκτιμήσεις, ήταν ο τελευταίος Δυτικός διπλωμάτης που αποχώρησε από την πολιορκούμενη τότε Μαριούπολη.  Έχοντας αρνηθεί να αποχωρήσει μόνος -όπως του προτάθηκε από τους Ρώσους-, πέτυχε τελικά μια επικίνδυνη έξοδο, ως εγγυητής συνοδός περίπου ακόμη ογδόντα προσώπων, μέσα από δεκάδες ρωσικά μπλόκα και συνεχείς εξαντλητικούς ελέγχους. Δεν είναι όμως αυτός και το ολιγομελές προσωπικό της πρεσβείας μας οι μόνοι  Έλληνες στην Ουκρανία. Περίπου 120.000 ομογενείς στο Ντονμπάς είναι αντικείμενο αγωνίας και κάθε δυνατής μέριμνας της πρεσβείας μας. Και με ικανοποίηση, από την επικοινωνία μας με τους πρέσβεις που συναντήσαμε και τους Ουκρανούς συνομιλητές μας, διαπιστώσαμε ότι ο ρωσόφωνος διπλωμάτης μας (ο Μ. Ανδρουλάκης σπούδασε Ρωσική Γλώσσα και Λογοτεχνία στη Μόσχα) εξασφαλίζει για τη χώρα μας κύρος μάλλον μεγαλύτερο από την πραγματική της ισχύ.

Οι «γκρίζες μέλισσες»

Στο γεύμα μας με τον Yuri Voloshin μια μέλισσα έπεσε και παρέπαιε στο ποτήρι του με χυμό βατόμουρου. Ο Yuri σκέπασε το ποτήρι με μια χαρτοπετσέτα λέγοντας ότι επιφυλάσσει για τους εισβολείς την τύχη της μέλισσας.  Έτσι θυμήθηκα τις «Γκρίζες μέλισσες», μυθιστόρημα του ρωσόφωνου Ουκρανού συγγραφέα Αντρέι Κουρκόφ. Η πλοκή εξελίσσεται κάποια στιγμή μετά το 2014 και πριν τη ρωσική εισβολή στο χωριό Μάλαγια Σταρογκράντοφκα, που βρίσκεται στη λεγόμενη «γκρίζα ζώνη» της Ανατολικής Ουκρανίας, εν σκιά θανάτου ανάμεσα στον ουκρανικό στρατό και στους αυτονομιστές του Ντονμπάς. Σε ένα άλλοτε ακμαίο χωριό απέμειναν μόνο ο μελισσοκόμος Σεργκέι Σεργκέγιτς και ο εχθρικός από το σχολείο πρώην συμμαθητής του Πάσκα. Παρά τις θεμελιακά αντίθετες στάσεις, προσωπικότητες και σχέσεις τους, ο πόλεμος τους αναγκάζει τελικά όχι μόνο να συνυπάρξουν, αλλά και, μέσα από μία οδύσσεια του Σεργκέι και του μελισσιού του στο Ντονμπάς και στην Κριμαία και την επιστροφή του στη Μάλαγια Σταρογκρανόφσκα-Ιθάκη, να διαπιστώσουν τελικά ότι είναι πλέον συγκινητικά απαραίτητοι ο ένας για τον άλλον.  Άλλος όμως είναι ο μυθιστορηματικός χρόνος και χώρος του Κουρκόφ και άλλη η τύχη της μέλισσας στο ποτήρι του Yuri.

* Ο Γιάννης Ζ. Δρόσος είναι ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών

πηγη: https://www.avgi.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου