ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ*
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία συνεχίζεται και ο πόλεμος δεν φαίνεται ότι θα τερματιστεί σύντομα. Αντίθετα μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές. Η παράταση του πολέμου αποσταθεροποιεί συνολικά την Ευρώπη και υπονομεύει τους παγκόσμιους συσχετισμούς των τελευταίων δεκαετιών. Προνομιακό πεδίο παρεμβάσεων αποτελούν όλα τα βαλκανικά κράτη με τις εύθραυστες ισορροπίες που διαμορφώθηκαν, ιδιαίτερα μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Είναι γνωστό ότι η Ρωσία υποκινεί τουλάχιστον την απόσχιση της «Σερβικής Δημοκρατίας» - μιας από τις δύο οντότητες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και την προσάρτησή της στη Σερβία. Ενώ δεν αναγνωρίζει το Κόσοβο.
Αυτή η πιθανότητα να αναζωπυρωθούν στα Βαλκάνια οι συγκρούσεις που γνωρίσαμε πριν από τρεις δεκαετίες θυμίζει ξανά τις παθογένειες που μας ταλάνισαν τότε. Οι περισσότεροι θυμούνται μόνο τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς του 1999, αλλά η τραγωδία στη Γιουγκοσλαβία ξεκίνησε πολλά χρόνια νωρίτερα με πρώτο υπεύθυνο τον μεγαλοσερβικό εθνικισμό, ακολουθούμενο από τον κροατικό, που αιματοκύλισαν τη χώρα τους για να τη μοιράσουν και να εξασφαλίσουν μεγαλύτερα μερίδια για τη νέα -μετά τον θάνατο του Τίτο- εποχή. Το καθεστώς του Μιλόσεβιτς, με όργανα τους εγκληματίες πολέμου Κάρατζιτς, Μλάντιτς κ.ά., διέπραξε αμέτρητες σφαγές στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, βομβάρδιζε επί τριάμισι χρόνια το ανοχύρωτο Σαράγεβο με χιλιάδες άμαχους νεκρούς, έσφαξε εν ψυχρώ στη Σρεμπρένιτσα 7.000 Βόσνιους και οργάνωσε την εθνοκάθαρση δεκάδων χιλιάδων Αλβανών στο Κόσοβο, πολύ πριν παρέμβει το ΝΑΤΟ για να διασφαλίσει τα δικά του συμφέροντα. Τότε, σχεδόν το σύνολο των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων υποστήριζε τους σφαγείς Μιλόσεβιτς-Κάρατζιτς, γιατί ήταν τάχα «ορθόδοξοι αδελφοί».
Ανεξίτηλο όνειδος αποτελεί το ότι όλοι οι εκπρόσωποι των κοινοβουλευτικών κομμάτων -μαζί και της Αριστεράς- υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας τον εγκληματία Κάρατζιτς το 1993. Την τιμή της Αριστεράς έσωσαν μικρότερα κόμματα και εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις. Αλλά και η ελληνική δημοσιογραφία έγραψε μαύρες σελίδες τότε γιατί στην πλειονότητά της συγκάλυψε -με ελάχιστες εξαιρέσεις- τα εγκλήματα και τις σφαγές. Κάποιοι μετέδιδαν τάχα «από το βομβαρδισμένο Σαράγεβο», ενώ βρίσκονταν δίπλα στα κανόνια του Κάρατζιτς που βομβάρδιζαν το Σαράγεβο! Κάποιοι άλλοι εξυμνούσαν τους Ελληνες μισθοφόρους που συμμετείχαν στα εγκλήματα πολέμου.
Διδάγματα και ψευτοδιλήμματα
Η αναφορά στο παρελθόν είναι απαραίτητη γιατί και τότε οι δυνάμεις της Αριστεράς καλούνταν να διαλέξουν ανάμεσα στη βαρβαρότητα του ΝΑΤΟ και σε ένα άγριο σοβινιστικό και μισαλλόδοξο καθεστώς, που στηριζόταν στις σφαγές και στην εθνοκάθαρση. Ελάχιστες ήταν αυτές που αρνήθηκαν το ψευτοδίλημμα. Και τότε λειτούργησαν τα αντανακλαστικά αντιπαράθεσης Δύσης-Ανατολής, αλλά και οι αυταπάτες για υποτιθέμενους «ομόδοξους» συμμάχους ενάντια στον προαιώνιο εχθρό.
Αυτή η δογματική προσήλωση ακόμη και σήμερα σε μια μανιχαϊκή προσέγγιση του κόσμου είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να μην καταλαβαίνει κανείς τι ακριβώς γίνεται στον κόσμο, αλλά και για να τον οδηγεί στην παραποίηση των ιστορικών δεδομένων και σε τερατώδεις ισχυρισμούς. Τα παραδείγματα, άπειρα. Από τους αφελείς που πιστεύουν ότι ο Πούτιν θα συντρίψει τον κακό καπιταλισμό και την κακούργα παγκοσμιοποίηση, μέχρι τους αθεράπευτους απολογητές των επεμβάσεων της Σοβιετικής Ενωσης, οι οποίοι ακόμη και σήμερα βαφτίζουν δημοφιλείς επαναστάσεις τα πραξικοπήματα που υποκινήθηκαν στο Αφγανιστάν και αποσιωπούν τη σοβιετική στρατιωτική επέμβαση εκεί που κράτησε δέκα χρόνια με 15.000 Σοβιετικούς στρατιώτες νεκρούς.
Ή ακόμη αυτούς τους πολύ αριστερούς, που έγιναν όχι μόνο υμνητές του Πούτιν αλλά και του Κύριλλου της Μόσχας, ο οποίος ευλόγησε την εισβολή στην Ουκρανία και κατακεραυνώνει καθημερινά τους... «διεφθαρμένους» Ουκρανούς και Δυτικούς. Το λυπηρό είναι ότι σε ορισμένους από αυτούς ανατέθηκαν κυβερνητικά καθήκοντα πριν από εφτά χρόνια. Μερικοί βρήκαν και τον πρωταίτιο. Οπως πριν από 30 χρόνια ο Πάπας ήταν υπεύθυνος για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, τώρα υπεύθυνος για τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος...
Το τραγικό γι’ αυτούς είναι πως ο Πούτιν έχει φροντίσει να διακηρύξει επανειλημμένα ότι δεν έχει καμία σχέση με την Αριστερά, ούτε ακόμη περισσότερο με τη δημοκρατία. Οι όψιμοι υποστηρικτές του θα μπορούσαν να ανατρέξουν στις ομιλίες του για να διαπιστώσουν πόσες φορές παραθέτει αποσπάσματα από τον Ιβάν Ιλίιν, τον «πατριάρχη» του ρωσικού φασισμού. Ή ακόμη να διαβάσουν τον ακροδεξιό Αλεξάντερ Ντούγκιν που είναι σύμβουλος του Πούτιν και του προσφέρει επιχειρήματα για τον πόλεμο ενάντια στην «άβυσσο της παγκοσμιοποίησης» και στο «τέλος της Ιστορίας». Αυτόν τον «φιλόσοφο» προσπάθησαν κάποιοι να μεταφυτεύσουν και στην Ελλάδα πριν από λίγα χρόνια.
Το εθνικιστικό αφήγημα
Αυτή η τυποποιημένη πλέον προσέγγιση του πολέμου του Πούτιν στην Ουκρανία, με την κατ’ όνομα καταγγελία της ρωσικής εισβολής και ύστερα την αναλυτική εξιστόρηση των εγκλημάτων των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και Δύσης από καταβολής κόσμου, έχει την εξήγησή της. Πρόκειται για συνέπεια της παραδοσιακής δογματικής προσέγγισης που διαμόρφωσε για δεκαετίες τον χώρο της Αριστεράς, πριν αναδειχθούν οι σύγχρονες εκδοχές της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς. Και αυτή ήταν η μόνη ολοκληρωμένη προσέγγιση που αμφισβητούσε τότε την καταθλιπτικά κυρίαρχη και βαθιά ριζωμένη εθνικιστική προσέγγιση που διαποτίζει διαχρονικά τον τρόπο σκέψης και άσκησης πολιτικής σχεδόν του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων και εξίσου των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα. Αυτή καθορίζει σε μέγιστο βαθμό και τη στάση των πολιτών για τα μεγάλα «εθνικά» ζητήματα ή τις διεθνείς εξελίξεις. Με κάποιες τιμητικές εξαιρέσεις βέβαια.
Αυτός ο εθνικισμός και συχνά σοβινισμός είναι το υπέδαφος πάνω στο οποίο «ανθίζουν» μερικά βασικά χαρακτηριστικά. Πρώτον, ένας αντιευρωπαϊσμός και αντιδυτικισμός. Η φράση «Κρειττότερον... φακιόλιον... Τούρκου ή καλύπτραν λατινικήν» του Λουκά Νοταρά πριν από αιώνες έχει αφήσει βαθιές ρίζες. Ο λαϊκισμός τού «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο...» και πρόσφατα τα μνημόνια τις ενίσχυσαν. Μετά, ένας ισοπεδωτικός αντιαμερικανισμός που ενισχύθηκε μετά τη δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 και την εισβολή στην Κύπρο, ο οποίος αποδίδει στις ΗΠΑ οτιδήποτε δεν αρέσει ή δεν μπορεί να εξηγηθεί: από την εμφάνιση του ακραίου ισλαμισμού ώς την «αραβική άνοιξη». Ταυτόχρονα ένας υποτιθέμενος αντιιμπεριαλισμός ο οποίος εκφράζεται με την υποστήριξη αυταρχικών ή δικτατορικών καθεστώτων, φτάνει να καταγγέλλουν τις ΗΠΑ.
Στη συνέχεια ένας φιλορωσισμός που στηρίζεται ελάχιστα στην αίγλη της Ρωσίας από την εποχή του ‘21 και κυρίως στον μετέπειτα καθοριστικό ρόλο της ΕΣΣΔ στον αγώνα κατά του φασισμού. Σήμερα εκφράζεται κυρίως από την Ακροδεξιά ως αντανάκλαση αντιδυτικισμού και από όσους νομίζουν ακόμη ότι ο Πούτιν έχει σχέση με την ΕΣΣΔ ή από όσους λατρεύουν τον αυταρχισμό του. Οι παραδοσιακοί δεσμοί της Ορθοδοξίας πρέπει να εξαιρεθούν γιατί δεν συνιστούν από μόνοι τους υποστήριξη στον Πούτιν. Ακολουθεί ένας διάχυτος και συχνά κρυφός αντιεβραϊσμός και αντισημιτισμός, τον οποίο δεν πρέπει να συγχέουμε με τη σκληρή και δικαιολογημένη κριτική απέναντι στο Ισραήλ. Τέλος, ένας αντι-ισλαμισμός ή ισλαμοφοβία που συνδέεται άμεσα με τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια πιστεύαμε ότι αυτά τα τελευταία χαρακτηριστικά ήταν αμελητέα. Μετά τη Χρυσή Αυγή και τα κύματα της προσφυγιάς δεν είναι πια.
Χωρίς στρατηγική
Αυτό το κυρίαρχο εθνικιστικό κατεστημένο, το οποίο αναπαράγεται με σταθερότητα, επικαλείται συνεχώς τα εθνικά ζητήματα, αλλά ποτέ δεν άνοιξε ουσιαστικό διάλογο γι’ αυτά, ποτέ δεν τόλμησε να τα θέσει στην κοινωνία στις πραγματικές τους διαστάσεις και γι’ αυτό η χώρα δεν αναζήτησε ποτέ τις δυνατότητες ειρηνικής επίλυσης με διάλογο και διαπραγμάτευση, χωρίς νικητές και ηττημένους για όλα τα ζητήματα, κυρίως τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Την καταθλιπτική παράδοση στην εξωτερική πολιτική έσπασε, βέβαια, η Συμφωνία των Πρεσπών. Ομως, μόνο αν υπάρξει μια ιδεολογική και πολιτική σύγκρουση με αυτό το κατεστημένο θα διαμορφωθεί μια πραγματική στρατηγική εξωτερικής πολιτικής. Ως τότε θα κυριαρχεί η εθνικιστική αφήγηση και θα ακολουθούν τα απαρχαιωμένα ψελλίσματα όσων δεν έχουν αποβάλει τη δογματική σκευή τους.
Η σημερινή κυβέρνηση ακολουθώντας την «πεπατημένη» της Δεξιάς δεν τόλμησε να απομακρυνθεί από όσα επιτάσσει αυστηρά αυτό το κατεστημένο. Ο πρωθυπουργός, χωρίς καμιά συγκροτημένη εθνική στρατηγική, διάλεξε να συμβιβαστεί απόλυτα με όσα αποφασίζουν ΗΠΑ και ΝΑΤΟ για όλα τα ζητήματα, ελπίζοντας ότι, αν χρειαστεί, θα στηρίξουν τη χώρα μας. Οι δικές μας ελπίδες είναι να μη χρειαστεί, γιατί τότε θα υποστούμε όλοι τις συνέπειες της διάψευσης των δικών του ελπίδων.
Οσο για την Αριστερά, όπως γράφαμε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, πρέπει να ξεπεράσει τις αγκυλώσεις, να παραμερίσει τα απολιθώματα που την εμποδίζουν να ορθοποδήσει και να απαντήσει με γνώση και θάρρος στις σύγχρονες προκλήσεις - η εισβολή στην Ουκρανία δεν είναι η μόνη. Οταν η Αριστερά, με όλες τις αποχρώσεις της, πλημμύριζε τους δρόμους των ευρωπαϊκών πόλεων διαδηλώνοντας ενάντια στους πυραύλους SS 20 και SS 30, αλλά και τους Πέρσινγκ και Κρουζ, κατάφερε να συμβάλει καθοριστικά στη διατήρηση της ειρήνης και στη διαδικασία του αφοπλισμού. Ετσι και τώρα ο αγώνας της είναι για ολόκληρη την Ευρώπη και τον κόσμο και η στάση της δεν μπορεί να είναι παθητική. Μπροστά στην ωμή βία, η Αριστερά δεν έμεινε ποτέ με το καταθλιπτικό σύμπλεγμα της ανημπόριας. Βγήκε στους δρόμους, είπε την αλήθεια, πάλεψε, συσπείρωσε τον κόσμο, ένωσε τις δυνάμεις της. Και νίκησε εισβολείς και κατακτητές.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ 18/6 ΕΔΩ
πηγη: https://www.efsyn.gr