Loading...

Κατηγορίες

Παρασκευή 24 Ιούν 2022
MICHEL ONFRAY, Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΙΛΕΤΟΥ-Εγκώμιον Σαρλότ Κορνταί
Κλίκ για μεγέθυνση








Μτφ-σημειώσεις Σαμφώ-Διαμαντή, σελ. 89, Εκδόσεις Εξάντας, Αθήνα 2011

«Ποια ήταν η Μαρί-Αν-Σαρλότ ντε Κορνταί ντ’ Αρμόν, η γυναίκα που δολοφόνησε τον Ζαν-Πωλ Μαρά μαχαιρώνοντάς τον μέσα στην μπανιέρα του. Οι περισσότεροι τη γνωρίζουν μόνο από τις απεικονίσεις του θανάτου του Μαρά… Ποια ήταν αυτή η εικοσιτετράχρονη καλλιεργημένη Νορμανδή που πήγε στο Παρίσι μόνο και μόνο για να σκοτώσει μια εμβληματική προσωπικότητα της Γαλλικής Επανάστασης; Ή μήπως τα πράγματα δεν έχουν ακριβώς έτσι;

Η Σαρλότ Κορνταί αποτελεί μια από τις πλέον παραγνωρισμένες, αλλά και μια από τις πιο φωτεινές μορφές του Αιώνα των Φώτων: ενσαρκώνει την τυρρανοκτονία, και η πράξη της θεμελιώνει τη «θρησκεία του στιλέτου».

Το νέο βιβλίο του ρηξικέλευθου Γάλλου φιλοσόφου εξετάζει υπό νέο πρίσμα τους ηγέτες του 1789 και υποχρεώνει σε αναθεώρηση των όσων θεωρούνταν μέχρι τώρα δεδομένα γύρω από τις μορφές της Γαλλικής Επανάστασης».

(Από το εξώφυλλο της έκδοσης)

 

Οι επαναστάσεις δεν ξεσπούν, παρατηρεί ο συγγραφέας, με την ανάγνωση του Κοινωνικού Συμβολαίου του Ρουσσώ, του Πνεύματος των νόμων του Μοντεσκιέ, και ακόμα λιγότερο, της Ηθικοκρατίας του βαρόνου Ντ’ Ολμπάκ… Οι επαναστάσεις αναδύονται από την ανώνυμη βουή του πλήθους, όταν οι εξαθλιωμένοι, εξαναγκασμένοι λόγω της κατάστασής τους, δεν έχουν πλέον άλλη διέξοδο παρά να αξιώσουν τον τερματισμό της δυστυχίας τους, με οποιοδήποτε τίμημα, με οποιοδήποτε μέσο. Ο Michel Onfray ξεκαθαρίζει ότι, παρ’ ότι σκέφτεται τα καλύτερα για την Γαλλική επανάσταση, θεωρεί ότι υπήρξε, επίσης, μια μεγάλη στιγμή αχαλίνωτης μνησικακίας: «Αν υπήρξε μόνο αντιπαράθεση ιδεών, θρίαμβος της Λογικής, πρόοδος της ευφυΐας, βελτίωση της κατάστασης των πλέον ενδεών, μείωση του όγκου των θεσμικών αδικιών, κατάργηση των προνομίων, αποχριστιανισμός των νοοτροπιών, τότε το ‘‘1789’’ θα ήταν μια στιγμή αμιγούς ιστορικής και πολιτικής ευτυχίας».

Κι όμως, το επαναστατικό ιδεώδες εκείνης και κάθε εποχής δίνει την ευκαιρία να μεταμφιεστούν συναισθήματα ποταπά, να κρυφτούν μηχανορραφίες στενόμυαλων, να ξεκινήσει ένα πανηγύρι θλιβερών παθών και χαμερπών συναισθημάτων: «Η Μαντάμ Ρολάν γράφει μια επιστολή στον Μπανκάλ ντε Ισάρ στις 7 Σεπτεμβρίου 1792, όπου διευκρινίζει ότι «κάποιες γυναίκες ακολουθούσαν το στρατό και καμάρωναν τρώγοντας ανθρώπινη σάρκα» […] Μάρτυρες των σφαγών του Σεπτεμβρίου αναφέρουν, επίσης, τσιμπούσια με ανθρώπινη σάρκα. Στα πόδια της λαιμητόμου κάποιες γυναίκες θα σκουπίσουν το αίμα των καταδίκων με τα βατιστένια μαντιλάκια τους. Όταν ο Θάνατος κάνει κουμάντο στην πολιτική…».

Ο συγγραφέας υπενθυμίζει το βιογραφικό του Μαρά: ψευδοδιπλωματούχος αγγλικών πανεπιστημίων, τσαρλατάνος γιατρός, συντάκτης κάποιων γενικά και αορίστως επιστημονικών πονημάτων περί … της θεραπευτικής χρήσης του ηλεκτρισμού και εμπνευστής μιας θεωρίας σχετικά με την καταγωγή του φωτός, της θερμότητας, της φωτιάς και του ηλεκτρισμού, που παράγονται κατ’ αυτόν από …«αόρατους χυμούς», αποτυχημένος συγγραφέας… Επιζητά μανιωδώς, αλλά ματαίως, καθηγητική έδρα από την Ακαδημία Επιστημών.

Επιζητά, επίσης, εναγωνίως την είσοδό του στην τάξη των ευγενών ικετεύοντας τις αρμόδιες αρχές: «Ευελπιστώ ότι δεν θα μου αρνηθείτε τον θυρεό μου, λαμβάνοντας υπ’ όψιν το πως διασφαλίζεται η ευγενής κατάστασις της οικογενείας μου τόσον εις τας Ισπανίας όσο και εις την Γαλλίαν. Η θέσις την οποίαν κατέχω επί του παρόντος, ιατρός των σωματοφυλάκων του κόμητος του Αρτουά, η οποία δύναται μόνον να καταστεί σημαντικοτέρα ένεκα της εμπιστοσύνης την οποία μαρτυρεί έναντί μου ο Εξοχότατος, καθιστά την υπόθεσιν αυτήν ζήτημα ενδιαφέροντος της Κοινωνίας. Αποτελεί τιμήν δια το Έθνος το γεγονός εις υπηρέτης των Πριγκίπων να διαθέτει καταγωγήν βασιζόμενην εις έγγραφα συγκεκριμένα, όπως εκείνα τα οποία δεν έχω παραλείψει να υποβάλλω».

Το αίτημα δεν ευοδώνεται. Αργότερα, ο Μαρά θα προτείνει οι αριστοκράτες να φέρουν εμφανώς τους τίτλους τους, όπως οι Εβραίοι το κίτρινο αστέρι, ώστε να μπορεί κάποιος να τους αναγνωρίζει εύκολα και να τους αρνείται την ιδιότητα του πατριώτη: «Τον βλέπουμε να δέχεται χρήματα από τον Φίλιππο της Ορλεάνης· όποτε μπορεί ο Μαρά κλέβει, ιδίως από το Ασμόλειο Μουσείο της Οξφόρδης –θα φυλακιστεί, καταδικασμένος σε καταναγκαστικά έργα, και θα δραπετεύσει. Και ακόμη καμία επιτυχία στον ορίζοντα, ενώ κοντεύει τα πενήντα. Σύντομα θα γράψει ‘‘θα επιθυμούσα ολόκληρο το ανθρώπινο γένος να βρεθεί ενός μιας βόμβας την οποία θα πυροδοτούσα προκειμένου να την ανατινάξω’’».

Ζακ-Λουί Νταβίντ, Ο θάνατος του Μαρά, (1793).
Photo credit: Les Musées royaux des Beaux-Arts de Belgique

Τον Σεπτέμβριο του 1789 κυκλοφορεί ο Φίλος του Λαού, με τον Μαρά να προσκαλεί σε μαζικές δολοφονίες, για τον λόγο αυτό συλλαμβάνεται, φυλακίζεται για λίγες ημέρες και στην συνέχεια φεύγει στην εξορία για να αποφύγει τις διώξεις, ενώ αμετανόητος γράφει τον Δεκέμβριο του 1790: «Προ ενός έτους, πεντακόσια-εξακόσια κομμένα κεφάλια θα σας είχαν κάνει ελεύθερους και ευτυχισμένους. Σήμερον, θα χρειαζόταν να κόψουμε δέκα χιλιάδες. Εντός μερικών μηνών θα κόψετε ίσως εκατό χιλιάδες, και θα πράξετε άριστα: διότι δεν θα υπάρχει ουδεμία γαλήνη δι’ εσάς, εάν δεν έχετε εξοντώσει, έως το τελευταίο τους βλαστάρι, τους αμείλικτους εχθρούς της πατρίδος». Μετά τα γεγονότα που ακολούθησαν την εξέγερση της 10ης Αυγούστου 1792 και την εισβολή του πρωσικού στρατού στην ανατολική Γαλλία, φάνηκε ότι είχε έρθει η ώρα του Μαρά, που απευθύνεται στα πλήθη προειδοποιώντας ότι θα πρέπει να τρέμουν εάν τους παρασύρει η «ψευδολύπησις» ζητώντας την σφαγή των πάντων: «το πλήθος ακολουθεί διψασμένο για αίμα, απολιθωμένο από το μίσος […] Στις 2 και 3 Σεπτεμβρίου περίπου χίλιοι τετρακόσιοι κρατούμενοι θανατώνονται μέσα στα κελιά τους, σφαγμένοι ή αποκεφαλισμένοι εν ψυχρώ. Εκατόν πενήντα μακελάρηδες τελετουργούν στην ουρά».

Την ίδια στιγμή η Μαρί-Αν-Σαρλότ ντε Κορνταί ντ’ Αρμόν συνεχίζει να διαβάζει πολύ, οι πραγματικοί της φίλοι ήταν τα βιβλία, ενώ παρακολουθεί με τρόμο τις εξελίξεις. Γράφει σε μια φίλη της στις 23 Ιανουαρίου 1793: «Τρέμω από φρίκη και αγανάκτηση. Ό,τι πιο τρομερό μπορεί κανείς να φανταστεί βρίσκεται στο μέλλον που μας ετοιμάζουν παρόμοια γεγονότα […] Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που έπρεπε να μας χαρίσουν την ελευθερία τη δολοφόνησαν».

Ζαν-Ζακ Χάουερ – Σαρλότ Κορνταί (1793). Photo credit: Musée Lambinet

Η Σαρλότ ντε Κορνταί μια γυναίκα γενναία, ελευθερόφρων, όπως την χαρακτηρίζει ο συγγραφέας, που αρνιόταν να σηκώσει το ποτήρι προς υγείαν του βασιλιά, που χαρωπά συνήθιζε να λέει ότι δεν θα παντρευτεί, διότι δεν έχει γεννηθεί ο άντρας που θα γίνει ο αφέντης της, ξεκαθαρίζοντας ότι θα παραιτηθεί από την προσφιλή της ελευθερία για να χρισθεί «Κυρία», αυτή η γυναίκα έχει πάρει την απόφασή της, θα προσπαθήσει με την πράξη της να ακινητοποιήσει μια θανατηφόρα πολιτική μηχανή, που βαδίζει προς την άβυσσο, θα σκοτώσει έναν άνθρωπο, όπως με παρρησία δήλωσε ενώπιον του Δικαστηρίου για να σώσει εκατό χιλιάδες…

Στην ερώτηση του Δικαστηρίου, εάν πιστεύει ότι σκότωσε άπαντες τους Μαρά, εκείνη αποκρίθηκε, ότι αφού πέθανε αυτός, οι άλλοι, ίσως, θα φοβηθούν…

Δεν συνέβη, όμως, έτσι. «Μέσα στο κελί της, εκείνη θα δει πως δεν κουνιέται φύλλο, πως κανείς δεν αδράχνει την σπίθα της πράξης της για να βάλει φωτιά στον κάμπο, όπου θρασομανούν οι αγχόνες, οι φούρκες, οι λαιμητόμοι, τα ικριώματα, οι κύφωνες, και όπου σαπίζουν τα ακρωτηριασμένα, πετσοκομμένα, σφαγιασμένα πτώματα. Μετά το σάλο και τη φρενίτιδα της πράξης της, η σιωπή των δειλών, το εκκωφαντικό πανδαιμόνιο, που προκαλεί η σιωπή των δειλών».

Συσπείρωση Αναρχικών

πηγη: https://anarchypress.wordpress.com

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου