Loading...

Κατηγορίες

Κυριακή 22 Μάι 2022
Έρευνα / Εργάτες της γνώσης χωρίς δικαιώματα
Κλίκ για μεγέθυνση

 

Άφησαν κάτω τα μολύβια, τις κιμωλίες και τις πιπέτες. Έσβησαν τους υπολογιστές, έκλεισαν τα λέιζερ και τα μικροσκόπια. Την Τρίτη που μας πέρασε, οι εργαζόμενοι στον χώρο της έρευνας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν πήγαν για δουλειά. Βγήκαν στον δρόμο για να μοιραστούν με τον κόσμο την πραγματικότητα που βιώνουν. Μια πραγματικότητα το αντεστραμμένο είδωλο της οποίας καθρεφτιζόταν σ’ ένα από τα συνθήματά τους: «Ωράριο - μισθός - συμβάσεις εργασίας - όλες οι ερευνήτριες σε αγώνα διάρκειας».

Με τα αιτήματα αυτά θα έρχονταν σ’ επαφή έστω και φευγαλέα οι οδηγοί των αυτοκινήτων που κατηφόριζαν την Καραγιώργη Σερβίας, αλλά κι οι υψηλά ιστάμενοι του υπουργείου Οικονομικών και Ανάπτυξης, που άκουγαν καθαρά από τ’ ανοιχτά παράθυρα τις φωνές των συγκεντρωμένων.

Τη ζοφερή κατάσταση μέσα στα εργαστήρια των σχολών μάς περιέγραψαν πέντε νέοι επιστήμονες, στα σκαλιά της Νομικής. Τα σκαλιά που ανεβοκατεβαίνουν εκείνοι που αρχίζουν τις σπουδές τους ή τελειώνουν ένα κομμάτι τους, χωρίς να ξέρουν πολλές φορές ότι η συνέχεια είναι ένας δρόμος ανηφορικός που μοιάζει να οδηγεί σε αδιέξοδο.

Διδακτορικό, ένα σπορ για ανθρώπους με λεφτά

«Όταν μιλάς για έρευνα και διδακτορικά, οι περισσότεροι φαντάζονται success stories, αλλά, στην πράξη, βιώνουμε μια τεράστια εργασιακή ανασφάλεια», ξεκαθαρίζει ο Θύμιος Χρυσανθόπουλος, υποψήφιος διδάκτορας στη Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών του ΕΜΠ.

Θωρεί κομβικό ζήτημα τον ρευστό τρόπο χρηματοδότησης της δουλειάς τους. «Αν λάβεις μια υποτροφία, στην καλύτερη των περιπτώσεων μπορείς να καλύψεις τα προσωπικά σου έξοδα - όλα τ’ άλλα, ειδικά αν μένεις μακριά απ’ το πατρικό σου, τα αναλαμβάνουν οι γονείς σου. Η κατάκτηση του διδακτορικού, πέρα από επίπονη διαδικασία, είναι ένα σπορ για ανθρώπους με λεφτά».

Η Μαρινίκη Κολιαράκη, υποψήφια διδακτόρισσα στο Τμήμα Μηχανικών Βιοϊατρικής, τον έναν μήνα μπορεί να έχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τον επόμενο όχι: «πότε έχω δίμηνες συμβάσεις από το πανεπιστήμιο, στις οποίες υπάρχει ασφάλιση, πότε έχω σύμβαση ανταποδοτικής υποτροφίας με τον ΕΛΚΕ, η οποία δεν περιλαμβάνει ασφάλιση». Η Μαρινίκη, εκτός από το επικουρικό διδακτικό έργο στο πανεπιστήμιο, διδάσκει και έξτρα ώρες σε φροντιστηριακά μαθήματα για να έχει αξιοπρεπές εισόδημα.

Εργασία σε άλλους τομείς για τον βιοπορισμό

«Πάρα πολλοί υποψήφιοι διδάκτορες εργαζόμαστε σε διαφορετικά αντικείμενα προκειμένου να επιβιώσουμε, εγώ part time ως γραμματέας, ώστε να έχω χρόνο για το διάβασμα αλλά και να βιοπορίζομαι», συμπληρώνει η Ιωάννα Κούρου, υποψήφια διδακτόρισσα Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και εξωτερική συνεργάτιδα σε ερευνητικά κέντρα. Από τότε που ξεκίνησε το διδακτορικό είναι συνέχεια με ένα ρολόι: «πρέπει να χρονομετρώ ό,τι κάνω, να αφιερώσω λίγο χρόνο στο διάβασμα, λίγες ώρες στη σχολή, αλλά και να πάω στη δουλειά».

Ο Ανδρέας Μπερτσάτος, μεταδιδακτορικός ερευνητής βιολογικής ανθρωπολογίας στο Τμήμα Βιολογίας του ΕΚΠΑ, όταν ξεκίνησε το διδακτορικό του, το 2016, συνειδητοποίησε ότι δεν δικαιούται καν χρηματοδότηση λόγω ηλικίας (ήταν 36 ετών)! Έχοντας δουλέψει μια 15ετία εκτός ακαδημαϊκού χώρου, κατάφερε να το χρηματοδοτήσει μόνος του: «το διδακτορικό είναι full time δουλειά, δεν μπορείς παράλληλα να κάνεις κάτι άλλο».

« Όσο διήρκεσε το διδακτορικό έκανα πολλές έξτρα δουλειές, επισκευάζαμε μόνοι μας πράγματα που χαλούσαν στο εργαστήριο, όπως οι υπολογιστές για τη φωτογραμμετρία. Ειδικά στο δικό μας αντικείμενο, που δεν έχει σύνδεση με τη βιομηχανία, δεν γίνεται αλλιώς. Τώρα δουλεύω ως μεταδιδάκτορας σε πρόγραμμα του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), οικονομικά είναι καλά, μπορείς να ζήσεις αξιοπρεπώς ακόμα και στην ακριβή Αθήνα».

Ζωή χωρίς πρόγραμμα

«Με τη δημιουργία του ΕΛΙΔΕΚ (το 2016), συγκροτήθηκε ένας βασικός πυλώνας δημόσιας χρηματοδότησης για υποψήφιους διδάκτορες και μέλη ΔΕΠ, αλλά η τωρινή κυβέρνηση μειώνει διαρκώς τον προϋπολογισμό του», εξηγεί ο Ιάσωνας Θεοδώρου, υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Βιολογίας. Το πρόβλημα που πρέπει να λυθεί, επαναλαμβάνει, είναι ότι όταν παίρνεις υποτροφία δεν είσαι ασφαλισμένος.

Το μεγάλο ζήτημα για όλους/ες είναι το μετά. « Όσοι κάνουμε έρευνα δεν μπορούμε να σταματήσουμε με το που τελειώνει η χρηματοδότηση. Δεν μπορείς να κάνεις μια άλλη δουλειά, μέχρι να βρεθεί το επόμενο πρόγραμμα, γιατί βγαίνεις “εκτός”», τονίζει ο Αντρέας.

«Ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία, εγώ προσωπικά μπορεί να κάνω να πληρωθώ και τρεις μήνες. Σκεφτείτε έναν άνθρωπο που θέλει να βάλει σε μια σειρά τη ζωή του ή ακόμη και να κάνει οικογένεια. Δεν μπορεί να κάνει προγραμματισμό. Μια γυναίκα δεν μπορεί να πάρει καν άδεια κύησης», καταλήγει ο Θύμιος.

Ιάσωνας Θεοδώρου Ιάσωνας Θεοδώρου

Απαξίωση των κοινωνικών επιστημών, μοναξιά, χαμηλές αμοιβές, σεξισμός

 

Ερευνητές με μπλοκάκι των 700 ευρώ σε ερευνητικά προγράμματα εκατομμυρίων, ζουν σε έναν ακαδημαϊκό χώρο ο οποίος έχει δομηθεί πάνω στο μοτίβο της ατομικής εξέλιξης σε βάρος της συλλογικής διεκδίκησης βελτίωσης των συνθηκών

Πολλές έρευνες δείχνουν ότι υποψήφιοι διδάκτορες αντιμετωπίζουν διαταραχές άγχους και κατάθλιψη. «Η ζωή ενός νέου υποψήφιου διδάκτορα είναι αρκετά δύσκολη, με περιορισμένο χρόνο και αρκετή μοναξιά, γιατί στον ελεύθερο χρόνο είναι που πρέπει να κάτσεις να κάνεις τη σοβαρή δουλειά, δηλαδή αυτή του διδακτορικού σου, και όχι να πας για καφέ», εξηγεί η Ιωάννα Κούρου. Ταυτόχρονα, ο ακαδημαϊκός χώρος έχει δομηθεί πάνω στο μοτίβο της ατομικής εξέλιξης και της διαρκούς βελτίωσης του βιογραφικού. Θολώνεται έτσι το γεγονός ότι αποτελεί μια δουλειά.

Ιωάννα Κούρου Ιωάννα Κούρου

 « Όσο index και να έχεις, το οποίο είναι ένας επιστημονικός δείκτης, δεν καλυτερεύεις αυτόματα τη θέση εργασίας σου. Κανένα καλό βιογραφικό δεν θα επιβιώσει αν δεν διεκδικήσεις συλλογικά μια καλυτέρευση των συνθηκών, ειδικά αν σκεφτείτε ότι τα εκλεκτορικά μελών ΔΕΠ είναι από τις διαδικασίες της μεγαλύτερης διαπλοκής και  αδιαφάνειας στη χώρα», σημειώνει ο Θ. Χρυσανθόπουλος.

Θύμιος Χρυσανθόπουλος Θύμιος Χρυσανθόπουλος

Στον τομέα της Ι. Κούρου, το βάρος είναι μεγαλύτερο, καθώς οι κοινωνικές επιστήμες γνωρίζουν πλήρη απαξίωση μέσα στο νεοφιλελεύθερο πλαίσιο ως προς τη χρησιμότητά τους. Στην πραγματικότητα, ο λόγος που βρίσκονται στο περιθώριο είναι ακριβώς η επιδραστικότητά που μπορούν να έχουν. «Οι κοινωνικές επιστήμες ασκούν κριτική στο πώς πάνε τα πράγματα και διευρύνουν τους ορίζοντες των ανθρώπων, είτε μιλάμε για το σχολείο είτε για το πανεπιστήμιο ή τις οργανώσεις. Αμφισβητούν την κυρίαρχη λογική, η οποία ενισχύει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο». Η ατάκα του Άδωνι Γεωργιάδη ότι «η κοινωνιολογία κάνει τα παιδιά αριστερά» έχει μείνει άλλωστε αλησμόνητη. 

Ανδρέας Μπερτσάτος Ανδρέας Μπερτσάτος

Μετά, οι εργαζόμενοι στον κλάδο έχουν να ζουν καθημερινά με μια μεγάλη αναντιστοιχία. «Παρατηρούμε το φαινόμενο να υπάρχουν ερευνητές που εργάζονται για 700 ευρώ με σύμβαση έργου, με μπλοκάκι δηλαδή, και το εργαστήριο να έχει συνολικά τζίρο ένα, δύο, τρία εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο από ερευνητικά προγράμματα», λέει ο Θ. Χρυσανθόπουλος.

Μαρινίκη Κολιαράκη Μαρινίκη Κολιαράκη

Εξίσου κυρίαρχο είναι το ζήτημα του σεξισμού. «Δεν έχω γνωρίσει συναδέλφισσα, σε κανένα πανεπιστήμιο, η οποία να μην έχει τουλάχιστον μία ιστορία να πει, είτε όταν έκανε διδακτορικό είτε και μετά», επισημαίνει ο Α. Μπερτσάτος. «Συμβαίνει σε πολύ μεγάλο βαθμό, συμβαίνει δίπλα μας, σε κάθε πόρτα και εργαστήριο, όχι απλά “μάτσο” συμπεριφορές, αλλά και σεξουαλική παρενόχληση. Είναι διάχυτο και λόγω της δομής που έχει το ελληνικό πανεπιστήμιο και τα ερευνητικά ιδρύματα. Είναι θέμα εξουσιαστικών σχέσεων. Για παράδειγμα, οι φοιτήτριες εκ των πραγμάτων βλέπουν σε θέση ισχύος τον ερευνητή /  καθηγητή, ο οποίος πολλές φορές το εκμεταλλεύεται», συμπληρώνει.

 

Είμαστε απαραίτητοι και όχι αναλώσιμοι

Ειρήνη Θάνου, πρόεδρος του Πανελλαδικού Σωματείου στην  Έρευνα και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Το Πανελλαδικό Σωματείο στην Έρευνα και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση μετράει έναν χρόνο ζωής και αποτελείται από  υποψήφιους/ες διδάκτορες/ισσες, postdoc, τεχνικό προσωπικό, συμβασιούχους σε project, έκτακτο διδακτικό προσωπικό, «όλους όσοι είναι απαραίτητοι (και όχι αναλώσιμοι) για την ερευνητική και διδακτική διαδικασία».

 «Οι εργασιακές συνθήκες είναι κακές, βλέπε προκηρύξεις για αμισθί έργο, χαμηλούς μισθούς, όχι έκτακτες πληρωμές, υπερεργασία», απαριθμεί τις αιτίες της πρώτης απεργίας του κλάδου η πρόεδρος του σωματείου Ειρήνη Θάνου, υποψήφια διδακτόρισσα Βιολογίας. 

Κορωνίδα των αιτημάτων είναι η συλλογική σύμβαση (ΣΣΕ): «Θέλουμε να ενοποιήσουμε σε κοινές διεκδικήσεις τον κατακερματισμό, τις πολλές διαφορετικές συμβάσεις, τη μη ταυτότητα, με απώτερο στόχο μια ΣΣΕ που να τους προστατεύει όλους», επισημαίνει. 

Δεδομένου ότι «τα χρήματα που δίνονται για την περίφημη καινοτομία πηγαίνουν κυρίως σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό και έργα προβολής και πολύ λιγότερο στο δυναμικό», κεντρικό αίτημα του σωματείου είναι η αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης στην έρευνα και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, για να ανοίξουν σταθερές και μόνιμες θέσεις εργασίας. 

Ψηλά θέτει και το ζήτημα του προσανατολισμού της έρευνας: «Υπάρχει η φανερή διάσταση της συνεργασίας του ΕΜΠ με τον ΣΕΒ (ο οποίος εκμεταλλεύεται το εκπαιδευμένο δυναμικό για να παράξει νέα γνώση και εφαρμογές) και υπάρχει και ο κύκλος χρηματοδότησης που έχει να κάνει με τις δημοσιεύσεις, τα περιοδικά, τα υπερκοστολογημένα αναλώσιμα, στη λογική των ανταποδοτικών project. Αυτό δημιουργεί και τη συνθήκη επισφάλειας: όποτε/αν βγουν τα project, θα πάρεις κι εσύ λεφτά, αλλιώς περίμενε»...

πηγη: https://www.avgi.gr

 
© Copyright 2011 - 2024 Στύξ - Ανεξάρτητη Πολιτισμική και Πολιτική Εφημερίδα της Βόρειας Πελοποννήσου