Γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, αναδεικνύουν την κρισιμότητα και τη σημασία του προσφυγικού / μεταναστευτικού ζητήματος στη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία.

Μια σημασία που ξεπερνά το ίδιο το θέμα και ουσιαστικά συνομιλεί με την ίδια την ουσία των κοινωνιών τις οποίες αγγίζει, τη θέαση του εαυτού τους, τις σχέσεις τους με το παρελθόν τους και ταυτόχρονα με τα κράτη με τα οποία συνορεύουν.

Η οργή του Ελληνα πρωθυπουργού απέναντι σε μια δημοσιογραφική ερώτηση, την ουσία της οποίας ο ίδιος δεν αρνήθηκε, η στάση των ΜΜΕ στη συνέχεια που αισθάνθηκαν την ανάγκη να υπερασπιστούν φανατικά τόσο τον πρωθυπουργό όσο και τον ίδιο τους τον τρόπο προσέγγισης του προσφυγικού με τη συγκάλυψη των εγκλημάτων της ελληνικής κυβέρνησης, η ενορχηστρωμένη επίθεση με τις ευλογίες της Νέας Δημοκρατίας απέναντι σε τηλεοπτική δημοσιογράφο που είχε το θράσος να παρουσιάσει στην εκπομπή της ένα διασώστη προσφύγων περιγράφουν ένα κλίμα συντονισμένης αποσιώπησης απέναντι στο προσφυγικό, τις επαναπροωθήσεις του Λιμενικού και τη γενικότερη επίδειξη αγριότητας απέναντι σε πρόσφυγες και μετανάστες από τη μεριά του ελληνικού κράτους.

Ταυτόχρονα τα γεγονότα στα σύνορα της Πολωνίας με τη Λευκορωσία και η στάση της πολωνικής κυβέρνησης αναδεικνύουν τους όρους με τους οποίους το προσφυγικό ζήτημα αντιμετωπίζεται από τα ευρωπαϊκά κράτη.

Ως μια ευκαιρία επίδειξης πυγμής απέναντι στους αδύναμους, ως μια κανονιστική συνθήκη - πρόφαση που ορίζει τις σχέσεις των διαφόρων κρατών μεταξύ τους, ως μια εργαλειοθήκη απανθρωπιάς με τελικούς αποδέκτες τους ίδιους τους πολίτες των ευρωπαϊκών κρατών.

Το προσφυγικό –τόσο στη χώρα μας όσο και σε άλλες χώρες με ακροδεξιές κυβερνήσεις όπως η Πολωνία- γίνεται το μεγάλο παράδειγμα, το πεδίο αυτό άσκησης πολιτικής όπου μια σειρά από κανόνες και τρόποι έρχονται στην επιφάνεια. Ξενοφοβία και ρατσισμός, συστηματική καταπάτηση του διεθνών νόμων και συμβάσεων, μετατόπιση της ηθικής προς τον κυνισμό.

Η στάση αυτή στην ουσία της δεν έχει κάποιον πρακτικό στόχο απέναντι στις παραμέτρους του προσφυγικού ζητήματος. Δεν αντιμετωπίζει μια αδυναμία διαχείρισης ή κάποια έκτακτη πληθυσμιακή ανάγκη. Περισσότερο δηλώνει παρά διαχειρίζεται. Και συνομιλεί πρωτίστως με το εσωτερικό των κρατών παρά με το εξωτερικό.

Η στάση αυτή τροφοδοτεί μια συγκεκριμένη μερίδα πολιτών. Τους παρουσιάζει ως κίνδυνο τους πρόσφυγες, ενώ ταυτόχρονα τους δείχνει και τη λύση στον κίνδυνο αυτό. Θρέφει όλα αυτά τα αντανακλαστικά του φόβου, του μίσους και της ξενοφοβίας απλά και μόνο ώστε να τα ικανοποιήσει.

Παραβιάζοντας εμφανώς το διεθνές δίκαιο δηλώνει πως τίποτα δεν είναι ουσιαστικότερο από την επιθυμία των πελατών της δημοκρατίας. Κανένας νόμος, κανένα ηθικό όριο. Ο τρόπος άλλωστε που τα γεγονότα καλύπτονται από τα μέσα ενημέρωσης δείχνει όχι μόνο τον καλοκουρδισμένο συντονισμό ανάμεσα στις κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ, αλλά και τη λειτουργική σημασία της επιθυμίας για τη δημιουργία ενός τύπου πολιτών - θεατών των πολιτικών εξελίξεων.

Το προσφυγικό αναδεικνύεται ως το μεγάλο πολιτικό ζήτημα των ευρωπαϊκών κρατών. Οχι ως μια υπόθεση που αφορά τα σύνορα των κρατών, αλλά την πολιτική ουσία των κοινωνιών. Τα ηθικά τους όρια, τον αξιακό τους πυρήνα. Ακόμα και τη σχέση τους με την ευρωπαϊκή ιστορία και κληρονομιά. Παραδοσιακά η Ευρώπη υπήρξε μια περιοχή έντονων μετακινήσεων πληθυσμών. Το γεγονός πως ξαφνικά αυτό το κομμάτι της ιστορίας πέρασε στη σκιά περιγράφει και την αλλαγή της ταυτότητάς της.

Το προσφυγικό, η προσπάθεια των ανθρώπων να επιβιώσουν στις πιο ακραίες συνθήκες και κόντρα σε όλες τις προβλέψεις, η προσπάθειά τους να σώσουν τις οικογένειές τους και να σωθούν παρά τους πολέμους, την εκμετάλλευση, τα σύνορα και το μίσος αποτελεί το μεγάλο ανθρώπινο έπος της σύγχρονης εποχής.

Είναι ένας ύμνος στην ανθρώπινη προσπάθεια και επιμονή, μια απόλυτη κατάφαση στη ζωή ενάντια στη προδιαγεγραμμένη μοίρα. Μπροστά σε μια τέτοια χειρονομία δεν μπορούν να υπάρξουν μεσοβέζικες απαντήσεις, «ναι μεν αλλά» ή υποσημειώσεις. Και αυτό είναι το σημείο προσδιορισμού τόσο των κοινωνιών μας όσο και των πολιτών τους.

Είμαστε ή με τη ζωή ή με τον θάνατο.

(Ο τίτλος είναι παράφραση στίχου του Γιώργου Σεφέρη από το ποίημα «Τελευταίος σταθμός»)
πηγη: https://www.efsyn.gr