Όταν περισσότεροι από 15 καθηγητές συνταγματικού δικαίου, μεταξύ αυτών και ο πρώην πρόεδρος δημοκρατίας, καθώς και ο πρόεδρος μια ανεξάρτητης αρχής που είναι κορυφαίος δικαστής, κι επίσης ο δικηγορικός σύλλογος, βγαίνουν ταυτόχρονα με κείμενα δημοσίως για να προασπίσουν το Σύνταγμα και την ανεξαρτησία μιας ανεξάρτητης αρχής, κάτι δεν πάει καλά. Αν αυτό δεν είναι ένδειξη ότι έχεις ένα προβληματάκι ως προς τη δημοκρατική λειτουργία της χώρας, δεν ξέρω τι άλλη ένδειξη χρειάζεσαι.

Και είναι τουλάχιστο ντροπή για όσους τσουβαλιάζουν όλους αυτούς τους διακεκριμένους ανθρώπους της χώρας ως ομάδα, ή υπονοούν ότι είναι κατά της κυβέρνησης, ή ότι στραβοκοιτάζουν προς την αντιπολίτευση. Από πού ως πού;

Για όλους αυτούς τους συνταγματολόγους και νομικούς, η προάσπιση της δημοκρατίας και του Συντάγματος είναι αυτοσκοπός, όπως θα έπρεπε να είναι και για το κάθε απλό πολίτη μιας δημοκρατικής χώρας.

Τώρα ήρθε η ώρα να μιλήσουν και άλλοι. Γιατί η βελτίωση της δημοκρατίας της χώρας δεν είναι ατομική υπόθεση κάποιων ειδικών, αλλά επιτυγχάνεται ως αποτέλεσμα κοινής επιδίωξης μιας κοινωνίας. Η δημοκρατία θεμελιώνεται όταν είναι κοινός στόχος όλων των πολιτών.

Χρειάζεται να μιλήσουν επιστήμονες κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, πολιτικοί επιστήμονες, κοινωνιολόγοι, οικονομολόγοι, εκπαιδευτικοί, ψυχολόγοι, όχι μόνο για την αξία της δημοκρατίας ως αυτοσκοπό, που είναι το κυρίαρχο, αλλά και για τις συνέπειες από τη δυσλειτουργία της δημοκρατίας. Διότι στην Ελλάδα υπάρχουν επιστήμονες που κάνουν έρευνα σ’ αυτά τα θέματα, ενώ όλοι οι επιστήμονες μπορούν εύκολα να ενημερωθούν σχετικά. Τα συμπεράσματα της έρευνάς τους και της ευρύτερης επιστήμης τους, χρειάζεται να διαχέονται άμεσα στην κοινωνία και να μη παραμένουν στα αμφιθέατρα και στα βιβλία.

Ο λαός χρειάζεται ν’ ακούσει, να σκεφθεί, να μελετήσει, να συζητήσει για αυτά τα θέματα. Αυτό δεν έχει απαραίτητα σχέση με το τι θα ψηφίσει κάποιος. Όμως έχει σχέση με τι θα ζητήσει από τους πολιτικούς του κόμματός του αλλά και των άλλων κομμάτων, για τη βελτίωση της δημοκρατικής λειτουργίας της χώρας.

Ένα παράδειγμα. Το περιοδικό Economist που δεν το λες αριστερό, έχει μια ερευνητική ομάδα που ταξινομεί τις χώρες με βάση το δείκτη Δημοκρατίας. Αυτή την ταξινόμηση την πρόσθεσα στα δεδομένα από δέκα άλλους δείκτες-μεταβλητές που παρουσίασα σε δύο πρόσφατα άρθρα. Ο δείκτης δημοκρατίας είχε στατιστικά σημαντική σχέση και με τις άλλες δέκα μεταβλητές (σε όλες τις περιπτώσεις η πιθανότητα λάθους μικρότερη από μία στις χίλιες). Παρακάτω φαίνεται σε παρένθεση το % της κοινής διακύμανσης του δείκτη δημοκρατίας με κάθε μεταβλητή.

O δείκτης δημοκρατίας είχε υψηλή θετική συσχέτιση με έλλειψη διαφθοράς (85%), ανθρώπινη ανάπτυξη (80%), ανταγωνιστικότητα της χώρας (77%), αριθμού επιστημονικών δημοσιεύσεων ανά 1000 κατοίκους (73%), βαθμό ελευθερίας του τύπου (55%), % επένδυση του ΑΕΠ σε Έρευνα και Ανάπτυξη την τελευταία 20ετία (55%), κατά κεφαλήν ΑΕΠ (51%).

Αντιθέτως, όσο πιο χαμηλός ο δείκτης δημοκρατίας τόσο πιο ψηλές οι τιμές ηλεκτρικού ρεύματος (62%), τόσο πιο μεγάλος ο αριθμός θανάτων από COVID ανά 1 εκ. κατοίκους (57%), τόσο πιο μεγάλο το % ανθρώπων που δεν αθλούνται (44%).

Πολύ περίεργες σχέσεις θα πείτε. Ναι, αλλά ίσως φαινόταν μάλλον αναμενόμενες αν λαμβάνατε υπόψη ότι η δυσλειτουργία της δημοκρατίας συμβάλει στην αύξηση της διαφθοράς 1,2,3, που με τη σειρά της υπονομεύει τα πάντα όλα, συστήματα υγείας, εκπαίδευσης, ποιότητας ζωής, χώρους πρασίνου και άθλησης, την ανταγωνιστικότητα της χώρας και τελικά «την πορτοφόλα», που οι περισσότεροι σκέφτεστε όταν πάτε να ψηφίσετε.

Όπως δείχνει το παράδειγμα στο παρακάτω σχήμα, ο δείκτης δημοκρατίας καθώς και η ελευθερία του τύπου έχουν θετική επίδραση στην έλλειψη διαφθοράς, που με τη σειρά της μειώνει τους θανάτους από COVID. Όλες οι επιδράσεις έχουν πιθανότητα λάθους μικρότερες από 1 στα 1000 ή 1 στα 100, κι όποιος τα αμφισβητεί μπορεί να επαναλάβει την έρευνα, τα δεδομένα διατέθηκαν OPEN ACESS.

Αυτές είναι κάποιες συνέπειες της δημοκρατίας στη ζωή μας. Τι δεν κατάλαβες;

*Αναφορές

1. Hooghe, M., & Quintelier, E. (2014). Political participation in European countries: The effect of authoritarian rule, corruption, lack of good governance and economic downturn. Comparative European Politics, 12(2), 209-232.
2. Kolstad, I., & Wiig, A. (2016). Does democracy reduce orruption?. Democratization, 23(7), 1198-1215.
3. Sung, H. E. (2004). Democracy and political corruption: A cross-national comparison. Crime, Law and Social Change, 41(2), 179-193. 

*Α. Παπαϊωάννου, κοσμήτορας ΣΕΦΑΑΔ παν/μιου Θεσσαλίας

πηγη: https://tvxs.gr