Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κοινωνικών Λειτουργών (IFSW), για να αναδείξει το έργο των κοινωνικών λειτουργών, που συχνά επιτελείται κάτω από αντίξοες συνθήκες. Η Κοινωνική εργασία είναι σύγχρονη κοινωνική επιστήμη και επάγγελμα που επιδιώκει την κοινωνική αλλαγή, κοινωνική δικαιοσύνη και κοινωνική πρόνοια. Η κοινωνική εργασία διαφοροποιήθηκε από τις άλλες κοινωνικές επιστήμες όπως η κοινωνιολογία τόσο λόγω του εφαρμοσμένου χαρακτήρα της όσο και της συνεχούς εξειδίκευσης των κοινωνικών επιστημών στις αρχές του 20ου αιώνα. Μοιράζεται και δανείζεται θεωρίες ανθρωπολογίας, διεθνούς, κοινωνικής και κοινοτικής ανάπτυξης, ιατρικής, κοινωνιολογίας, νομικής, οικονομίας, πολιτικών επιστημών, φιλοσοφίας, ψυχολογίας κ.α.
Πιστεύεται ότι η Κοινωνική Εργασία πρωτοεμφανίστηκε εξαιτίας της ανάγκης αντιμετώπισης των προβλημάτων επιβίωσης που αντιμετώπιζαν άτομα και ομάδες εξαιτίας πολέμων, οικολογικών καταστροφών, αστικοποίησης, εκβιομηχάνισης ωστόσο περιγράφονται εμπειρίες κοινωνικής εργασίες σε διάφορες χώρες από πολύ παλαιότερα. Για παράδειγμα, στην Ελλαδική ιστορία η κοινωνική εργασία έχει της ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα τόσο από πλευράς κατανόησης του κόσμου μέσα από τα μάτια της φιλοσοφίας όσο και τις φιλανθρωπικές πράξεις και τα πρώτα ανεπίσημα προνοιακά συστήματα.
Οι κοινωνικοί λειτουργοί ασχολούνται με τη φύση, την αιτιολογία και την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι κοινωνικά αποκλεισμένες ή καταπιεζόμενες ομάδες του πληθυσμού, ανεξάρτητα από την/ις κοινότητα/ες που ανήκουν. Ενδιαφέρονται για την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων και την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών αποβλέποντας στην κοινωνική ευημερία και δικαιοσύνη. Ως εκ τούτου η κοινωνική εργασία σχετίζεται καθαρά με την πολιτική πράξη ως προς την εφαρμογή της.
Μάλιστα μπορεί να αποσκοπεί πολλές φορές σε ριζικές, ριζοσπαστικές ή ακόμα και ανατρεπτικές αλλαγές προς όφελος των ανίσχυρων. Ωστόσο, οι κοινωνικοί λειτουργοί στη χώρα μας συχνά εργάζονται στο δημόσιο τομέα που αυτό μπορεί να μπερδεύει ή ακόμα και να διακυβεύει τα συμφέροντα της κοινωνικής εργασίας και κατ’ επέκταση του ευπαθή πληθυσμού που εξυπηρετούν. Δηλαδή μπορεί να αναπτύσσονται πολιτικά θέματα στην εκάστοτε κοινότητα (π.χ. κομματικές αντιπαραθέσεις, συμφέροντα της παρούσας διοίκησης κλπ) που παρεμποδίζουν το έργο και το σκοπό της κοινωνικής εργασίας. Μέρος της εργασίας του κοινωνικού λειτουργού είναι και η διαχείριση και επίλυση τέτοιων ζητημάτων.
Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως οι κοινωνικοί λειτουργοί παρέχουν εξατομικευμένη συμβουλευτική και παρέμβαση σε άτομα, οικογένειες, κοινωνικές ομάδες, οργανισμούς/επιτροπές και κοινότητες. Ενώ βασιζόμενοι σε ενδείξεις (χρησιμοποιώντας την κοινωνική έρευνα αλλά και την εμπειρία τους από την πρακτική τους) συμβάλλουν στην ανάπτυξη κοινωνικής πολιτικής και στη βελτίωση των κοινωνικών παρεμβάσεων τους. Χαρακτηριστικό γνώρισμα στην Ελλάδα φαίνεται να είναι πως οι κοινωνικοί λειτουργοί εργάζονται συχνά και με κοινότητες.
Κάθε χρόνο την 3η Τρίτη του Μαρτίου οι Κοινωνικοί Λειτουργοί συμμετέχουν στις δράσεις για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Κοινωνικής Εργασίας, προωθώντας έτσι μέσα από τις αρχές της για την κοινωνική δικαιοσύνη και το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, τη θετική συμβολή της στα άτομα, στις οικογένειες, στις ομάδες, στις κοινότητες αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία. Το φετινό μήνυμα της παγκόσμιας ατζέντας για την Κοινωνική Εργασία και την Κοινωνική Ανάπτυξη αφορά «Στηn προώθηση της κοινοτικής ανάπτυξης και της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος».
Για το 2017, ο ΣΚΛΕ αποφάσισε να αφιερώσει την Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Εργασίας στη μνήμη του Κοινωνικού Λειτουργού, Τζανέτου Αντύπα, του πρωτοπόρου, εμπνευσμένου και δημιουργικού συνάδελφου μας, ο οποίος υπηρέτησε με αφοσίωση, αξιοπιστία και όραμα τις αρχές και τις αξίες της Κοινωνικής Εργασίας. Ο Τζανέτος Αντύπας, που έφυγε πρόωρα από τη ζωή πριν από ένα μήνα, διετέλεσε Αντιπρόεδρος του ΣΚΛΕ και ως Κοινωνικός Λειτουργός αφιέρωσε τη ζωή του στην ενδυνάμωση ομάδων και κοινοτήτων και έκανε έργο ζωής όλα όσα η επιστήμη της κοινωνικής εργασίας πρεσβεύει ενάντια στις κοινωνικές διακρίσεις και στην προστασία των ευάλωτων ομάδων.
Ο Σύνδεσμος Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδος (Σ.Κ.Λ.Ε) παραμένει πιστός στις αξίες του και συνεχίζει να παρακολουθεί με αγωνία τα όσα συμβαίνουν στην κοινωνία με αφορμή την ανθρωπιστική – οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα ήδη 9 χρόνια.
Για αυτό το λόγο, πέρα από τις παρεμβάσεις που ασκεί δυναμικά στις πολιτικές ατζέντες, ο ΣΚΛΕ αποφάσισε να εκπονήσει έκθεση σχετικά με τις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και τις κοινωνικές υπηρεσίες στην Ελλάδα (2015 – 2017) και να την παρουσιάσει σε συναδέλφους και φορείς μέσα από ημερίδα που θα διοργανωθεί σε συνεργασία με το Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας (ΑΤΕΙ Αθήνας).
Οι κοινωνικοί λειτουργοί ανήκουν στην ομάδα των επαγγελματιών που καθημερινά από τους χώρους εργασίας τους και λόγω του επαγγελματικού τους ρόλου, έρχονται αντιμέτωποι με τα αποτελέσματα αυτής της πολυετούς οικονομικής, ανθρωπιστικής και ψυχοκοινωνικής κρίσης και χρειάζεται να λαμβάνουν κρίσιμες αποφάσεις προς όφελος των ατόμων παρά τις κοινωνικές και οικονομικές αντιξοότητες.
Το ποσοστό του πληθυσμού που ζει σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού συνεχώς αυξάνεται, η διατήρηση της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα όπου κυρίως επιδρά αρνητικά στους νέους (15 έως 24 ετών) και στις νέες γυναίκες, η αύξηση του αριθμού των αστέγων ή όσων ζουν σε επισφαλές συνθήκες στέγασης, η αποστέρηση βασικών υλικών αγαθών, η αύξηση του ποσοστού της παιδικής φτώχειας, ο επιπολασμός των ψυχικών διαταραχών, η αύξηση της παραβατικότητας των ανηλίκων, οι τεράστιες ανάγκες προστασίας των ασυνόδευτων ανηλίκων και των ευάλωτων προσφύγων ως αποτέλεσμα των προσφυγικών / μεταναστευτικών ροών των τελευταίων ετών, η ταύτιση μεγάλου μέρους της Ελληνικής κοινωνίας με ρατσιστικές συμπεριφορές που υπονομεύει κάθε προσπάθεια κοινωνικής ένταξης, αποτελούν τις σημαντικότερες προκλήσεις για την Κοινωνική Εργασία στην Ελλάδα του 2017.
Απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις, σημαντικό ζήτημα παραμένει η υποστελέχωση των κοινωνικών υπηρεσιών στους χώρους της Υγείας / Ψυχικής Υγείας, της Παιδείας, της Δικαιοσύνης, της Παιδικής Προστασίας, απαξιώνοντας το έργο τους και περιορίζοντας ή/και εξαφανίζοντας, κάποιες φορές, την αποτελεσματικότητα του κράτους πρόνοιας κυρίως στους πολίτες που το έχουν περισσότερο ανάγκη.