«[...]Στα μέσα εκείνης της χρονιάς ήταν που έπιασε ένας δυνατός άνεμος, που φυσούσε για πολλές μέρες μέσα στη χτυπημένη από την πανούκλα πόλη. Τον άνεμο τον φοβούνται ιδιαίτερα οι κάτοικοι του Οράν, γιατί δε συναντά κανένα φυσικό εμπόδιο πάνω στο οροπέδιο που είναι χτισμένη η πόλη, κι έτσι χιμάει μ’ όλη του τη μανία μέσα στους δρόμους. Μετά απ’ αυτούς τους ατέλειωτους μήνες, που ούτε μια σταγόνα νερό δεν είχε δροσίσει την πόλη, το Οράν ήταν σκεπασμένο με μια γκρίζα σκόνη που ξεφλούδιζε στο φύσημα του ανέμου. Κι ο άνεμος σήκωνε κύματα σκόνης και χαρτιών που τυλίγονταν στα πόδια των σπάνιων πια περαστικών. Τους έβλεπες πια να διασχίζουν βιαστικοί τους δρόμους, γερμένοι μπροστά, φράζοντας μ’ ένα μαντίλι ή με το χέρι τους το στόμα. Έτσι, για μερικές μέρες, την ώρα του σούρουπου, που έπεφτε γρηγορότερα αυτή την εποχή, οι δρόμοι ήταν έρημοι και μόνος ο άνεμος θρηνολογούσε ανάμεσά τους ασταμάτητα....

Εκείνο που κάνει την πανούκλα να ξεχωρίζει ήταν πως όλος ο κόσμος, απ’ τον διευθυντή ως τον τελευταίο κρατούμενο, ήταν καταδικασμένοι και για πρώτη ίσως φορά, βασίλευε απόλυτη δικαιοσύνη στις φυλακές…

Έπαιρναν θέση στο παρόν χωρίς μνήμη και χωρίς ελπίδα. Στην πραγματικότητα, όλα είχαν γίνει πια παρόν γι’ αυτούς. Πρέπει να πούμε πως η πανούκλα είχε αφαιρέσει απ’ όλους την δύναμη της αγάπης και την δύναμη της φιλίας ακόμα. Γιατί η αγάπη χρειάζεται κάποιο μέλλον και για μας δεν υπήρχαν πια παρά μόνο στιγμές…» (Αλμπέρ Καμύ, «Η πανούκλα»)

Οι πωλήσεις της «Πανούκλας» την τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου αυξήθηκαν κατά 150% σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2019. Το μυθιστόρημα έχει γίνει επίσης μπεστ σέλερ στην Ιταλία και οι πωλήσεις έχουν αυξηθεί στη Γαλλία.

Το βιβλίο καταγράφει την ιστορία μιας επιδημίας, τη δεκαετία του 1940, στην αλγερινή παράκτια πόλη του Οράν. Στην επιφάνεια, είναι μια ιστορία για μια αλγερινή παράκτια πόλη που μαστίζεται από μια μυστηριώδη πανούκλα. Αλλά η αλληγορία λειτουργεί σε διάφορα επίπεδα. "Είναι ταυτόχρονα μια ιστορία για μια επιδημία, ένα σύμβολο της ναζιστικής κατοχής, και, τρίτον, η συγκεκριμένη απεικόνιση ενός μεταφυσικού προβλήματος", έγραψε ο Καμύ. Το "μεταφυσικό πρόβλημα" σχετίζεται με το βαρύ γεγονός του πόνου. Ο συγγραφέας το βλέπει ως κοινή εμπειρία που ίσως μετατρέψουμε σε κάτι καταφατικό.

Ο κοροναϊός δεν είναι τόσο καταστροφικός όσο η πανούκλα του Καμύ. Τον 14ο αιώνα, η πανούκλα, γνωστή και ως "Μαύρος Θάνατος", σκότωσε σχεδόν το ένα τρίτο του λαού στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Όταν έφτασε στο Λονδίνο το 1656 και το 1657, σκότωσε σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού. Η πρόθεση του Καμύ είναι μεταφορική: αντιμετωπίζει οποιαδήποτε μόλυνση, από μια ασθένεια όπως η χολέρα, η ισπανική γρίπη, το AIDS, το SARS ή τον κοροναϊό σαν μια διαβρωτική ιδεολογία, όπως ο φασισμός που μπορεί να μολύνει ολόκληρο τον πληθυσμό. Αντιμετωπίζει αυτή την καταστροφή ως συλλογική: "ένα συναίσθημα που είναι φυσιολογικά τόσο ατομικό όσο ο πόνος του χωρισμού από εκείνους που αγαπά ξαφνικά έγινε ένα συναίσθημα στο οποίο όλοι μοιράζονται", γράφει ο Καμύ.

Ο ήρωας της πανούκλας είναι ένας αφοσιωμένος γιατρός, ο Rieux. Από την αρχή, ο Rieux αφιερώνεται στην αντίσταση στην πανούκλα και στην αλληλεγγύη προς τα θύματά της. Κάθε χαρακτήρας στην ιστορία ορίζεται από το τι κάνει όταν έρθει η μάστιγα. Οι επίσημες αρχές διστακτικές στην αρχή να λάβουν κάποια μέτρα, δεν θα αργήσουν μετά να υποκύψουν μπροστά στους αριθμούς. Ο αριθμός των θανάτων ανεβαίνει σχεδόν γεωμετρικά μέρα με τη μέρα. Ολόκληρη η πόλη μπαίνει σε καραντίνα. Οι ήρωες του Καμύ έχουν ο καθένας τους διαφορετικές αντιδράσεις απέναντι στην εξορία, την απομόνωση και τον φόβο για τον θάνατο. Οι άνθρωποι αποκλεισμένοι από τον έξω κόσμο, αποχωρισμένοι από τα αγαπημένα τους πρόσωπα, νιώθουν ότι έχουν καταδικαστεί σε μια ιδιότυπη εξορία γιατί πρόκειται για μια εξορία στον ίδιο τους τον τόπο. Η πανούκλα σκοτώνει χωρίς εξαιρέσεις γέρους και παιδιά, γυναίκες και άνδρες, πλούσιους και φτωχούς και δεν αφήνει κανένα περιθώριο ελπίδας, διεξόδου ή πιθανότητα νίκης. Απέναντι σ’ αυτήν ο άνθρωπος δεν έχει παρά να αντιτάξει τη θέληση για αντίσταση, τη θέληση για αλληλεγγύη ως ηθική στάση προς την κοινότητα. Στο τέλος της Πανούκλας, ο Καμύ τονίζει ότι αγώνας κατά του πόνου δεν τελειώνει ποτέ. Η πανούκλα θα επιστρέψει, και μόνο η αλληλεγγύη θα μας σώσει.

Μια πανδημία, αν και είναι τρομερή, υπογραμμίζει την αμοιβαία αλληλεξάρτηση μας με τρόπο που μόνο η τραγωδία μπορεί. Οι ιοί είναι περισσότερο από περιστασιακά απειλητικές εκρήξεις στους φαινομενικά ήρεμους παγκόσμιους ορίζοντες, εικόνες του σύγχρονου κοινωνικού και πολιτικού κόσμου μας. Η ομορφιά της «Πανούκλας» είναι ότι ζητά από τον αναγνώστη να χαρτογραφήσει τα διδάγματα της πανδημίας στην καθημερινή ζωή. Οι αρχές που οδηγούν τον ήρωα, Rieux, είναι οι ίδιες αρχές που κάνουν κάθε κοινωνία να ευημερεί:- ενσυναίσθηση, αγάπη και αλληλεγγύη. Όταν η επιδημία σταματήσει ο Ριέ θα περπατήσει μαζί με το πλήθος των ανθρώπων που γιορτάζουν στους δρόμους. «Μέσα στο ωραίο κι απαλό φως που ξεχύνονταν πάνω από την πόλη, έπλεαν οι παμπάλαιες μυρωδιές, κρέας ψητό και ποτά με γλυκάνισο. Γύρω του πρόσωπα εκστατικά σηκώνονταν να κοιτάξουν προς τον ουρανό. Άνδρες και γυναίκες αρπάζονταν ο ένας από τον άλλο, με πρόσωπα φλογισμένα, με κραυγές πόθου. Ναι, η πανούκλα είχε τελειώσει, και μαζί της ο τρόμος, και τα σφιχτοπλεγμένα χέρια βεβαίωναν ότι κάποτε είχε υπάρξει στ’ αλήθεια εξορία και χωρισμός, με τη βαθύτερη έννοια του όρου… κι ανάμεσα στις εκατόμβες των νεκρών, τις σειρήνες των ασθενοφόρων, τις εξαγγελίες αυτού που συνήθως ονομάζουμε πεπρωμένο, το πεισματικό ποδοβολητό του φόβου και την τρομερή επανάσταση της καρδιάς τους, δεν είχε πάψει να περνά μια πελώρια βουή, που ξυπνούσε τα τρομαγμένα πλάσματα, που τους έλεγε πως πρέπει να ξαναβρούν την αληθινή τους πατρίδα. Και θα ήταν ευτυχισμένοι, τουλάχιστον για κάποιο διάστημα. Και πια ήξεραν πως υπάρχει κάτι που πάντοτε μπορείς να λαχταράς και καμιά φορά να το κερδίζεις: η ανθρώπινη τρυφερότητα…»