Προσωπικά αγαπώ το εν λόγω μέσο μαζικής μεταφοράς. Προφανώς, δε, είμαι ένας από τους πολλούς «ρομαντικούς» του μέσου αυτού, διότι αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι παρά την προ τεσσαρακονταετίας καθιέρωση της Δημοτικής, η διχογνωμία περί της σύνταξης της έννοιας καλά κρατεί, ευκόλως συμπεραίνεται ότι το μέσο αγαπιέται οικουμενικά!

Το τρένο είναι συνυφασμένο με την (πρώτη) Βιομηχανική Επανάσταση, με τον αστικό εκσυγχρονισμό των κοινωνιών, με την εν γένει «γεφύρωση» των κωμών με τη μεγαλούπολη και των χωρίων με το κεφαλοχώρι, με την ενιαιοποίηση των κατά τόπους κοινωνιών. Στο τρένο αναπτύσσεται διαπροσωπική επικοινωνία πιο άμεσα, πιο ολοκληρωμένα από ό,τι στο σαφώς πιο αχανές πλοίο της γραμμής με τα διαφόρων «επιπέδων» καταστρώματα ή στη σαφώς στενότερη χωροταξία του αεροπλάνου των πολιτικών αερογραμμών. Το τρένο διαθέτει μεν και αυτό τις ειδικές του «διαβαθμίσεις», είναι όμως χωροταξικά επίπεδο και κατά συνέπεια γοητευτικά «ισοπεδωτικό». Στο cart του κυλικείου ή εστιατορίου, λ.χ., θα συνευρεθούμε αναπόφευκτα οι πάσης φύσεως διαφορετικοί.

Το τρένο ως εφεύρεση, ως εργαλείο, δεν έχει δυστυχώς ούτε αυτό ξεφύγει από το αμαρτωλό σκέλος της ανθρώπινης φύσεως. Σε ένα τρένο έλαβαν χώρα τα μυστηριώδη εγκλήματα τα οποία ξετυλίγει η Αγκάθα Κρίστι στις νουβέλες της, σε ένα τρένο επιβίβασαν διά της βίας οι ναζί τις κοινωνικές ομάδες των «εχθρών» που η προπαγάνδα τους επινόησε για το τελευταίο τους «ταξίδι».

Φταίει το τρένο; Ποτέ. Φταίνε όμως σίγουρα οι πολιτικές ηγεσίες οι οποίες δεν συνειδητοποιούν τη σημασία του τρένου ως μέσου για την εν γένει ανάπτυξη της προσωπικότητας του πολίτη και των οικογενειών, για την κοινωνική ολοκλήρωση, για τη δημοκρατία και τις θεσπισμένες υπό την τελευταία ελευθερίες.

Το τρένο ιστορικά ξεκίνησε μεν ως σύλληψη, ως επινόηση της ιδιωτικής εφευρετικής πρωτοβουλίας, όπως πάσα σύλληψη άλλωστε, πλην όμως για να ικανοποιήσει μαζικές ανάγκες. Αυτή η μαζική αναφορά και αποστολή που χαρακτήριζε εξυπαρχής το τρένο το έθεσε στη «διόπτρα» του ενδιαφέροντος των υπό εκβιομηχάνιση κρατών, τα οποία ανέλαβαν εν τω μεταξύ την ανάπτυξη των οικείων υποδομών. Δεν είναι τυχαία λοιπόν η σταδιακή «εθνικοποίηση» της επαναστατικής αυτής εφεύρεσης ακόμα και στα πλέον οικονομικώς φιλελεύθερα κράτη.

Το κράτος ως μοναδικός υπεύθυνος

Οι σιδηρόδρομοι, οι αμαξοστοιχίες, το εξειδικευμένο προσωπικό, όλο αυτό το σύμπλεγμα το οποίο υποστηρίζει λειτουργικά το τρένο, είναι αδιανόητο να διαμοιράζεται σε πολλούς «υπεύθυνους». Το κράτος ως ο ένας και μοναδικός υπεύθυνος έχει τη φυσική δυνατότητα να τηρεί τη λειτουργική και επιχειρησιακή συνέχεια του μέσου αυτού.

Το κράτος ασφαλώς θα προκαλέσει το ενδιαφέρον ιδιωτικών φορέων που θα διαγωνιστούν ως υποψήφιοι προμηθευτές υλικού και εξειδικευμένων επιστημονικών υπηρεσιών. Το κράτος δεν παράγει ούτε το υλικό για τις γραμμές ούτε τα ίδια τα βαγόνια. Ενδεχομένως να χρήζει να εμπιστευτεί ιδιωτικούς φορείς για την εκπαίδευση του προσωπικού, για τη συντήρηση του υλικού και για την προμήθεια τηλεματικής τεχνογνωσίας. Έως εκεί όμως.

Το κράτος διαχειρίζεται, το κράτος αξιολογεί, το κράτος διαλέγει και εντέλει το κράτος ευθύνεται αν πιστεύουμε ότι η ελεύθερη διακίνηση είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.

Εάν είμεθα πολίτες διαφορετικής «σχολής» σκέψης και πιστεύουμε ότι στο κράτος αρμόζουν φυσικά μόνο οι τρεις εξουσίες, να μην μας κάνει εντύπωση αν εντέλει φταίει πάντα κάποιος ονόματι «κανένας». Να μην μας κάνει εντύπωση αν, εν τοιαύτη περιπτώσει, η Δικαιοσύνη αδυνατεί να βρει την «άκρη του μίτου» της υπαιτιότητας.

«Αλυσίδες με αδύναμους κρίκους»

Η τραγωδία στα Τέμπη αναδεικνύει τα ελλείμματα των λεγόμενων συνεργειών δημόσιου-ιδιωτικού τομέα που διαμορφώνουν «αλυσίδες με αδύναμους κρίκους».

Η τραγωδία με τους αποκλεισμένους οδηγούς στους αυτοκινητόδρομους και στις σήραγγές τους εν καιρώ των πρόσφατων επιδημιών χιονιά αναδεικνύει το έλλειμμα management των μεγαλοεργοληπτών.

Η τραγωδία της απώλειας χιλιάδων ζωών εν καιρώ πρώτης εισβολής της Covid-19 αναδεικνύει το έλλειμμα προδραστικής πολιτικής δημόσιας Υγείας, όταν το ΕΣΥ επαφίεται κυριολεκτικά στον πατριωτισμό του προσωπικού του, διότι το «όραμα» είναι η «απελευθέρωση» από το ιδιωτικό management.

Η «τραγωδία» της ακρίβειας στο ρεύμα και στα ορυκτά καύσιμα αναδεικνύει το έλλειμμα περιβάλλοντος ανταγωνισμού, όταν το κράτος είναι απόν και οι Ρυθμιστικές Αρχές αδυνατούν να ρυθμίσουν την αχαλίνωτη σχετική αγορά.

Μετά από τριάντα και πλέον έτη παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελεύθερου μοντέλου οικονομικής διακυβέρνησης και μετά από σχεδόν είκοσι έτη παγκοσμίου οικονομικής ύφεσης χρήζει οι κοινωνίες του «πλούσιου Βορρά» να επανιδρύσουμε την εθνική μας μεικτή οικονομία.

Σημειωτέον, όταν τα τρένα σφύριζαν τρεις φορές, το πηλήκιο του σταθμάρχη έφερε το στέμμα και κατοπινά το εθνόσημο. Περαιτέρω, η ενέργεια ήταν φθηνότερη και άμεσα προσβάσιμη.

Στο χέρι μας είναι τα τρένα που φεύγουν να επιστρέφουν με χαρούμενα νέα από άλλους τόπους και να εξέχουν ως μέσα κοινωνικής ολοκλήρωσης και ουχί απλώς μεταφοράς προσώπων και αγαθών!

* Ο Δημήτρης Π. Κυριακαράκος είναι δικηγόρος-κάτοχος ΜΔΕ «Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Πολιτική» Παντείου Πανεπιστημίου


πηγη: https://www.avgi.gr