Μετά τον πάτο στον δείκτη της ελευθερίας του Τύπου, η Ελλάδα επί κυβέρνησης Μητσοτάκη κατακρημνίζεται και σε κάθε έρευνα που αφορά τα δικαιώματα των πολιτών. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του CIVICUS Monitor, μιας παγκόσμιας ερευνητικής συνεργασίας περίπου 20 οργανώσεων που αξιολογεί και παρακολουθεί κάθε χρόνο τις θεμελιώδεις ελευθερίες σε 197 χώρες και εδάφη, στην Ελλάδα το 2022 στον δείκτη για τις ελευθερίες του πολίτη αυτές υποβαθμίστηκαν από την κατηγορία «περιορισμένες» σε «παρεμποδισμένες».
Οι ελευθερίες του πολίτη κατηγοριοποιούνται ως κλειστές, καταπιεσμένες, παρεμποδισμένες, περιορισμένες, ανοιχτές βάσει μιας μεθοδολογίας που συνδυάζει διάφορες πηγές δεδομένων για τις ελευθερίες του συνεταιρίζεσθαι, του ειρηνικού συνέρχεσθαι και της έκφρασης. Η υποβάθμιση της χώρας και σε αυτόν τον δείκτη την εντάσσει πλέον σε μια κατηγορία μαζί με άλλες 41 χώρες παγκοσμίως, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η Ουγγαρία του Ορμπαν, η Σερβία και η Πολωνία.
Το πιο ενδιαφέρον βέβαια στην έκθεση που δημοσιεύτηκε χθες είναι οι λόγοι της υποβάθμισης της χώρας. Ως σημαντικότεροι για το 2022 αξιολογούνται το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων, η επανειλημμένη στοχοποίηση της κοινωνίας των πολιτών και των ακτιβιστών που εργάζονται με πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, η δυσανάλογη αντιμετώπιση των διαδηλώσεων, η συνεχής νομική παρενόχληση δημοσιογράφων, η χρήση στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPPs), η έλλειψη πλουραλισμού στην ενημέρωση.
Οπως αναφέρεται στην έκθεση, «με πρόσχημα την εθνική ασφάλεια, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) έχει συστηματικά διατάξει παρακολουθήσεις, μεταξύ άλλων κατά ερευνητών δημοσιογράφων, ατόμων που εργάζονται με πρόσφυγες καθώς και άλλων, κυρίως τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά την τροποποίηση του νόμου για το απόρρητο των επικοινωνιών το 2021. Τουλάχιστον 33 άτομα, συμπεριλαμβανομένου του Ελληνα δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη, και αρκετοί άλλοι, μεταξύ των οποίων και πολιτικοί της αντιπολίτευσης, στοχοποιήθηκαν με τη χρήση του παράνομου λογισμικού υποκλοπών Predator στις συσκευές τους. Ο ερευνητής δημοσιογράφος Τάσος Τέλλογλου, που κάλυπτε το σκάνδαλο του λογισμικού υποκλοπών, τέθηκε υπό παρακολούθηση από τις ελληνικές μυστικές υπηρεσίες για “αδιευκρίνιστους λόγους εθνικής ασφάλειας”. Η κυβέρνηση και πιο πρόσφατα ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ισίδωρος Ντογιάκος, προσπάθησαν να παρεμποδίσουν τις προσπάθειες της Ελληνικής Αρχής για την Ασφάλεια και την Προστασία των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), μιας ανεξάρτητης αρχής, για τη διερεύνηση της παρακολούθησης που διενεργούν οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες».
Δριμύ είναι και το «κατηγορώ» για τη στοχοποίηση οργανώσεων και ακτιβιστών που εργάζονται για την προώθηση των δικαιωμάτων των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο. Ειδική αναφορά γίνεται στις κατηγορίες κατά του Παναγιώτη Δημητρά για «σύσταση εγκληματικής οργάνωσης με σκοπό τη διευκόλυνση της παράνομης εισόδου και παραμονής στην Ελλάδα υπηκόων τρίτων χωρών» και στην απαγόρευση να εμπλακεί με την οργάνωσή του, το Ελληνικό Παρατηρητήριο του Ελσίνκι. Επιπλέον στην έκθεση υπογραμμίζεται πως «το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου δεν έχει λάβει κανένα μέτρο για να ευθυγραμμίσει τον νόμο του 2020 σχετικά με την καταγραφή των ΜΚΟ που εργάζονται με πρόσφυγες και μετανάστες με τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επιπρόσθετα, νόμος του 2021 συνεχίζει να ποινικοποιεί τις επιχειρήσεις διάσωσης, ιδιαίτερα τις επιχειρήσεις θαλάσσιας έρευνας και διάσωσης, αναγκάζοντας ορισμένες MKO να τερματίσουν τις δραστηριότητές τους λόγω φόβου δίωξης».
Εκτενής είναι και η αναφορά για τη δίκη κατά των ακτιβιστών Sarah Mardini, Seán Binder, Νάσου Καρακίτσου και άλλων 21 εργαζομένων στη Λέσβο, με την υποσημείωση πως «καθώς οι Αρχές συνεχίζουν να ποινικοποιούν όσους δείχνουν αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο, οι παράνομες επαναπροωθήσεις συνεχίζονται».
Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράζεται και για τη διαρκώς αυξανόμενη καταστολή των διαδηλώσεων στους δρόμους, ενώ αναφέρονται ως ενδεικτικά παραδείγματα της υπερβολικής χρήσης βίας, αστυνομικής αυθαιρεσίας και αναίτιας κράτησης διαδηλωτών οι αντιδράσεις της ΕΛ.ΑΣ. στις μαζικές διαμαρτυρίες για την κρατική δολοφονία του 16χρονου Ρομά Κώστα Φραγκούλη αλλά και στις πορείες των φοιτητών κατά της πανεπιστημιακής αστυνομίας σε όλη τη διάρκεια του 2022.
Ως προς την ελευθερία του Τύπου, εκτός από τις παρακολουθήσεις των δημοσιογράφων και τα κονδύλια της λίστας Πέτσα, αρνητικά σχόλια συγκέντρωσε στην έκθεση ο αμφιλεγόμενος νέος κανονισμός δημοσιογραφικής δεοντολογίας που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2022, με τη δημιουργία μιας ειδικής επιτροπής για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των διαδικτυακών μέσων με τη δεοντολογία, ο οποίος της δίνει την εξουσία να αποκλείει τα διαδικτυακά μέσα από την κρατική οικονομική υποστήριξη και τις κρατικές διαφημίσεις για διάστημα έως και δύο έτη.
«Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα πρέπει να λάβουν μέτρα για την προστασία της κοινωνίας των πολιτών και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τον συνεχιζόμενο εκφοβισμό, την παρενόχληση και τις επιθέσεις, αναπτύσσοντας μια πλατφόρμα-ευρωπαϊκό μηχανισμό που θα επιτρέπει στην κοινωνία των πολιτών να αναφέρει τακτικά αυτές τις επιθέσεις και τις αρνητικές εξελίξεις. Ενας τέτοιος μηχανισμός θα πρέπει να παρέχει άμεση βοήθεια σε υπερασπιστές που κινδυνεύουν και να διασφαλίζει ότι τα κράτη-μέλη λογοδοτούν» υπογραμμίζει η Aarti Narsee, υπεύθυνη Πολιτικής και Συνηγορίας του European Civic Forum, ενός πανευρωπαϊκού δικτύου 100 οργανισμών και ΜΚΟ από 29 ευρωπαϊκές χώρες το οποίο συμμετέχει στην κατάρτιση της έκθεσης CIVICUS Monitor.
πηγη: https://www.efsyn.gr