Ο κόσμος αντιμετωπίζει ένα «ασημένιο τσουνάμι» – μια άνευ προηγουμένου γήρανση του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Μέχρι το 2030, περισσότερο από το μισό εργατικό δυναμικό σε πολλές χώρες της ΕΕ θα είναι ηλικίας 50 ετών και άνω. Παρόμοιες τάσεις εμφανίζονται σε όλη την Αυστραλία , τις ΗΠΑ και άλλες ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες οικονομίες .

Το γηράσκον εργατικό δυναμικό δεν αποτελεί βάρος ή αντιπροσωπεύει μια κρίση, αλλά είναι πολύτιμος πόρος – προσφέρει ένα λεγόμενο «ασημένιο μέρισμα» . Οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας συχνά προσφέρουν εμπειρία, σταθερότητα και θεσμική μνήμη. Ωστόσο, στη βιασύνη να υιοθετήσουν την τεχνητή νοημοσύνη (AI), οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι μπορούν να μείνουν πίσω .

Μια κοινή παρανόηση είναι ότι οι ηλικιωμένοι είναι απρόθυμοι να υιοθετήσουν την τεχνολογία ή δεν μπορούν να καλύψουν τη διαφορά. Αλλά αυτό απέχει πολύ από την αλήθεια. Υπεραπλουστεύει την πολυπλοκότητα των ικανοτήτων, της συμμετοχής και των ενδιαφερόντων τους στα ψηφιακά περιβάλλοντα.

Υπάρχουν επίσης κενά εμπιστοσύνης μεταξύ των ηλικιωμένων που προέρχονται από κουλτούρες στο χώρο εργασίας που μπορεί να αισθάνονται αποκλεισμοί . Τα δεδομένα δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι επαγγελματίες είναι πιο διστακτικοί στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης – πιθανώς λόγω γρήγορου ρυθμού εργασιακών περιβαλλόντων που ανταμείβουν την ταχύτητα έναντι της κρίσης ή της εμπειρίας.

Μπορεί επίσης να υπάρχουν προβλήματα με το σχεδιασμό τεχνολογικών συστημάτων. Κατασκευάζονται κυρίως από και για νεότερους χρήστες. Οι βοηθοί φωνής συχνά αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν παλαιότερες φωνές και οι εφαρμογές fintech υποθέτουν ότι οι χρήστες αισθάνονται άνετα να συνδέουν πολλούς λογαριασμούς ή να περιηγούνται σε πολύπλοκα μενού. Αυτό μπορεί να αποξενώσει τους εργαζόμενους με θεμιτές ανησυχίες για την ασφάλεια ή γνωστικές προκλήσεις.

Και όλα αυτά τα ζητήματα επιδεινώνονται από κοινωνικοδημογραφικούς παράγοντες . Οι ηλικιωμένοι που ζουν μόνοι ή σε αγροτικές περιοχές, με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο ή που εργάζονται σε χειρωνακτική εργασία, έχουν σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να χρησιμοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη.

 

O ηλικιακός ρατσισμός έχει διαμορφώσει εδώ και καιρό τις προσλήψεις, την προαγωγή και την εξέλιξη της σταδιοδρομίας. Αν και η ηλικία έχει γίνει ένα προστατευόμενο χαρακτηριστικό στη νομοθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου, οι κανόνες και οι πρακτικές της ηλικίας εξακολουθούν να υφίστανται σε πολλές όχι και τόσο λεπτές μορφές.

Η ηλικία μπορεί να επηρεάσει τόσο τους νέους όσο και τους ηλικιωμένους, αλλά όσον αφορά την τεχνολογία, ο αντίκτυπος είναι συντριπτικά λοξός στους ηλικιωμένους.

Ο λεγόμενος αλγοριθμικός ηλικισμός στα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης – ο αποκλεισμός που βασίζεται στον αυτοματισμό και όχι στη λήψη αποφάσεων από ανθρώπους – συχνά επιδεινώνει τις προκαταλήψεις των ηλικιωμένων.

Οι αλγόριθμοι πρόσληψης συχνά καταλήγουν να ευνοούν τους νεότερους υπαλλήλους. Και οι ψηφιακές διεπαφές που προϋποθέτουν τεχνολογική ευχέρεια είναι ένα άλλο παράδειγμα σχεδίων αποκλεισμού. Οι ημερομηνίες αποφοίτησης, τα κενά απασχόλησης, ακόμη και η γλώσσα που χρησιμοποιείται στα βιογραφικά μπορούν να γίνουν πληρεξούσιοι για την ηλικία και να φιλτράρουν έμπειρους υποψηφίους χωρίς καμία ανθρώπινη εξέταση.

Οι εργαζόμενοι στον κλάδο της τεχνολογίας είναι συντριπτικά νέοι . Η ομοιογενής σκέψη δημιουργεί τυφλά σημεία, επομένως τα προϊόντα λειτουργούν άψογα για τους νεότερους. Αλλά μπορεί να καταλήξουν να αποξενώνουν άλλες ηλικιακές ομάδες.

Αυτό δημιουργεί ένα τεχνητό «γκρίζο ψηφιακό χάσμα» , το οποίο διαμορφώνεται λιγότερο από την ικανότητα και περισσότερο από τα κενά στην υποστήριξη, την εκπαίδευση και την ένταξη. Εάν οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας δεν ενσωματωθούν στην επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης, υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθεί ένα διχασμένο εργατικό δυναμικό. Το ένα μέρος θα έχει αυτοπεποίθηση με την τεχνολογία, τα δεδομένα και την τεχνητή νοημοσύνη, ενώ το άλλο θα παραμείνει απομονωμένο, ανεπαρκώς αξιοποιημένο και δυνητικά εκτοπισμένο.

Μια «ηλικιακά ουδέτερη» προσέγγιση

Είναι ζωτικής σημασίας να προχωρήσουμε πέρα ​​από την ιδέα της «συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας», η οποία χαρακτηρίζει τους ηλικιωμένους ως «άλλους» που χρειάζονται ειδικές προσαρμογές. Αντίθετα, ο στόχος πρέπει να είναι σχέδια ουδέτερα για την ηλικία.

Οι σχεδιαστές τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι, ενώ η ηλικία είναι σχετική σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα - όπως περιορισμένο περιεχόμενο όπως η πορνογραφία - δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως πληρεξούσιος στα δεδομένα εκπαίδευσης, όπου μπορεί να οδηγήσει σε μεροληψία στον αλγόριθμο. Με αυτόν τον τρόπο, ο σχεδιασμός θα ήταν ουδέτερος για την ηλικία και όχι αγέραστος.

Οι σχεδιαστές θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι οι πλατφόρμες είναι προσβάσιμες για χρήστες όλων των ηλικιών.

Το διακύβευμα είναι μεγάλο. Δεν αφορά επίσης μόνο τα οικονομικά, αλλά τη δικαιοσύνη, τη βιωσιμότητα και την ευημερία.

Σε επίπεδο πολιτικής στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξακολουθεί να υπάρχει ένα τεράστιο κενό. Πέρυσι, η έρευνα της Βουλής των Κοινοτήτων τόνισε ότι οι στρατηγικές εργατικού δυναμικού σπάνια διακρίνουν τις συγκεκριμένες ανάγκες ψηφιακής και τεχνολογικής κατάρτισης των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας. Αυτό υπογραμμίζει πώς οι ηλικιωμένοι αντιμετωπίζονται ως εκ των υστέρων σκέψη.

Μερικές εταιρείες που στοχεύουν στο μέλλον έχουν υποστηρίξει προγράμματα κατάρτισης στα μέσα και στα τέλη της σταδιοδρομίας. Στη Σιγκαπούρη, το κυβερνητικό πρόγραμμα Skillsfuture έχει υιοθετήσει μια πιο ευέλικτη προσέγγιση, ηλικιακά ευέλικτη. Ωστόσο, αυτά είναι ακόμα μεμονωμένα παραδείγματα.

Η επανεκπαίδευση δεν μπορεί να είναι γενική. Πέρα από τα βασικά μαθήματα ψηφιακού αλφαβητισμού, οι ηλικιωμένοι χρειάζονται προηγμένη εκπαίδευση στοχευμένης, ειδικά για την εργασία. Το ψυχολογικό πλαίσιο της επανεκπαίδευσης είναι επίσης κρίσιμο. Οι ηλικιωμένοι πρέπει να επανεκπαιδευτούν ή να επανεκπαιδευτούν όχι μόνο για καριέρα ή προσωπική ανάπτυξη, αλλά και για να μπορούν να συμμετέχουν πληρέστερα στο εργατικό δυναμικό.

Είναι επίσης βασικό για τη μείωση της πίεσης στα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας και τον μετριασμό των ελλείψεων δεξιοτήτων. Επιπλέον, η συμμετοχή εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας με αυτόν τον τρόπο υποστηρίζει τη μεταφορά γνώσης μεταξύ των γενεών, η οποία θα πρέπει να ωφελήσει όλους στην οικονομία.

Ωστόσο, επί του παρόντος, το βάρος βαρύνει τους ηλικιωμένους εργαζόμενους και όχι τις οργανώσεις και τις κυβερνήσεις.

Η τεχνητή νοημοσύνη, ιδιαίτερα τα μοντέλα παραγωγής που μπορούν να δημιουργήσουν κείμενο, εικόνες και άλλα μέσα, είναι γνωστό ότι παράγει αποτελέσματα που φαίνονται εύλογα αλλά μερικές φορές είναι λανθασμένα ή παραπλανητικά . Τα άτομα που βρίσκονται στην καλύτερη θέση για να εντοπίσουν αυτά τα σφάλματα είναι εκείνοι με βαθιά γνώση του τομέα – κάτι που έχει χτιστεί με εμπειρία δεκαετιών.

Αυτό δεν αποτελεί αντεπιχείρημα στον ψηφιακό μετασχηματισμό ή την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης. Αντίθετα, τονίζει ότι η ενσωμάτωση των ηλικιωμένων σε ψηφιακά σχέδια, εκπαίδευση και πρόσβαση θα πρέπει να είναι στρατηγική επιταγή. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί ακόμη να αντικαταστήσει την ανθρώπινη κρίση – θα πρέπει να σχεδιαστεί για να την αυξάνει .

Εάν οι εταιρείες, οι πολιτικές και οι κοινωνίες αποκλείουν τους ηλικιωμένους εργαζομένους από τις διαδικασίες μετασχηματισμού της τεχνητής νοημοσύνης, ουσιαστικά αφαιρούν το κρίσιμο επίπεδο ανθρώπινης επίβλεψης που διατηρεί τα αποτελέσματα της τεχνητής νοημοσύνης αξιόπιστα, ηθικά και ασφαλή στη χρήση. Μια ουδέτερη ως προς την ηλικία προσέγγιση θα είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση αυτού.

Οι αποσπασματικές προσπάθειες και οι αργές αποκρίσεις θα μπορούσαν να προκαλέσουν την μη αναστρέψιμη απώλεια μιας γενιάς εμπειρίας, ταλέντου και τεχνογνωσίας. Αυτό που χρειάζονται τώρα οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις είναι συστήματα, πολιτικές και εργαλεία που είναι, από την αρχή, χρησιμοποιήσιμα και προσβάσιμα για άτομα όλων των ηλικιών.