Του Β. Αντωνίου

Ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτω; Δυστυχώς αυτή διαφαίνεται προς το παρόν να είναι η σκληρή πραγματικότητα που θέλουν αλλότριες δυνάμεις να βιώσει ο λαός τα ερχόμενα χρόνια. Τα συναρμόδια υπουργεία θέλουν, χάριν των μνημονιακών σχεδιασμών και χάρη στις νέες τεχνολογίες, να εξοικονομήσουν υλικό και να βελτιώσουν τη διαχείριση του Δημόσιου Τομέα. Οι εργαζόμενοι των οποίων η εργασία θα καταστεί άχρηστη με τη χρησιμοποίηση ενός πληροφορικού συστήματος, θα βρουν μια θέση αλλού, δηλώνει το κυβερνητικό κλιμάκιο της Εσωτερικής Τρόικας εφαρμόζοντας πιστά τις εντολές της Εξωτερικής Τρόικας, είτε με τη διαθεσιμότητα, τη μετάταξη είτε με την πρόωρη συνταξιοδότηση και τη λεγόμενη εφεδρεία.

Αλλά εδώ το κυβερνητικό κλιμάκιο έχει αυταπάτες, διότι η ανεργία δεν πρέπει να υπάρχει στο σημερινό τεράστιο ποσοστό στην Ελλάδα, η οποία διακηρύσσει στο σύνταγμά της (Άρθρο – 22/ 1), ότι η ανεργία όχι μόνο δεν πρέπει να υπάρχει αλλά τουναντίον, η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου αγροτικού και αστικού πληθυσμού.

Σύμφωνα με την παραδοσιακή κοινωνική ηθική, την οποία κάνει ευαγγέλιο η κάθε λογής Τρόικα αυτός που δεν δουλεύει δεν πρέπει και να τρώει. ΑΡΑ, ο άνεργος σ’ αυτήν την περίπτωση, θεωρείται «παράσιτο»!

Επίσης διαχρονικά επίκαιρο το «ΑΡΑ» του Οδυσσέα Ελύτη, που έγραφε (1976) την εποχή όταν η Ελλάδα έμπαινε στη περίοδο που ονομάστηκε μεταπολίτευση: «Μπαίνοντας ο εικοστός αιώνας στο τελευταίο του τέταρτο, αισθάνομαι άστεγος και περιττός. Όλα είναι κατειλημμένα - ως και τ’ άστρα. Οι άνθρωποι έχουν απαλλαγεί από κάθε παιδεία όπως την εποχή του Τσέγκις Χαν και δεν ερωτεύονται ούτε κατ’ ιδέαν. Πρωθυπουργοί συναλλάσσονται με προσωπιδοφόρους, ποικίλες ομάδες καταλαμβάνουν αεροπλάνα και συλλαμβάνουν ομήρους ενώ οι κολεγιόπαιδες λύνουν εκπληκτικές εξισώσεις με μιαν ευκολία που είναι ν’ απορείς: συν, πλην, δια, επί – άρα. Το μυστικό στη ζωή αυτή, φαίνεται, δεν είναι αν είσαι δούλος ή όχι. καθόλου. Είναι να οδηγείσαι με συνέπεια σε κάποιο «άρα» και να ΄χεις έτοιμη την απάντηση…..]».

Ωστόσο εάν πιστέψουμε στο μνημονιακό σχεδιασμό της συγκυβέρνησης, η ατομική παραγωγικότητα στην εργασία πρέπει να υπερπολλαπλασιασθεί. Αυτό σημαίνει αποδοχή της ανεργίας προσωρινού τύπου –όπου περί προσωρινού στην Ελλάδα διαπιστωμένα ισχύει, ότι «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού»- και κατάργηση της πλασματικής εργασίας. Ο εργοδότης (δημόσιο ή ιδιωτικός τομέας), θέτει τον κανόνα. Ο φόβος να χάσει κανείς την εργασία του ωθεί στην έφεση για εργασία, ενώ αυτός που δεν εργάζεται καλά, είναι αυτός που πρέπει να φύγει.

Μέχρι σήμερα ο εργαζόμενος ιδιαίτερα στον δημόσιο τομέα αισθανόταν άνετα, χάρη στην εγγύηση της απασχόλησης, που κατά κύριο λόγο βασίζονταν σε ψηφοθηρικούς κυρίως λόγους εκ μέρους των αντιπροσώπων της αιρετής εξουσίας, αφού εξετάζονταν το σύνολο παραγωγής της εργασίας. Έτσι οι δημόσιοι υπάλληλοι είχαν κατακτήσει το σιωπηλό δικαίωμα να εγκαταλείπουν τη θέση τους από μισή ώρα έως και μισή μέρα κατά τη διάρκεια της εργασίας τους για προσωπικούς λόγους (να πάρουν το παιδί από το σχολείο, να πάρουν φάρμακα, να πάρουν το αυτοκίνητο από το σέρβις κ.ά), εκβιάζοντας τον προϊστάμενό τους με το να του προσάπτουν τον χαρακτηρισμό του άκαρδου γραφειοκράτη ή με τη διακοπή της όποιας σχέσης μαζί του.

Ωστόσο αυτό δεν αποτελούσε λόγο για να φοβηθεί κανείς να χάσει τη δουλειά του. Επιπλέον δεκάδες φύλακες, ελεγκτές, επόπτες, και άλλοι άχρηστοι διοικητικοί υπάλληλοι παίρνουν μισθό για να μην κάνουν τίποτα.

Το αποτέλεσμα αυτών των συνθηκών, δηλαδή, ιδιαίτερα η «διόγκωση» του δημόσιου τομέα, οδήγησε στην αισθητή μείωση της παραγωγικότητας. Με την σημερινή οικονομική κρίση η κατάσταση αυτή αλλάζει ριζικά, με συνέπεια η μαζική ανεργία να απειλεί για πρώτη φορά μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και το σύνολο των Ευρωπαϊκών χωρών.

Οι νέες τεχνολογίες έφεραν στην Ελλάδα αλλά και στην Ε.Ε. την εμφάνιση σημείων πνιγμού της αγοράς εργασίας. Η εφαρμογή του μνημονίου στο υπερχρεωμένο πειραματόζωο που ονομάζεται «Ελλάς» αποδεικνύει περίτρανα ότι δεν θα είναι δυνατό να ξανατοποθετηθούν όλοι οι εργαζόμενοι που θα γίνουν διαθέσιμοι, μετά από τον «τροϊκάνικο» εξορθολογισμό σε άλλες θέσεις, δημόσιες ή ιδιωτικές. Τα παραδοσιακά επαγγέλματα απειλούνται με αφανισμό ενώ άλλα που δεν γνωρίζουμε διόλου γεννιούνται.

Αυτοί που απειλούνται πρώτα-πρώτα είναι οι ανειδίκευτοι. Το ποσοστό της χειρονακτικής εργασίας θα εκτιναχθεί σε υψηλά ποσοστά σε σχέση με τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Αλλά ούτε και οι ειδικευμένοι εργάτες θα έχουν εξασφαλίσει την εργασία τους για όλη τους τη ζωή. Το μέλλον έρχεται ζοφερό με τον εργαζόμενο να κάνει δουλειές πάρα πολλών ατόμων. Αυτός που θα παραμείνει εργαζόμενος θα πρέπει στα 50 του, ν’ αναπροσαρμοστεί επαγγελματικά ή να αλλάξει κατοικία.

Αυτό που μπορεί να γίνει προβλέψιμο, είναι ότι οι πολυεθνικές εάν επενδύσουν στην Ελλάδα, θα πρέπει να έχουν εξασφαλίσει χαμηλό κόστος αγοράς εργατικού δυναμικού, που θα προέλθει πιθανόν από μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με στόχο να ωθηθούν να εγκαταλείψουν τις σπουδές οι νέοι και να πάνε να δουλέψουν στα πολυεθνικά εργοστάσια. Αλλά οι νέοι θα πρέπει να κατευθυνθούν και σε επαγγέλματα που προσφέρονται από τον τομέα των υπηρεσιών (σερβιτόροι, κομμωτές, οδηγοί κλπ) όπου δεν υπάρχει εξορθολογισμός.

Σε επαρχιακό επίπεδο η ανεργία υπάρχει ήδη. Εκεί όπου υπάρχει η αποβιομηχάνιση, υπάρχει πλεόνασμα πολιτών που είναι ικανοί και διατεθειμένοι να εργαστούν, αλλά δεν κινούνται και δεν βρίσκουν εργασία κοντά στην κατοικία τους.

Με τη συγχώνευση των Υπηρεσιών του Δημοσίου, εκατοντάδες χιλιάδες υπάλληλοι πρέπει να εγκαταλείψουν την εργασία τους, εκ των οποίων οι μισοί θα πρέπει να πάνε, στην επαρχία, στο μεγάλο αστικό κέντρο της περιφέρειας, να πάρουν σύνταξη ή να ψάξουν για νέα εργασία.

Υπάρχουν τα επιδόματα ανεργίας τα οποία κρατούν γι λίγους μήνες εάν η απόλυση είναι συνέπεια κάποιας απόφασης της κυβέρνησης ή άλλης νόμιμης σύμβασης. Η κατάσταση γίνεται απειλητική όταν ο απολυμένος, δεν έχει βρει δουλειά, μετά από του λίγους μήνες της επιδότησης της ανεργίας του.

Η εφαρμογή της μείωσης του δημόσιου τομέα σε συνδυασμό με την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, προετοιμάζουν δυσοίωνο μέλλον για τους υποαπασχολούμενους, τους κοπανατζήδες και αυτούς που δυσκολεύονται να μάθουν.

Ο Οδυσσέας Ελύτης έβλεπε ότι μια ανθρωπότητα που δεν βρίσκει τον τρόπο να ξαναφτιάξει τον κόσμο γύρω της, βρίσκει τον τρόπο να γεράσει και πολύ γρήγορα μάλιστα.-