Του Β. Αντωνίου

Δημοσιογράφου- Εκδότη εφημερίδας «Στύξ»

Ετήσιο μνημόσυνο για τον Περικλή Ροδάκη θα τελεστεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του στον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου στους Άνω Λουσούς Καλαβρύτων στις 4 Μαΐου.

Η Καλαβρυτινή γη, έχει αναδείξει πολλούς σπουδαίους και έξοχους ανθρώπους, που διακρίθηκαν πέραν των άλλων, στο στίβο των γραμμάτων και της πολιτικής, τιμώντας τον τόπο καταγωγής τους. Ανάμεσά τους, εξέχουσα θέση κατέχει και ο Περικλής Ροδάκης.

Ο διάδρομος της ζωής αλάθητος, μας οδηγεί στο νομοτελειακό αποτέλεσμα. Ο ξεχωριστός πνευματικός άνθρωπος Περικλής Ροδάκης ένα χρόνο πριν, το πρωί της 18ης Απριλίου 2013 σε ηλικία 90 ετών ,άφησε την τελευταία του πνοή, στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο των Αθηνών, .

Το διανοούμενο και σημαντικότερο σύγχρονο έλληνα ιστορικό, συγγραφέα και λογοτέχνη, φίλο και συνεργάτη της “Στύγας”, κατευόδωσαν, πέρισυ, για την τελευταία του κατοικία, το πρωινό του Σαββάτου στις 20 Απριλίου 2013, από το παρεκκλήσιο του Αγ. Βασιλείου του κοιμητηρίου στο Περιστέρι, ο κ. Μανώλης Γλέζος το παγκόσμιο σύμβολο κατά του φασισμού και νυν βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Βαρδής Βαρδινογιάννης (απόδρασε με τον Περικλή Ροδάκη και άλλους 27 κομμουνιστές από τις φυλακές των «Βούρλων» Πειραιά στα 1955), ο κ. Π. Αρώνης αντιστασιακός συγγραφέας, ο πρόεδρος της ΠΑΕΑ κ. Στ. Ζαμάνος, ο κ. Πέτρος Κουλουφάκος, ο συγγραφέας κ. Δ. Παλαιολογόπουλος συγγραφέας, ο κ. Αντώνης Λιβάνης εκ μέρους των εκδόσων «Λιβάνης» ο κ. Σπυρος Μαρίνης εκ μέρους των εκδόσεων «Παρασκήνιο», ο κ. Γιάννης Δρίνης υποψήφιος διδάκτορας στον Τομέα Λαογραφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων εκ μέρους των εκδόσεων Γόρδιος, ο κ. Γιάννης Στρατής μαθηματικός συγκρατούμενος του Περικλλή κατά τη διάρκεια της χούντας, ο κ. Ανδρέας Μπαρτζώκας αντιστασιακός, η κ. Μαρία Αρώνη αντιστασιακός, ο κ. Γρ. Κλαδούχος αρχιτέκτων, ο 17χρονος λογοτέχνης Σπύρος Π. Κουφός, ο κ. Π. Κουφός εκπαιδευτικός, και πολλοί φίλοι και εναπομείναντες συναγωνιστές που τραγούδησαν αποχαιρετιστήρια αντιστασιακά τραγούδια.

Η τελευταία πράξη για τον Περικλή Ροδάκη στους Άνω Λουσούς Καλαβρύτων τελέστηκε το απόγευμα του Σαββάτου της 20ης Απριλίου 2013 με την κηδεία στο νεκροταφείο των άνω Λουσών (Σουδενά) Καλαβρύτων στις πλαγιές του χιονισμένου Χελμού, όταν έφτασε η σορός του εκλιπόντα από το «κλεινόν άστυ», συνοδευόμενη από τη σύζυγό του Βασιλική , οικείους συγχωριανούς και φίλους.

Ο ποντιακός ελληνισμός μέσα απο το τραγούδι και τη λύρα του Πόντιου μουσικού Χρόνη Αμανατίδη (μέλους της ορχήστρας «Ρωμάνα» της Ελληνικής Μουσικής) με το ρέκβιεμ δημοτικό τραγούδι απηύθηνε το ήύστατο χαίρε.

Λογοτέχνης και ιστορικός. Γεννήθηκε στη Λυκούρια Καλαβρύτων στις 26.10.1923. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση από τις γραμμές της ΕΠΟΝ και ΕΛΑΣ (1941-1944). Για τη δράση του αυτή διώχθηκε από το Μεταδεκεμβριανό κράτος, βασανίστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο. Έζησε συνολικά 23 χρόνια στις ελληνικές φυλακές, αλλά τελικά επέζησε, κουβαλώντας μαζί του τις εμπειρίες αυτής της τρομερής εποχής, εμπειρίες ζωής και θανάτου που θα τις αποτυπώσει στο λογοτεχνικό έργο.

Εμφανίζεται στα γράμματα το 1954, σε μια περίοδο που ελευθερώνεται από τη φυλακή για δέκα μήνες, μεταφράζοντας ξένους συγγραφείς. .

Το 1962 βρίσκεται και πάλι ελεύθερος, οπότε και συνεχίζει τις μεταφράσεις του

Στα χρόνια της Χούντας συλλαμβάνεται και πάλι, διακόπτοντας φυσικά τη συγγραφική του εργασία. Από το 1973 και μετά είναι η περίοδος της ώριμης δημιουργίας του. Την ίδια περίοδο συνεχίζει το μεταφραστικό του έργο εκδίδοντας βιβλία: Συνεργάστηκε με πολλές εγκυκλοπαίδειες και ήταν ο επιμελητής ύλης της Μεγάλης Εγκυκλοπαίδειας «Υδρίας», της Σχολικής Υδρίας και της Ακαδημαϊκής. Άρθρα του δημοσιεύτηκαν σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες, όπως επίσης και κριτικές για τα έργα του που ανέρχονται πάνω των 150 τόμων.

Οι παρά τους μύθους, ιστορικοί διάδρομοι, οδήγησαν τον Περικλή Ροδάκη σε οράματα για την αξία της ζωής και την αγάπη γι’ αυτήν απ΄ όλους τους ανθρώπους όπου γης. Τον έφεραν σε μια φοβερή αναμέτρηση με τους μηχανισμούς εκείνους που διέπουν τους αγώνες των ολίγων και ελεύθερων, από δεσμά και πίστη σε «αξιώματα». Στην πιο καίρια ηλικία του αναμετρήθηκε με την καταδίκη του σε θάνατο (στα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου) και νίκησε όχι πρόσκαιρα αλλά διαχρονικά, όχι διότι επέζησε μέχρι την 18η Απριλίου 2013, αλλά διότι το ύστερο συγγραφικό, ιστορικό και λογοτεχνικό έργο του, όσον αφορά, την προσωπική 90χρονη πορεία του, έδειξε τη μεγάλη αξία του ανθρώπου που φέρνει σε μικρή απόσταση μεταξύ τους το «νοείν» το «λέγειν» και το «πράττειν».

Ο Περικλής Ροδάκης ήταν ένας διανοούμενος. Αυτή η φράση δεν φαίνεται να κλείνει βέβαια μέσα της μιαν ιδιαίτερη μεγάλη ανακάλυψη.

Ο Περικλής ήταν ένας διανοούμενος ,αν με τη φράση αυτή προσφέρουμε μια ορισμένη ερμηνεία της σκέψης του. Μια τέτοια ερμηνεία προϋποθέτει, πως πριν από σαράντα χρόνια ακόμα τα πράγματα ήταν εντελώς διαφορετικά. Η πλειοψηφία των διανοουμένων της εποχής του , τον θεωρούσε ωσάν τον πατέρα ορισμένης κοινωνικοπολιτικής θεωρίας, που κατά τους μεν, συμβιβάζονταν με διάφορες μεταφυσικές, κατά τους δε ότι συμπληρώθηκε με θεμελιακά στοιχεία ώστε ν΄ αποτελεί ο πραγματικός μαρξισμός ένα συνυφασμένο θεωρητικό σύνολο που συγκροτείται από δυο τρία μέρη επεξεργασμένα αντίστοιχα από δυο συγγραφείς.

Σ’ όλους από μας που ζήσαμε μαζί του τα τελευταία χρόνια, μας έκανε γνωστό το πολιτικό υπόβαθρο του σύγχρονου ενδιαφέροντος για τον μαρξισμό που αποτελεί μια διδασκαλία η οποία θεωρείται η ιδεολογική παράδοση του κομμουνισμού και για την οποία τόσο οι μαρξιστές όσο και οι αντίπαλοί του ασχολούνται συνήθως με το ερώτημα: είναι ο σύγχρονος κομμουνισμός σ’ ότι αφορά την ιδεολογία και τους θεσμούς- ο νόμιμος κληρονόμος του Μαρξ;

Ο Περικλής απαντούσε: Όσοι πιστεύουν ότι ο κομμουνισμός είναι μια «προδοσία ή μια «παραμόρφωση» του μαρξισμού θέλουν ν΄ απαλλάξουν το Μάρξ από την ευθύνη για τις πράξεις εκείνων που αυτοχαρακτηρίζονται πνευματικοί του κληρονόμοι.

Στην ποιητική σύνθεση «Αδερφέ µου» αποκαλύπτει ότι ήταν από κείνους που πίστεψαν με αλόγιστο πάθος στην ανάγκη της κοινωνικής αλλαγής, έτσι όπως την εξέφρασε η μαρξιστική αριστερά σαν πολιτική παρουσία στον τόπο μας. Το κακό είναι ότι ποτέ του δεν είχε σκεφθεί ότι η πίστη , η οποιαδήποτε πίστη, είναι όροι ύπαρξης μιας θρησκείας. Κι ακόμα περισσότερο, δεν είχε ερευνήσει το θέμα της πίστης. Γιατί αν το ερευνούσε θα είχε βρει ότι, παντού και πάντοτε, όπου μπήκε θέμα πίστης, επρόκειτο για θρησκεία.

Όπως όλοι όσοι περνούνε στη μαρξιστική αριστερά, ξεκίνησε με την αμφιβολία για όλα. Η αμφιβολία είναι η βάση της επιστημονικής έρευνας, είναι η δύναμη που σπρώχνει τη ζωή μπροστά και φέρει την πρόοδο. Η αμφιβολία μας οδήγησε στην αμφισβήτηση. Αμφισβητήσαμε το «κατεστημένο» της εποχής μας, όπως κάνουν όλοι σχεδόν οι νέοι. Το κατεστημένο ή καθιερωμένο απαιτούσε την αιωνιότητα. Κάθε τι που μπαίνει σε αμφισβήτηση, κάθε τι που είναι ξεπερασμένο προβάλλει την «εξ ορισμού» αξία του. Προβάλλει αξιωματικά δικαιώματα. Και αντίθετα, κάθε τι που έχει ζωή δεν έχει ανάγκη αξιωματικών απαιτήσεων. Το αξίωμα απαιτεί πίστη. Το ζωντανό επιβάλλεται με τη δύναμή του και είναι λογικά κατανοητό.»

Ο Περικλής ως ιστορικός των ιδεών πήρε τις ιδέες στα σοβαρά. Σαν ιστορικός τοποθετούσε τον εαυτό του έξω από την ιδεολογία, δεν έπαιρνε θέση με κανέναν τρόπο κι έξω από τον πολιτισμό όπου και απ όπου ζούσε. Αντίθετα η ιστορία των ιδεών και ιδιαίτερα η ιστορία πνευματικά σημαντικών ιδεών με μεγάλη απήχηση –ήταν και για τον Περικλή ως ορισμένο βαθμό αυτοκριτής του πολιτισμού.

Ο Περικλής Ροδάκης απέκτησε το δικαίωμα λέγοντας την παράδοξη ιστορία μιας ιδέας , που άρχισε με τον προμηθεϊκό ουμανισμό και τέλειωσε με το τερατούργημα της σταλινικής τυραννίας.

Αναφέρει στην ποιητική σύνθεση «Αδερφέ µου»:

«Στα 1972 ήμουνα κρατούμενος στις φυλακές του Κορυδαλλού. Είχε ξεσπάσει τότε, στη διαλυτική της μορφή, η κρίση της αριστεράς. Προσπάθησα να καταλάβω την ουσία της κρίσης. Και διαπίστωσα ότι όλοι κινούνταν στα πλαίσια μιας θρησκείας, που νικήθηκε και διασπάσθηκε σε αιρέσεις. Αντί το καταλυτικό για την οργανωμένη αριστερά χτύπημα της χούντας να ξυπνήσει τη λογική, ξύπνησε το πάθος του πιστού και την οδήγησε στον παραλογισμό. Και άρχισαν οι καταγγελίες των αιρετικών και η οροθέτηση της ορθοδοξίας. Οι κυρίαρχες τάξεις στη χώρα μας περνούσαν βαθιά διαρθρωτική κρίση και η οργανωμένη αριστερά ξόδευε - και ξοδεύει βέβαια - τόνους χαρτί για αφορισμούς ή για να οροθετεί τα πλαίσια της ορθόδοξης αριστεράς. Αντί να εκμεταλλευτεί τη βαθιά κρίση που περνούσε στη χώρα μας το καθεστώς της υποτέλειας - η αμερικανοκρατία - και να προωθήσει την πάλη του λαού ενάντιά τους, κατατρωγότανε με τη γνησιότητα και την ορθοδοξία της πίστης.

Πέρα από την οργανωμένη αριστερά ξεφύτρωσαν ξαφνικά ομάδες νέων ανθρώπων που πίστεψαν (δυστυχώς και γι’ αυτούς η πίστη είναι άρνηση) ότι μπορούσαν να δώσουν μια νέα αίσθηση αριστεράς ξεφυλλίζοντας τα Ιερά Κείμενα. Δηλαδή δημιούργησαν ένα πλήθος αιρέσεων και τίποτα άλλο. Η διαπίστωση είναι οδυνηρή.»

Τον Αύγουστο του 2006, η μαρτυρική πόλη των Καλαβρύτων σε συνεργασία με την Νομαρχία Αχαΐας τίμησαν τον Περικλή Ροδάκη για το τεράστιο πνευματικό και συγγραφικό έργο του. Την πλακέτα επέδωσαν ο Νομάρχης Αχαΐας Δ. Κατσικόπουλος και ο δήμαρχος Καλαβρύτων Αθ.. Παπαδόπουλος.

Στις 25 Απριλίου 2012 ο Σύλλογος Ποντίων «Αργοναύται – Κομνηνοί» σε ειδική εκδήλωση τίμησαν τον Περικλή Ροδάκη για το πνευματικό του έργο και για τη συγγραφική συμβολή του στην ανάδειξη του Ποντιακού Ελληνισμού.