Ο Ρίτσαρντ Μπάκμινστερ Φούλερ (Richard Buckminster Fuller, ή Bucky Fuller 12 Ιουλίου 1895 – 1 Ιουλίου 1983) ήταν ένας από τους σημαντικότερους νεωτεριστές του 20ού αιώνα. Εκτός από διεθνούς φήμης σχεδιαστής, ήταν, επίσης, μηχανικός, μαθηματικός, αρχιτέκτονας, ποιητής, φιλόσοφος, περιβαλλοντολόγος και οραματιστής.
Γεννήθηκε το 1895 στο Μίλτον της Μασαχουσέτης, όπου και πέθανε σε ηλικία 88 ετών το 1983. Γονείς του υπήρξαν δυο ρηξικέλευθοι άνθρωποι, ο R. Buckminster Fuller και η Caroline Wolcott Andrews.
Η κλίση του για τη σχεδίαση και την κατασκευή αντικειμένων ήταν ολοφάνερη από τα παιδικά του κιόλας χρόνια, καθώς, κατά τη διάρκεια της ζωής του στη φάρμα, όπου ζούσαν σε ένα νησί στην ακτή του Μέιν (Maine), κατασκεύαζε, συχνά, αντικείμενα από ξύλα που μάζευε μόνος του και μάλιστα έφτιαχνε και δικά του εργαλεία. Άξιο λόγου ήταν το πείραμά του να σχεδιάσει έναν καινούριο μηχανισμό για τον χειροκίνητο, τότε, προωθητήρα μικρών καραβιών. Χρόνια αργότερα, συνειδητοποίησε ότι αυτή του η ενασχόληση, εκτός από το ότι του έδειξε το δρόμο για τη σχεδίαση, παράλληλα, τον εξόπλισε με ένα εύρος γνώσεων στον τομέα των υλικών, που τα φιλόδοξα έργα του θα απαιτούσαν αργότερα για την πραγματοποίησή τους. Επίσης συνέδραμε στην ικανότητά του να δημιουργεί τις δικές του καινοτόμες πατέντες.
Φοίτησε στην Ακαδημία του Μίλτον και συνέχισε τις σπουδές του στο Χάρβαρντ (1913-1915), όπου όμως, ο ανατρεπτικός και ασυμβίβαστος χαρακτήρας του τού στάθηκε εμπόδιο. Απελάθηκε δυο φορές: την πρώτη φορά επειδή προκάλεσε αναταραχή, διασκεδάζοντας ένα ολόκληρο συγκρότημα με χορούς, και τη δεύτερη φορά για την «ανευθυνότητά του και την έλλειψη ενδιαφέροντος». Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του ως «αταίριαστο στη συμβατική, παρωχημένη αδελφότητα του Πανεπιστημίου».
Ανάμεσα στην περίοδο εκπαίδευσής του στο Χάρβαρντ, εργάστηκε για κάποιο χρονικό διάστημα ως μηχανικός σε εργοστάσιο υφαντουργίας και αργότερα ως βοηθός στο τμήμα πακεταρίσματος του εργοστασίου. Το 1917, νυμφεύεται την Αν Χιούλετ (Anne Hewlett), κόρη γνωστού αρχιτέκτονα, και υπηρετεί στο αμερικανικό ναυτικό μέχρι το 1919.
Το 1927, σε ηλικία 32 ετών, χρεοκοπημένος μετά την πτώχευση της κατασκευαστικής εταιρίας στην οποία ήταν μέτοχος, άνεργος, ζώντας σε μια φτωχή συνοικία του Σικάγο και βλέποντας την μόλις τεσσάρων ετών κόρη του να πεθαίνει από πνευμονία, έφτασε στα πρόθυρα της αυτοκτονίας. Την τελευταία στιγμή, όμως, πήρε την απόφαση να ασχοληθεί με ένα πείραμα για να βρει «τι μπορεί να κάνει ένα άτομο μόνο του για να συνδράμει στην αλλαγή του κόσμου, ευνοώντας ολόκληρη την ανθρωπότητα» .
Συνεργητικός-Γεωδαιτικός Θόλος
Όλα θα αλλάξουν μετά την πρόσληψή του σε ένα κολέγιο της Βόρειας Καρολίνας, όπου, με τη βοήθεια μιας ομάδας καθηγητών και μαθητών, ξεκίνησε την εργασία του πάνω στο αντικείμενο που θα τον έκανε διάσημο και που θα προκαλούσε επανάσταση στο χώρο της μηχανικής: τον Γεωδαιτικό Θόλο. Οδηγήθηκε στην κατασκευή αυτή μετά από τη μελέτη του αναφορικά με ένα διανυσματικό σύστημα της γεωμετρίας, την Ενεργητική – Συνεργητική Γεωμετρία (Synergetics) που βασίζεται στο ‘τετράεδρο’ που παρέχει τη μέγιστη δύναμη με την ελάχιστη δομή.
Σύμφωνα με την παραπάνω θεωρία, σχεδίασε το πρώτο κτήριο, το οποίο μπορούσε να αντέχει το βάρος του χωρίς ουσιαστικούς περιορισμούς. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ αναγνώρισε τη σημασία αυτής του της ανακάλυψης και τον προσέλαβε για να εφαρμόσει και να κατασκευάσει τέτοιους θόλους για το στρατό. Μέσα σε λίγα χρόνια, υπήρχαν χιλιάδες από αυτούς τους θόλους σε όλο τον κόσμο.
Από το 1959 ως το 1970, ο Φούλερ δίδαξε στο Κάρμποντεϊλ (Carbondale), Πανεπιστήμιο του νότιου Ιλινόις, (ως βοηθός καθηγητή 1959-1968, ως καθηγητής 1968-1970) στη σχολή Art & Design και το 1965 εγκαινίασε τη “Δεκαετία της Παγκόσμιας Επιστημονικής Σχεδίασης” (World Design Science Decade 1965-1975) στη συνάντηση της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων στο Παρίσι, που ήταν αφιερωμένη στην εφαρμογή των αρχών της επιστήμης για την επίλυση των προβλημάτων της ανθρωπότητας. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του έδωσε πολλές διαλέξεις ανά τον κόσμο, σε θέματα που αφορούσαν τη σχεδίαση.
Η συνεισφορά του στην επιστήμη της σχεδίασης
Ο Fuller συνεισέφερε σημαντικά στο χώρο της σχεδίασης (design) με ένα ευρύ φάσμα ιδεών, σχεδίων και εφευρέσεων, κυρίως στον τομέα της, πρακτικής και φτηνής, στέγασης και μεταφοράς. Αποτέλεσε σημείο αναφοράς για άλλους νεότερους σχεδιαστές και αρχιτέκτονες, που ήταν πρόθυμοι να επεκτείνουν τις δυνατότητες νέων γεωμετρικών θεωριών στη σχεδίαση κτιρίων, ανεξάρτητες από τα συμβατικά ορθογώνια. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ανθρώπων που επηρεάστηκαν από τον Fuller είναι οι Νόρμαν Φόστερ (Norman Foster), με το έργο του “Armadillo”, και Στιβ Μπάερ (Steve Baer)).
Πολλές από τις ανακαλύψεις του, κάποιες από τις οποίες είχε χρηματοδοτήσει μόνος του με χρήματα που είχε κληρονομήσει (όπως στην περίπτωση του Dymaxion Car), δε βγήκαν ποτέ στην παραγωγή, κάτι για το οποίο δέχτηκε έντονη κριτική. Είναι γεγονός, ωστόσο, ότι οι ιδέες, οι διδασκαλίες, η συμπεριφορά του απέναντι στη ζωή σε συνδυασμό με τη δημιουργικότητα του κέντρισαν το ενδιαφέρον πολλών σχεδιαστών και μηχανικών. Αυτό που κατάφερε ο Φούλερ ήταν να κάνει τόσο τους μαθητές όσο και τους καθηγητές να σκεφτούν «πέρα από το προφανές», να αμφισβητήσουν τη σύμβαση.