Ο Νότης Περγιάλης [16 Αυγούστου 1920 – 10 Νοεμβρίου 2009] ήταν συγγραφέας, ηθοποιός, σκηνοθέτης και στιχουργός. Μέχρι το θάνατό του ανέβαζε θεατρικές παραστάσεις με ερασιτεχνική ομάδα στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας. Σπούδασε στο θεατρικό Σπουδαστήρι του Βασίλη Ρώτα. Από το 1949 εργάζεται ως ηθοποιός και συγγραφέας στο θέατρο, τον κινηματογράφο και το ραδιόφωνο. Αναδείχθηκε όμως περισσότερο ως ηθοποιός του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, ερμηνεύοντας χαρακτηριστικούς ρόλους. Έγραψε πολλά θεατρικά έργα, όπως «Το κορίτσι με το κορδελλάκι», «Χρυσό χάπι» και «Αντιγόνη της Κατοχής» (Λαϊκό θέατρο Μάνου Κατράκη 1954, 1958 και 1960 αντίστοιχα), «Μάσκες για Αγγέλους» (Θίασος Έλσας Βεργή 1959), «Τρελλό φεγγάρι» (Άρμα Θεάτρου 1965), «Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή» (Θίασος Χατζίσκου Νικηφοράκη 1974-5) κ.ά.
Είναι στιχουργός του πολύ διάσημου τραγουδιού Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι, τη μουσική του οποίου έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις. Επίσης στιχουργός των τραγουδιών Ο λεβέντης, Τι να την κάνω τη χαρά, Το μπλόκο της Καισαριανής, που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης, του τραγουδιού Γκρεμισμένα σπίτια με μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου, Νυφιάτικο τραγούδι κ.ά.
Έγραψε το σενάριο και συμμετείχε ως αφηγητής στην τηλεοπτική σειρά Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1975) (τηλεοπτική μεταφορά του ομώνυμου έργου του Νίκου Καζαντζάκη) σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη.
Συγγραφέας του βιβλίου «Όταν σηκώθηκαν τα δένδρα» (νουβέλα 1971), «Ο Ατάρ δεν πεθαίνει ποτέ» (1971), «Το κόκκινο πουλί», κ.ά.
Επίσης των θεατρικών έργων “Η γειτονιά του Τσέχωφ” (1976) (Εθνικό Θέατρο – Νέα Σκηνή – Δεκέμβριος 1976 – Σκηνοθεσία: Ντίνος Δημόπουλος), “Μαγική πόλη” (1963) (Μουσική επιθεώρηση σε συνεργασία με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη), “Άνοιξε την πόρτα” (1986) (Εθνικό Θέατρο – Νέα Σκηνή – Φεβρουάριος 1986 – Σκηνοθεσία: Νίκος Περέλης) και του ραδιοφωνικού έργου του “Το άλογο του Θανάση” (ηχογράφηση του 1954 και σκηνοθεσία Νίκου Γκάτσου όπου συμμετέχει και ως ηθοποιός). Έγραψε τα σενάρια-διασκευές και στα έργα-ραδιοφωνικά σκετς “Λάμπρος και Μαρία” (1954) (Μανώλης Σκουλούδης) και “Ο Αστραπόγιαννος” (1954) (Αριστοτέλης Βαλαωρίτης), τη μουσική επένδυση των οποίων έκανε ο Μίκης Θεοδωράκης. Επίσης έπαιξε και στο ραδιοφωνικό έργο του Παύλου Νιρβάνα “Μαρία η Πενταγιώτισσα” (διασκευή Μαίρης Βεάκη, σκηνοθεσία Μήτσου Λυγίζου και ηχογράφηση του 1958).
![Νότης Περγιάλης [πηγή φωτογραφίας: Ριζοσπάστης 10/11/2009]](http://www.efylakas.com/wp-content/uploads/2009/11/pergialis-notis.jpeg "Νότης Περγιάλης [πηγή φωτογραφίας: Ριζοσπάστης 10/11/2009]")
«”Εφυγε” ο Νότης Περγιάλης»
‘Ριζοσπάστης’, 10 Νοέμβρη 2009
Ενας σπουδαίος συγγραφέας και στιχουργός, ένας αξιολογότατος ηθοποιός, ένας ευαίσθητος και γλυκύτατος άνθρωπος, ο Νότης Περγιάλης, που τα τελευταία χρόνια ζούσε στους Αγ. Θεοδώρους Κορινθίας, «έφυγε» χτες από κοντά μας σε ηλικία 89 χρόνων. Ανήσυχος και δραστήριος πάντα, εραστής μέγας της τέχνης του, δεν την εγκατέλειψε ποτέ. Ανέβαζε παραστάσεις με νέους ανθρώπους στην πόλη όπου ζούσε. Ανθρωπος πολιτικοποιημένος, κοντά πάντα στους αγώνες του ΚΚΕ και στην πάλη για την ειρήνη, πριν 3 χρόνια είχε δηλώσει στον «Ριζοσπάστη»:
«Εμείς, σαν λαός, δε σκύψαμε το κεφάλι και ούτε πρόκειται να το σκύψουμε. Είμαστε λαός που θυμώνει και δεν ξεχνάει. Είναι ακατανόητο τι κατεργάζονται για τους λαούς. Καινούρια αίματα; Καινούριες περιπέτειες και διώξεις; Δε θα περάσουν αυτά. Υπάρχει τεράστια πείρα στους λαούς. Οι λαοί ξέρουν να αμυνθούν. Υπάρχει ο λόγος που δε σβήστηκε ακόμα ούτε από τα δέντρα, ούτε από τις πολιτείες, ούτε από τα χωριά. Αν έρθει άλλος ένας τρόπος για να καταπιέσουν τους λαούς, δε θα περάσει. Γιατί οι λαοί ξέρουν».
Γεννήθηκε στις 16 Αυγούστου του 1920 στα Ανώγεια Σπάρτης. Σπούδασε στο Θεατρικό Σπουδαστήρι του Βασίλη Ρώτα. Από το 1949 εργάστηκε ως ηθοποιός και συγγραφέας στο θέατρο, τον κινηματογράφο και το ραδιόφωνο. Εγραψε πολλά θεατρικά έργα όπως «Το κορίτσι με το κορδελλάκι», «Χρυσό χάπι» και «Αντιγόνη της Κατοχής» (Λαϊκό θέατρο Μάνου Κατράκη 1954, 1958 και 1960 αντίστοιχα) κ.ά.
Είναι ο στιχουργός του διάσημου τραγουδιού «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι», τη μουσική του οποίου έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις. Επίσης στιχουργός των τραγουδιών «Ο λεβέντης», «Τι να την κάνω τη χαρά», «Το μπλόκο της Καισαριανής» που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης, του τραγουδιού «Γκρεμισμένα σπίτια» με μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου, «Νυφιάτικο τραγούδι» κ.ά.
«Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», σε σενάριο των Νότη Περγιάλη και Γεράσιμου Σταύρου, αποτελεί την τηλεοπτική διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Νίκου Καζαντζάκη. Η σειρά προβλήθηκε το 1975 σε 50 σαρανταπεντάλεπτα επεισόδια.
Συγγραφέας των βιβλίων «Οταν σηκώθηκαν τα δένδρα» (νουβέλα 1971), «Ο Ατάρ δεν πεθαίνει ποτέ» (1971), «Το κόκκινο πουλί», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» κ.ά. Επίσης των θεατρικών έργων «Η γειτονιά του Τσέχωφ» (1976) «Μαγική πόλη» (1963), «Ανοιξε την πόρτα» (1986) κ.ά.
*********************************************************************
**********************************************************************
«Το τελευταίο “αντίο”»
‘Ριζοσπάστης’, 11 Νοέμβρη 2009
«Σαν τον αητό φτερούγαγε στη στράτα/ τον καμαρώνει η γειτονιά στα παραθύρια/ με χαμηλά τα μαύρα του τα μάτια/ λεβέντης εροβόλαγε. Στα μάτια του ένα σύννεφο/ μες στην καρδιά του σίδερο»… Αμέτρητοι όσοι τραγούδησαν αυτό το υπέροχο τραγούδι του Γιάννη Μαρκόπουλου, λίγοι όμως ξέρουν ότι οι στίχοι είναι του αγωνιστή της ΕΑΜικής Αντίστασης Νότη Περγιάλη, τον οποίο αποχαιρέτησαν χθες συγγενείς και φίλοι στο κοιμητήριο των Αγίων Θεοδώρων.
Ολοι είχαν τις καλύτερες αναμνήσεις από τον ευγενικό και ζεστό άνθρωπο, τον εξαιρετικό συγγραφέα, σκηνοθέτη και ηθοποιό, που «έφυγε» στα 89 του χρόνια, χωρίς ποτέ να πάψει να αγαπά τις Τέχνες και τα Γράμματα, να πιστεύει στα ιδανικά της ΕΑΜικής Αντίστασης για έναν καλύτερο κόσμο. Μαθητής του Βασίλη Ρώτα, συναγωνιστής του Μάνου Κατράκη, αγαπήθηκε για τα θεατρικά του έργα, πολλά από τα οποία μεταφράστηκαν (γαλλικά, δανέζικα, αγγλικά, γερμανικά), αλλά και για τις ερμηνείες του στο θέατρο και σε πολλές κινηματογραφικές ταινίες, με σπουδαιότερες ίσως «Το χρώμα βάφτηκε κόκκινο» (1964), στο ρόλο του Μαρίνου Αντύπα (σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη, υποψήφια για Οσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας 1965), «Τα κόκκινα φανάρια» (1963, σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη), αλλά και στην «Ηλέκτρα» (1962), χωρικός – σύζυγος της Ηλέκτρας (σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη, υποψήφια για Οσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας 1962).
Εγραψε πολλά θεατρικά έργα, όπως «Το κορίτσι με το κορδελλάκι», «Χρυσό χάπι» και «Αντιγόνη της Κατοχής» (Λαϊκό θέατρο Μάνου Κατράκη 1954, 1958 και 1960 αντίστοιχα) κ.ά. «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», σε σενάριο των Νότη Περγιάλη και Γεράσιμου Σταύρου, αποτελεί την τηλεοπτική διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Νίκου Καζαντζάκη. Η σειρά προβλήθηκε το 1975 σε 50 σαρανταπεντάλεπτα επεισόδια.
Συγγραφέας των βιβλίων «Οταν σηκώθηκαν τα δένδρα» (νουβέλα 1971), «Ο Ατάρ δεν πεθαίνει ποτέ» (1971), «Το κόκκινο πουλί», εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» κ.ά.
Εχει τιμηθεί με το Χρυσό Μετάλλιο της Ιερής Πόλεως του Μεσολογγίου και με το Βραβείο των Κριτικών των Εφημερίδων στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
****************************************************************
*****************************************************************
Εφυγε από τη ζωή ο Νότης Περγιάλης
Ο Νότης Περγιάλης, ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτης και στιχουργός έφυγε χθες πλήρης ημερών
 |
Πολυσχιδής και πολυτάλαντος ήταν ο Νότης Περγιάλης, ο ηθοποιός, ο συγγραφέας, o σκηνοθέτης και o στιχουργός που έφυγε χθες πλήρης ημερών. Τα κορυφαία έργα του, όμως, είναι οι στίχοι των τραγουδιών «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι», που μελοποίησε ο Μάνος Χατζιδάκις, και «Ο λεβέντης», «Τι να την κάνω τη χαρά», «Το μπλόκο της Καισαριανής», που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης.
Γεννημένος στις 16 Αυγούστου του 1920 στα Ανώγεια της Λακωνίας, ο Νότης Περγιάλης σπούδασε στο Θεατρικό Σπουδαστήριο του Βασίλη Ρώτα και από το 1948 άρχισε να εργάζεται στο θέατρο, στον κινηματογράφο και στο ραδιόφωνο ως ηθοποιός αλλά και θεατρικός συγγραφέας. Το πρώτο του έργο «Ο πόνος γεννάει θεούς» βραβεύτηκε στον Καλοκαιρίνειο διαγωνισμό του 1948. Ακολούθησαν τα «Νυφιάτικο τραγούδι», «Το κορίτσι με το κορδελάκι», «Το χρυσό χάπι» και «Αντιγόνη της Κατοχής» (Λαϊκό θέατρο Μάνου Κατράκη 1954, 1958 και 1960, αντίστοιχα), «Η γειτονιά του Τσέχωφ» (1976) (Εθνικό Θέατρο – Νέα Σκηνή – Δεκέμβριος 1976 – Σκηνοθεσία: Ντίνος Δημόπουλος), «Μαγική πόλη» (1963) (μουσική επιθεώρηση σε συνεργασία με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη), «Ανοιξε την πόρτα» (1986) (Εθνικό Θέατρο – Νέα Σκηνή, Σκηνοθεσία: Νίκος Περέλης) και του ραδιοφωνικού έργου του «Το άλογο του Θανάση» (ηχογράφηση του 1954 και σκηνοθεσία Νίκου Γκάτσου όπου συμμετέχει και ως ηθοποιός).
Σε συνεργασία με τον Γεράσιμο Σταύρου, ο Νότης Περγιάλης διασκεύασε για το θέατρο και την τηλεόραση το μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Στην τηλεοπτική του μεταφορά, που σκηνοθέτησε ο Βασίλης Γεωργιάδης, ο ίδιος συμμετείχε και ως αφηγητής.
Δεκάδες ήταν οι συμμετοχές του στον ελληνικό κινηματογράφο: «Το κορίτσι με τα μαύρα» του Μιχάλη Κακογιάννη, «Το ταξίδι» του Ντίνου Δημόπουλου, «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη, «Τα κόκκινα φανάρια» του Βασίλη Γεωργιάδη, «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο» του Βασίλη Γεωργιάδη, στις ταινίες του Ντίνου Δημόπουλου «Η δασκάλα με τα χρυσά μαλλιά», «Οι βάσεις και η Βασούλα», «Τρελός και πάσης Ελλάδος» και πολλές ακόμα.
Εχει τιμηθεί με το Χρυσό Μετάλλιο της Ιερής Πόλεως του Μεσολογγίου, το Βραβείο των Κριτικών των Εφημερίδων στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Αν και είχε ελάχιστες θεατρικές εμφανίσεις, η αφοσίωσή του στο θέατρο τον παρακίνησε να δημιουργήσει ένα υπαίθριο θέατρο στους Αγίους Θεοδώρους Αττικής (σε τύπο αρχαίου θεάτρου) και παράλληλα συγκρότησε έναν ερασιτεχνικό θίασο με κατοίκους της περιοχής, δίνοντας παραστάσεις σε κινηματοθέατρο των Αγίων Θεοδώρων, όπου και θα ταφεί σήμερα στις 4 το απόγευμα.
**************************************************************
«Ομορφη δεν είναι η ζωή, Κατερίνα;»
Ο βίος και το έργο του Νότη Περγιάλη
Υπήρξε ένας πολυσχιδής λόγιος: θεατρικός συγγραφέας, πεζογράφος, ποιητής, στιχουργός τραγουδιών, σεναριογράφος, ηθοποιός – και σ’ όλα άκρως διακριτικός και, ως εκ τούτου, όχι ευρύτερα γνωστός.
Είναι ο Νότης Περγιάλης, που πριν από ένα χρόνο (9 Νοεμβρίου) έφυγε από τη ζωή στα 89 του, εκεί στους Αγίους Θεοδώρους, όπου είχε επιλέξει να ζει τα τελευταία 30 χρόνια.
Να θυμίσω λοιπόν ότι ήταν: συγγραφέας 17 θεατρικών έργων: «Το κορίτσι με το κορδελάκι», «Νυφιάτικο τραγούδι», «Η Αντιγόνη της Κατοχής», «Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή» κ.ά. Τριών μυθιστορημάτων: «Οταν σηκώθηκαν τα δέντρα», «Η καπετάνισσα», «Τα παλληκάρια» (τα δύο τελευταία από τις εκδ. «Gutenberg») και μιας συλλογής διηγημάτων: «Το κόκκινο πουλί» (εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»). Ποιητής: όλα στην «Ποιητική Συλλογή Νότη Περγιάλη» (εκδ. Δήμου Αγίων Θεοδώρων, 2007). Στιχουργός τραγουδιών:
«Τι να την κάνω τη χαρά», «Ο λεβέντης», «Το μπλόκο της Καισαριανής» (από τον Μίκη Θεοδωράκη), «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι» (Μάνος Χατζιδάκις), «Γκρεμισμένα σπίτια» (Γιάννης Μαρκόπουλος) κ.ά. Σεναριογράφος: «Αγιούπα» (σκην. Γκρεγκ Τάλας), «Το ποτάμι» (Νίκος Κούνδουρος). Και στην τηλεόραση: «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» (με τον Γεράσιμο Σταύρου, σκην. Β. Γεωργιάδης – το ίδιο και στη σκηνή, από το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη). Ηθοποιός σε 30 ταινίες: «Το κορίτσι με τα μαύρα», «Ηλέκτρα» (σκην. Μ. Κακογιάννης), «Ελευθέριος Βενιζέλος» (Π. Βούλγαρης), «Ο αστερισμός της Παρθένου» (Γ. Τζαβέλλας), «Τα κόκκινα φανάρια», «Το αίμα βάφτηκε κόκκινο» (Β. Γεωργιάδης) κ.ά. Και ακόμη πολλών έργων για το ραδιόφωνο και άλλων που ξέμειναν στο συρτάρι του – γιατί πού να χτυπάει πόρτες.
Αύρα καλοσύνης
Προσωπικά δεν είχα την τύχη να τον γνωρίσω. Κάποιο τηλεφώνημα μόνο, για μια συνάντηση που δεν έγινε, επειδή ή εκείνος έπρεπε να έρθει στην Αθήνα ή εγώ να πάω στους Αγίους Θεοδώρους. Οσοι τον γνώρισαν έχουν να λένε για έναν γλυκύτατο κι ευγενέστατο άνθρωπο -στοιχεία άλλωστε αναγνωρίσιμα και στους ρόλους που ερμήνευε στο σινεμά.
«Είναι η αύρα της καλοσύνης και της πραότητας που αποπνέει, αυτή κάνει το πέρασμά του αξέχαστο και δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα: καταθλιπτική στην πρώτη, ελπιδοφόρα στη δεύτερη», γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου στο βιβλίο – αφιέρωμα «Νότης Περγιάλης – Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι», των Ελπιδοφόρου Ιντζεμπέλη και Κώστα Φωτεινάκη (εκδ. «Φαρφουλά», 2010), απ’ όπου και τα βασικότερα στοιχεία γι’ αυτό το κείμενο.
Γεννημένος το 1920 στ’ Ανώγεια της Σπάρτης, υπήρξε, όπως ομολογεί ο ίδιος, κακός μαθητής στο σχολείο: «Είναι αλήθεια πως μ’ ενδιέφεραν περισσότερο τα δικά μου διαβάσματα. Μ’ αυτά ονειρευόμουν και ανακάλυπτα έναν κόσμο δικό μου». Τελειώνοντας το Γυμνάσιο παρακολούθησε -επιθυμία του πατέρα του- χωρίς ενδιαφέρον μια σχολή μηχανικών. «Ο δρόμος μου ήταν η τέχνη». Ηδη, συμμετέχοντας στην Αντίσταση, δεν αγωνιζόταν μόνο· έγραφε, σκηνοθετούσε κι έπαιζε δικά του έργα. Κι όταν άκουσε για τη σχολή του Βασίλη Ρώτα, ήρθε στην Αθήνα. Ο Ρώτας διείδε το ταλέντο του και τον δέχτηκε.
Δάσκαλοί του, πλην του Ρώτα, οι Βεάκης, Σεβαστίκογλου, Ρίτσος κ.ά. Εκεί γνώρισε και τον Κατράκη και του έδειξε κάποια γραφτά του. «Εχεις ταλέντο», του είπε. Ο Βεάκης τού ανέβασε το «Νυφιάτικο τραγούδι» (με θέμα το έθιμο της βεντέτας στη Μάνη). «Σε κάθε παράσταση ο κόσμος χειροκροτούσε ενθουσιασμένος, μας αγκάλιαζε, μας φιλούσε». Ο καλλιτεχνικός του δρόμος είχε ανοίξει.
Με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ
Κοντά στην τέχνη, και ο αγώνας για μια καλύτερη Ελλάδα: «Από το έργο μου μπορείτε να καταλάβετε και την ιδεολογία μου. Ανέβηκα στο βουνό με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Πολέμησα τους Γερμανούς, κυνηγήθηκα γιατί πίστευα και πιστεύω στις ιδέες της Αριστεράς. Συμμετείχα ενεργά στους αγώνες του λαού. Το 1968, στη δικτατορία, όταν κρυβόμουνα, με βοηθούσε ο φίλος Γιάννης Βογιατζής. Ναι, ο γνωστός κωμικός ηθοποιός. Τι ψυχούλα που είναι!»
Στο ίδιο βιβλίο και μερικές απόψεις για τον Περγιάλη, μεταξύ των οποίων και του Μίκη Θεοδωράκη: «Με τον Νότη μάς ενώνει μια δυνατή φιλία. Ξεκινήσαμε από τις ίδιες λαϊκές ρίζες. Τα βιώματά μας είναι ίδια. Οι στόχοι μας οι ίδιοι. Πάντα πολεμήσαμε το ίδιο θεριό κι ονειρευόμαστε ένα λαό με γεμάτα μάτια κι όρθιο κεφάλι».
Θα κλείσω το σημείωμα αυτό για τον Περγιάλη με μια στιχομυθία από «Τα κόκκινα φανάρια», όπου ο ίδιος και η Ηρώ Κυριακάκη υποδύονται ένα ζευγάρι ρακοσυλλεκτών και όπου, παρά το χάλι τους, παραμένουν αισιόδοξοι και κάνουν σχέδια: «Ομορφη δεν είναι η ζωή, Κατερίνα;» ρωτάει κάθε τόσο τη σύντροφό του. «Καλή είναι», συναινεί κι αυτή η έρμη. *